r ^Provinciale i 100] Twee bladen. VRIJDAG 14 NOVEMBER 193 0, Eerste Blad, 173e Jaargang, ZONDER BOEK GEEN WETENSCHAP, ZONDER BOEK GEEN KUNST. J, B. KAN IN ONZE STATENGENERAAL. BINNENBAND. ZEELAND der 22. MIDDELBURGSCHE COURANT De abonnementsprijs bedraagt voor Middelburg en 't agentschap VHssingen 2.30, elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg 18 cent per week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën 30 cent per regel; voor ingezonden mededeelingen 60 cent per regel. Bij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven. UITGAVE: N.V. MIDDELBURGSCHE COURANT Lange St. Pieterstraat, Middelburg Telefoonnummers: Redactie 269 Administratie 139 Postchèque en Girorekening 43255 Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10; elke regel meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uit drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regels opgenomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven" ol „Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummers 5 cent. No, 2 6 8, BOEKENDAG door Oud-minister van Binnenlandsche Zaken. Censuur oefenen, opdat niet rijp en groen aan de pers worde toevertrouwd, is de schoone taak der uitgevers. „Igitur care liber timida circumspice ment®." M©t de woorden „dierbaar boek, eie schroomvallig in bet rond" leidde eens een beroemd Romeinsch dichter aarzelend zijn versbundel in. Helaas zijn de duizenden en duizenden schrijvers, na hem opgestaan, niet allen even beschei den 08woest. Al zijn zij niet zoo openhar tig als een onzer meest gelezen Neder- tendscho auteurs, al zeggen zij niet <met de eigen woorden, dat zij gelezen willen (worden, sehroolmvalligheid is een eigen schap, velen niet bekend. Nochtans de straf volgt op het kwaad. Al is de doodstraf afgeschaft, sej- deri Ven Deyssel zijn pen niet meer in den alsem pleegt te doopen, die, een dertig jaar geleden zijn werktafel nim(- mcr verliet, minwaardige literatuur ont gaat ook thans hare vergelding niet. Evenals in den muntslag eenige alliage noodzakelijk is, maar te veel de munt Valsch maakt, zoo is ook in de boeken wereld een tikje minwaardig element on misbaar om aan het groplsche geheel des te waardiger relief te geven. „Te waardiger relief." Want wat gaat er boven een boek? Wat zouden wij zijn als het boek eens niet bestond? Wij kunnen ons er evenmin in dek ken als in het oneindige. Poogt men zich hiervan een voorstelling te maken, dan daagt telkens aan onze verbeelding hoe wijd zich ook uitbreidend, ten slotte een grens. Verder nadenken zegt ons, dat deze in bet oneindige niet beslaat; wij verdagen de grens, maar wisschen haar niet uit. En toch kent het begrip onein digheid geen einde. Zoo is het ook imet het hoek. Een maatschappij zonder boek mist realiteit; zij ontsnapt aan ons voorstellings-vermo- gen. Het meest essentieele verschil tus- schen mensch en dier komt te verValllen. Zonder boejk geen wetenschap, zonder boek geen kunst. Scholen worden geslo ten; universiteiten geslecht; het woord bibliotheefk een (anachronisme. Het stee- nen tijdperk keert terug. De maxi met den sterksten biceps wordt Koning. Zeg ik te veel, dat dit aan het voorstellings vermogen van den homo sapiens onzer dagen ontsnapt? Even weinig als men zich kan verbeel den, dat plotseling de zon niet meer zou opgaan, zoo faalt ook het voorstellings vermogen tegenover een wereld, waarin het boek ontbreekt. Het is, als bet dage- lijksch brood, een onmisbaar voorwerp in ons leven. Verklaarbaar is dan ook bet verschijnsel dat als biMiophilie pleegt te worden aangeduid, een liefde voor boeken, die wordt zij ziekelijk, in biblio manie kan ontaarden. Als een boek inderdaad een even kostbaar geschenk voor de menschheid is Jls het hemel vuur, door Prometheus geroofd, is het verklaarbaar, ja stemt het sympathiek; wanneer sommigen hun liefde aan het boek verpanden. Dat zij zoo als een geestig schrijver het uitdrukte met een boek in het huwelijk treden. En toch ook hier mag men niet te veel generaliseeren. Het gaat met boeken als met mensch en. Hemelsbreed is het onderscheid. Een boefje dat telkenmale in het tuchthuis terecht komt, naast een Einstein, zijn ongelijksoortige grootheden Zij laten zich niet vergelijken. Er is een kwalitatief, geen kwantitatief verschil. Het zijn schier geen wezens meer V|an hetzelfde soort. Zoo is het ook af's een stuivers-roman wordt gesteld nevens epi sche poëzie. Wat in het strafrecht pleegt te worden geheeten de repressieve afweer van mis drijven, de afschrikwekkende (pracht, die Uitgaat van "bedreiging met straf, is in de boekenwereld onvoldoende. Vernieti gende critiek, hoe beteekenisvol ook, kan niet de tallooze uilen die zich valken .wanen, weerhouden de menschheid op de producten van hun zwak brein te onthalen. Er moet een afweer zijn; der gelijke misdrijven moeten, vóór de vrucht tot rijpheid is gekomen, worden ge smoord. De politie-macht die deze weldaad ver richt. vormen de gezamenlijke uitgevers. Zij zijn het, die elk manuscript op zijn waarde toetsen. Een teleurgesteld schrij ver moet eens hebben uitgeroepen „Geen uitgever kan ingaan in het Ko ninkrijk der Hemelen." Maar dezen bij bel-vaste zou men kunnen verwijzen naar een anderen tekst die, zonder emen