L^arJèrna M KRONIEK van den DAG. BINNENLAND. OE VREEMDELING VAN SILVERDALE Een jeugdig frisch uiterlijk TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEÜWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRT.) VAN DINSDAG 16 OCTOBER 1934. PERSKRONIEK. Na den Koningsmoord te Mar seille Janka Puszta, de broedplaats van de misdaad Hongarije gaat niet heele- maal vrijuit. Waarom de dingen vermoedelijk niet op de spits gedreven zullen wor den. De situatie, die in ons werelddeel is ontstaan als een gevolg van den konings moord te Marseille begint overzichtelijk te worden. De twee voornaamste pun ten, die men bij de beoordeeling er van in het oog moet houden zijn deze: le de misdaad was een uitvloeisel van den binnenlandschen politieken toe stand van Zuid-Slavië; 2e, de samen zweerders hebben gastvrijheid van Hon- garije genoten en op Hongaarsch grond gebied hun boosaardige plannen uitge broed. Dit laatste, hoewel in zichzelf eigen' lijk van secundair belang, is voor de internationale aspecten der aangelegen heid het belangrijkste. Dit temeer, om dat de Hongaarsche regeering niet ge heel en al vrij uitgaat. Het ware denk baar geweest, dat de samenzweering binnen de Hongaarsche grenzen op touw zou zijn gezet, zonder dat de re geering daarvan ook maar de flauwste notie had gehad. Een regeering kan toch ook niet alles weten. Maar in dit geval staat de zaak jammer genoeg anders. Al een paar jaar hokte een troep Kro atische terroristen tezamen op Janka Puszta, een landgoed in het zuiden van Hongarije, vlak bij de Zuid-Slavische grens. Het waren lieden, die nergens voor stonden en met menschenlevens vreeselijk royaal plachten om te sprin gen. Sinds 1932 hebben zij herhaalde lijk grensincidenten veroorzaakt, door dat ze strooptochten op ZuidSlavisch gebied ondernamen en wapens en munitie naar handlangers in Zuid-Sla vië smokkelden. Het (vrijwel onbereik bare) doeleinde, dat zij nastreefden, was een gewapende opstand in Kroatië, 't Noordwestelijk gebiedsdeel, waarmee het voormalige Servië na den grooten oorlog o.m. werd verrijkt. De Kroaten (en m mindere mate hun naburen, de Slovenen) hebben zich nooit goed onder het Zuid-Slavisch bewind kunnen schikken, aangezien zij werden achter gesteld bij de Serven, die zich als de overwinnaars uit den wereldoorlog be schouwden. Intusschen streefden lang niet alle Kroaten naar een afscheiding. Men heeft steeds den indruk gekregen, dat de massa van het Kroatische volk wel bij Servië (Zuid-Slavië) wilde blij ven, als hun maar recht gedaan zou woiden. Daarnaast echter waren en zijn er terroristen, de heethoofden, die met gewelddadige middelen naar een veran dering van regime streefden en stre ven. Tallooze same-nzweringen en po gingen tot opstand hebben zij de laat ste jaren op touw gezet. Steeds zonder eenig resultaat, tenzij dan, dat som migen er hun hachje bij inschoten en anderen bij verstek ter dood ver oordeeld het land moesten verlaten. Deze laatsten hebben overal opnieuw samengezworen: in Oostenrijk (Wee- nen), in Italië, in Duitschland (Berlijn), in Frankrijk (Parijs), in Bulgarije (Sofia) en de laatste jaren vooral in Hongarije (Boedapest en Janka Puszta). Dit Janka Puszta, als gezegd, een oud landgoed, is indertijd, aangekocht door een zekeren dr. Paveletsj, vroeger advocaat te Zagreb, de hoofdstad van Kroatië. Hij schijnt de ziel geweest te zijn van verschillende samenzweringen en werd deswege een jaar of vier ge leden bij verstek ter dood ver oordeeld. Hij wist, voor men hem te pak ken kon krijgen, het land uit te komen door H. BINDLOSS. 