r SPANJE. Ontspanning. POLEN. ITALIë. Z. AMERIKA. VER. STATEN PERSKRONIEK. Het nieuwe kabinet. BEURS VAN AMSTERDAM. - «»HRd (Ingez. Med.) uit Westfalen, ds. Rentdorff uit Meck lenburg en ds. Iwans uit Oostpruisen. In totaal zouden tot dusverre zes en zes tig predikanten zijn gearresteerd, of schoon eenigen later misschien weer op vrije voeten zijn gesteld. Acht arrestaties zijn Donderdag ver richt na een bijeenkomst te Berlijn van den rijksbroederraad. De gearresteer den zijn de zes bovengenoemde predi kanten en ds. Beckmann, benevens den juridischen adviseur Perela. In den toestand, ontstaan door het uittreden van Duitschland en Italië uit de niet-inmenging'scontrole, naar aanlei ding van het incident met de .Leip zig", is eenige ontspanning gekomen. Vooral te Londen acht men de algemeene atmosfeer gekalmeerd, daar geen be richten zijn ontvangen van de aankomst van nieuwe oorlogsschepen in de Mid- dellandsche Zee. Toch zal er de eerste dagen nog wel een afwachtende houding blijven bestaan want volkomen zeker heid, dat Duitschland en Italië het bij hun lankmoed'g optreden tegen Valen cia zullen laten, bestaat nog niet. Want de bedoelingen van de Duitsche en Ita- liaansche oorlogsbodems in de Spaan- sche wateren zijn nog niet geheel duide lijk, Gisteravond passeerden twee Duit sche kruisers, vergezeld van vijf torpe dojagers, Gibraltar in Oostelijke rich ting. Te Berlijn verklaart men, dat Duitschland zijn schepen niet kan terug trekken, omdat zijn handelsvaartuigen meer gevaar loopen van een aanval door de „roode" Spaansche schepen, dan bv. die van Engeland. Daarom moet de Duitsche vloot paraat blijven. Van Engelsche zijde schijnt men te Berlijn te kennen hebben gegeven dat iedere daad van geweld van Duitschland een ernstige situatie zou doen ontstaan. De reg'eeringen van Frankrijk en En geland zullen thans bestudeeren hoe de bres in het toezicht aan de Spaansche Oostkust moet worden opgevuld. Te Pa rijs verluidde gisteren, dat Frankrijk voorstellen heeft doen toekomen aan de Engelsche regeering, strekkende tot het uitbreiden van de aan de Fransche ^sn Engelsche vloten toevertrouwde con trole op de niet-inmenging tot de Spaan sche kusten, welke tot dusverre door Duitsche en Italiaan.sche schepen gecon troleerd werden. Neutrale waarnemers zouden aan boord geplaatst kunnen worden van de ze schepen, teneinde aan deze controle een maximum van waarborgen te geven. IMen doet opmerken, dat een eenzijdige controle van den kant van Duitschland en Italië gelijk zou staan met een blok kade en in strijd zou zijn met het inter nationale recht. De mogendheden, die belang hebben bij den status quo in de Middellandsche Zee zouden die eenzijdige controle niet kunnen toestaan. De strijd in Biskaje. In het legerbericht van het groote hoofdkwartier der opstandelingen wordt gezegd, dat de rechtsche oomarsch in Biskaje voortduurt, hoewel het weer slecht is. De troepen drongen door tot de uiterste westpunt van het Abramas- sief. Zeer veel oorlogstuig is buitge maakt. Hoewel de telling nog niet ge schied is. spreekt men van 1.270.000 li ter benzine. 