provinciale j5eeuu* gche
BülÜii
No. 133.
Twee Bladen.
WOENSDAG 8 JUNI 1932.
Eerste Blad.
175e Jaargang.
STATEN-GENERAAL.
BINNENLAND.
KERKNIEUWS.
EEN ZEISS-PLANETARIUM IN
DEN HAAG.
TKACHTVAm
J&NIBHSSEN
WEER EN WIND.
ZEELAND.
MIDDELBURGSCHE COURANT
Dagblad Abonnementsprijs voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen
2.30, elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg
18 cent per week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën
30 cent per regelvoor ingezonden med'edeelingen 60 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven.
UITG.N.V. DE MIDDELBURGSCHE COURANT
Lange St. Pieterstraat, Middelburg
Telefoonnummers:
Redactie 269 -:. Administratie 139
Postchèque en Girorekening 43255
Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10 elke regel
meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uitdruk
kelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regels opge
nomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven" os
„Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummer 5 cent
TWEEDE KAMER.
Motie-Duijs inzake premie
betaling soc. verzekering.
Gister heeft de Kamer de behande
ling der motie-Duijs inzake de premiebe
taling voor sociale verzekering door
werkgevers, die niet of voor minder dan
1500 inkomen in de Rijksinkomstenbe
lasting zijn aangeslagen, voortgezet. Het
einde was dat geen der moties (dus be
halve die van den heer Duijs, evenmin
die des heeren Braat om den staat tij
delijk de korting der sociale verzeke
ring te doen dragen, die van den heer
Kersten betreffende ontheffing aan de
bedrijven van den financieelen last der
verzekeringswetgeving en die van den
heer Weitkamp tot stichting van een
toeslagfonds 'ter tegemoetkoming van
noodlijdende land- en tuinbouwers in de
kosten der sociale verzekering) werd
aangenomen.
Bij de discussies zei de heer Van
R a p p a r d (lib.) alleen de motie-Weit-
kamp te kunnen aanvaarden.
De heer W ij n k o o p (comm.) be
streed de moties, en diende twee mo
ties in, om Staatssteun te verleenen aan
boeren enz., wier bestaansminimum be
neden niveau is gekomen, en om Staats
pensioen te verleenen aan zestigjarigen.
De eerste werd niet, de tweede wel
ondersteund. Zij komt op een nader te
bepalen dag aan de orde.
Minister Verschuur noemde de
motie-Duijs zeer slecht voorbereid. Hij
berekende dat de uitvoering ervan om
streeks 11 yi millioen kost, terwijl niet
is aangegeven hoe die kosten bestreden
worden.
De motie-Braat kost 80 a 90 millioen,
de motie-Kersten "evenzoo; de motie-
Weitkamp gaat het minst ver, doch als
fer geld is voor goede doeleinden weet
de minister nog veel meer.
Ook een wijziging, die de heer Weit
kamp aanbracht van zijn motie, mocht
de gevoelens der Kamer niet ver
anderen, n.l. dat de regeering een on
derzoek instelle naar de wijze waarop
door stichting van een toeslagfonds, uit
de baten der verzekering, een tege
moetkoming kan worden verleend aan
land- en tuinbouwers, niet aangeslagen
in de inkomstenbelasting.
Zooals gezegd, alle moties werden
verworpen.
RADIO-COMMISSIES.
Verschenen zijn de jaarverslagen over
1931 van den Radioraad, de Algemeene
Programma commissie en de Radio-Om
roep Controle Commissie.
Aangaande den radioraad ver
meldt het jaarverslag dat er 9 plenaire
vergaderingen plaats hadden, en sinds
de instelling in Januari 1929, 48. Onder
de behandelde onderwerpen vermeldt
de Raad allereerst de kwestie van den
zenderbouw. Aan het einde van het ver
slagjaar was een beslissing van den mi
nister n»g niet ter kennis gebracht van
den Radio-Raad.
Ook resumeert het verslag de cor
respondentie over de zendtijdverdeeling
voor de bijzondere vereenigingen. Ook
hierin had de minister bij het eind van
het verslagjaar nog geen beslissing ge
nomen.
Voorts wordt geresumeerd de bemoei
ingen van den Raad over de verdeeling
van de zenduren voor den omroep naar
de Ned. Koloniën, den Phohi-zender.
In zijn vorig jaarverslag deelde de Ra
dio-raad mede, dat nog vóór zijn adres
van 13 Juni 1930 over den zendtijd voor
den omroep naar de Nederlandsche ko
loniën was uitgebracht, de Phohi-direc-
tie had besloten met ingang van 1 Juli
1930 den zender te sluiten.
