"Jlromnciate
SPEGALE
KERSTAANBIEDING
BINNENLAND.
ZEELAND.
wi£ü Ei wind.
No. 299.
Twee Bladen.
MAANDAG 19 DECEMBER 193 2.
Eerste Blad.
175e Jaargang
Geen onnoodige ver
splintering.
F. J. L0UWERSE en K. MEERTENSlr.
MIDDELBURG.
C0ES.
VLISSINGEN,
WA IGHEREH.
Zeeuwsch Profetenbrood
MIDDELBURGSCHE COURANT
Dagblad Abonnementsprijs voor Middelburg en 't agentschap Viissmgen
elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg
ffl| eest per week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën
30; cent per regel voor ingezonden mededeélingen 60 cent per regel.
Bi) abonnement voor beide veel lager..Men vrage daarvoor de tarieven.
UITG.: N.V. DE MIDDELBURGSCHE COURANT
Lange St. Pieterstraat, Middelburg
Teléfoonnummers:
Redactie 269 Administratie 139
Postchèque en Girorekening 43255
Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10; elke regel
meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uit
drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 6 regels
opgenomen a 75 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven o<
„Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra Bewijsnummers 5 cent.
Algemeen voorzitter van de vereeni-
ging die de stoffelijke welvaart van alle
Zeeuwsche landbouwers behartigt, de
Zeeuwsche Landbouw Maatschappij, is
mr. P. Dieleman, anti-revolutionnair lid
van Gedeputeerde Staten.
Dit zegt veel.
En lokt ook verzet uit, niet i n die ver-
eeniging, maar daar buiten. De heer L.
te Oostkapelle heeft den heer Dieleman,
in „De Zeeuw", de les gelezen, zeggende,
dat laatstgenoemde tegen den Christe
lijke* Boeren en Tuinders Bond tevelde
trok.
De algemeene voorzitter van de Z.L.
M. antwoordt hierop in „De Zeeuw" met
een uitvoerige apologie, die wij dermate
belangrijk achten, dat we haar grooten-
deels overnemen.
Na een strenge veroordeeling van de
C.B.T.B. propaganda tot afscheiding,
o.m. op grond van „minder of heelemaal
geen contributie te behoeven te betalen,"
zegt mr. Dieleman:
„De grondfout is.dat men den C,
B.T.B. stelt tegenover de Z.L.M. en
zelfs wil stellen i n p 1 a a t s van de Z.
L.M., achtende dus, dat 'n confessioneele
organisatie, van welke confessie dan ook,
bij uitzondering geroepen is ook alge
meene zaken te behartigen, of juister,
dat óók voor de behartiging van louter
algemeene en in de zoogenaamde neutra
le' zóne liggende onderwerpen en belan
gen, een confessioneele organisatie noo-
dig is.
Dat is naar mijn meening, en die van
wijlen Dr. Kuyper en ongetwijfeld van
veel meer leidende menschen, als zij het
maar ronduit durven zeggen, verkeerd,
Het is een Roomsche gedachte, zeker
geen Calvinistische, en m.i. nog veel min
der een Christelijke, eene volgens de be
ginselen van het evangelie. Men maakt
dan splitsing op een gebied waar dat niet
thuisbehoort"
„De op de Z.L.M. behartigde belangen
en besproken onderwerpen zijn naar
aard en wezen geen andere dan die
van 'n coöperatieve aankoop, zuivelbe
reiding, paardenfokkerij etc., m.a.w. de
stoffelijke belangen van algemeen be
lang.
Ik vernam dan ook dat in de vergade
ringen der 3 centrale landbouworganisa
ties over deze onderwerpen schier nooit
verschil is, en indien het er al is, dit dan
zich niet grondt op verschil in confessie.
Dat spreekt m.i. als een boek.
En wanneer men in de algemeene
maatschappij uit propagandistisch
oogpunt spreekt men zoo graag van
neutrale maatschappij, want dat
woord heeft uit den schoolstrijd een
kwade klank bij vele menschen van
rechts, maar daarom juist is het niet
eerlijk om dat hier te gebruiken, waar
volgens Dr. Kuyper terecht zeide, van
neutraliteit geen sprake is, niet met
„dezulken" kan samengaan en spreken
en werken en streven voor de beharti
ging zijner landbouwbelangen en die stof
felijke belangen van het platte land, dan
kan men ook op den duur niet verwach
ten dat „dezulken" maar rustig met hen
blijven in die andere ook algemeene or
ganisaties, en zij niet gaan zeggen: „Wat
doet gij hier? Gij behoort hier volgens
uw denkbeelden niet."