4000 vliegtuigbommen van 50 tot 80 kilogram. Het persbureau der Baskische regee ring deelt mede, dat de regeeringstroe- pen in het mijngebied van Biskaje, waar de vijand, gebruik makende van vele bombardementsvliegtuigen, zwaren druk uitoefent, krachtigen tegenstand bieden De opstandelingen trachtten door te dringen tot La Arboloda en in deze streek werd hevig gevochten. De dag was niet kunstig voor de luchtmacht van Franco. De regeeringstroepen verover den een belangrijke stelling te Idubeltza. Bij dezle krijgsverrichtingen, 'aldus het persbureau, heeft de vijandelijke lucht macht opnieuw een bewijs van barbaris me gegeven door machineg'eweervuur te openen op de wegen, waarlangs de bur gerbevolking vluchtte Uit Santander wordt gemeld, dat alle legercorpsen in het Noordelijke Basken land. Santander en Asturie zijn samen gevoegd tot één leger onder bevel van generaal Gamiz Uribarri. Basken ter dood veroordeeld. Volgens inlichtingen van het persbu reau van de Baskische regeering hebben de rechtsche autoriteiten in Guipuzcoa den raadsheer voor openbare gezond heid der Baskische regeering, dr. Vespi- nosa, diens secretaris, de kapitein der Baskische artillerie, Ag'uirre, een raads heer van de Baskische legatie te Parijs, Urgoiti, ter dood veroordeeld Deze per sonen bevonden zich in een vliegtuig, dat, op weg naar Santander, in het door de rechtschen bezette gebied een nood landing moest maken. Het lot van den piloot, den mecani cien en een Franschen reserve-officier, die eveneens in het toestel zaten, is nog niet bekend. Alleen weet men, dat zij niet ter dood werden veroordeeld. Russisch vrachtschip door op standelingen opgebracht. Naar van rechtsche Spaansche zijde verluidt, heeft de tot Franco's strijd macht behoorende kruiser ,,Almirante Cervera" aan de Middellandsche £ee- kust het Sovjet Russische koopvaardij schip „Kuban" gepraaid en naar Malaga opgebracht. De voor de regeering te Valencia be stemde lading Zou uit 20 vliegtuigen, 44 tanks, 9.000 geweren, 1.100 machinege weren, 2 millioen patronen en 4.500 ton ander oorlogsmateriaal hebben bestaan. De in Spanje gesneuvelde Ita lianen. Mussolini heeft beslist, dat de namen van de zwarthemden, die in Spanje zijn gevallen, geschreven zullen worden naast de namen van hen, die gevallen zijn in de fascistische revolutie en bij de verovering van het imperium. Katholieke kerk richt zich tot Franco, Kardinaal Pacelli heeft uit naam van den Paus telegrafisch aan den kar dinaal-aartsbisschop van Toledo ver zocht, er bij Franco op aan te dringen, dat hij de grootst mogelijke matiging betracht bij de militaire operaties in Biscaje, waar hij te doen heeft met een katholieke bevolking en geeste lijkheid. Dit initiatief is genomen op aandrin gen van een aantal Fransche katholie ke persoonlijkheden. Oostenrijk weigert Franco te erkennen. Reuter meldt uit Weenen dat d,aar verluidt, dat de Oostenrijksche regee ring heeft geweigerd Franco's regee ring in Spanje te erkennen. Naar het schijnt heeft „Franco na den val van Bilbao stappen laten doen om een er kenning door Oostenrijk te verkrijgen. Dit verzoek van Fr.anco zou dan on dersteund zijn door von Papen en den Italiaanschen ambassadeur. In politieke kringen te Weenen be schouwt men de weigering van Oosten rijk als een gebaar naar de Westelijke mogendheden. HET CONFLICT MET DEN AARTSBISSCHOP VAN KRAKAU. De houding van den aartsbisschop van Krakau in het conflict met het staatshoofd (zie de kroniek v. d. dag) heeft tot een heftige reactie bij de open bare meening in Polen geleid. Talrijke organisaties, o.a van oud-strijders, heb ben een proclamatie gepubliceerd, waarin het optreden van aartsbisschop Sapieha in scherpe bewoordingen ge laakt wordt. O.a. wordt een bijeenkomst aange kondigd om te protesteeren tegen de be- leediging, die den president der repu bliek en de nationale gevoelens is aan gedaan. De minister van buitenlandsche za ken, Beek, heeft gistermiddag een