Ijïrotrinciale JJeettvu srhe a RSIS m ONZE •en No. 2 8 6. Twee bladen. VRIJDAG 5 DECEMBER 193 0. Eerste Blad. 173e Jaargang. IN DE VERGADERING ONZER VROEDSCHAP »«Pen\tgelro,'zCo»!e°' Waaraa" STATEN-GENERAAL. Landbouw Ipii BINNENBAND. DE VLOOTWET. RAAD VAN STATE. DE C. N. A. B, CONTRA DEN STAAT, DE WERKLOOSHEID. DE ZWOLSCHE EEUWFEESTEN. PERSKRONIEK. VADERLANDSCHE BANK Voor Belaste Waarden, Den Haag, ZEELAND. MIDDELBURG. De Vooruit, ZUID-BEVELAND. en MIDDELBURGSCHE COURANT mo- van Rijks tij ti et 5 rerk- het van lkels ddag dat: niet tien trok- jege- tot dag '12 >a al- sluit 'dus door erkjt van van de 3 tot ïgen den D nse, r, D ijze, mer C. urg; De abonnementsprijs bedraagt voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg 18 cent per week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën 30 cent per regel; voor ingezonden mededeelingen 60 cent per regel. 8ij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven. UITGAVE: N.V. MIDDELBURGSCHE COURANT Lange St. Pieterstraat, Middelburg T elefoonnummers Redactie 269 Administratie 139 Postchèque en Girorekening 43255 Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10; elke regsi meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uit drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regels opgenomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven" ol „Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummers 5 cent. mm* Middelburg, 4-XII-1930. Zullen we doen, als vele Raadsleden, en beloven: ik zal kort zijn, meneer de voorzitter"en dan toch nog een heel betoog houden? Ja, doen wij als zij, en nemen we ons écht en eerlijk voor, het kort te maken Lukt ons dat niet, dan neme men den goeden wil voor de daad; dat moet men bij een Raadslid trouwens óók wel eens doen. Merkwaardig: het belangrijkste, wal er te vermelden valt, is wel dit, dat we in één dag, des avonds voor elf uur, klaar waren! Dat had niemand gedacht. En toch is de begrooting deugdelijk af gehandeld, met vrij breedvoerige alge- meene beschouwingen, en de daarbij behoorende replieken. Wanneer we onze aanteekeningen zoo eens doorloopen, dan blijven twee dingen hangen: de mineurtoon, waarin velen spraken, en het debat om het moreel-politieke bestaansrecht van de dusgenoemde bezuinigingspartij. Wat de eisch van voorzichtig en sober gemeentebeheer betreft, mogen we ge rust zeggen, dat het betoog van het liberale Raadslid Portheine indruk ge maakt heeft. Zijn Raadsoverbuurman de heer Mes maakte dezen spreker er zelfs openlijk een compliment over. Het pessimisme van den heer Por theine was in hoofdzaak op de ramingen der ontvangsten gebaseerd en al moge weth. De Veer, bij het beantwoorden der verschillende sprekers, getracht hebben den somberen kijk van den heer Por theine althans een weinig op te helde ren, dat neemt niet weg, dat een waar schuwend woord in deze crisisperiode niet overbodig is. Want, zoo merkte weth. De Veer met recht op: ge zingt allen wel in mineur aanvankelijk, maar het einde is toch steeds een liedje van verlangenhet moge dan uit een of meer coupletten bestaan! Beperk'ng in de verhooging van uit gaven leek den heer Portheine dan ook en vele andere leden mèt hem een dwingende e:sch. Wij stemmen met de zen eisch volkomen in, althans wanneer zij niet als boeman misbruikt wordt om maatregelen door te drijven, die tot schade van de stad zouden kunnen worden. Met lovenswaardige zelfbeperking heeft de heer Van der Feltz zijn lust bedwongen, de pijlen zijner welspre' kendheid af te schieten op de verschil andere politieke partijen. Vermoe dehjk zag hij de nutteloosheid of al thans geringe nuttigheid van zoodanig: „bataille de mots" in. Maar één ding moest hem toch van het hart: hoe groot zijn persoonlijke waardeering ook mocht zijn voor den vechtlustigen heer Jeronimus en diens zwemlustigen con trater den heer Naezer om der wille