provinciale jSeetttusche
J
No. 3 0 5.
Twee bladen.
DINSDAG 30 DECEMBER 1930.
Eerste Blad.
173e Jaargang.
Naar de spellings-
anarchie
IN ONZE
STATEN-GENERAAL.
BINNENLAND.
ZEELAND.
MIDDELBURGSCHE COURANT
E>e abonnementsprijs bedraagt voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen
2.30, elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg
|8 cent per week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentie*
3D cent per regel; voor ingezonden mededeelingen 60 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven.
UITGAVE: N.V. MIDDELBURGSCHE COURANT
Lange St. Pieterstraat, Middelburg
Telefoonnummers:
Redactie 269 Administratie 139
Postchèque en Girorekening 43255
Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10; elke regel
meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits löj-
drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regels
opgenomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven" ©I
„Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummers 5 cent.
ui man j
Het is overbekend: geen enkele mi-
mister durft tot nu toe het spellingvraag
stuk radikaal op te lossen. En minister
Terpstra, die althans den moed heeft ge
had „iets" te doen, heeft ons met dat
iets van den wal in de sloot geholpen.
Hoe was de toestand tot dusverre?
De algemeen gangbare, feitelijk, schoon
niet van regeeringswege als zoodanig ge
waarmerkte, officieele spelling was die
van De Vries en Te Winkel. Niemand,
zelfs de starste taai-conservatief, kon of
ka* die goed schrijven, maar: men pro
beert het althans. De dagbladen probee-
ren het, de boeken-schrijvers ook. Wij
doen dus ons best, het zoo goed mogelijk
te doen al lukt dat niet altijd.
Naast die spelling van De Vries en
Te Winkel bestaat een tweede systeem:
de „Vereenvoudigde Spelling". Denk niet,
dat de eenige regel van dit systeem is,
dat men mag schrijven zooals men wil,
of zooals men de woorden uitspreekt.
Neen: de „Vereenvoudigde" is een hecht
en wei-doortimmerd stelsel van schrijf
wijze der Nederlandsche taal; onvol
maakt als alle menschenwerk, maar véél
eenvoudiger en véél rationeeler dan het
zoo vaak luk-rake systeem van De Vries
en Te Winkel.
Gewapend met een tiental logische
spellingsregels kan men in de V. S. alle
dagelijks voorkomende spellingsmoeilijk
heden baas worden, en eenmaal aan de
V. S, gewend zijnde, verbaast men zich
er over, dat zij nog zoovele tegenstanders
.vindt.
Slechts onbekendheid met of onge
wendheid aan deze spelling kunnen de
oorzaak van dien tegenstand zijn.
Hoe dit zij: de V. S, bestaat en zij
wint gelukkig steeds meer veld. Op vele
examens werd zij oogluikend of openlijk
toegelaten; op scholen zelfs wel onder
wezen.
•k
Waaraan moet men zich nu houden?
Wie een officieel stuk in de V. S.
schreef, had kans dat hij antwoord kreeg
(als het stuk in handen van een anti De
Vries en Te Winkelaar kwam) of dat hij
het terug kreeg als zijnde „onleesbaar",
„geen Nederlandsch" of „niet in de ge
bruikelijke spelling" (in het omgekeerde
geval).
Niemand wist dus precies, waaraan
zich in een bepaald geval, te houden.
Nu is er een regeeringsvoorschrift ge
komen.
Helaas, met alle respect: het is me wat
fraais wat Z.Exc. daar voor ons bekok
stoofd heeft.
Ziethier een der ministerieele oekases,
zooals we deze in de Staatscourant aan
troffen:
„De minister van onderwijs, kunsten
en wetenschappen, brengt ter algemee-
ne kennis, dat bij de Staatsexamens
ter verkrijging van de akte van be
kwaamheid als onderwijzer en als
hoofdonderwijzer, te beginnen met het
jaar 1931, bij de beoordeeling van het
gebruik van de Nederlandsche taal als
fouten zullen worden gerekend de af
wijkingen van de tot dusver het meest
in gebruik zijnde schrijfwijze welke niet
in het volgende overzicht zijn ver
meld."