be spreking gehad met den pauselijken nuntius, mgr. Certesi, naar aanleiding van de weigering van aartsbisschop Sa pieha, zich naar den wil van den presi dent der republiek te schikken. Italianen mogen geen huwelijksbetrek kingen met inwoners van Oost-Afrika onderhouden. Uit Rome: De Staatscourant bevat een decreet, waarbij wordt bepaald dat Italianen, die huwelijksbetrekkin gen onderhouden met bewoners van Itaüaansch Oost-Afrika, gestraft kun nen worden met een tot vijf jaar ge vangenisstraf. VERMIST VLIEGTUIG GEVONDEN, Vijf "dooden Een militair heeft in een ravijn ten zuiden van Charipujo (Peru) het wrak gevonden van een vliegtuig, dat 27 Maart was verdwenen. Bij het wrak werden de lijken van den bestuurder van het vliegtuig en der vier inzittenden aangetroffen. Ernstige treinbotsing. Bij een botsing in een voorstad van Rio de Janeir& (Brazilië) tusschen twee forensentreinen, waarvan de een door een stopsein was gereden, werden 5 passagiers op slag gedood. Twintig zwaargewonden en ongeveer negentig licht gewonden zijn n,aar de nabijgele gen ziekenhuizen vervoerd. Militairen hebben hulp moeten verleenen bij het bergen der verongelukten en het vrij maken van de spoorlijn, De belasting-ontduiking. Het ministerie van financiën te Was hington heeft de parlementaire enque te-commissie een nieuwe lijst v,an veer tig personen, schuldig aan ontduiking der inkomstenbelasting, doen toeko men. Op deze lijst komen o,a. de vol gende namen voor: Mellon, voormalig minister van financiën, de heer en me vrouw Dupont, wapenfabriek Dupont. de bankier Thomas Lamont, Sloan, president der general Motors, Scripps, dagbladeigenaar. Het ministerie van financiën schat het bedrag der ontduikingen voor het vorig dienstjaar op negen millioen 237 duizend dollars. Colijn moest wijken De „Avondpost" (vrijz.) betoogt, dat dr. Colijn heeft moeten wijken voor de roomsch-katholieken. „Heel het optreden der katholieken is beheerscht géworden door de ge dachte, om ditmaal den doorslag te ge ven. In de laatste jaren had hun politiek gefaald, thans zou zij winnen. Zij ston den sterk in dit streven, omdat zij wis ten, dat de anti-revolutionairen niet met man en macht achter Colijn ston den, maar bereid waren aan de vorming van een uitsluitend-rechtsch kabinet mede tewerken. Telkens en telkens con fereerde Colijn met Goseling; deze was als „mede-formateur" overal bij. Had dr. Colijn voor de opdracht moe ten bedanken, toen hem bleek dat hij geen kabinet naar zijn wensch en zijn wil kon formeeren? Wij zullen al meenen wij te weten, dat hij het zelf een oogenblik van plan is geweest ons van een bevestigend antwoord op die vraag onthouden. Men bedenke, dat dit bedanken tengevolge zou hebben ge had een scheiding tusschen Colijn en zijn eigen groep, een rechtsch kabinet zonder Colijn, want Goseling of De Geer zouden, mét medewerking der anti-re volutionairen, zijn geslaagd. En nu er tóch een rechtsch kabinet is, hebben wij liever Colijn aan het hoofd dan een ander. Al blijft het een beetje vreemde figuur, dat hij nu optreedt aan het hoofd van een kabinet, welks formatie hij zelf in de gegeven omstandigheden voor ons land niet de meest-wenschelijke acht Nog slechts enkele dagen geleden schreef zijn eigen partij-blad, dat een rechtsch kabinet „niet v.an hem kon worden verwacht''. En nu! Intusschen, dat een figuur van zijn kaliber aan het hoofd van het bewind blijft, achten wij voor ons vaderland in hooge mate ge lukkig. Wij denken er niet aan hem thans te verguizen; hij kan óók het