GEMEENTERAAD VAN GOES. BELGISCHE BRIEF. NOORSCHE LEVERTRAAN De raad van Goes kwam gistermiddag te twee uur in openbare vergadering bijeen. Wegens ongesteldheid van den heer Hajenius, burgemeester, fungeerde de oudste wethouder, de heer A. L. van Melle, als voorzitter. Alle leden waren aanwezig. Onder de ingekomen stukken was o. a. een verzoek van de afd. Goes van het Instituut voor Arb. Ontwikkeling om een lokaal te mogen gebruiken om les te ge ven aan de onlangs gestichte Arbeiders Avondschool; voorts een adres van de Georganiseerde patroons en een van de georganiseerde werknemers in het ty pografisch bedrijf, die er tegen recla meeren, dat in strijd met een indertijd genomen raadsbesluit, drukwerk gegund is aan den heer Roddenhof, een ongeor ganiseerde patroon. Voorts wordt ook drukwerk van de Gasfabriek gegund aan een ongeorganiseerden drukker. De VOORZITTER stelt voor deze stukken om praeadvies in handen van B. en W. te stellen. De heer SIMONS wil liever een toe lichting op het laatste stuk, van B. en W. De VOORZITTER deelt mede, dat de opdracht aan den vroegeren drukker van de Goesche Courant op een vergissing berust. Men wist nog niet, dat deze druk ker niet meer georganiseerd was. In het vervolg zal met de opmerkingen rekening worden gehouden. De heer SIMONS wijst op de tweede opmerking omtrent het drukwerk van de Gasfabriek. De VOORZITTER heeft mede als voorzitter van de Gascommissie zijn toe stemming gegeven om drukwerk te doen uitvoeren bij drukkerij Siepman. Hij meende echter, dat deze drukkerij, als in deze niet georganiseerd, voldoet aan de looneischen door de regeering gesteld Later is dit hem pas bekend geworden De heer VAN POELGEEST zet een fout recht, die in één der adressen ge maakt is. Spr. vraagt verder, of inder daad niemand uit het college van B. en W. wist, dat de heer Roddenhof niet meer georganiseerd is. Hij rekent nu ook den secretaris tot het college. De SECRETARIS merkt op, dat hem niet bekend was, dat de loonen bij de genoemde drukkerij niet voldoen aan de eischen. De aanvraag is gezonden aan alle drukkerijen aan welke dit eertijds gebeurde. De heer CRUCQ begrijpt niet, dat de secretaris niet bekend is met dezen toe stand. Iedereen weet toch hoe het ge gaan is, dat, nu de Goesche Courant in Middelburg gedrukt wordt, bij de vroe gere drukkerij het georganiseerde per soneel ontslagen is. Spr. zegt verder dat de kwestie -met het drukwerk van de Gasfabriek eenigszins anders is. Ook bij Siepman is de toestand, door vestiging hier van een loonzetterij, intusschen an ders geworden, zijn er weer menschen ontslagen. Aan spr. was dit indertijd, als lid der Gascommissie ook niet bekend. De heer VISSCHER begrijpt niet, dat ook het eerstgenoemde punt om advies naar B. en W. moet. Het is toch ee,n zeer eenvoudige kwestie. De VOORZITTER zegt toe, dat zeer spoedig de zaak afgewikkeld zal wor den, daar er binnenkort weer een raads vergadering is. Het verzoek kwam pas gisteren in. De heer DE ROO merkt nog op, dat z.i. met het verstrekken van drukwerk aan Siepman, willens en wetens een raadsbesluit genegeerd is. De VOORZITTER zegt nogmaals, dat de toestand hem niet bekend was. Van willens en wetens is dus geen sprake. Wethouder GOEDBLOED merpt op, dat voortaan in den Haag geïnformeerd (Van onzen correspondent.) De dienstweigeraars. Hoe de beweging sedert 'n paar jaren is ontstaan, Het geval van Joris De Leeuw. Een veeal onlo gische houding. Een re geling in het vooruitzicht naar Nederlandsch model, met verscherping van de strafmaatregelen wegens aansporing tot dienstwei gering. Een opmerkingswaardig verschijnsel sedert ongeveer twee jaren, is de anti militaristische geest, die in sommige Vlaamsche kringen is doorgedrongen in zoo'n