van de zuiverheid der politieke zeden zou hij deze twee Raadsleden als „be- zuinigmgspartij" liefst niet op de roode iwens Z'en *erullkeeren. Met een aan het ongelooflijk gren zende edelmoedigheid wilde de heer an er Feltz deze beiden wel aan de zbfni6 7 f iÜe, toevoegen waar ■1 f aï,bet dichts* bij staan j jar'. de liberalen op zoo'n ca no'tVfö ^estf zouden zijn, dat dient nog afgewacht te worden. bezuinigen kL aï mnu bezmm^ noch tief en dus negate Preven ken - als berei- reden van bestaan heeft omd ieene[Iel positieve beginsel ontbreekt' d J volkomen met den hoo w 21311 W1' eens, „Deze heerea t" '"f, d« m daden", zoo riep de spt m woorden waren ze alW™- "maar Wat evenwel lijkheid is ten aanzien van het dat we Jr*Z3Ei niet verwacht had"",','' schudde j™ dezen aanval en alles wat hem nog meer vanJ°ugr toegeschreeuwd were, jullie maa? "t* woorden: .-Praat m.en ook uit het uitvoerige ver- ""d! <"t blad heeft kunnend™ is er overigens op dezen langen werkdag weinig voorgevallen, dat van groot be lang te achten is. Slechts twee opmerkingen moeten ons uit de pen. In de eerste plaats: waarom worden vele vragen om inlichtingen (ze komen vanwege hun onbelangrijkheid lang niet allemaal in de krant!) in openbare raads vergadering gesteld? Waarom niet eerst jij den betrokken ambtenaar, wethouder of den burgemeester, om inlichtingen ge vraagd en, zoo deze niet bevredigend geacht worden te zijn, dan met het geval in den Raad gekomen? Men zou dan voor principieele discussies meer tijd winnen ende zittingen zouden toch korter duren. En dan dit: Het bij B. en W. ingekomen verzoek om herbouw van het Grand Hotel Ver- seput liet de voorz, bij de Raadsleden circuleeren. Daarin vond de heer Jeroni mus aanleiding te vragen, of het juist te achten was, dat als ontwerper dier schetsplannen daarop voorkomt de naam van den, door de gemeente als super architect aangestelden bouwmeester Luthmann uit Den Haag? Daarop is o.i. geen afdoend antwoord gegeven. Zou men het ons vragen, dan zou dat antwoord moeten luiden: neen, het is onder alle omstandigheden afkeurens waard, dat een van gemeentewege aan gestelde superarchitect, die slechts een adviseerende taak heeft e n die grooten invloed op het al of niet verleenen van een bouwvergunning zal hebben, zelf plannen gaat leveren. Wij beschouwen dat als oneerlijke en dus ontoelaatbare concurrentie. TWEEDE KAMER. De afdeeling landbouw heeft uit den aard der zaak de groote belangstelling der Kamerleden. De heer B r a a t (pl.b.) zei 't den minister direct maar krachtig: millioenen worden uitgegeven voor vloot- bouw en ambtenaarspensioenen; de land bouw krijgt niets. Kijk eens naar andere landen! Hier doen ze niets dan overwe gen. Moet inmiddels de suikerbietenteelt te gronde gaan? Zoo ook vestigde de heer Bakker (c.h.) de aandacht op den noodtoestand in het akkerbouwbedrijf, vroeg steun aan de suikerbietenteelt, voor de veenkoloniale bevolking en voor de aardappelmeelindustrie en bepleitte verlaging der vrachttarieven voor ex portproducten. De heer Van der Sluis (s.d.) trok een parallel met de groote landbouwcri sis van 1880, die veroorzaakt werd door overproductie, welke er ook nu is. Hij meent dat de kapitalistische maatschap pij den boer niet helpen kan. Eindelijk diende hij een motie in, die de aanstelling van een directeur-generaal van den landbouw vroeg. Ook de heer Vos (r.k.) vroeg steun aan den suikerbietenteelt; de heer Weitk amp (c.h.) een uitvoerpremie voor aardappelmeel; de heer E b e 1 s (v.d.) herschatting van boerenplaatsjes. die in hoogconjunctuurtijden werden uit gegeven; de heer Tilanus (c.h.) de mogelijkheid te scheppen, dat het zeven de leerjaar doorgebracht wordt op een land- en tuinbouwschool, en dat 't land bouwonderwijs aan wettelijke eischen voldoet. De heer B i e r e m a (lib.) drong aan op een éénhoofdige leiding van den land- bouwdienst, en dat behalve indirecte ook directe steun noodig is. Er waren pleidooien voor vogelbe scherming van den heer Van Zadel hof f (s.d.) en mevrouw Bakker- N o r t (v.d.) En er werd gevraagd door den heer F1 o r i s Vos (m.p.) om een afzonderlijk departement van landbouw, Avondvergadering. 