onmogelijke niet; wij verheugen ons over zijn aan blijven in het bewind. Opgehelderd moet nog' worden, waar op precies de weigering ^der tegenwoor dige vrijzinnige ministers is afgestuit. Het is ons bekend, dat zij bezwaar had den tegen de omschrijving van het ka rakter van het kabinet als „positief- christelijk" en gebaseerd op de „grond waarheden" van het christendom, een omschrijving, die (naar wij meenen te weten) een gezaghebbend liberaal staatsman-in-ruste toch niet zoo ernstig vond, om een weigering te rechtvaardi gen. Intusschen werd er later een wat mildere redactie gevonden, die bevre digde, maar.toen is er eenige schei ding, althans eenig verschil van houding gekomen tusschen mr. Oud en de beide andere vrijzinnige ministers (de vie.rde mr. Slingenberg", is heelemaal buiten spel gebleven). Waaraan lag dat pre cies? Dit dient te worden opgehelderd. Dat, toen mr. Oud blijkbaar afviel, de katholieken weinig voelden voor drie liberale ministers (op een fractie van vier!) kunnen wij ons, eerlijk gezegd, tóch wel voorstellen. Het heengaan van een knap man als Oud, na vier zware jaren, en nadat hij op 26 Mei een der overwinnaars was, achten wij zeer be droevend. Ten onrechte. „De Standaard" (a.r.) is van meening, dat men „ten onrechte van dr. Colijn een ander dan een kerkelijk rechtsch had mogen verwachten: „Men kon omtrent het streven van dr. Colijn te dezer zake niet in het on zekere verkeeren. Hij had reeds lang te voren, niet terloops maar opzettelijk uiteengezet, dat hij een Kabinet zou wenschen te zien optreden, dat de Christelijke beginselen als grondslag voor zijn beleid aanvaardde, en dat als zijn algemeene taak zag: de handhaving en de versterking van de Christelijke grondslagen van ons volksleven. Op de ze principieel-zakelijke basis wilde hij de breedst mogelijke samenwerking be vorderen. Hij was van meening, dat voor die samenwerking in aanmerking kwa men allen, die bereid waren op deze ba sis hun medewerking te verleenen. Uit wat tot heden is bekend gewor den omtrent de Kabinetsformatie, moe Jen wij afleiden, dat dr. Colijn, nadat hij de opdracht had ontvangen, overeen komstig deze zijn overtuiging is te werk gegaan. Dat hij, voor wat de personen den kring van medewerkers, betreft zijn inzichten niet heeft kunnen verwe zenlijken, zou hem eerst euvel mogen worden geduld, nadat was gebleken, dat dit aan hem, en niet aan anderen, moet worden toegeschreven. Wij zijn, ronduit gesproken, het gevoelen toegedaan, dat, als er van schuld sprake is, aan anderen hier schuld treft. Men heeft meermalen de uiteenzet tingen van dr. Colijn, in de Tweede en Eerste noteering is vorig'e koers(en); daarachter officieele noteering van he den; beteekent: geen noteering ontvangen. Denemarken Oblig. 1926-5 102%102% Amsterdam 1934-4 100%100% Zeeuws, Hyp, B-4 101% Gties Service Cy. P. 1958 5 49%—49% A Pref. Jurgens A 131%131% A Ned. Gst- en Spritusf. 469467 A De Schelde N.B. 42%48 C Am. Smelt en Ref. 61%61% A Born. Sum. H.M. 209%—209% A Houth, Alberts 103% C Union Pac, Rr. 9594% C Int. Nickel Cy. 41%43% Ned. 1000-4 100%—101 O. Indië 34 1000-4 100%—101 Engeland 1960-90 4 81%81 A Koloniale Bnk. 160160 A N.I. Hbk. 600 163—164 C Ned. H. M. 1000 191—191 A v, Berkels Pat. 5151% C Calvé-Delft 84%85 A Philips Gem. B. afg. 322322-26 C Unilever 159%160%-% C Am. Car en Foundry 39%37%-38 C Anaconda Cop. 37%39%-% C Bethlehem St. 59%61%-62% C Kennec Copper 4142%-% C U. States St. C. 71—72%-73% C North Am. Cy. 17%—17% A Kon. Petr. Mpij. 425—426%-28% C Contin. Oil Cy, 