NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOC-SCHEPEN HERLEVEN
ZEELAND
Geslaagde
Braderie Kortgene
GALERIJ de HORN
HELPT NEPAL
No. 4183
Donderdag 15 augustus 1985
88e jaargang
DRUK EN UITGAVE: DRUKKERIJ MARKUSSE TE WISSENKERKE - TEL 01107 -13 08 - GIRO 206882
Abonnementsprijs 20,per Jaar. Franko per post 35,per jaar. Advertenties 38 ct. per mm, excl. BTW.
Voor fouten in advertenties per telefoon opgegeven, kunnen wij geen enkele verantwoordelijkheid dragen.
Veel werd ontdekt,
méér moet nog ontdekt worden.
Het college der Heren Zeventien van
de Verenigde Oostindische Compagnie
(VOC) heeft niet kunnen bevroeden dat
de voor zijn Zeeuwse Kamer gebouw
de Oostindiëvaarder „Prins Willem"
(16491662) ooit nog eens op ware groot
te zou worden nagebouwd aan de hand
van een museummodel en wel om te
dienen als toeristische trekpleister van
een in Japan nagebouwd Hollands dorp,
ingericht naar het voorbeeld van het
buitenmuseum in Enkhuizen.
De „Prins Willem", een 57 meter lange
reolica van een zeventiende eeuws VOC
schip, gebouwd bij de werf Amels BV
in Makkum, is eind mei compleet
met masten, ra's, staand en lopend want
maar zonder zeilen naar Amsterdam
versleept en vandaar per speciaal dok
schip vertrokken naar Japan, waar het
in een baai bij Nagasaki aan eigen an
kergerei zal worden afgemeerd bij O-
randa Mura (Hollands Dorp).
Het projekt is een initiatief van een
succesvolle hotelmagnaat die er zo'n 70
miljoen gulden in heeft gestoken.
Het museumdorp trok vorig jaar
al stond er slechts een molen, een stolp
boerderij, een diamantslijperij en een
kopie van Madurodam zo'n 800.000
bezoekers en de verwachting is dat na
voltooiing met een kopie van het stad
huis van Balk, wat Markerhuisjes en
de zeventiende-eeuwse Oostindiëvaar
der, het bezoekersaantal zal oplopen tot
drie miljoen, wat gepaard zal gaan met
een fikse afzet van Nederlandse kaas,
chocolade, bier, klompen en andere
souveniers.
„Terwijl vrijwel geen Westers land
een kans krijgt in Japan promotie te
bedrijven, krijgen wij alles op een pre
senteerblaadje aangeboden", aldus di
recteur Vroom van het Enkhuizer Bui
tenmuseum, die als coördinator is in
geschakeld.
De grote attractie van het Hollands
dorp wordt de kopie van het in Middel
burg in 1649 op stapel gezette VOC-
schip.
De „Prins Willem" deed dienst in de
Eerste Engelse oorlog, maakte zes reizen
naar Indië waarna het in 1662, thuis
varend, bij Mauritius in een storm ver
ging.
Scheepsmodel.
Bij de voorgeschiedenis van dit re
plica van de „Prins Willem" speelt een
scheepsmodel, in het bezit van het Rijks
Museum, een belangrijke rol.
Het scheepsmodel gehavend en niet
meer compleet was te teer om nog
te worden uitgeleend en restaurateur
Herman Ketting kreeg opdracht het te
restaureren en te conserveren en het
vervolgens in zijn oorspronkelijke staat
na te bouwen (schaal 1 50).
Na veel studie van de 17de eeuwse
Nederlandse scheepsbouw en met gege
vens die het originele model opleverde,
maakte hij een nieuw model.
Dat ging o.a. aan de hand van een uit
1650 daterend manuscript „Evenredige
toerusting van schepen ten oorlog bij
der see", een rapport aan de Heren Ze
ventien over hoe (oorlogs)schepen moes
ten worden gebouwd. Hij berekende op
nieuw constructie en tuigage van de
„Prins Willem" en het resultaat was
een nieuw, model dat enkele maanden
te zien is geweest in Oranda Mura".
De Japanners waren enthousiast en
wilden het schip op ware grootte heb
ben al is het schip zelf destijds nooit in
Japan geweest. Een replica zou echter
herinneren aan de handelsrelaties die er
vroeger waren via Dejima, het eilandje
in de baai van Nagasaki waar de VOC
eens een factorij had.
