NOORD-BEVELANDS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
J. van Halst Zoon
Hoe de spoor
aan het kaartje komt
no. 2539
Zaterdag 4 Augustus 1951
54e Jaargang
kinderoveralls
EN MEUBELEN
DRUK EN UITGAVE A. G. M. EWARKUSSE TE WISSEKERKE
TELEFOON No. 308 - GIRO No. 32622
Abonnementsprijs f 2.00 per jaar. - Franco per post f 3.50. - Advertenties 5 cent per mm - 2100 betalende abonné's
Engelse reizigers kregen een „hondenpenning"
Alom de stille getuige van elke passagier
De stationshal van talrijke plaat
sen lijkt in de zomer wel een bijen
kort. Onophoudelijk zwermen er
groepen reizigers in en uit. Niet al
leen de stationsgebouwen in grote
steden genieten dit voorrecht, want
in de zo vurig begeerde vacantie-
tijd wordt menig provinciestadje of
landelijk plekje in een verkeerscen-
trum omgetoverd. De stationshal van
iedere stad en elk dorp heeft zijn
eigen geschiedenis. Het is een plaats
van samenkomst bij vertrek ook als
dit voor altijd is en menige traan
is er gevallen.
ledereen moet door de stations
hal om bij de treinen te kunnen
komen, want daar bevindt zich het
plaatskaartenbureau, waar we tegen
betaling dat typische stukje carton
ontvangen, dat onze metgezel zal
zijn gedurende de reis: het spoor
kaartje.
Hoo heit vroeger was.
Lang voordat er treinen reden
waren er openbare middelen van
vervoer. Men reisde per diligence
of men stapte in een trekschuit om
elders te komen, maar in beide ge
vallen had men een bewijs nodig
van betaling der vervoerskosten.
Meestal werden deze bewijzen ge
schreven in meervoud, want er werd
tevens een plaats mee besproken.
Zoals op een bioscoopkaartje het
nummer van uw rij en uw stoel
vermeld staat, zo besprak men door
aankoop van een vervoersbewijs
een plaats in de diligence of trek
schuit. Beide vervoersmiddelen raak
ten uit de tijd toen de trein kwam
maar het kaartje bleef aanvankelijk
nog in oude vorm modern.
Ook de spoorwegen gaven na hun
geboorte speciale plaatsbewijzen in
drievoud af met het nummer van
de wagen er op en de plek waar
u kon gaan zitten. De historie ver
meldt helaas niet of de plaatsen bij
het raam ook duurder waren dan
aan de binnenkant. Nu lachen we
daar om, maar men was tenminste
verzekerd van een zitplaats. Wie
wel eens gedrongen tussen een hut
koffer en een dikke juffrouw, met
de bagage van een handelsreiziger
in iood en zink op zijn tenen, een
vacantiereis heeft volbracht, zal
heimwee krijgen naar dit systeem.
U kon eenvoudig geen ruzie krij
gen over uw zitplaats, want de con
ducteur liep met een afschrift van
uw biljet in zijn zak en wist dus
Ook in
zijn we ruim gesorteerd.
Voordelige prijzen
en prima kwaliteiten.
W. Dingemanse.
Telefoon 255. Coiijnsplaat.
precies waar u „thuis" hoorde in
de trein.
Naarmate de spoorzaken zich uit
breidden werd dit systeem te inge
wikkeld en in 1833 zien we in En
geland dan ook al een ander spoor
kaartje, dat meer op een moderne
en bij afgifte van een datum wer
den voorzien, zodat ze na gebruik
ongeldig werden. Weldra waren nu
alle metalen vervoerbewijzen uit de
circulatie, enkele exemplaren uitge
zonderd. De directies van sommige
maatschappijen gaven en geven soms
nog aan functionarissen een biljet
in zilver of ivoor om als vrijbiljet
te gebruiken.
Edmonson was niet alleen handig
in het uitvinden van systemen, hij
fabriceerde ook zelf een dateerma
chine, die bij tal van maatschappijen
in gebruik werd genomen. Na zijn
dood werd de firma Edmonson on-
H.K.H. Prinses Irene,
die morgen haar twaalfde verjaardag viert.
Onze hartelijke gelukwensen 1
hondenpenning leek dan op een bil
jet, want het was van koper of
zink. Het station van bestemming
was in het plaatje gestempeld en
daaronder stond het serienummer
van de plaats van afgifte. De pen
ningen werden door de conducteurs
ingezameld, die ze sorteerden en
terugzonden naar de plaats van her
komst.