31%31% C Phillips Petr. Comp, 38%38% -39 C Shell Union O.C. 20-20%-% C Tide Water Ass. Oil 12%13-% A Ned. Scheepv. U. 123%124%-26 A H.V, Amsterdam 518%522%-'25 A Java Cult. Mij. 234235 )A NI. Suiker U. 167%170 A Deli Batavia 222-226-28 C Deli Mij. 1000 319-319-21 A Senembah321321-22% BEURSTHERMOMETER VRIJDAG. KochakL - H.V.A. - Amerika - Suiker - Markt - Schepen Unilever - Wettig, Gedeponeerc C Baltimore en Ohio 19%20% C Southern Pac. Cy. 38% A Southern Rlw. 22%22% A Amst. Rubb. C. 281%—286-92% A Deli-Bat. Rubb. 211— 219%-25 A Hessa Rubber 230—235%-42 A Serbadjadi S.R. 164%167-69 WISSELKOERSEN. Heden. Gister. Londen 8.97% 8.99% Berlijn 72.91 72.94 Parijs 8.09% 8.10% Brussel 30.72 30 71 New-Yonk 1.81% 1.81% Dagelijksch indexcijfer medege deeld door het centraal bureau voor de statistiek 24 Juni Aandeelenkoersen: 104,2, goederen groothandelprijzen: 96.2. in de Eerste Kamer gegeven, eenzijdig bezien, en ze daardoor niet juist samen gevat, noch juist geïnterpreteerd. Men schonk nog al eens te weinig aandacht aan hetgeen hij had uitgesproken om trent de principieel-zakelijke basis, en hield zich dan te veel bezig met het geen hij had gezegd over den kring, wel ken hij zich voor medewerking en sa menwerking op die basis dacht. Dien tengevolge heeft men zich, naar in de laatste weken duidelijk aan het licht is gekomen, een opvatting eigen gemaakt over de opinie van dr. Colijn, welke daarmede niet strookt, en dus in geen geval de zijne mag worden genoemd. Hetgeen mr. Oud, tijdens de Kabi netscrisis, te Leeuwarden heeft gezegd, levert daarvoor een klaar bewijs. Deze sprak zich daar feitelijk uit voor een gemengde principieel-zakelijke basis, voor een grondslag ten behoeve van het regeeringsbeleid, waaraan een gemengd rechtzinnig-vrijzinnig karakter moet worden toegekend. Daarmede nam hij afscheid van de basis, welke dr. Colijn duidelijk had aangegeven. Dit bracht uit den aard der zaak consequenties met zich, waarmede de Kabinetsforma teur had te rekenen, en waarmede ieder rekening heeft te houden bij de beoor deeling van het resultaat der Kabinets formatie. Deze consequenties, en hetgeen daar uit nog verder is voortgevloeid, hebben tengevolge gehad, dat het nieuwe Kabi net een rechtsche signatuur heeft in den ouderwetschen zin van het woord." Een sterk kabinet? De Nederlander (c.h.) schrijft o.m. het volgende: Er is in den loop der kabinetsformatie sprake van geweest, ook ministers van vrijzinnigen huize in dit kabinet van rechtsche signatuur op te nemen. Hetzij dan als neutrale vakministers, hetzij wegens gebleken toenadering op het ge bied der hoogere beginselen. Volkomen duidelijk is nog niet geworden, waarop dit, een enkele uitzondering daargelaten, is afgestuit. Misschien zal men er te zij ner tijd méér van hooren. Maar in ieder geval lijkt ons voor vrijzinnigen die van oordeel zijn, dat, meer dan vroeger in hun kringen wel beseft werd de staats zorg op handhaving en versterking van de christelijke grondslagen van het volksleven moet gericht zijn, de tot stand gekomen formatie alleszins aan nemelijk. Het komt er immers minder op aan, wie het bewind voeren, dan hoe het bewind gevoerd wordt. De christe- lijk-historischen hebben steeds getoond dit te begrijpen. In het kabinet-Kuyper van 1901 b.v. zat geen enkele christ.- hist. minister, maar het voerde een be leid waarmede de christelijk-histori- schen zich konden vereenigen, met het gevolg dat mr. Lohman en zijn vrienden tot de krachtigste steunpilaren van het ministerie behoorden. Hetzelfde was het geval onder het kabinet-Heemskerk van 1908, behalve dat toen de minister van buitenlandsche zaken, die tot dusver als diplomaat in Amerika gewoond had en dan ook als vakminister toetrad, toe vallig tot de chr.