Men merke op: hier wordt geen nieu
we spelling voorgeschreven, doch
bepaalde af w ij kingen worden slechts
als ongeoorloofd en andere afwij
kingen alswèl geoorloofd gebrand
merkt of gewaarborgd. Dus: men mag
óók „de tot dusver het meest in gebruik
zijde schrijfwijze" blijven volgen. Wat
velen vermoedelijk wel zullen doen.
Dan valt nog te constateeren, dat de
minister erkent, dat er andere spellingen
z ij n en dus: er wordt nu van overheids
wege een derde spelling bij gemaakt!
Welke afwijkingen van de „meest ge
bruikelijke" spelling zijn nu geoorloofd?
„I, De verbuigingsuitgangen e en
en van een en geen en van de
bezittelijke voornaamwoorden m ij n,
uw, z ij n, hun, haar mogen a 1-
t ij d worden weggelaten."
„Mogen", dus ze behoeven niet te
worden weggelaten. Alzoo, de een schrijft
voortaan: „Ik zag eenen schoonen man,
hij had eenen appel in den zak en eene
visch.' Een ander mag op ministerieel
gezag schrijven: „Ik zag een schoonen
man, hij had een appel in de zak en een
visch. En een derde, die zich aan de
Vereenvoudigde houdt, doet het zoo: „Ik
zag een schoone man, hij had een appe
in de zak en een vis."
's Ministers taai-dagorder vervolgt
dan:
.II. De tot dusver geldende regels
voor de verbuigingsuitgangen blijven
van kracht voor alle onder I niet
genoemde lidwoorden, bijvoegelijke
naamwoorden, telwoorden en deel
woorden, als deze betrekking hebben
op: a. de namen van mannelijke per
sonen; b, de namen van dieren, die of
slechts een mannelijk individu aandui
den óf een gebruikelijk afleidsel op i n
voor het vrouwelijk individu naast zich
hebben; c. de samenstellingen met een
der onder a en b genoemde woorden
als tweede lid.
In andere gevallen mag men ook
de n weglaten."
Erg duidelijk is dit ministerieele Koe-
terwaalsch niet, maar het is tenslotte
nog wel uit te visschen, wat de vermoe
delijke bedoeling zijn zal. Zooiets als dit:
„Eenen, geenen, mijnen, uwen, zijnen,
hunnen" en „haren" behoeven we
onder geen beding meer te schrijven
al mag het wel.
Alle andere lidwoorden etc. worden
wél verbogen, onder de sub II genoemde
omstandigheden.
„De" zal dus somtijds „den" kunnen
worden, enzoovoorts.
Wanneer?
Niet bij woorden, die De Vries en
Te Winkel „zoo maar" of op den een of
anderen geleerden taalkundigen grond
tot mannelijk bombardeerden, promo
veerden of declareerden. Dat schaft de
schijnbaar doortastende minister van on
derwijs af.
Maar door een achterdeurtje haalt hij
toch iets geslachtelijks binnen weer: man
nelijke personen, en diernamen die een
vrouwelijk aequivalent naast zich heb
ben, dat op „in" eindigt, dan wel uit
sluitend een mannelijk individu aandui
den: die blijven ook taalkundig gespro
ken of geschreven „mannelijk".
Alzoo: „den" regent, „den" kolonel
(maar: was kroonprinses Cecilie van
Pruisen indertijd geen kolonel van een of
ander regiment?) „den" veertienden ka
ter (d.w.z. mannetjes-poes); wij gaven
„den" aap een zakspiegeltje voor „de"
apin.
Maar overigens: al blijkt ook uit het
zinsverband zonneklaar, dat men het
mannelijke dier op 't oog heeft: wan
neer er geen gangbaar vrouwelijk woord
op „in" naast bestaat, dan is het ,,de'
en daarmee uit.