Nadien bleef, althans wat de Radio
raad betreft, de zaak rusten, totdat deze
een brief ontving van den Minister met
verzoek de vereenigingen te hooren
over de voorwaarden, op verzoek van
den minister door den Phohi medege
deeld, waarop deze de andere Neder
landsche omroepvereenigingen op haren
zender zou toelaten.
De Indische commissie had naar aan
leiding van de ingekomen antwoorden
der omroepvereenigingen een bespreking
met het bestuur der Phohi in het ge
bouw der Ned. Handelmaatschappij te
Amsterdam plaats.
Naar aanleiding van deze bespreking
stelde de Radioraad een nieuw voorstel
samen. De verdere afwikkeling van deze
aangelegenheid valt in het volgende ver-
slagiaar.
In den loop van het verslagjaar ont
ving de.Radioraad 45 verzoeken om ad
vies van den Minister. In 1930 bedroeg
dit aantal 44 en in 1929 34.
Aan het jaarverslag der Algemeen
Programma Commissie is het
volgende ontleend:
De commissie vergaderde 7 maal,
waarvan éénmaal met vertegenwoordi
gers van de vereenigingen. Verder von
den twee vergaderingen plaats te samen
met de Radio Omroep Controle Com
missie.
De commissie ontving 102 program
ma's voor onderzoek. In het geheel nam
zij kennis van 316 teksten van uit te
zenden voordrachten e.d.
In 17 gevallen kon de commissie zich
niet vereenigen met den inhoud van den
tekst en moest zij tot afwijzing van het
betreffende programmanummer over
gaan.
In 2 gevallen had de afwijzing plaats
op grond van te late inzending.
In 14 gevallen werd tot afwijzing van
een gedeelte van den tekst overgegaan;
3 maal bij de A.V.R.O., 2 maal bij de
K.R.O., 2 maal bij de N.C.R.V. en 7 maal
bij de V.A.R.A.
De commissie ontving 17 klachten
van particulieren.
Onder ,,A ard van het Alge
meen Programma" vermeldt de
Commissie dat zij met den minister tot
overeenstemming kwam over de nor
men waaraan het Algemeen Programma
moet voldoen en welke samengevat zijn.
I. Een belangrijke groep van luister
aars, onverschillig wplke wereldbeschou
wing# zij ook aanhangen, moet met nut
en genoegen kunnen luisteren. Strikt
wetenschappelijke voordrachten, die al
leen voor deskyticligen en vakgenooten
zijn bestemd, zijn uitgesloten. Populair-
wetenschappelijke zijn toegelaten, ook
al zal niet iedereen daarin belang stel
len. Niemand mag bepaald uitgesloten
zijn. De voordrachten moeten zich dus
niet richten uitsluitend tot hen, die zich
opgegeven hebben of bepaalde leermid
delen hebben aangeschaft. Derhalve zijn
cursussen uitgesloten, in tegenstelling
met causerieën, ook al hebben deze
verschillende vervolgen op andere da
gen, dan het Algemeen Programma
wordt uitgezonden.
II. Het Algemeen Programma moet
zoodanig zijn, dat niemand er redelijker
wijs aanstoot aan kan nemen, ofschoon
dit criterium negatief is, kan het toch
bij ruime toepassing aangewend worden
tegen de neiging om het Programma op
laag peil te brengen, daaraan kan toch
menigeen zich stooten.
Door dit criterium zijn uitgesloten
frivole muziek, ruwe woorden, vloeken
e.d. maar aan den anderen kant wor
den er ook door' uitgesloten: godsdien
stige oefeningen, dogmatische uiteenzet
tingen, die een polemisch karakter dra
gen, thetisch dogmatische verhandelin
gen, in zoover die andersdenkenden in
onaangename spanning brengen, wijs-
geerige ethische besprekingen, in zoo
ver die van denzelfden aard zijn, e.d. Bij
literaire voordrachten is er verder re
kening mede te houden, dat het gespro
ken woord een anderen indruk maakt,
dan het gedrukte, zoodat aan de uitzen
dingen zwaardere eischen zijn te stel
len, dan aan hetgeen door de drukpers
wordt verspreid.
Voor de uitzendingen kan, wat de
aanstootelijkheid betreft als maatstaf
gelden: Wat in de huiskamer kan wor
den toegelaten.