mate, dat hij sterk op den voor grond is getreden. In het Vlaamsche- land, en vooral onder de Vlaamschge- zinden, is het leger, en alles wat er me de verband houdt, nooit bijzonder sym pathiek geweest. Het leger was volledig verfranscht sedert het ontstaan van België en is het, wat de algemeene or ganisatie betreft, overigens nog. Niet militaristisch zijn is als het ware een tra ditie in Vlaanderen, meer nog dan in Wallonië, omdat het Vlaamsche land, door de eeuwen heen, steeds door mili tair geweld heeft te lijden gehad. Boven dien is de basis van de Vlaamsche be weging zuiver democratisch en is het door de democratische hervormingen, dat de Vlamingen tenslotte de plaats hebben weten te veroveren, die zij op dit oogenblik is het land reeds innemen en die geleidelijk van zeer groote be-» zal worden, aan welke drukkerijen werk gegund kan worden. De heer Roddenhof heeft er eigenlijk van geprofiteerd, dat aan B. en W. zijn uittreden uit den Bond niet bekend was. De heer VAN POELGEEST zegt naar aanleiding van de laatste opmerking, dat de heer Roddenhof, tevoren infor meerde, daar hijzelf meende, er niet meer voor in aanmerking te komen. Hij besprak een en ander met den secre taris. De SECRETARIS merkt op, niet met den heer Roddenhof gesproken te hebben. Hierna wordt overgegaan tot de be handeling der verdere agenda. Het voor stel tot overname van het Rijk van den Stationsweg wordt aangehouden, daar dit eenigszins gewijzigd moet worden. Het voorstel tot onbewoonbaar,verkla ring van de woningen Oostwal 17 en 19 en Groene Weidje 7 en 9 wordt z.h.s. aangenomen. Korting jaarwedden wethou ders, etc. In behandeling komt hierna een ver zoek van Gedeputeerde Staten om 's Raads meening te doen kennen met be trekking tot 't toepassen eener tijdelijke korting op de jaarwedden der Wethou ders en Ambtenaren van den Burgerlij ken Stand. De VOORZITTER deelt mede, dat een lid van de Fin. Commissie zich er tegen verklaarde. B. enW, stellen voor een korting toe te passen als op burgemees ters, secretarissen e.a. toegepast. De heer VISSCHER meent met recht van een modegril te kunnen spreken. Het werk van de wethouders is eer meer dan minder geworden. De heer VERMAIRE is er ook tegen De heer v. d. WART meent dat de overheid een voorbeeld moet geven. De heer VERMAIRE: laten dan Ge deputeerde Staten zelf een voorbeeld geven. Het gaat echter zachtjes aan van onderen af. Op e-é'n vraag van den VOORZITTER deelde de heer v. d. WART mede, dat het salaris van Ged. Staten inderdaad nog niet verlaagd werd. Het voorstel van B. en W, wordt hierna met 8 tegen 3 stemmen aange nomen. Tegen de heeren Crucq, Vis- scher en Vermaire. Verder komt aan de orde een verzoek van Ged. Staten om de meening van den Raad.te mogen vernemen met betrek king tot een op de jaarwedde van den Commissaris van Politie toe te passen tijdelijke korting. Wordt goedgekeurd, met de stemmen van de heeren Crucq en Visscher tegen. Het voorstel tot onderhandsche ver huring van het pand Voorstad 30 wordt z. h. st. aangenomen. Benoeming lid B. A. De VOORZITTER deelt mede, dat no. 2 der aanbeveling, de heer Van Melle, zich teruggetrokken heeft. Er moet dus om een nieuwe aanbeveling van het B. A. gevraagd worden. De heer CRUCQ wenscht, dat B. en W. aandrang uitoefenen op den heer Van Wessel om op zijn ontslagaanvrage terug te komen. Spr. maakt hier een voorstel van, waarmede alle leden zich vereenigen. De VOORZITTER zegt, dat het hem zou verblijden, als dit oorzaak zou zijn, dat de heer Van Wessel zijn ontslag in derdaad introk. Zekerheidsstelling seer, B. A. B. en W. stellen voor, de zekerheids stelling voor den secr. B. A. op 5000 te bepalen, daar de nieuwbenoemde niet aan den eisch van 9000 zekerheid kan voldoen. (Zie