Bijvoorbeeld: „Op dien schoonen mor
gen zagen wij eenen grooten aap en
eenen geweldigen mannelijken giraffe
naar den verren oever van de rivier
gaan." Zoo was het volgens De Vries
en Te Winkel,
Dat wordt nu a la Terpstra: „Op die
schoone morgen zagen wij een groot e n
aap (vanwege de „apin") en een gewel
dig e mannelijk e giraffe (omdat er geen
„giraffin" bestaat) naar de verre oever
van de rivier gaan."
Hoofdkenmerk dezer regeling is wel
hare onbevredigende halfslachtigheid:
den taalconservatief is zij te modern, te
„slordig", den vooruitstrevenden (aan
welks zijde wij ons in dit geval scharen)
is het zóó onvoldoende, dat wij althans
er de voorkeur aan geven, tot nader or
der, De Vries en Te Winkel trouw te
blijven!
Volledigheidshalve volgt hier het slot
van de oekase:
„In enkele uitdrukkingen komen de
vormen den, dien, enz. nog voor.
Deze verbuigingsuitgangen moeten on
veranderd blijven.
Bij de voornaamwoordelijke aandui
ding der zelfstandige naamwoorden
richt men zich naar het beschaafde
spraakgebruik."
Wel wat vaag: welke zijn die oude
uitdrukkingen, waarin „den" en „dien"
gehandhaafd moeten worden? Let
wel: het zijn examenvoorschriften, waar
om het hier gaat! De weg voor willekeur
staat o. i. open.
Een eerstdaags verschijnende leger
order zal ook voor ons leger de taal
voorschriften van minister Terpstra in
voeren; er zijn reeds gemeentebesturen,
die opdracht gaven aan de openbare
scholen, de spelling-Terpstra voortaan
te onderwijzen.
A
Wij vreezen, dat de daad van dezen
anti-revolutionnairen onderwijsman een
tijdperk van hopelooze spellinganarchie
in het leven zal roepen.
Door dit tusschending, dat geen De V,
en Te W. is en al evenmin aan redelijke
eischen van Vereenvoudiging voldoet,
wordt het een janboel in onze Nederland
sche schrijftaal.
Van harte hopen wij, dat de beweging
voor de Vereenvoudigde Spelling, zooals
deze nu al jaren door de vereeniging van
dien naam wordt gepropageerd, een zoo
danige kracht moge ontwikkelen, dat er
in die richting weer eenheid en systeem
Hoe menig woord, terloops meegeno
men, werd later door eigen levenserva
ring verstaan!
kome in onze thans aan de anarchie
prijsgegeven spelling.
Wij stemmen dan ook geheel in met
wat het weekblad voor Gymnasiaal en
Middelbaar Onderwijs in September van
dit jaar schreef:
„Deze „regeling" is dan ook slechts bij
wijze van afbetaling te aanvaarden. Er
is nu een eerste bres geschoten en het
zal op den duur, juist tengevolge van de
wetenschappelijke onhoudbaarheid dezer
regeling, gemakkelijker gaan tot een vol
ledige overwinning te komen."
EERSTE KAMER.
Afdeelingsonderzcek Tarwewet.
Bij de korte openbare vergadering gis
ter, is een kort debat gevoerd tusschen
prof. va n Embden (v.d.) en den
Voorzitter over het voorstel dei-
centrale afdeeling, om heden direct na
de zitting het wetsontwerp-tarwewet in
de afdeelingen te onderzoeken. Prof. van
Embden vroeg waarom de pachtwet, door
de Tweede Kamer 12 Nov. aangenomen
no,g niet in de afdeelingen is behandeld
en wilde de Tarwewet eerst 7 Januari
in de afdeelingen behandelen, daar d'e
Handelingen der Tweede Kamer nog niet
volledig zijn verschenen.