Ik mocht daarop niet alleen wijzen,
maar ben het verplicht. Ik zie een zeer
groot gevaar in die onnoodige versplin
tering voor ons Zeeuwsch leven in het
algemeen. Dat breekt de kracht, die toch
al zwak genoeg is. Dat schept onnoodig
verbittering. Verzwakt den ijver en werk
lust en de gelegenheid, ongeacht de reus
achtige schade die dit naar mijn beslist
oordeel aan het eigen zieleleven en het
geestelijk leven des volks toebrengen
kan. s
Dat alles richt zich niet tegen het be
staan van een C.B.T.B.; absoluut niet.
Maar men behoort allereerst lid te zijn
van de algemeene maatschappij en kan
dan, hetzij binnen het raam daarvan,
hetzij apart, gelijk de ontwikkeling nu is
geworden, daarbuiten, lid zijn van een
bond van geestelijk gelijkgezinden, om
die onderwerpen te besprekend-die beter
onder geestverwanten kunnen bespro
ken worden. Ook Dr. Slotemaker de
Bruine is van oordeel, dat i e d e tfc lid
van de algemeene maatschappij behoort
te wezen en daarnevens, zoo hij het
wenscht, lid kan zijn van een confes
sioneele organisatie om bijzondere re
denen."
Dan betoogt mr. Dieleman, dat het
vorenstaande n fe t geldt ten aanzien
van de andere vakvereenigingen, „om
dat men zich daar niet tot het vak had
bepaald, gelijk Prof. Fabius zoo goed
heeft aangetoond, maar zich stelde onder
leiding van geestelijke beginselen, die
de Christen terecht in strijd achtte met
wat voor staat en maatschappij geeischt
wordt door Gods Woord. Dat nu is n i e t
bij de Z.L.M. het geval, ware het zoo,
splitsing zou een eisch des gewetens
zijn"
„Ieder is persoonlijk vrij om te bedan
ken.
Ieder is vrij om lid te worden, waar
van ook. Maar het is toch onverdedig
baar om tegen een maatschappij te gaan
strijden, waarin men zelf nog zit.
En dan noem ik het innig droevig, dat
men daarvoor den naam van den Hei
land durft te gebruiken.
Gelijk door het* woord Christelijk voor
een organisatie te zetten, deze het nog
niet is, en het weg te laten, een alge
meen werkende organisatie nog niet'on
christelijk is, maar integendeel, meerma
len het tegendeel, helaas is gebleken,
zoo treedt de Booze juist dikwijls de
geesten en gemoederen verstrikkend op
met mooie leuzen, die oppervlakkig zoo
schoon schijnen, maar verdeeldheid en
twist brengen, waar die niet behoort.
Het is mijn heilige overtuiging, dat dit
ook ongemeen schade doet aan waar
achtig Christelijk leven, hetgeen niet ge
bonden is aan partij of organisatie of
naam."
„Het is in strijd met mijn innigste over
tuiging, aldus besluit mr. Dieleman, mét
mijn geweten dus, om te bevorderen dat
het licht weggenomen wordt waarin het
verlicht; dat de kracht onttrokken wordt
waar die werkt; dat het zout getrokken
wordt uit dat, waarin het behoort; m.a.
w. dat de invloed en doorwerking van
de gezegende beginselen des Christen-
doms onttrokken worden aan een deel
van het maatschappelijk leven. Men wil
immers de menschen van Christelijke be
lijdenis, de Christenen dus, (want men
zal toegeven toch, dat het niet in uiter
lijkheid mag liggen, in formeel bidden
en danken of gezang) halen uit de alge
meene organisaties en deze dus in vol
slagen duisternis zetten en overgeven
aan ongeloof en zouteloosheid en daar
aan de massa overgeven, tenzij het
Christendom niet is een lichtend licht en
een zoutend zout, dat de maatschappij
doortrekken moet. Inplaats van blijde te
zijn dat er een gebied is, waarop men
door zijn voorbeeld en omgang met an
deren samen zijnd, deze kan beïnvloeden
ten goede zou men zich dan moeten af
scheiden en terugtrekken in een eigen
kring. Het wil er bij'mij niet in."
Om twee redenen hebben we de apo
logie van mr. Dieleman uitvoerig aange
haald. In de eerste plaats om haar be
langrijken inhoud, in de tweede plaats
om het mogelijke verwijt van onvolledig
citeeren te ontgaan.
Veel hebben we er niet aan toe te
voegen.