Crt. van 24 dezer.) De heer VAN POELGEEST maakt aanmerking op deze handelwijze. Eerst teekenis wordt. Democratische inslag, vervreemding, tegenover het leger, bittere ervaringen in het verleden zijn dus oorzaak, dat de Vlamingen het leger nooit met veel sympathie hebben gesteund. Wij heb ben herhaaldelijk, toen er sprake was van de hervormingen in het leger, van de vorming van Vlaamsche en Waalsche eenheden, hooren verklaren, dat de Vla mingen niet hard mochten van stapel loopen want dat, indien en 'n wetsont werp goedkeurde voor de vorming van een Vlaamsch leger, men eenvoudig het kader niet zou vinden om de Vlaamsche manschappen aan te voeren. Deze re deneering is wel juist en geeft duidelijk te kennen, hoe weinig bewuste Vlamin gen in het leger een loopbaan hebben gezocht. M'et de vervlaamsching van 't leger zal dit wellicht veranderen. Maar dit heeft er nooit toe geleid, dat de Vlamingen in hun politiek programma en hun werking scherp anti-militaris tisch stelling jnamen. Integendeel. In Vlaanderen stelt men zich over het al gemeen óp het standpunt van de ge leidelijke ontwapening met waarborg van de veiligheid, maar voor het overi ge hebben de politieke eischen zich be paald tot vervlaamsching van het leger en verkorting van den dienstijd. De zes maanden dienst is een van de eer ste strijdkreten geweest van de Vlaam sche nationalisten. Dit beteekent, dat de Vlaamsche politieke leiders genoe gen namen met een leger, als er in dit le ger maar rechtsgelijkheid is voor Vla mingen en Walen. Nu is dit plots veranderd, tenminste aan de zijde der Vlaamsche nationalis ten en is men er sedert een paar jaren zijn eischen gesteld. Enkele gegadigden hebben alle moeite gedaan om daaraan te kunnen voldoen, en nu de benoemde dat niet kan, wijzigt men de eischen maar. Intusschen erkent spr. dat er wei nig meer aan te veranderen is, daar de betreffende persoon aangesteld is. Ver der informeert spr. nog naar eenige ad ministratieve wijzigingen, o.a. betreffen de het bedrag dat meer dan 5000 in kas kan zijn. De heer VAN DER DOES dat zal er toch niet zijn? (Vroolijkheid). De heer v. d. WART uit de wensche- lijkheid, dat de mandaten van het B. A. voortaan door den voorzitter en één der leden zullen worden onderteekend, evenals bij het Gasthuis gebeurd. Met het B. A. zal hierover overleg gepleegd worden. Het voorstel van B. en W, wordt z. h. st. aangenomen. Rapport salariscommissie. B, en W. stellen voor, het rapport der salariscommissie voor kennisgeving aan te nemen. (Zie crt, van 24 dezer.) De VOORZITTER deelt mede, dat nog een telegram ingekomen is van den Alg. Ned. Politiebond, om het rapport niet voor kennisgeving aan te nemen, maar het alsnog te behandelen. De heer DE ROO vraagt een maand aanhouding, daar de jongere raadsleden geen tijd hadden zich in de materie in te werken. De heer VISSCHER ontraadt dit, waarna alzoo besloten wordt. Gemeenterekening 1931. Vastgesteld wordt de gemeentereke ning 1931. Gem. dienst inkomsten 792.642.36, uitgaven 711.356.63, ba tig slot 18.285.73. Kapitaaldienst: in komsten 772.936.66, uitg. 774.084.29, batig slot 11.763. De heer VISSCHER maakt de opmer king, dat de rekening toch erg laat aan geboden wordt. Men maakt wel aanmer king op het gasthuisbestuur. (Vroolijk heid.) De VOORZITTER zegt, dat dit niet eer mogelijk was. Garantieleening Gasthuis. B. en W. stellen voor door de gemeen te te doen garandeeren een leening door het Gasthuis aan te gaan groot 15.000, De Fin. Commissie' meent, dat deze leening het gasthuis niet uit de moei lijkheden zal helpen. Zij wil 60.000 vo- teeren. De VOORZITTER merkt op, dat de Fin. Commissie hiermede vooruit loopt op de zaak. Het gasthuis bestuur vroeg thans slechts om deze garantie en