Uit het antwoord van den Voorzit lei-
bleek, dat het Jaar 1931 ingaat met een
omvangrijk programma.
De volgende week zal cïe Rijksbegroo-
ling in de afdeelingen worden behan
deld ongeveer veertien dagen daarna
zullen de gemeentewet en andre wets
ontwerpen van belangrijken aard in
openbare veiradering worden behandeld
en vóór de algemeene beschouwingen
over de Rijksbegrooting in de afdeelingen
de Pachtwet.
Hedenmorgen kwam de Kamer bij'r
een voor eenige spoedeischende ontwer
pen.
DE 298 METER GOLF.
De uitzending via Hilversum op 298
meter is gisterenavond van tien uur tot
kwart voor elf gestoord geweest. De V
A.'R.A. verzorgde het algemeen program^
ma en zond uit „Ik heb een mian gedood'"
door hei Rotterdamsch Hofstadtooneel
De uitzending werd in het tweede be
drijf gestaakt.
NEDERLAND-EXPRESS.
De speciale trein met post en passa
giers in aansluiting op liet stoomschip
„J. P. Coen" zal Vrijdagmorgen van Ge
nua vertrekken en komt Zaterdagmorgen
te 7.05 te Zevenaar aan, 7.57 te Arri
hem; 8.48 te Utrecht; 9.50 te Den Haag
(S.S.); 9.36 te Amsterdam' (W.P..) en 9,53
te Amsterdam (C.S.); 10.01 te Rotterdam
tjMaas.)
DE MERAPI.
Volgens de laatste berichten zijn bij
de Merapi-ramp 850 huizen verbrand
en 530 ingestort In een 20v-tal neder
zettingen zijn 2500 stuks groot vee ver
loren gegaan en meer dan 2600 bakoes
'sawahs en bouwland verwoest.
De totale schade wordt op: f 250.000
geraamd. Ook in Indië zijn steuncomifé's
gevormd.
Het Belgisch Loodswezen te Vlissingen
Men schrijft ons
Uit Antwerpen is dezer dagen naar
Vlissingen vertrokken een nieuwe motor
boot voor den Belgischen loodsdienst. De
boot is op de Vulcainwerf te Hoboken bij
Antwerpen gebouwd, is voorzien van een
Deutzmotor en naar hetzelfde type ge
bouwd als de ingjebruik zijnde motorboo
ten ,doch girooter en meer modern uit
gerust. Binnenkort zullen nog twee der
gelijke booten in dienst genracht wor
den. Drie der oudere booten, thans in
dienst' te Vlissingen, zullen daarna over
gebracht worden naar Zeebrugge en
Nieuwpoort om daar gebruikt te worden
bij den kustdienst,
In totaal zal dan het Belgische loods
wezen te Vlissingen over vijf moderne
motorbooten beschikken.
Tertiaire wegen.
In liet, van den B.B.N. afkomstige,
bericht over het onderhoud van tertiaire
wegen etc., voorkomende in ons no. van
gisteren, staat de volgende zinsnede:
De Provinciale Waterstaat in Zeeland
zegt onomwonden, dat iu dezen crisis
tijd, waaronder bijzonder Zeeland als
nagenoeg uilsluitend landbouw-provincie
in sterke mate gebukt gaat, onderhoud
van wegen, zoowel als walsen, bezwaar
lijk verwacht kan worden."
Vanwege den Provincialen Waterstaat
wijst men ons erop, hoe hier een ver
keerde voorstelling van zaken wordt ge
geven. In verband toch met een klacht
van den B.B. N., die de Waterstaat door
gaf aan het waterschap Rumoirt, heeft de
hoofdingenieur van den provincialen wa
terstaat den B.B.N. o.m. geschreven:
Ik moet u echter opmerken, dat in
dezen crisistijd, waaronder in het hijzon
der Zeeland als nagenoeg' uitsluitend
landbouwprovincie, in sterke mate ge
bukt gaat, bij z o n der e maatrege
len to.v. het onderhoud van wegen, als
walsen, bezwaarlijk verwacht kunnen
worden."