Na de mislukte pogingen in 1930 om
tot. samenwerking bij de verzorging van
het Algemeen Programma tusschen de
Omroepvereenigingen te geraken, heeft
de Commissie geen verdere pogingen in
die richting meer gedaan, overtuigd als
zij was, dat bij de huidige constellatie
in de Nederlandsche Radio-omroepwe
reld, waarbij de aanleiding dezer ver
deeldheid nog steeds aanwezig schijnt
te zijn, elke poging tot samenwerking
bij voorbaat tot mislukking is gedoemd.
Elke omroepyereeniging verzorgt der
halve het Algemeen Programma op den
voor haar aangewezen dag in zijn ge
heel.
In haar besluit merkt de commissie
o.m. op:
„De Omroepvereenigingen geven blijk
geheel in den geest van de Commissie
de programma's samen te stellen. De
opzichzelf staande opmerkingen, die de
commissie enkele malen moest maken,
doen aan dezei^Algemeenen regel geen
afbreuk, omda^; er incidenteel tusschen
hen, op wie toezicht wordt uitgeoefend
Werkt geestdriftig, dat steekt an
deren aan.
en de toezichthouders altijd verschillen
mogelijk zijn.
Het verslag der Radio Omroep
Controle Commissie meldt dat
de commissie 19 maal vergaderde, waar
van twee tesamen met de Algemeene
Programma Commissie,
De commissie ontving 432 program
ma's der vereeningingen ter keuring. De
ze keuring gaf de commissie aanleiding,
536 teksten op te vragen t. w.: A.V.R.O.
74, K.R.O. 71, N.C.R.V.25, V.A.R.A. 334,
V.P.R.O. 4, H.I.R.O. 15, V.R.O. 6, V.L.
R.A. 5 en Volksuniversiteit Holland 2
teksten.
De commissie maakte bezwaar tegen
8 uitzendingen en wel van de V.A.R.A.
7 en van de N.C.R.V. één.
Onder de afgekeurde uitzendingen
van de V.A.R.A. was er één, die afgewe
zen moest worden wegens te late inzen
ding.
Van de overblijvende 6 uitzendingen
werd er één wegens gevaar voor de
veiligheid van den staat afgekeurd, 3
werden afgewezen wegens gevaar voor
de openbare orde en 2 wegens gevaar
voor de goede zeden.
De bedoelde uitzending van de N.C.
R. V. werd afgewezen wegens weigering
van inzending van den tekst.
Verder maakte de commissie in 26
gevallen bezwaar tegen een gedeelte
van den tekst en wel bij 3 teksten van
de K.R.O. en 23 van de V.A.R.A.
In bovengenoemde getallen is niet be
grepen de regelmatige verplichte inzen
ding van de V.A.R.A. van het „nieuws
van Teun de Klepperman". De commissie
maakte in 9 gevallen bezwaar tegen
een gedeelte van den tekst dezer uitzen
dingen.
LOONSVERLAGING SPOORWEG
PERSONEEL,
In de gehouden gecombineerde hoofd
bestuursvergadering van de vereenigin
gen van spoorwegpersoneel is besloten
het laatste voorstel van de directie om
per 1 Juli een loonkorting van 5 pCt.
in te voeren, in December opnieuw te
beraden over een korting van nogmaals
5 pCt., af te wijzen.
Den personeelraad is opgedragen zich
wederom met de directie in verbinding
te stellen,
HET ONTWERP-GENEESMID-
DELENWET,
Naar Het Handelsblad uit parlemen
taire kringen verneemt, is de kans niet
gering dat de Tweede 'Kamer ten slotte
niet meer tot openbare behandeling van
het wetsontwerp betreffende de uitoefe
ning van de artsenijbereidkunst vóór 't
zomerreces zal overgaan.
De toestand van mr. Heemskerk was
gisteravond half twaalf onveranderd.
De Bond van Jonge Liberalen or
ganiseert van 9 tot 18 Juli a.s. op de
Utrechtsche heide onder Maarn voor
zijn leden een kamp. De tijd zal voor
een groot gedeelte worden gevuld met
politieke lezingen.
Aneta Holland verneemt van de
Messageries Maritimes, dat de heer
Fred. Ledeboer (die tot de geredde be
hoort van de Georges Philippar) die in
het ziekenhuis te Aden was opgenomen,
thans vrijwel geheel hersteld deze
inrichting heeft verlaten. De heer
Ledeboer heeft zich met zijn broer in
gescheept op het stoomschip „Explora-
teur Grand Didier", dat omstreeks 15
dezer te Marseille wordt verwacht.
Dinsdag is te Soestdijk op 56-ja-
rigen leeftijd overleden ds. J. C. H.