B en W. stellen voor op het oogenblik niet verder te gaan. De heer VAN POELGEEST'zegt, als iemand in den winter in het water ligt, dan is hij al zeer dankbaar, als men hem een stuk hout toegooit. Hij ver drinkt dan niet dadelijk, maar loopt nog wel kans te bevriezen. De 15000 gulden vallen als een druppel op een gloeiende plaat. Volgens spr. is er thans wel een tekort van plm. 80.000 gulden, dus met 15000 bereikt men niets. Spr. wil het bestuur geen houtje toewerpen, doch 't ten minste voorloopig uit de moeilijk heden helpen. De VOORZITTER vindt, dat de ver- geHjking niet opgaat. Het gasthuisbe stuur vraagt thans slechts 15.000, Wat verder zal gebeuren moet nog worden uitgemaakt. De heer DE ROO vraagt of B. en W. eenig idee van het huidige tekort bij het gasthuis hebben. De VOORZITTER wijst er op, dat de heer Van Poelgeest een cijfer genoemd heeft. De heer DE ROO: dat is geen ant woord. De VOORZITTER zegt dat B. en W. hevige anti-militairistische propaganda aan het voeren, waarbij de scherpste vormen van anti-militairisme wordt ge predikt, namelijk de dienstweigering. Als men dit verschijnsel tracht te verklaren, wordt men er onvermijdelijk toe gebracht te meenen, dat de Vlaam sche nationalisten geen terrein ontdek ken, waarop zij de politieke hartstoch ten van de jeugd, die steeds tot edele opoffering en strijd voor een ideaal is te vinden, meer kunnen doen oplaaien. Meer en meer kunnen de Vlamingen zich in België laten gelden. Het onder wijs wordt vervlaamscht en het feit van goed Nederlandsch en tevens Fransch te kennen, hetgeen over het algemeen slechts met Vlamingen het geval is, wordt gaandeweg voor ambtenaren een middel om bevorderd te worden. Inter nationaal kunnen de Vlamingen door aan invloed te winnen een beslissende richting geven aan de politiek van hun land en dit maakt avonturen nutteloos. Dit dringt door tot het volk en de Vlaamsche nationalistische propaganda moet de verbeteringen gevoelen als 'n ■ernstige moeilijkheid. Een sociaal pro gramma ontbreekt hun volkomen en wat er voor wordt aangeboden is hoofd zakelijk een copie van wat door de an dere partijen wordt voorgesteld. En zoo komt men er toe te besluiten, dat de Vlaamsche nationalisten hun hevig anti-militarisme den vorm van dienst weigering hebben gegeven om in een speciale behoefte te voorzien, een be hoefte van opoffering, van martelaar schap, van een mystischen strijd, dien de Vlaamsche nationalisten nu eenmaal niet kunnen missen. er zich nog niet geheel van op de hoog te stelden. Het gasthuisbestuur had B. en W. eigenlijk hierover in moeten lichten. De heer DE ROO: Ik meen, dat B. en W. als toezicht hebbende, op de hoog te moeten zijn. De heer VISSSCHER merkt op, dat de zaak nog niet verder is dan een jaar geleden. Hij is het eens met den heer De Roo. Het gasthuis is een gemeente lijke instelling en hij vraagt nu of het Gasthuis met 15000 voort kan. De VOORZITTER Veerspreekt, dat de zaak nog even ver zou zijn, er is in tusschen een rapport van de Ver. van Ned. gemeenten en het antwoord van het Gasthuisbestuur, Men zal nu wach ten op een wederantwoord van de Ver. van Ned. Gemeenten. B. en W. willen thans slechts doen, wat het gasthuisbe stuur vraagt, n.l. een leening van 15000 garandeeren. De heer CRUCQ merkt op, dat B. en W. formeel gelijk hebben, doch z.i. gaat het niet om een bedrag, doch om den geregelden gang van zaken van het Gasthuis te verzekeren en spr. wil dat bedrag voteeren. De heer v. d. WART, als lid Gasthuis bestuur, deelt hij mede, dat het Gast huisbestuur, die 15.000 vroeg om de begrooting van '30 sluitend te maken. Men wilde nu voor elke begrooting een leening voor het tekort vragen. De heer Van Poelgeest wil echter gelijk schoon schip maken, welk