Dat is heel iets anders en de veran
dering, die de B.B.N. in deze woorden
aanbracht, lijkt ons ongeoorloofd.
De Isabellasluis te Philippine,
"Men schrijft ons uit Philippine:
Algemeen bekend mag het heden, dat
een belangrijke oppervlakte Belgisch pol
derland uitwatering vindt in ons land
door de Isabellasluis onder onze ge
meente aan het Zuidelijkste punt van
den Braakman. Gedurende de periode
der overstroomingen in België vóór Iwee
imaanden, bleek het, dat grooten over
last van het water is ondervonden in
de streken ,die dienen uit te wateren
door (genoemde sluis. De meerdere of
mindere loozing hangt af van den water-
toestand van den Braakman. Sedert lang
is deze met een tamelijk groote snelhe'd
aan het verzanden. Vroeger kwam het
'storlbed der sluis bloot bij laag tij, nu
blijft er geregeld 60 lot 70 centemeter
water pp het stortbed staan. Om de te
geringe loozing langs den Braakman te
verhelpen, heeft men liet water gedeel
telijk afgeleid langs de Leppoldsvaart,
doch bij zwanen regenval komt in de
betrokken j)olders toch nog -groot wa-
lerhez waar-
De Belgische commissie der over
stroomingen heeft enkele jaren geleden
de zaak onderzocht. De hoofdingenieur
van bruggen en wegen te Gent had toen
een ontwerp klaar, bedoelende een groot
watergemaal te bouwen in een boezem
vóór den Braakman om zoo het water
op peil te houden. Dit ontwerp schijnt
echter niet meer te voldoen aan de tech
nische eischen. De ontwerper van het
plan en ook de Nederlandsche des
kundigen vreezen, dat de verzanding
van den Braakman in de toekomst nog
wel vlugger zal |gaan dan vroeger, zoo-
dat in het geheel geen nuttig effect zou
verkregen worden.
Daarom heeft hoofdingenieur Mallems
thans een nieuw plan ontworpen
en ingediend bij de reeds genoemde com
missie.
Volgens dit plan zal het water niet
meer geloosd worden in den Braak
man, doch in de Leopolds vaart, welke
in België ligt en 38 kilometer lang is. Dit
kanaal zou door twee groote stuwen in
drje vakken verdeeld worden. In de
twee laagste vakken zou door een sterk
gemaal het waterpeil voldoende laag kun
nen gehouden wo-rden, zoodat alle om
liggende polders vrjj zouden kunnen loo
zen
Volgens het eerste ontwerp zou een
Oppervlakte van 10:300 hectaren wa-
tervrij worden en volgens het tweede
ontwerp 16.000 hectaren.
De commissie bovengenoemd heeft
den zeer dringenden wensch uitgespro
ken dat ten spoedigste met de uitvoering
van het tweede ontwerp-Mallems een
begin zal worden gemaakt.
MIDDELBURG.
In verband met het in de laatste
jaren veelvuldig afsteken van vuurwerk
op Oudejaarsavond, vestigt de commissa
ris varf politie de aandacht op art. 24n
der Algemeene Politieverordening, waar
bij het verboden is vuurwerk af te ste
ken zonder schriftelijke vergunning van
den burgemeester.
LOCK KAUWB0NB0NS.
(Ing. Med.)
Het „Comité lot behoud van het
garnizoen in Zeeland" heeft zich weder
om met een adres tot den minister van
defensie gewend, waarin het, op militai
re, nationale en internationale politieke
en krijskundige gronden, verzoekt uitbrei
ding van de garnizoenen in Middelburg
en Vlissingen, zoo dat het geheel© XlVe
R.I. weer op Walcheren gelegerd zal'
wezen.