Scholten, em. predikant bij de Ned.
Herv. Gemeente te Rotterdam.
4 October 1903 werd hij bij de Ned.
Herv. Gemeente te Hall (Geld.) als pre
dikant bevestigd. In 1911 wer'd ds. Schol
ten te Rotterdam beroepen. Hier is hij
zijn evangelisatiearbeid begonnen, dien
hij in de organisatie „Het Vischnet"
heeft voortgezet en uitgebreid.
In 1930 heeft hij om gezondheidsre
denen emeritaat verkregen.
Hij was officier in de orde van Oran-
je-Nassau.
Geref, Gem.
Ds. J. Fraanje te Barneveld is be
roepen te Aagtekerke,
(Van een specialen verslaggever.)
In het gebouw der Haagsche Courant,
In Den Haag zijn reeds meermalen
pogingen aangewend om te komen tot
de stichting van een planetarium, doch
de plannen kregen eerst vasten vorm
toen de directie van. de Haagsche Cou
rant kort geleden toezegde de finanti-
eele consequenties, aan de stichting van
zulk een instelling verbonden, voor haar
rekening te nemen, en besloot het pla
netarium te vestigen in den nieuwen,
nog in aanbouw zijnden vleugel, harer
gebouwen.
In de gisteren in hotel „De Twee Ste
den" belegde pers-conferentie zijn om
trent het eerste Zeiss-planetarium in
Nederland nadere mededeelingen ge
daan. Nadat de heer A. W.'Sijthoff, di
recteur der Haagsche Courant, den aan
wezigen had verteld, dat voornamelijk
het 50-jarig bestaan van zijn blad, het
welk het volgend jaar zal worden ge
vierd, hem tot de waarlijk niet geringe
uitgave ten behoeve van een planetari
um heeft doen besluiten, hield de heer
Franz Fieseler van de Zeiss-Werke te
Jena een met lichtbeelden toegelichte
lezing over het ontstaan en over de cul-
tureele beteekenis van het Zeiss-plane
tarium. In geestige bewoordingen
schetste deze geleerde het begin-sta-
dium van de astronomische wetenschap,
de wijze waarop zij tot hare huidige ont
wikkeling geraakte en de pogingen, die
sedert Archimedes zijn gedaan om het
heelal mechanisch weer te geven en de
beweging der planeten en van de maan,
later ook van de overige hemellicha
men, aanschouwelijk voor te stellen. Tot
de eerste en bekendste dezer mechani
sche planetaria behoort dat van Chris-
tiaan Huygens, dat in 1682 door den
uurwerkmaker Johannes van Ceulen in
Den Haag gebouwd werd, en dat nu nog
in de Leidsche sterrenwacht te zien is.
Spr. ging de technische vervolmaking
der planetaria na, en gaf vervolgens een
beschrijving van het Zeiss-planetarium,
waarin de sterrenhemel wordt uitge
beeld zooals de mensch hem zich van
de aarde af voorstelt Dank zij het Zeiss
planetarium, is niet alleen de mogelijk
heid geschapen in den sterrenhemel met
het bloote oog de daar in een dag of
in een jaar plaats vindende veranderin
gen gade te slaan, maar ook om de ver
andering op te doen houden of verder
te laten gaan. In den tijd van enkele
minuten, of van seconden zelfs, kan in
het Zeiss-planetarium hetgeen zich op
alle breedtegraden aan het firmament
zich in den loop van een dag of van een
jaar afspeelt, worden gereconstrueerd.
Zelfs de lange periode van 26000 jaar,
waarin de aarde eenmaal haar kringloop
beëindigt, kan in enkele minuten beleefd
worden. Het Zeiss-planetarium stelt de
menschheid in staat in één uur nader
tot de sterrenkunde te komen dan door
jarenlange observatie in de natuur .mo
gelijk is. Behalve uit wetenschappelijk
oogpunt is het planetarium uit kunst
zinnig oogpunt aantrekkelijk omdat het
den bezoeker een diepe emotie doet on
dergaan. Als de kunstmatige sterrenhe
mel voor de oogen van den toeschouwer
zoo helder oplicht als slechts een klare
sterrenhemel in het hooggebergte doet,
krijgt hij een overweldigenden indruk
van de oneindig wijde wereldruimte.
Aan deze emotie kunnen zelfs astrono
men, nuchtere mannen der wetenschap,
zich niet onttrekken.