60). Witham keek haar stil aan. „Het iaat niet om het verleden, 't Gaat om nu", zeide hij. „Kan een man vergiffe nis krijgen voor een zonde, die net tot het verleden behoort?" Het meisje gaf niet dadelijk antwoord; na een paar oogenblikken zag hij de verwonderde uitdrukking van haar oogen^ veranderen in lichte ergernis om zijn niet ingaan op haar toon; met een gevoel van wanhoop haalde hij zijn schouders op. Bij dat gebaar, dat ze verkeerd begreep, werd Maud Barring ton weer het conventioneele jonge meisje. „We zijn wel wat zwaar aan het re deneeren en dat bij deze hitte!" lachte ze. „En jij, stakker, die al dat gras nog maaien moet." Witham boog zich over het mes van zijn machine heen. „Schoenmaker, hou je bij je leest maar je hebt gelijk", zeide hij, ,,'t is mijn werk en voor jou wordt 't tijd, om wat schaduw op te zoeken." Even later galoppeerde Maud Bar rington dwars de prairie over, naar huis, maar na den eersten heuvel bracht en sloeg nu eens hier dan eens daar zijn tenten op, steeds stokende tegen den Zuid-Slavisch en staat. Hoewel het landgoed Janka Puszta zijn eigendom was, schijnt hij er toch nooit, of althans zelden, te hebben gewoond. Meestal verbleef hij de laatste jaren, of in Boe dapest of ergens in Italië. Op zijn landgoed woonden handlangers, die o. m. ook allerhande avonturiers, bereid om voor de terroristische organisatie te werken, in den wapenhandel oefen den, vooral in het omgaan met helsche machines en bommen. Het is komen vast te staan, dat ook gewezen Hon gaarsche officieren daarbij een handje hielpen. In Juni van dit jaar heeft de Zuid- Slavische minister van buitenlandsche zaken, Jeftitsj, in den Volkenbonds raad over Janka Puszta en de terro ristische strooptochten van daaruit on dernomen, een klacht ingediend. De Hongaarsche vertegenwoordiger ant woordde o.m. na eerst allerlei uit vluchten bedacht te hebben dat er wat aan gedaan zou worden. En latei- liet de Hongaarsche regeering weten, dat reeds maatregelen waren getrof fen, om de terroristen uit Janka Pusz ta te verdrijven. Thans is échter ge bleken, dat die maatregelen dan op zijn minst zeer onvoldoende moeten zijn geweest. Het verhoor van de in Frankrijk gepakte samenzweerders heeft aangetoond, dat het misdadige plan, om Alexander I uit den weg te ruimen te Janka Puszta is uitgebroed. De Hongaarsche regeering gaat dien tengevolge niet geheel vrij uit. Zij wist van het bestaan der terroristen. Nog erger: zij liet oogluikend toe, dat ge- pensionneerde Hongaarsche officieren hen in den wapenhandel oefenden. Het is geen wonder, dat men nu in Zuid- Slavië erg boos op Hongarije is. De Hongaarsche regeering heeft een fout gemaakt, die haar ernstig aangerekend moet worden. Natuurlijk gaat het niet aan, haar op eenigerlei wijze directe verantwoordelijkheid voor de misdaad éan te wrijven. Als zij de terroristen verjaagd had, zouden deze vrijzeker ergens anders hun snood plan uitge broed hebben. Maar daar zal men in de gegeven omstandigheden niet al te veel rekening mee houden in Zuid- Slavië. De betrekkingen tusschen Zuid- Slavië en Hongarij, die toch al alles behalve goed waren, zullen dan ook aanzienlijk verslechterd worden. Dat blijft in geen geval uit. En men mag zelfs nog blij zijn, dat er vermoedelijk geen erger dingen gebeuren. Wanneer de omstandigheden waren als in 1914 zou een gewapend conflict zeer zeker tot de groote mogelijkheden behooren. De omstandigheden zijn echter heel anders. De geweldige spanningen van toen, en de innerlijke bereidheid van de volkeren om naar de wapenen te grijpen, ontbreken thans geheel. Zn - Slavië zelf voelt er allerminst voor, om te gaan