systeem ongetwijfeld beter is. Spr. merkt verder op, als weer gewacht moet worden op een rapport van de Ver. van Ned. Gem., dan duurt dat weer 3 maanden. Had het Gasthuis bestuur dit voorzien, dan had het zeker een hoogere leening-garantie gevraagd. Wethouder GOEDBLOED verwacht niet, dat ditmaal het antwoord van de Ver. van Ned. Gem. zoolang zal uit blijven. Het is vooruitloopen op de zaak, als men nu reeds een definitief besluit wil treffen. Spr. adviseert, het voorstel der F. C. niet aan te nemen, dat op losse gegevens berust. De heer VAN POELGEEST meent, dat men van het ingeslagen pad afdwaalt. De raad is begonnen, onder leiding van B. en W.„ in twijfel te trekken, of het tekort van het Gasthuis, voorkomende op de begrooting 1930, door de gemeente gedekt moet worden. Toen kwam de kwestie van het rapport der Ver. van Ned. Gemeenten, in een vorm als door den raad niet gevraagd was. Wat toen gebeurde weet ieder. En nu draait men de zaak om, wil men nogmaals advies vragen. Spr. is het daar niet mee eens. Men schiet zoo niets op. De heer VISSCHER wil het een met het ander los van elkaar beschouwen. Hij vraagt slechts, of B. en W. van mee ning zijn, dat thans met 15.000 een behoorlijke exploitatie voortgang kan hebben. De VOORZITTER wijst op de uitleg ging die den heer v. d. Wart gaf. Het is een systeem. De heer CRUCQ: En bent u het daar mee eens? De heer v. d. WART: als we thans als Gasthuisbestuur, zouden moeten be antwoorden wat beter is, dan is het zeker een oplossing als door den heer Van Poelgeest voorgesteld. Spr. wil echter vragen, als het Gasthuisbestuur dadelijk weer een leening aanvraagt van 45.000, willen B. en W. die dan ook garandeeren. Wethouder GOEDBLOED: dat is een vraag: wil je hangen of niet. De heer VAN POELGEEST critiseert de houding van B. en W. In de F. C. heeft men gezegd, als B. en W. de zaak op zulk een wijze slepend willen houden, doen we niet mee. In vergadering met De inleiding tot deze beweging is gansch anders geweest. De eerste Vlaamsche dienstweigeraar was Joris De Leeuw. Deze jonge man was een sympathieke dienstplichtige, dïe een voudig, zonder theatrale gebaren en ook zonder overdrijving, maar kalm en rus tig aan zijn meerderen zei, dat hij hen niet verstond. Deze meerderen waren een paar Waalsche sergeanten. En als deze sergeanten hem een bevel gaven, weigerde hij het uit te voeren, omdat hij hen niet begreep. Joris De Leeuw begreep wel Fransch, maar het ging om het beginsel, want vele dienstplichtigen die in dezelfde compagnie dienden ver stonden het niet en de Waalsche ser geanten begrepen geen Vlaamsch. Joris de Leeuw werd een paar keeren ge straft en kwam dan voor den krijgs raad te Luik, waar hij werd veroordeeld. In hooger beroep verscheen hij voor 't militair gerechtshof te Brussel en de Vlaamsche voorzitter van het militair gerechtshof, die niet ais een uitgespro ken vijand stond tegenover alles wat Vlaamsch is, deed hem vrij spreken. Jo ris De Leeuw had een daad verricht, die jaren geleden vruchtbaar had kun nen zijn. Voor zijn rechters betoogde hij, dat hij niet weigerde te dienen, dat hij alleen weigerde bevelen uit te voeren die aan hem, Vlaming, in het Fransch werden gegeven. In het ministerie zat men met de zaak zoo verlegen, dat men de toepassing van de maatregelen tot invoering van Vlaamsche eenheden heeft vervroegd. Dat is dus de inzet geweest tot de dienstweigeringsactie. Zij die het voor beeld hebben gevolgd, hebben gemeend verder te moeten gaan en hebben allen dienst geweigerd, zelfs wanneer zij in het FABRIXIUS, OSLO VToorsche levertraan bevat A«en D«vita>= minen in overvloed, de vitaminen, welke het lichaam noodig heeft om infectiezieks ten als tuberculose, bronchitus enz. beter te kunnen