Vanzelfsprekend moest ook dit
systeem een roemloos einde vinden
in de hopen plaatjes, die de con
ducteurs 's avonds moesten sorteren
en opzenden. Men denke zich een
dergelijk sorteerkantoor eens in op
het Centraal Station te Amsterdam 1
Er zou een volledig spoorwegmunt-
bedrijf in het leven moeten worden
geroepen. Men besloot echter eerst
tot verandering over te gaan, wan
neer iemand een efficiënt systeem
kon vinden.
Een geniaal man.
Men vond die iemand spoedig in
Thomas Edmonson, een stationchef,
die voordien reeds als meubelma
ker en kruidenier was mislukt. Het
treinbedrijf zou hem meer geluk
brengen. Hij zag de koperen plaat
jes en stelde voor om cartonnetjes
te fabriceren, die dan in speciale
houders moesten worden geplaatst
der leiding van de zoon van Tho
mas een der voornaamste produ
centen van stempelmachines. Te
genwoordig vindt men stempelma
chines die per uur ongeveer 10.000
kaartjes bedrukken, terwijl de eer
ste handpersen ongeveer 1000 bil
jetten per uur van een datum voor
zagen. Het systeem van de omvang
rijke borden met allerlei kaartjes
voor tal van richtingen is dus al
weer verlaten. Men beschikt op de
grote stations over een grote voor
raad onbedrukte kaartjes, die aan
het loket worden voorzien van een
opdruk met richting en prijs.
Zo is het nu.
Een bijzondere moeilijkheid bij
het spoorkaartje ontstaat wanneer
men op een traject wil reizen,
waarbij verschillende maatschap
pijen een aandeel van de prijs ont
vangen. Om hieraan tegemoet te
komen heeft men couponboekjes in
gevoerd. Elke coupon geeft recht
op het afleggen van een deel van
de reis. De conducteur scheurt nu
de coupon uit het boekje, die be
stemd is voor het deel van de reis
waarop hij controle uitoefent. Die
coupons worden dan opgezonden
naar de maatschappij van uitgifte,
waarna verrekening van devracht-
DEZE WEEK
200 gram koekjes (feestmelange)
en 100 gram rumbonen
samen voor slechts 78 cent
150 gram zuurtjes 25 cent
3 rol closet 45 cent
W. Dingemanse
Coiijnsplaat
prijs mogelijk is. Koopt men een
kaartje naar Engeland, dan kan men
zowel over Vlissingen als over Rot
terdam reizen. Voor beide trajecten
vindt men een biljet in zijn coupon
boekje, waarvan er dus slechts één
wordt gebruikt.
Een verlengstuk van het vervoer-
bewijs is het perronkaartje dat nu
al weer een zestigjarige geschiede
nis achter de rug heeft. De eerste
exemplaren kostten slechts een hal
ve stuiver en zij moesten een kwar
tier voor de aankomst van de trein
worden gekocht. Dit moment werd
met het luiden van de stationsbei
aangekondigd.
De geschiedenis van het spoor
kaartje vanaf de eerste levensdagen
tot zijn moderne vorm loopt langs
kronkelpaden doch hij blijft nuchter
en koud. De romantiek en ook de
dramatische zijde aan de levensloop
van dit merkwaardige miniatuur
document moet men zoeken bij de
afzonderlijke exemplaren, die soms
getuige zijn van droevige tonelen en
hartstochtelijke ontmoetingen, waar
in de bezitters, soms na wekenlange
reizen, de hoofdrol spelen. De his
torie, die gemaakt wordt door het
treinkaartje, is dikwijls beslissend
voor vreugde en droefheid van tal
loze gezinnen, ja, in het bezit van
diplomaten kunnen de namen op
deze nietige kwitantie zelfs een ver
klaring bevatten van oorlog en vre
de. Gelukkig zijn het stille getuigen,
waaraan elk geheim kan worden
toevertrouwd, zodat zij steeds de
onafscheidelijke metgezellen blijven
van elke reiziger.
A.G.H.
Voor costumiere slaagde te Breda
mej. S. Moerman, leerling van mej.
Wolse te Kortgene.
Tel. 341, Wissekerke
U kunt nog profiteren van onze
opruiming. De laatste week.
Netnylons van f 8.95 nu f 4.95
Jaeger wol „'t Scheepje" f 1.80
Herenhemden, broeken,directoirs,
skisokken, zwarte sokken, kousen
enz. tegen bijna halve prijzen.
L. de Waal. Coiijnsplaat-