vechten. En het laat geen twijfel, dat achter de schermen bo vendien reeds de noodige druk wordt uitgeoefend, om de dingen niet op de spits te drijven. Er waren gisteren berichten, die spraken van een behandeling van de aangelegenheid voor den Volkenbonds raad. Daar verneemt men nu niets meer van. En dat is een gelukkig verschijn sel. Aangelegenheden als deze moeten niet teveel opgerakeld worden. Het zou ons zelfs niet verbazen, indien er van een behandeling te Genève heelemaal niets komt. VOOR ON- EN MINVERMOGENDE TÜBERCULOSE-LIJDERS, Op initiatief van de Ned. centrale ver eeniging tot bestrijding der tuberculose heeft zich een uitgebreid comité ge vormd met het doel ter herinnering aan wijlen H.M- de Koningin-Moeder een stichting in het leven te roepen voor steun aan on. en minvermogende tuber- culose-lijders. Naast het groote comité is een kleiner comité van uitvoering tot stand gekomen, dat Zaterdag door den eere-voorzitter prof. dr. Slotemaker de Bruine, minister van sociale zaken werd geinstalleerd met een rede, welke door den voorzitter van het comité, den heer J. D. Hefting, voorzitter van de Ned. centrale vereeniging tot bestrijding der tuberculose werd beantwoord. In het artikel van Zaterdag betref fende de afslachting van 150.000 dra gende runderen is tot onze spijt een zet fout geslopen. Er staat: „Er is toch ook nog voor 2 K miliioen liter melk" etc. hetgeen moet zijn: „Er is toch ook nog voor 225 miliioen liter melk" etc. Aan het jaarverslag van den Vr'jz. Dem Bond is het volgende ontleend: Het aantal af deelingen bedraagt 215, te zamen tellende 9773 leden, tegen 219 afdeelingen met 9947 leden in 1933. NIEUWE SPELLING. Wij lezen in „De Jonge Liberaal": „Zooals te voorzien was, heerst op het gebied van de spelling, nu Minister Mar- chant niet heeft doorgetast, meer ver warring dan ooit. Ook het vorig nummer van ons blad is hieraan helaas niet ont komen. Het is van het uiterste belang, dat de eenheid wordt hersteld. Dit is op de grondslag van de oude spelling niet mogelijk, nu eenmaal de nieuwe schrijf wijze op de scholen is inge voerd; het is dus, hoe men ook tegen over de nieuwe spelling moge staan, van het grootste belang, dat de eenheid van schrijfwijze zo spoedig mogelijk worde hersteld door algemeen gebruik van de nieuwe spelling. Op deze gronden heeft het H.B-, in j over<leg met den Redacteur, besloten, j dat het orgaan van de Bond de nieuwe I spelling zal gebru'ken, behalve voorzo- ver betreft ingezonden copy, ten aan- zien waarvan de inzenders worden vrij gelaten. Het H.B. verzoekt alle bonds- instanties en afdelingen hun copy in nieuwe spelling in te leveren en deze spelling ook te gebruiken vo.or de van hen uitgaande offipiële stukken; uiter aard H8.1 ook het H.B. zelf in officiële stukken van de nieuwe spelling gebruik maken". 20-35-60cl bezit het kind van nature, S de Moeder door (Ing. Med.) n Bros wafelgebak met verrukkelijk roomige vulling. Bestrooid met poedersuikerLicht en luchtig. Een wafelt je met Fransche charme (Ingez. Med.) KAMER VAN KOOPHANDEL VOOR DE ZEEÜWSCHE EILANDEN. De Kamer van Koophandel en Fabrie ken voor de Zeeuwsche Eilanden is in vergadering bijeengeroepen tegen Vrij dag a.s. De agenda omvat o.a. de_ volgende punten: Bijdrage Binnenscheepvaart congres. Van de Vereeniging Binnenscheep- vaartcongres kwam een verzoek in voor 1935 een bijdrage te verleenen. Op de jaarlijksche congressen worden vaak zeer belangrijke kwesties besproken en daarom stelt het bureau, gesteund door de commissie voor financien, voor aan deze vereeniging voor 1935 een bijdrage van 25 te verleenen. Bijdrage