't Was alsof de heeren den Middel- burgschen Raad per radio hadden hooren uitzenden en nu napraatten! De begroo ting van financien was n.l. aan de orde ■en men heeft op het Binnenhof hetzelfde moeten hooren, wat ook in onzen Raad gezegd werd: het is niet doenlijk eener- zijds met wenschen-d.ie-geld-kosten aan te komen en anderzijds aan te dringen op zuinigheid en belastingverlaging! Dat kan niemand, geen Raadslid, geen wethouder, geen Kamerlid, geen mi nister. Releveeren we, dat de minister Unter Takt verstekt man die Kunst, die Wahrheit gefallig zu verhullen. overweging wil nemen en dus niet bij voorbaat verwerpt het door den heer Oud (v.-d.) geopperde denkbeeld om de rijwielplaatjes in de tweede helft des jaars voor f 1,25 te verkoopen; zooiets als reductie wegens vergevorderd sei zoen dus!' in Verschenen is het voorloopig verslag der Eerste Kamer van de z.g, vlootwet. Verscheidene leden verklaarden het op prijs te stellen, dat de regeering niet heeft toegegeven aan den drang, geoefend door de voorstanders van eenzijdige ont wapening. Wat het thans aan de orde stellen van het vlootplan betreft, dit getuigt h. i. niet alleen van den goeden wil van dezen be windsman, doch ook van diens durf, in aanmerking genomen de zonder twijfel ongunstige tijdsomstandigheden. Vele andere leden achtten de opvat ting, als zou ons land door vlootverster king overeenkomstig dit wetsontwerp in staat zijn zich naar behooren te verdedi gen tegenover een groote mogendheid, onjuist. Vele leden achten bovendien de gel den, uit militair oogpunt bezien, slecht besteed te zijn, daar zij het schip ver loren achtten, als het binnen den actie radius van een Washington-kruiser zou komen. Verscheidene leden bestreden dit betoog. Vele leden stemden er voorts mee in, dat in W. Indië een flottielje vaartuig zal worden gestationneerd. Eenige andere leden vroegen zich af, of één schip voor de omgeving van Cura <pao en Aruba wel voldoende kan wor den geacht. Waarom in en om Curacao de hand having van orde en gezag niet kan ge schieden met behulp van eenige van licht geschut voorziene politievaartui- gen? Eenige voorstanders van internationa le gelijktijdige ontwapening vroegen of het flottielje-vaartuig, dat bestemd is voor de Curaqaosche wateren, wel groot en sterk genoeg is om onder alle om standigheden de orde en het gezag al daar te handhaven. Het „Vad." meldt, dat tot opvolger van mr. dr. G. F, M. baron van Hugen poth tot Aerdt tot lid van den Raad van State zal worden benoemd mr. J. B Kan. De Hooge Raad der Nederlanden wees gisteren arrest in het bekende proces van den Centr, Nederlandschen Amb tenaarsbond contra den Staat, over niet uitbetaalde salarisverhoogingen aan be lastingambtenaren. De Hooge Raad be vestigde het vonnis der Haagsche Recht bank van 31 December 1929, waarbij de Staat in het ongelijk werd gesteld en veroordeeld in de kosten. Men schrijft ons vanwege de Ver „Ned. Fabrikaat": Ernstig worden we weer geteisterc door werkloosheid. Bij de organen der openbare arbeids bemiddeling stonden op 8 November 1930 ingeschreven 90.500 werkzoekenden, te gen 45.350 op denzelfden datum in 1929 Echter worden niet van uit alle ronc 1100 Nederlandsche gemeenten cijfers ge publiceerd. Zeker zijn thans reeds in Nederland honderd twintig duizend werkloozen. Weet ge, Nederlanders, wat dit beteekent? Be seft ge, dat het overgroote deel van deze werkloozen vrouwen en kinderen heb ben, zoodat zeker drie honderd duizenc personen geholpen moeten worden, d.w.z, een bevolking, tweemaal de grootte van het inwonertal van Utrecht, op