Natuurlijk is de fundeering van
ons gelijkluidend beginsel anders.
Wij zijn het volkomen eens met mr.
Dieleman „dat ieder lid van de alge
meene maatschappij behoort te wezen,
en daarnevens, zoo hij dit wenscht, lid
kan zijn van een confessioneele organi
satie, om bijzondere redenen".
Maar wij deelen, uit den aard van ón
ze opvattingen omtrent de verhouding
van het innerlijke geestesleven tot de or
ganisatievormen van het uiterlijke ma-
terieele, en zelfs politieke, leven, niet
de meening, dat de zich bij, uitsluiting
„christenen" noemenden in de algemeene
vereeniging dienen te blijven, wijl deze
anders ,,in volslagen duisternis gezet,
aan ongeloof en zouteloosheid overge
geven worden". Met de grootere beschei
denheid in zaken des geestelijken levens
die den vrijzinnigen mensch tegenover
den, het immers wétenden, orthodox-
dogmatischen geloovige kenmerkt, dur
ven wij zulk een krasse en ons. zelfs
eenigermate eigengereid aandoende stel
ling niet tot de onze te maken; maar wie
den gedachtengang bij onze orthodoxe
medeburgers kent, zal zich er niettemin
onverbaasd over laten.
Het was echter goed, dit principieële
verschil in fundeering met mr. Die-
lemans opvatting bloot te leggen, goed
voor ons, en ook voor hem wellicht.
Want de feitelijke bovenbouw is ge
lijk: met den algemeenen voorzitter der
Z.L.M.: zeggen wij gaarne: h i e,r althans
„geen onnoodige versplintering voor het
Zeeuwsche leven
Ons leven is een staag „verreizen
en vertrekken"
De Genestet.
hebben een
(Ingez. Med.)
BEGROOTING WEGENFONDS 1933.
Blijkens de Memorie van Antwoord
op de begrooting van het Wegenfonds
1933 schrijft de minister van Waterstaat
dat naast groote werken allerwegen in
het land verbeteringenswerken aan be
staande wegen worden uitgevoerd en de
minister gaarne bereid is te bevorde
ren, dat deze werken zooveel mogelijk
dienstbaar zullen worden gemaakt aan
bestrijding van Werkloosheid. Aan de
hoofdingenieurs-directeuren van den
Rijkswaterstaat in de verschillende di-
rectiën is bereids opgedragen na te gaan,
welke grondwerken voor uitvoering in
handenarbeid in aanmerking kunnen
komen, ten ende hen in zoo groot mo
gelijke mate te doen bijdragen tot leni
ging van werkloosheid.
Als werkverruiming wordt genoemd
verdere versnelling van den brugbouw
over de groote rivieren. De regeering
heeft hierbij in het bijzonder op het oog
de bruggen te Moerdijk, Dordrecht en
Rotterdam voor de verbinding van Zuid-
Holland met Noord-Brabant en Zeeland
en de brug over de Noord voor de ver
binding aan het groote wegennet van de
AlblasserWaard.
Vervanging van gelijkvloersche spoor
weggangen door een viaduct, zooals die
te 's-H eer Arendskerke ligt in
het voornemen der regeering.
De minister erkent het belang, dat in
een behoorlijke verbinding Oost-West
voor Zeeuwse h-V laandere n ge
legen is en zou bereid zijn subsidie-aan
vragen van de beheerde s dier wegen
in welwillende overweging te nemen.
ARBEIDSDUUR IN KOLENMIJNEN.
Ingediend is een wetsontwerp tot
voorbehoud van de bevoegdheid tot toe
treding tot het ontwerp-verdrag betref
fende den duur van den arbeid in de ko
lenmijnen. Die duur (tusschen het oogen-
blik, dat de arbeider in de kooi gaat
om af te dalen en het oogenblik, waarop
hij na het ophalen deze verlaat; z.g,
from bank to bank system) mag niet
meer per dag bedragen dan 7K uur.
DE NOODTOESTAND DER VERBOU
WERS VAN KLEI-AARD APPELEN.
Men schrijft aan de N. R. Ct.:
De heeren Keestra en Lockefeer, le
den der Tweede Kamer, hebben zich de
ze week schriftelijk tot minister Ver
schuur gewend met het dringende ver
zoek, in den noodtoestand der verbou
wers van klei-aardappelen te voorzien.