Gisteravond heeft onder groote be-
'liangstelling op de Bovenzaal van „de
Eendracht" de verloting plaats gehad van
de op de Nationale Tentoonstelling van
pluimvee en konijnen aangekochte dier
tjes en voeder- en ontsmettingsartikelen.
Telelonccren op Oudejaarsavond.
De directeur vsn het P.T.T. kantoor
alhier schrijft ons:
Vele lele'foonabonnés maken er een
gewoonte van om in den laten avond
van 31 December de telefoon te gebrui
ken voor het overbrengen van geluk-
wenschen aan vrienden en bekenden.
Zulks heeft tot gevolg, dat wel eens
extra personeel in dienst z,ou moeten
worden geroepen op een uur, waarop
vrijwel iedereen thuis is ter viering van
de jaarwisseling in eigen kring.
De welwillende medewerking van de
abonnés wordt daarom ingeroepen om
óp Oudejaarsavond zoo min mogelijk
van de telefoon gebruik te maken en te
lefonische gelukwenschen tot den vol
genden ochtend uit te stellen,
WALCHEREN.
Gemeenteraad van Biggekerke.
BIGGEKERKE. In de op Maandagmid
dag gehouden vergadering van den ga-
meen leraad w,as de heer J. Popipe af
wezig. Medegedeeld wordt dat de raming
der kwade posten is verhoogd van* f 144
tot f 540 en dat de nieuwe jaarwedde*
regeling, welke toepassing vindt voor den
burgemeester, ontvanger en wethouders
is goedgekeurd. Het Dag. Bestuur gaat
noodgedwongen met de regeling mede.
De heer Coppoolse is ontevreden
over het werk van Ged. Staten, wan?
hoewel bijna alle igjemeenteraden zich
hebben verzet, wordt het toch doorgier
voerd. Spr. vraagt oï' er niets tegen kan
worden gedaan, zonder revolutionair te
wezen.
De Voorzitter antwoordt, dat hier
tegen niets te doen is, de regeling heeft
den wettelijken wegi bewandeld, is Ko
ninklijk goedgekeurd, dus verzet zal wel
vruchteloos ziin. Z.h.s. wordt besloten
mede te gaan.
Een verzoek om subsidie van de R.
K. Volkszangvereeniging en een adres
van het Alg. Ned. Verbond betreffende
het vaststellen eener verordning op het
heffen van belasting' op openbare aanf-
kondiging worden voor kennisgeving aan
genomen.
Een concept-overeenkomst met het zie
kenhuis „Bethesd?" omtrent de exploi
tatie van een barak voor besmettelijke
ziekte wordt aangehouden tot een volj-
glende vergadering om dit punt nader
onder het oog te zien.
De heer P. J a n s e vindt de jaarlijk-
sch(- bijdrage van 6 cent per inwoner
hoog, waarop de V o o r z. antwoordt, dat
hierop is gerekend terwijl ook de ver-
pleegkosten er nog geheell of gedeeltelijk
bij kunnen komen.
Een verzoek van de vereeniging. voor
Chr. Volksonderwijs om gelden beschik
baar te stellen voor nieuwe banken én
kachels wordt naar B. en W. gezonden.
Herbenoemd wordt tot lid van de
Commissie van schooltoezicht de heer
C. Polderman, tot leden van de Commis
sie van schoolverzuim de heer H. F. C.
Mnsch, A. Janse Jr., C. Stuij, J. Moens
en Joh. Bekker, tot leden van het Burg.
armbestuur de heeren J. Lampert Pz. en
F. Poppe.
Vastgesteld worden de pensioensgrond
slagen van den burgemeester op f 1700,
den ontvanger op f310 en den veldwach
ter op f 1705.
In behandeling komt een voorstel van
B. en W tot aankoop van grond voor
weigisverbetering binnen de kom. De
Voor z. deelt mede, dat het eerste plan
is gewijzigd en in plaats van langs de
Oost-, naar de Westzijde wordt voor
gesteld. Dit eensdeels door de 'veinhe
medewerking van C. Wielemaker Sr., an-