vier na de grootste gemeente van Nederland? Wat kost deze hulp? Niemand, die dit met nauwkeurigheic kan zeggen! In ons land moet, volgens de statistiek, per jaar voor de leniging van de gevolgen van de armoede naar schat ting rond vijf en zeventig millioen wor den uitgegeven; voor de leniging van de gevolgen van de werkloosheid werden in 1929 naar zeer globale raming acht tien millioen gulden door Rijk, gemeen ten, provincies en werkloozenkassen be steed. En de toestand verscherpt. Was 1929 nog vrij gunstig, 1930 is dat allesbehalve. Waarom wij u dat allemaal vertelden? Opdat ge zult beseffen, dat ook in ons and de werkloosheid een geesel is, wei- te hevig treft, niet alleen hem die werk- oos is, maar ook de gemeenschap. Beter dan steun is werken. Kunnen we dan het werk vermeerderen? Ja, gij kunt en moet elpen! Gij kunt helpen, door steeds daar, waar slechts mogelijk is, te vragen naar voortbrengselen van N ederlandsch i a b r i k a a t Hoe meer waren gij koopt, vervaardigd in ons land, hoe kleiner de werkloosheid wordt. Het overschot van de Zwolsche eeuw feesten heeft na uitvoerige besprekin gen in een hoofdcomité-vergadering zijn bestemming gekregen. Een 12-tal voorstellen kwam ter spra ke en ten slotte werd besloten 't over schot, groot 12.000, als volgt te bestem men Voor completeering van het carillon (de twee klokken D en Fis) 7700, Voor hernieuwing van het St. Michielsbeeld op de Groote Markt 2100. Voor V.V.V. 500, terwijl de overschietende 1700 bestemd zal worden voor liefdadige doel einden. De overdracht van het monument aan de stad en de aanbieding van den zil veren voorzittershamer aan den burge meester zal in het voorjaar plaats heb ben. De openbare school en het koningschap. Onder bovenstaand opschrift wijdt „Het Vaderland" (lib.) een beschouwing aan die soc.-democratische onderwij zers, welke van hun anti-koningsgezin de opvattingen ook bij hun onderwijs aan de openbare scholen blijk geven. Het volgende is daaraan ontleend: „Wij hebben er ons zeer over ver heugd, dat in de Tweede Kamer thans ook van Vrijzinnig-democratische zijde zeer beskst positie is genomen tegen d houding van de Afdeeling 's Gravenhage van den Bond van Nederlandsche On derwijzers bij het jubilé van H. M. de Koningin. Mr. Oud heeft namens zijne partij terecht opgemerkt, dat daardoor groote schade is toegebracht aan de Openbare School, zich met ons op het standpunt plaatsende, dat al moet de ze school vrij zijn van ieder dogma, dit niet beteekent, dat aan de kinderen geen eerbied zou moeten geleerd wor den voor het Hoofd van den Staat, en dat het kweeken daarvan allerminst is een schenden van den neutraliteit? eisch Het getal van zulke onderwijzers, zelfs onder de sociaal-democraten, is hee klein, en al lijkt het iets, dat de Haag sche Afdeeling van den Bond van Ne derlandsche Onderwijzers in deze een stemmig was, dit gaat er heel anders uitzien, als men weet, dat de verga dering van de Afdeeling, waarin de -zaak van het niet willen leeren der volks liederen met z. i. te koningsgezinden in slag, is behandeld, zeer slecht was be zocht; de niet-sociaal-democratische onderwijzers schijnen de verkeerde ge woonte te hebben alles maar aan het Bestuur over te laten. Maar al is het kwaad dus heel wat minder in omvang dan men denkt, dat kan toch niet weg nemen, dat alle voor standers van de Openbare School tot plicht hebben haar te beschermen tegen die sociaal-democratische onderwijzers die in -den waan verkeeren, dat de open bare school er zou zijn voor hen, om daarvan een sociaal-democratisch insti tuut te maken, terwijl ze er is voor on ze kinderen, om daar ook opgevoed te worden tot alle christelijke en maat schappelijke deugden, zooals art. 42 van de wet op het Lager Onderwijs voor schrijft. Met de tegenstanders van de Openbare School durven wij den strijc gerust aan; wij zouden zelfs niet zoo