Dit verzoek werd gesteund door den
heer mr. Aalberse,
Genoemde heeren hebben hun schrif
telijk verzoek later in een onderhoud
met den minister herhaald. De meest
voor de hand liggende oplossing werd
geacht, een deel der klei-aardappelen,
bij voorbeeld een derde deel, niet voor
consumptie, doch voor veevoeder te be
stemmen. Het Rijk zou dan bijv. 0.60
per H.L. schadevergoeding moeten geven,
Legaten.
Wijlen de heer J. F. H. Rest, over
leden te Middelburg, heeft gelegateerd:
1000 aan de Zeeuwsche Hervormde
Diaconessen Vereeniging, Afd. Middel
burg; 1500 aan de Zendingsvereeni-
gingen; 500 aan de Vereeniging tot
werkverschaffing aan Zeeuwsche blin
den; 500 aan de Diaconie der Ned.
Herv. Gemeente voor een extra be
deeling.
Uitvoering „Stem des Volks",
De gisteren avond door de „Stem des
Volks" in de „Prins van Oranje" gege
ven uitvoering trok een geheel gevulde
zaal met belangstellenden. En we kun
nen daar dadelijk bijvoegen, dat de vele
aanwezigen zeker geen spijt van hun be
zoek hadden, al was de uitvoering die
half acht aanving en ruim twaalf uur ein
digde, wel wat te gerekt.
Reeds dadelijk, met den inzet van „So-
cialistenmarsch", bleek ons, dat de
„Stem des Volks" sinds haar eerste op
voering een flinke schrede voorwaarts
gemaakt had. De klank was goed en
vooral ook de voordracht was aanmer
kelijk verbeterd, forsch en krachtig
klonk het lied de zaal in. Ook bij het
tweede nummer „Aan de strijders",
bleek opnieuw hoe zuiver de geest
van het lied aangevoeld werd. Bijzonder
mooi van toon en tempo was ook „Mor
genrood", al had het slot misschien een
weinig fortissimo gekund.
In het algemeen bleek duidelijk,
hoe ernstig den achterliggénden tijd
onder de leiding van den directeur,
den heer W. Hengeveld geoefend was.
Men kon thans den directeur steeds
volgen, had het hoofd niet meer in de
muziek, maar de muziek in het hoofd
Ter aanvulling werd het blijspel „De
Logee" van Herman Nauw Jr. gegeven.
Ook dit stukje liep vlot van stapel, en
oogstte veel bijval. Een extra vermel
ding voor het vlotte en goede spel van
Roza, Mina en Lensfelt.
Als geheel was het een zeer geslaag
de avond, waartoe ook de pittige mu
ziek van de Goesche Jazzband haar
deel bijdroeg.
Het Sportterrein.
Naar wij vernemen is Zaterdag 1.1. de
goedkeuring van" Ged. Staten ontvangen
op het raadsbesluit tot het-aanleggen van
een sportterrein. Eenige arbeiders zijn
reeds begonnen met het opruimen van
heggen enz. Voor met het grondwerk
wordt aangevangen, zal het echter wel
begin Januari worden.
Na een diensttijd van 43 jaar heeft
de heer J. van den Berge, ketelmaker bij
de N.V. Kon. Maatschappij „de Schelde"
te Vlissingen, den dienst met pensioen
verlaten. De heer D. Bijl, onderbaas,
sprak den scheidende hartelijk toe, en
bood hem namens chefs, bazen en werk
lieden der afdeeling een gouden hor
loge aan.
ARNEMUIDEN. Onder leiding van deu
heer P. .Koster hield de Geref. J. V. haar
jaarvergadering. Door de leden werden
bijbels en een maatschappelijk onder
werp behandeld. Verder werd de avonid
gezellig doorgebracht met zang en voor
drachten.
ARNEMUIDEN. In de plaats van den
heer C. Oreel, brandmeester dezer ige-
meente, die als zoodanig tegen 1 Jan.
,a.s. «ontslag gevraagd heeft, is lot
brandmeester benoemd de oiiderbrand;-
meester D. Kousemaker. Indiens cl'aats
is benoemd de heer J. de Hamer, terwijl
als plaatsvervangende brandmeesters be
noemd zijn de heeren J. J. Crucq en A.
Zeijger.
RAAD VAN ARNEMUIDEN.
ARNEMUIDEN, Vrijdagmiddag kwam
de Raad van Arnemuiden in een spoed-
eischende vergadering bijeen onder lei
ding van den heer H. G. Horninge, bur
gemeester.
Mededeeling.
Na opening met gebed en vaststelling
der notulen deelde de Voorzitter
mede, dat deze spoedeischende verga
dering belegd is inzake nader schrijven
van de Nederlandsche Heidemaatschap
pij, olmtrent de kosten opzicht werkver
schaffing.