Het Zeiss-planetarium is een leerrijke
instelling; voordat de Italiaansche vlie
gers het vorig jaar naar Zuid-Amerika
vlogen, gingen zij in het planetarium Ro-
manum de sterrenbeelden zien, die zij
des nachts zouden ontmoeten, opdat zij
zich steeds zouden kunnen oriënteeren.
Na Barmen, Berlijn, Chicago, Dresden,
Dusseldorf, Hamburg, Hannover, Jena,
Leipzig, Mailand, Mannheim, Moskou,
Neurenberg, Rome, Stockholm, Stuttgart
en Weenen krijgt thans Den Haag een
Zeiss-planetarium.
Als dit cultuur-monument, dat in het
begin van het volgend jaar gereed zal
zijn, hier te lande evenveel belangstel
ling zal trekken als elders het geval is
tot eind 1931 bezochten in Duitsch-
land 6 millioen personen de planetaria
zal de directie van de Haagsche Cou
rant haar idieel, en daarom prijzens
waardig, doel beloond worden.
van de oude gerenommeerds
Europeesche Vrachtwagenfabriefe
towortrice 1 N V M' ENGIEBERTS AUTOmOBKtLHANDSJ
P DEN HAAG AMSTERDAM MIDDttBUW»
(Ingez, Med.)
8-VI-'32. Dinsdag hoogste lucht-
temperatuur 18.6 °C; (65 °F); laagste
11.5 °C (53 °F). Heden 9 h: 13.1 °C; 12
h: 15.1 °C. Geen regen of neerslag.
Hoogste barometerstand alhier 769
mm; laagste 768 mm.
Hoogste barometerstand 771.5 mm te
Scilly; laagste 732.5 mm te Karlstadt.
Verwachting tot Morgenavond:
Zwakke tot matige N.W. tot Z.W,
wind, meest gedeeltelijk bewolkt, wei
nig of geen neerslag, iets warmer.
Zon op: 4 h 41; onder 21 h 16. Licht
op: 21 h 46. Maan op: 8 h 04; onder:
24 h 44. E.K. 11 Juni,
Hoog- en Laag water" tc Vlisssagen
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min vroeger; Veere 38 min, later
(S springtij).
Wo.
Do.
Vr.
Za.
8 S
9
10
11
Juni,
Hoogwater,
4.44 16.58
5.29 17.43
6.16 18.32
7.10 19.28
Laagwaier.
11.03 23.35
11.43
0.30 12.25
1.12 13.21
Koopt toch in den vreemde niet
Wat eigen land u net zoo biedt!
Bezoek van Engelsche tuinders.
Een gezelschap van 40 Engelsche tuin
ders maakt thans een tournée door Zee
land. Zij zijn gisteren te Goes aangeko
men, waar de heer v. d. Plassche, rijks-
tuinbouwconsulent, de leiding van het
gezelschap op zich nam. Eerst werd een
bezoek gebracht aan de veiling te Goes,
daarna aan het tuinbouwbedrijf van den
heer Hollander te 's-Gravenpolder. Hier
na reed men naar Kapelle, waar de
heer v. d. Have het gezelschap een tea
aanbood, gevolgd door een bezoek aan
zijn kweekerijen en daarna aan die van
de firma P. de Jonge. Te Vlissingen
werd overnacht en hedenmorgen een
bezoek gebracht aan de kweekerij van
den heer F. Kakebeeke te 's H. Arends-
kerke. Vervolgens nam de heer C. Ste
vens, rijkstuinbouwconsulent, de leiding
over en na een koffiemaaltijd te Wemel-
dinge, ging het naar het bedrijf van den
heer C. P, Vogelaar te Krabbendijke en
de Bathpolders.
Morgen wordt een bezoek aan Wal
cheren gebracht.
Afdeeling Tholen van den Provincialen
Zeeuwschen Brandweerbond.
In de te Scherpenisse gehouden ver
gadering van de afdeeling Tholen van
den Provincialen Zeeuwschen Brand
weerbond waren vele burgemeesters
raadsleden en brandmeesters van de
gemeenten op Tholen en St. Philipsland
aanwezig.
De voorzitter, de heer A. F. Hans-
s e n s, heette in het bijzonder welkom
de heeren dr. L. J. A. van der Harst en
mr. J. M. Pilaar, vertegenwoordigers
resp. van de Provincie en van het be
stuur van den Brandweerbond, Ir. C.
Wagtho, directeur van de Waterleiding
Maatschappij Tholen en H. Bierman,
commandant der Middelburgsche brand
weer.
Deze laatste hield een rede over de
oarganisatie en inrichting der plaatse
lijke brandweer en begon met te wijzen
op de noodzakelijkheid van onderlinge