krachtig als wij deden, hebben kunnen medewerken aan de financieele gelijk stelling tusschen beide takken van on derwijs, als ons vertrouwen in de vita liteit en in de onmisbaarheid van de Openbare School niet altijd onverwoest baar ware geweest. Maar wat ons wè' vrees inboezemt is de vijand in de ves ting, die het er op toelegt van de Open 0| tegen beurskoers j "r"1" L met jaarl. uitloting 0 OBLIGATIï N (Ingez. Med.) jare School de anti-nationale school te maken. Die moet met alle kracht bestre den worden; ook hier geldt het: één rotte appel in den mande, maakt al het gave fruit te schande. En daarom ver heugen wij ons, dat Mr, Oud zoo krach tig tegen deze onderwijzers, die hun al- lereersten plicht als dienaren van de ge meenschap niet begrijpen, is opgetreden. Hij deed daarmee trouwens voor ons niets onverwachts, want hij is daarmee gehëel in de lijn van dr. Bos, dien' war men voorstander van ons Openbaar On derwijs, die ook van meening was, dat met deze zaak die School staat of valt. Wij zijn van oordeel, dat deze onder wijzers, die het beroemde: Magna puersi debuter reverentia (Men is grooten eer bied aan de kinderziel verschuldigd) nu eenmaal niet verstaan", „Wat is nu tegen deze kleine groep socialistische onderwijzers te doen; wel ke groep ook daarom klein is, omdat het, ook onder de sociaal-democrati che onderwijzers slechts eene kleine minder heid is, die zulk een jammerlijk tekort aan beschaving vertoont? Wenschen wij ook soms aparte wettelijke maatregelen tegen hen? Dit zeker niet." De schrijver concludeert dan: „Wij hebben met de wet-de Visser op het La ger Onderwijs aan de Openbare School de Oudercommissie verbonden gekre gen, en dat instituut, dat wij met veel instemming in het leven zagen geroepen, is het aangewezen lichaam, om deze heeren van den waan te genezen, dat die school er zou zijn voor hen, maar niet voor de kinderen. En die ouders wenschen in overgroote meerderheid, èn data de eerbied bij hun kinderen voor ons Vorstenhuis wordt gekweekt, èn dat de onderwijzer van hun kinderen geen beletsel zal wezen voor het meedoen van dezen aan onze nationale feesten." Aan het 27ste jaarverslag der co öperatieve verbruiksvereeniging „Voor uit" U.A. alhier, is ontleend: Was het bestuur vorig jaar verheugd over het feit, dat ondanks de groote con currentie op dat gebied, de omzet van de afdeeling kruidenierswaren met ruim 3000 was gestegen, thans is deze stij ging tweemaal zoo groot. Neemt men hierbij in aanmerking de prijsdaling van menig artikel, dan stemmen deze cijfers tot groote tevredenheid, aldus het be stuur. Ook de afdeeling bakkerij gaf een stijging van omzet te zien van ruim 1500 gulden. Er werden totaal 211.573 brooden ge bakken en veel kleinere artikelen. De wensch, om den omzet te zien op gevoerd tot 100.000, is ruimschoots vervuld. Beide afdeelingen bereikten dit jaar te zamen een omzet van 102.181. Ook de bedrijfsuitkomsten zijn zeer bevredigend. Voor de afdeeling kruide nierswaren is dit te danken aan den stijgenden omzet, terwijl de afdeeling bakkerij, behalve van de omzetstijging, profiteerde van een dalenden grondstof- fenprijs. Het ledental bedraagt thans 533, tegen 509 het vorig jaar. Voor de algemeene spaarbank van de verbruikscoöperaties waren de inlagen 3447.80, terwijl 1043.72 werd terug betaald. Wegens ziekte of moederschap werd dit jaar een bedrag uitgekeerd van ƒ292.81. Over het broodverbruik werd een dividend uitgekeerd van 6 pet, en over de afname van kruideniersartikelen van 4 pet. Thans stelt het bestuur voor uit te keeren over het broodverbruik 8 pet. en over het winkelbedrijf 5 pet. GOES. Het programma van het beiaartconcert, te geven door den heer Th. C. Ferwerda, stads-beiaardier te Middelburg, op het klokkenspel alhier op Zaterdagmiddag van 56 uur luidt:

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1930 | | pagina 1