De replica is nu gebouwd aan de hand
van Kettings detail-tekeningen van de
constructie van romp en tuigage, al eer
der gebundeld in een boek Prins Wil
lem", een zeventiende-eeuwse Oostin
diëvaarder), het resultaat van jaren
studie en opmetingen.
Deze tekeningen werden gebruikt
door het Bureau voor Scheepsbouw ir.
P. H. de Groot (Bloemendaal) en aange
past aan de Japanse opdracht: „een zo
goed mogelijk gelijkende replica van
een VOC-schip"; zo geconstrueerd dat
het onderhoud financieel haalbaar zou
zijn. Vandaar dat het schip niet hele
maal van hout is. De romp is tot even
boven de waterlijn van staal: wat heel
wat onderhoud uitspaart.
Spanten en dekbalken zijn eveneens
van metaal, evenwel keurig afgeplakt
met iroko hardhout.
Het museumschip moest afgestemd
worden op massaal bezoek. Zo wordt de
kapiteinskamer ingericht met zo au-
thenthiek mogelijk lijkende onderdelen
maar er komt een tussenwand van glas
zodat de bezoekers op afstand worden
gehouden.
De tussendekken en de kampagne
worden verrijkt met eertijds gebruike
lijke ornamenten en „De Spiegel" (de
achterkant van het schip) wordt fraai
versierd.
Ook het houtsnijwerk is overal nauw
keurig nagemaakt en het schiderwerk
is buitengewoon mooi.
Tweede replica.
Ook in Nederland heeft de belang
stelling voor het verleden tot een
„nieuw" VOC-schip geleid: Aan de
Zouthaven in Amsterdam werd op 1
mei de kiel gelegd voor nog een replica,
dit keer van een VOC-schip uit de 18de
eeuw, dat wordt nagebouwd aan de
hand van een bewaard gebleven model
van de „Amsterdam".
De bouwtijd van dit schip, dat een
lengte krijgt van 38 meter, zal meer
dc.n twee jaar zijn (ooit werd het origi
nele schip in drie maanden voltooid!).
Als het klaar is, wordt het ingericht
met vondsten afkomstig van het bij
Hastings teruggevonden wrak van de
„Amsterdam" die daar is vergaan.
,Het projekt van de Stichting „Am
sterdam bouwt Oostindiëvaarder" vergt
f 5,6 miljoen, waarvan Rijk en Gemeen
te Amsterdam samen f 4,5 miljoen bij
dragen. Voor de rest hoopt men op par
ticuliere bijdragen, maar met dit start
bedrag wordt de financiering van het
projekt in ieder geval zo goed als ze
ker geacht.
Groot was de belangstelling van de
zijde van de neringdoenden voor de
braderie, die in het kader van Zomer-
evenementen door de Kortgeense mid
denstandsvereniging op zaterdag 10
augustus in de Hoofdstraat te Kort
gene is gehouden. De steeds grotere
deelname aan dit gebeuren is een be
wijs dat een dergelijke manifestatie op
prijs wordt gesteld. Jammer was het
dat de minder goede weersomstandig
heden spelbreker was, waardoor de
publieke belangstelling wat minder was
dan in vorige jaren.
De dag werd besloten met een mars
door het dorp door de muziekvereni
ging „Jonge Kracht" uit Kapelle, waar
na de Kon. muziekvereniging „E.M.M."
uit Kortgene, o.l.v. de heer F. Meyer,
in samenwerking met de „E.M.M."
drumband o.l.v. de heer B. de Looff,
een programma presenteerden dat bij
het talrijke publiek zeer in de smaak
viel.
Zoals gewoonlijk werd de traditionele
volkszang weer een succes. Met bege
leiding van „E.M.M." zongen de vele
belangstellenden de liederen uit volle
borst mee.
De dag werd besloten met fakkel
optocht, ook weer m.m.v. „E.M.M."
met drumband.
snelle inljjstservice
v.a. 25 ct/cm.
zeer grote grafiekcollectie.
repro/poster-art.
plm. 150 olie- en aquarel-
schilderijen (uit binnen- en
buitenland).