Zeeuwsche Vereeniging voor Luchtvaart. Het bestuur van de Zeeuwsche Ver eeniging voor Luchtvaart, zond een ver zoek in om eene subsidie van 250 per jaar. In het desbetreffend schrijven wijst het bestuur er o.a. op, dat het luchtver keer, zooals dat op dit oogenblik naar en via Zeeland reeds bestaat en zooals dit zich in de nabije toekomst zeker nog veel verder in deze voor de luchtvaart zoo uitermate geschikt gelegen provin cie zal ontwikkelen, van groot belang is te achten voor de bevordering van de doeleinden, welke ook de Kamer tot de hare maakt. Verder deelt het bestuur mede, dat de bedoeling van de op 4 Augustus gehouden wedvlucht zeker niet in de eerste plaats was een sportie ve prestatie. De Zeeuwsche Vereeni ging voor luchtvaart had meer bepaald voor oogen, de belangstelling der Zeeu wen voor het vliegen in het algemeen en zijn verkeerstechnische mogelijkhe den voor Zeeland in het bijzonder wak ker te roepen. De vraag op welke wijze de Zeeuwsche eilanden (.enerzijds hech ter aan Zeeuwsch Vlaanderen, ander zijds nauwer aan overig Nederland, door een intensief luchtverkeer verbonden zouden kunnen worden, maakt een on derwerp van studie in de vereeniging uit. Het bureau der Kamer zegt, dat het alleszins gewenscht is, dat de Kamei aan deze Vereeniging een blijk van be langstelling geeft door het verleenen van eene jaarlijksche bijdrage. Over het be drag heerscht echter in het Bureau geen eenstemmigheid, de meerderheid zou dit willen vaststellen op 50, de minder heid meent dat 25 voldoende is. De Commissie voor de financiën ver- eenigt zich met het voorstel van de meerderheid en een lid stelt zelfs de vraag of voor de Kamer een bedrag van 50 niet nog te laag is. Begrooting 1935. Het bureau biedt ter vaststelling aan de ontwerp-begrooting 1935, met een eindcijfer van 15000 en een vermoede lijk goed slot van 500, na een post on voorzien ad 609,87. De commissie voor de financiën kan zich met de begrooting vereenigen, doch twee leden zouden gaarne de voor de Vereenigingen voor Vreemdelingenver keer tot een bedrag van 520 uitgetrok ken post wenschen te verhoogen met 50 pet. tot 780. De werkzaamheden dezer vereenigingen nemen steeds in omvang toe en een uitgebreid vreemde lingenverkeer is voor het district een i ze haar paard weer in stap; met een eigenaardigen glimlach om haar mond staarde ze voor zich uit. „Dat had weinig gescheeld, meisje", berispte ze zichzelf. „Gelukkig voor jou, dat de man zijn plaats wist." Een paar weken later, op den gewo nen maandelijkschen reunie-avond van Colonel Barrington, zat een gezelschap Silverdalers in de groote hall van Sil- verdale Grange. Het was nog heel warm; van de onmetelijke, wit-gebla- kerde vlakte, dubbel naargeestig door de koele schemering en den donkeren met sterren bezaaiden hemel, kwam 'n eigenaardige geur, avonduitwaseming van droge aarde na een heeten dag, be zwangerd met een zwakke rooklucht, die een paar van de aanwezigen ter loops, alsof het iets heel gewoons gold, naar den Westelijken kant van de prai rie deed kijken, waar heel in de verte tegen het hemelgewelf van fluweelig in digo, een rossige gloed zichtbaar was. Het was het seizoen van de prairie- branden, waarvan niemand weet hoe ze ontstaan, en waarom niemand zich be kommert. Want elke boerderij is een tiental malen omploegd, waardoor er een breede strook droge grond ont staat, die paal en perk stelt aan de snel om zich heen grijpende vlammen en daardoor hoeve en bebouwd land tegen elke schade beschermt.. Maud Barrington was aan de piano gaan zitten; ze had een mooie, heldere stem, en Witham, die wist