-hist. richting behoor de. Niet de personen vormen hierbij de hoofdzaak, maar de richting waarin het beleid gevoerd wordt. Wie dit beleid toejuicht, zal zich niet aan steun kun nen onttrekken, öok niet zoo hij het op prijs gesteld had, door meer recht- streeksche medewerking van zijn in stemming te doen blijken. Het tot stand gekomen kabinet maakt overigens den indruk een sterk kabinet te zullen zijn. LICHTE EN LUCHTE Zomer Costumes, Tweed Sport- costumes f 14.50, 16.75, 19.50 24.—. HOOFTMAN Jr. Vlasm. M'burg. (Ingez. Med.) WEDERGEBOORTE. „De Avondpost" (lib.) schrijft: In Het Liberale Weekblad, een offi cieel orgaan van den Vrijheidsbond, vin den wij een eerste artikel over ,<De We dergeboorte". Als hiermee bedoeld is de wederge boorte van dien Bond, zullen wij, vol verwachting, de oogen wijd openen en de ooren spitsen. Alleen moet het geachte weekblad geen onbehoorlijkheden schrijven. Het blad noemt „de Avondpost" en de „Middelb. Crt.", die de liberale poli tiek gecritiseerd hebben, „organen, die doorgaan, of langen tijd hebben doorge gaan, voor liberaal". Met andere woor den: (ook) wij zijn niet liberaal meer. Nu ja, zullen we er om lachen of hui len? Wij hebben jaren-lang gewaar schuwd, jaren-lang voorspeld, en nu dit alles is bevestigd, zeggen zij, die de libe rale politiek hebben verknoeid en ver- knutseld, dat wij niet liberaal zijn. Hoe slim overigens de schrijver van dat wedergeboorte-artikel is blijkt uit dit citaat: „Evenals Dag in de trilogie van Gullbranssen, treedt de heer Hans in zijn trilogie van den Stervens- berg terug. De doode blijkt slechts schijndood. Er is, zoo roept hij uit, aan het slot van zijn artikelenreeks, nog plaats en roeping te over voor een groote vrijzinnige partij', die zich bevindt tusschen de rechter zijde en de sociaal-democratie". Ja-maar de heraut van de wederge boorte vergeet, dat wij dit alléén moge lijk achten, wanneer de Liberale Staats partij zich vereenigt met den Vrijzinnig- Democratischen Bond. Doch dit ver zwijgt hij. Hij stelt het voor, alsof, vol gens ons, de liberalen zélf die ééne groo te vrijzinnige partij kunnen worden. Och, arme Voorts zouden wij de „middelen ter reconstructie" niet „ontijdig" mogen be handelen „in het openbaar", want dat doet kwaad aan de liberale zaak. Ontijdig! Nadat bij vijf achtereenvol gende stembussen de liberalen de ne derlaag hebben geleden, waarvan dit jaar de zwaarste is. Ontijdig! Nadat na elke vorige nederlaag de „reconstruc tie" is behandeld en er een paar jaar ge leden zelfs, een speciaal reconstructie congres plaats had. Met dit resultaat. Nu is onze critiek „ontijdig". En die critiek zou kwaad doen? Niets heeft er grooter kwaad aan de liberale zaak be rokkend dan de politiek van den Vrij heidsbond. Maar. uit het slot van het artikel rijst, gelijk een stralende belofte, de wedergeboorte op. Luister: „Wij komen thans uit de crisis. De heer Hans zou wel eens verbaasd kun nen zijn over het sociaal initiatief van zijn gesmade liberalen. Initiatief, dat thans gaat oprijzen uit een gezonden bo dem". Nee maar Onze eerste neiging was om te denken aan het bekende: „Groot moeder vertelt sprookjes". Maar dit zou niet aardig zijn. Want hier wordt ons dan toch maar een belofte gedaan,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1937 | | pagina 2