Ingekomen Stukken.
Bijdrage werkverschaffing.
Vanwege de Provincie heeft deze ve-
meente als bijdratfe voor de werkver
schaffing een bedrag van 221.58 ont
vangen.
Café Muziek.
Het voorstel-Cornelisse om op Zon- en
Christelijke feestdagen geen muziek in
de café's toe te laten, en op gewone
dagen der week, alleen met toestemming
van den Burgemeester; over welk voor
stel de stemmen hebben gestaakt in de
vorige vergadering, wordt thans aange-
M'burg, 19-XII-'32 Zaterdag en Zondag
hoogste lucht temperatuur 12 °C (54
°F); laagste 4.9 °C (41 °F). Heden 9 h:
7.1 °C; 12 h: 9.1 °C. Geen regen of
neerslag. Hoogste barometerstand 771
mm; laagste®768 mm.
Hoogste barometerstand 778.6 mm te
Weenen; laagste 734.1 mm te Isafjord.
Verwachting tot Morgenavond:
Meest matige Z. tot Z.O., tijdelijk wel
licht verder krimpende wind, nevelig tot
half bewolkt, waarschijnlijk weinig of
geen neerslag en iets kouder.
Zon op; 3 h. 08; onder 15 h 46. Licht
op: 16 h 16. Maan op; 20 h 55; onder
11 h 34. L.K.: 20 Dec.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen.
Westkapelle is 28 min, en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later
(S springtij).
Dec.
Hoogwater. Laagwater.
Ma. 19 4.57 17.30 11.41 23.41
Di. 20 5.47 18.26 12.28
Wo. 21 6.42 19.25 0.34 13.23
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge.
Dec.
Ma.
Di.
Wo.
19
20
21
Hoogwater.
6.47 19.12
7.32 20.01
8.21 20.55
Laagwater.
0.06 12.38
0.49 13.25
1.42 14.18
Ook als kerstgeschenk In speciale
verpakking
Het echte van M. PFTSRSE
Middelburg fa. G ravenstein
(Ingez. Med.)
nomen met 4 tegen 3 stemmen (die der
heeren L. Puijpe, P. A. Baaijens en J. K.
Crucq.)
Werkverschaffing en Ned. Hei
demaatschappij.
De Voorzitter zegt, dat de vorige
vergadering niemand wist hoeveel de
kosten waren der Heidemaatschappij
voor 't toezicht op de werkverschaffing.
Men heeft toen een nader onderzoek
ingesteld en nu blijkt dat de bedoeling
is een vast wéekloon voor den opzich
ter en daarboven nog 7 pet. van het
uitbetaalde loon.
De heer C. S. van Eenennaam
zegt, dat deze regeling veel te duur
komt, dit is voor de gemeente niet om
vol te houden.
De heer P. A. B a a ij e n s zegt, dat
men voor de kosten van toezicht van 'n
werkelooze uit deze gemeente ook geen
subsidie krijgt, die kost zooveel minder
niet.
Verschillende meeningen worden ge
uit.
De heer B. Franse zegt, dat het ze
ker bezwaarlijk is voor den Raad om de
werkverschaffing weer aan- de Neder
landsche Heidemaatschappij te onttrek
ken, gezien de zeer hooge kosten die
het voor de gemeente medebrengt, zal
dit toch moeten.
De heer Van Eenennaam zegt,
dat de uitvoerder uit het dorp zelf even
goed onder B. en W. moet staan. Met
den opzichter uit de Heidemaatschappij
ontbreekt hier nog wel eens wat aan.
De heer L. P u ij p e zegt, dat bij het
delven van den watergang langs den
spoorweg, de opzichter niet altijd naar
hem geluisterd heeft, dit werk is in de
zen tijd van het jaar ook niet uit te voe
ren, dit had van den zomer moeten ge
beuren.
De Voorzitter ontraadt de werk
verschaffing aan de Heidemaatschappij
te onttrekken, hij acht in het dorp zelf
niemand geschikt om leiding te geven.
De heer J. K. Crucq zegt; dat de
uitvoering nu zeker meer geld kost,-
maar daar staat tegenover dat er nu, in
vergelijking met verleden jaar heel wat
meer werk gebeurt.
De heer A, Cornelisse zegt, dat
er nu zeker beter gewerkt wordt, maar
dit kan ook even goed zonder toezicht
van de Heidemaatschappij.
De heer A. Schuit zegt, dal 't voor
stel van den Voorzitter om de werkver
schaffing onder leiding van de Heide-