wat het be-, teekende, om van 's morgens vroeg tot 's avonds laat te zwoegen zonder hoop op iets beters dan een schamel stukje brood, vond het lied, dat ze uitgekozen had: „Als het koren aan schoven staat'", al bijzonder in harmonie met zijn stemming. Plotseling door de slotaccoorden van het lied heen, werd de aandacht van de aanwezigen getrokken door een eigenaardig geluid, alsof er ergens ver af, een roffel geslagen werd; toen de laatste tonen wegstierven zwol het ge- iu d aan en werd gemakkelijk herken baar; de snelle galop van een paard. Doodstil werd het in de groote hall, 't was of alle aanwezigen voelden, dat er iets gewichtigs gebeuren ging; toen hoorden ze een gekletter en een gerin kel van metaal en het volgende oogen blik kwam Dane binnen. Hij had het warm van het harde rijden en zijn oogen schitterden opgewonden, maar toen hij den Colonel aankeek, verzachtte zijn blik zich in een plotseling mede lijden. „Ik kon niet eerder komen, sir", ver ontschuldigde hij zich, „ik ben in de nederzetting opgehouden, maar iki breng goede tijding mee. Ze zijn einde lijk tot de ontdekking gekomen, dat ze wat de voorraden tarwe betreft, aan 't eind van hun krachten beginnen te raken. In Winnipeg is de tarwe hard aan 't stijgen en gisteren was het vech ten om te koopen." Even bleef het doodstil. aan alle kanten zag men neerslachtige gezich ten, want het meerendeel van de aan wezigen had hun land braak laten lig gen; maar het strakke gelaat van den Silverdaleschen leider ontspande zich in een eigenaardigen glimlach. „Voor de meesten van ons is het te laat", zeide hij rustig, „maar daarom gunnen we jou je succes van harte, DaneDat heb je, met nog een paar anderen, aan Courthorne te danken." De oogen van alle aanwezigen waren op den spreker gericht, want het was algemeen bekend, dat hij op latere levering onder de markt verkocht had; Barrington liet echter niets blijken; hij had altijd goed tegen zijn verlies ge kund. Maar toen, bijna gelijktijdig, ke ken Maud Barrington en Dane Witham aan. „Ja", zeide deze hele rustig, „het keeren van 't getij." Hij stond op en ging naar Barrington toe. Deze ontving hem met een sar castisch lachje. „Nog wel wat te vroeg, om m'n ongelijk te bekennen." Witham maakte een ongedulig-afwij- zende beweging. „Ik zou u graag wat willen vragen, maar u moet me voor uit beloven dat u me mijn vrijpostig heid niet kwalijk zult nemen, U heeft op latere levering verkocht?" „I-Ja, en niet weinig ook", antwoord belangrijke bron van inkomsten, met al leen voor direct-belanghebbenden als hotels enz., doch voor den geheelen han- deldrijvenden middenstand. Wanneer het totaal-bedrag ruimer wordt geno men kan tevens nader onder het oog worden gezien hoe dit bedrag billijk on der de verschillende vereenigingen kan worden verdeeld, rekening houdende met verschillende factoren als ledental, finantieelen toestand enz. De eventueele subsidieering van congressen en derge lijke kan dan op eenigszins bescheidener schaal geschieden onder verwijzing naar het belangrijk bedrag, dat reeds voor de bevordering van het vreemdelingenver keer wordt uitgegeven. Naar aanleiding hiervan merkt het bu reau op, dat het in principe geen be zwaar zou hebben de bijdragen voor de Ver. van Vreemdelingenverkeer eenigs zins te verhoogen. Het is het bureau echter bekend, dat de plannen om te ge raken tot de oprichting eener Provinci ale Vereeniging voor Vreemdelingenver keer in verren staat van voorbereiding zijn, en waar bij het totstandkomen eener dergelijke vereeniging zeer zeker wijziging zal worden gebracht in de ver deeling der door de Kamer