Kamperland Tel. 01107 - 2444.
ma. en wo. gesloten.
GIRO 7475 MIDDELBURG
Kruiswoordpuzzel no. 941
Horizontaal: 1. moeilijkheid - 6. hand
langer - 11. verlangen - 12. wiel - 13.
uitroep van pijn - 15. tip - 16. bloedvat
17. persoonlijk voornaamwoord - 18.
netto - 20. Gode zij lof (Lat. afk.) - 21.
voorzetsel - 22. Engelse titel - 23. laatst
leden - 25. landbouwwerktuig - 27. ri
vier in Italië - 28. ongeveer - 29. soort
wapen - 32. dunne - 34. zeer veel - 36.
gesloten - 37. zoals de akten getuigen
(Lat. afk.) - 39. zangnoot - 40. lidwoord
41. aantal schepen - 42. berg - 45. als
eerder - 46. jongensnaam - 48. dochter
van Cadmus - 51. suf - 53. deel van
Amerika - 55. rivier in Nederland -
57. de oudere - 58. prijs - 59. persoonlijk
voornaamwoord - 61. rondhout - 62.
honger - 64. in oprichting - 65. ambts
halve (Lat. afk.) - 67. kledingstuk - 69.
godsdienst - 70. deel van een trap - 72.
vogel - 73. voorzetsel - 75. soort onder
wijs - 76. aanhaling - 78. bijwoord - 79.
onbepaald voornaamwoord.
Verticaal: 1. musicus - 2. eerwaarde va
der (Lat. afk.) - 3. deel van de hals -
4. slot - 5. luchtstrijdkrachten - 6. baan
voor balspel - 7. communicatiemiddel -
8. plaats in Azië - 9. de somma van - 10.
ouderwetse feestverlichting - 14. grond
toon - 17. zangnoot - 19. vette vloeistof
22. soort verhaal - 24. Frans lidwoord
26. persoonlijk voornaamwoord - 27. per
expresse - 28. cerium - 30. per omgaan
de - 31. heilige - 33. beroep - 34. Chinese
maat - 35. dat is - 38. groet - 39. bevel
42. groente - 43. laatst leden - 44. de
te bezorgen brieven - 45. deel van de
dag - 47. insekt - 48. zijrivier van de
Donau - 49. deel van een Franse ont
kenning - 50. guit 52. goud (Frans) - 53.
stad der oudheid - 54. tandarm zoogdier
56. de oudere - 58. streek - 60. vogel -
63. maanstand - 64. meisjesnaam - 66.
smeermiddel - 68. deel van de Bijbel -
71. Europeaan - 72. voorzetsel -74.
verenigde naties - 77. bevestiging.
Oplossing kruiswoordpuzzel no. 940
Horizontaal: 1. pk - 3. ooievaar - 10.
zot - 13. rio - 15. koper - 16. ol - 18. be
19. eppe - 21. not - 22. boos - 24. alk -
26. sen - 28. donar - 30. io - 31. bad -
33. ram - 35. naga - 36. ee - 37. of - 38.
gok - 40. aa - 41. alg - 43. am - 44. teller
47. nn - 48. nl - 49. gal - 50. oi - 51. wa
52. valies - 54. pk - 55. eer - 56. al -
57. eem - 58. ri - 59. snel - 60. slik - 62.
rad - 64. tong - 66. agent - 68. kim - 70.
ni - 71. om - 72. sire - 73. vol - 75. tt -
77. ed - 79. ou - 80. kader - 82. aan -
84. lok - 85. Cornelis - 86. ut.
Verticaal: 1. predikant - 2. kip - 4. ok -
5. ion - 6. epos - 7. veter - 8. ar - 9. rood
11. ob - 12. tetra - 14. opa - 17. loon -
20. elbe - 23. snaar - 25. ka - 27. nagel
29. aga - 32. dom - 34. mol - 36. eg -
39. klok - 42. In - 43. alle - 44. tas - 45.
ei - 46. parlement - 48. na - 49. gemak -
51. wee - 52. vlies - 53. ier - 54. pit -
55. eng - 56. alg - 59. snit - 60. sabel -
61. knie - 63. divan - 65. on - 67. truc
69. mode - 74. lel - 76. ta - 78. do - 80.
kr - 81. ri - 83. au.