weerstaan. (Ingez. Med.) B. en W. bleek, dat zij niet voldoende op de hoogte waren van den toestand. Spr. heeft dadelijk tegen den heer v, d. Wart gezegd, dat men zoo niet uit den put zou komen. Men kan wel zeggen, dan had het Gasthuisbestuur meer moeten vragen, maar de raad dient een afdoende maatregel te nemen. De heer VISSCHER verlangt nog maals antwoord op zijn vraag. De VOORZITTER herhaalt, dat B. en W. slechts voldoen aan wat het Gast huisbestuur gevraagd heeft. De heer VISSCHER: dus blijkt dat B. en W. enkel afgaan op wat het Gast huisbestuur vraagt, en zelf geen meening vormden. Hij raadt het Gasthuisbestuur nu: vraagt dan spoedig meer, want B. en W. geven wat jullie vraagt. De heer v. d. DOES zegt, dat het vraagstuk voor de katholieke parochie nog niet helder is. Zij is tegen beide voorstellen en wil afwachten een afge rond voorstel van B, en W. De heer ECKHARDT vraagt welke zekerheid het gasthuis geeft. Hij vindt het voorstel der F. C. niet verantwoord, wil meer over de zaak weten. De heer CRUCQ: dan had U niet te gen de commissie moeten stemmen. Spr. zegt verder, dat, al besluit de raad tot een hoogere leening, hij daarmede niet uitspreekt dat de gemeente verplicht is om het tekort te dekken. De heer IiOLLESTELLE: Maar we weten nu, dat de leening ad 15.000 door de Rotterdamsche Bank gegaran deerd wordt. Is ook een hoogere te plaatsen? De heer VAN POELGEEST stelt den heer Hollestelle gerust. Hij informeerde daar bij de R. Bank reeds naar. Hierna wordt het voorstel van de Fin, Commissie, garantie voor een leening van 60.000 in stemming gebracht en aangnomen met 7 tegen 6 stemmen. Voor de heeren Adriaanse, Hollestelle, Visscher, Crucq, Van Poelgeest, De Roo en v. d. Wart. Tegen de heeren Goedbloed, van Melle, Eeckhardt, Si mons, v. d. Does en Vermaire, De heer SIMONS zegt na de stem ming: Wij achten hier een principieele beslissing genomen. De heer VISSCHER weerspreekt dit. De VOORZITTER is het ook niet met den heer Simons eens, Dat deden B. en W, ook niet met hun voorstel van 15.000. - Nederlandsch werden aangevoerd. Al len werden tot een langdurige militaire gevangenisstraf veroordeeld. De meesten hunner, een twaalftal, handelden uit Vlaamsch nationalisme, d.i. omdat zij niet wilden dienen ten voordeele van België. In een autonomistisch Vlaande ren, met een eigen leger, zouden zij wel hebben gediend. Slechts enkelen ver klaarden voor de rechtbank, dat zij voor al godsdienstige bezwaren hadden tegen legerdienst en onder hen was er een protestant. Deze was een Waal. Hij werd niet minder zwaar gestraft. Wanneer de veroordeelden in hooger beroep ver schenen voor het militair gerechtshof, dan volgde de voorzitter, de heer Van de Kelder, een steeds zuiver juridische logica. Verklarende, dat de Belgische wet den verplichten legerdienst heeft in gevoerd en politieke of godsdienstige be zwaren van persoonlijken aard niemand daarvan ontslaan, betoogde hij, dat de rechtbank moet veroordeelen, want dat in België geen maatregel kan worden ge nomen om legerdienst door andere pre staties te vervangen. De dienst weigeraars lieten zich rustig veroordee len. Men begrijpt dat de Vlaamsche nati onalisten hun dienstweigeraars uitspeel den tegen de passiviteit van de sociaal democraten. Dezen hebben steeds ge zwegen of wel gewezen op het onlogi sche karakter van de Vlaamsche dienst weigeraars. Tot zij zelf een dienstwei geraar kregen, ongevraagd en onge- wenscht, maar een jonge man die ver klaart socialist te zijn en anti-militarist, namelijk Simoens, die zoo pas, na een hongerstaking, welke op 27 September is begonnen, in vrijheid is gesteld. Voor Si moens werden betoogingen gehouden en

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1932 | | pagina 8