voor dit doel beschikbaar te stellen gelden, acht het bureau het juister momenteel- ten deze geen wijzigingen aan te brengen in de toe te stane bedragen. Vervoer van post langs den snelsten weg. De Nederlandsche Kamer van Koop handel te Londen, meent, dat het in het belang van den Nederlandschen export gewenscht is, dat men komt tot de re geling, dat alle post zonder nadere aan duiding en zonder extraport wordt ver zonden langs den kortsten weg, dus ook door de lucht en zij vraagt aan de Mid- delimrgsche Kamer of deze met haar zienswijze accoord gaat. Zoo ja, of de Middelburgsche Kamer bij den direc teur-generaal der P, T. en T, er op wilt aandringen om dezen stap te nemen. Naar aanleiding van dit schrijven zegt het bureau, dat ook dit van oordeel is, dat de verzending van post door de lucht moet worden bevorderd en derhalve de extra-port bij verzending per luchtmail zal moeten vervallen. De mogelijkheid moet er dan zijn om desgewenscht er op te plaatsen „Niet per luchtpost".- Der halve het tegenovergestelde van de be staande regeling, waarbij men verzen ding per luchtpost juist speciaal moet verzoeken. Het bureau stelt voor aan de Nederl. Kamer te Londen een schrijven in bo venbedoelden geest te richten en een al- schrift hiervan te doen toekomen aan den directeur-generaal der P. T. T. Een lid van de commissie voor het Verkeerswezen kan zich met het voor stel wel vereenigen, al vermoedt hij dat de postadministratie de extrainkomsten van de luchtpost niet zal willen missen. De overige leden kunnen zich niet met het voorstel vereenigen. Een dier leden meent, dat inwilliging, welke een grooten slag voor de Zeeland o.a. zou beteekenen, niet voor inwilliging vat baar zal blijken en men daarom zulkeen verzoek niei moet indienen, wat af breuk doet aan het gezag en den in vloed der Kamer. Een tweetal leden deelen deze meening. Het vijfde lid kan zich ook met het voorstel niet vereeni gen, maar ook niet met de opvatting van eerst bedoeld lid. Hij vraagt zich af of iets wat men individueel als utopistisch beschouwt, ook inderdaad in het alge meen wel als utopistisch wordt be schouwd. Wanneer het algemeen be lang door verzending per luchtpost zal worden gediend, dan zal het bijzonder belang van de Mij. Zeeland en Vlissin- gen hiervoor moeten wijken. Dit lid zou derhalve aan de Kamer te Londen wil len berichten, dat de Kamer te Middel burg den tijd nog niet gekomen acht om de Barrington. „Denk je dat deze stij ging door zal zetten?" „Ja, zeide Witham eenvoudig. „Maar op het oogenblik is het nog maar een begin en voordat de stijging goed door zet krijgen we eerst nog een terugval. Wacht, tot die terugval inzet, mijnheer, en telegrafeer dan uw makelaars, om al uw contracten te dekken." „Volgens mij is het beter, om mijn verlies nu maar te nemen", antwoord de Barrington koeltjes. Toen deed Witham'iets, dat met ma jesteitsschennis gelijk stond; hij deed alsof hij den Colonel antwoord gaf, maar hij sprak zoo luid, dat zijn woor den de aandacht van alle aanwezigen wel trekken moesten. „Hoe zekerder de stijging schijnt, des te scherper zal de aanval van de bai- siers zijn", zeide hij. „Zij hebben belang bij lage prijzen, daarom zullen zij geen moeite sparen, om de prijzen te druk ken. Mis'srh'en zal het ze gelukken om 't getij tijdelijk te doen keeren; gebeukt dat, dan zal iedereen, die blanco ver kocht heeft, verstandig doen met te trachten zich te dekken; want niemand kan zeggen, hoever 't ons brengen kan, als 't weer doorzet als de markt vast wordt. :\T' 1 0 '3

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1934 | | pagina 5