datie, waarschuwt zich niet te haasten een woord voort te brengen voor Gods aangezicht en aanspoort: „laat Uwe woorden weinig zijn." Censuur-oefenen, opdat niet rijp en groen aan de pers worde toevertrouwd, is de schoone en nobele taak voor welke het uitgeversgilde zich ziet gesteld. W|an- neer die taak naar behooren wordt ver vuld, zal het boek door alle eeuwen blij ven des menschdoms hoogste goed. TWEEDE KAMER, Algemeene Beschouwingen. Buitenlandsche zaken. De schrijver van het Kameroverzicht van het Handelsblad heeft eens zijn taak aldus volbracht, dat hij met twee woor den volstand. Hij schreef: „Niets over zichtelijks". We zouden daar soms ook wel eens lust toe gevoelen. Nu hebben de Ka merleden daar een middag en een avonc beschouwingen staan houden, over Ne derland, zijn ministerie, zijn wetten, zijn financieel beleid.... En wat moet men den lezer, die in 't kort even wil weten wat er nu eigenlijk gebeurd is, an ders vertellen dan: eigenlijk niets? Want het aardig-leesbare, schoon po litiek natuurlijk volstrekt onbelangrijke is als regel alleen wat politieke extre misten of zonderlingen als Braat en Flo ris V., of wat de Moskovieten vertellen En het doet wel een weinig afbreuk aan de waardeering voor het parlement wanneer men daaraan teveel aandacht zou wijden. Uit de algemeene beschouwingen over de rijksbegrooting, waaraan de middag vergadering besteed werd, knippen we ditmaal de opmerking van den knappen soc.-democratischen econoom, den heer Van den Tempel, dat de tegen woordige oeconomische crisis er een is van overproductie, een kapitalistisch ver schijnsel, waarin loonsverlaging geen uitkomst brengt. Dat de crisis veroorzaakt zou zijn door curpulatie van sociale lasten wordt naai de meening van dezen spreker, door fei ten weerlegd. De regeering zou z.i, vee kunnen bereiken door versterking van het bedrijfsleven, als zij niet slechts oog had voor belastingverlaging. Tenslotte bepleit spr, centralisatie van werkloo- zenzorg en de instelling van een indu- striebank. De heer DE VISSER (c.p.) heeft in een als gewoonlijk met dikke woorden doorspekt betoog de principieele on overwinnelijkheid van zijn partij gesteld we zullen hem in dien waan .laten. De heer VAN DEN HEUVEL (a.r.) vroeg met klem maatregelen voor den land bouw, t.w. Ie verlaging van de spoor wegtarieven, 2e krachtige hulp aan de aardappelmeel industrie, 3e steun aan de suikerbietenteelt, die z.i. zeker zal moe ten worden stopgezet als niet voor Kerstmis afdoende maatregelen zijn ge nomen. Spr. hoopte verder dat het tarwewets- ontwerp spoedig wet zou worden. In de avondvergadering zijn algemeene beschouwingen gehouden over de be grooting van buitenlandsche za ken; daarbij heeft de heer WIJNKOOP de taak van zijn kameraad De Visser overgenomen en erop gewezen, hoe Ne derland medehelpt den oorlog voor te bereiden tegen het (bijna) ontwapende RuslandVerder is er nu toch heusch „niets overzichtelijks". Gij, die Uzelf zoo wijs gelooft Ei, let eens op de korenschoven, De volle halm buigt needrig 't hoofd De leege steekt 't trotsch naar boven. Ten Kate. DE DEFENSIEBEGROOTING. Verschenen is het V. V. der Tweede Kamer over de defensiebegrooting, waar aan wij ontleenen: Verscheiden leden getuigden van hun instemming met de wijze, waarop de marine bij haar bezoek aan Antwerpen den naam van Nederland heeft weten hoog te houden. Andere leden meenden dat het zenden van dit eskader beter bui ten bespreking kan blijven. Sommige le den gaven te kennen, dat huns inziens de uitgaven voor vlagvertoon eigenlijk thuisbe'hooren op de begrooting van het departement van Buitenlandsche Zaken. Verschillende personeelsbelangen wer den ter sprake gebracht. De opmerk zaamheid van de regeering werd ge vraagd voor het feit, dat in het leger re- volutionnaire propaganda werd gevoerd. Wederom werd aangedrongen op afschaf fing van de militaire rechtsspraak in tijd van vrede; van andere zijde werd hier tegen op gekomen. Gezien de onlangs gevoerde discussie over de vlootplannen der regeering acht te men thans het houden van een alge meene beschouwing over 's ministers be leid inzake de maritieme defensie over bodig. Sommige leden vroegen zich af of de aanschaffing van nieuwe duikbooten wel gewenscht is na de Londensche confe rentie; andere leden stelden hiertegen over o.m,, dat het lang niet zeker is dat de besluiten der Londensche conferentie bindend zullen worden. De houding van Italië b.v, is weinig hoopgevend. Verscheiden leden maakten bezwaar tegen den voorgenomen aanbouw van een flottieljeleider, met name tegen het be drag daarvoor uitgetrokken. Naar hun meening kan de „Hertog Hendrik" nog best dienst doen. Hierdoor zou een be drag van 7.500.000 kunnen worden be spaard, Vele andere leden kwamen hier tegen in verzet. Voorts meenden sommi ge leden, dat de nieuwe personeelsver- meerdering er op wijst, dat de uitvoe ring der nieuwe vlootplannen, niettegen staande de herhaalde verzekering van het tegendeel, op een uitbreiding der ma ritieme middelen neerkomt. Van andere zijde werd hiertegen opgekomen. Gewezen werd op de zeer lange diensttijden, welke bij het loodswezen bestaan. Opnieuw werd een verlaging van de loodsgelden voor de havens van Vlissingen en Terneuzen be pleit, zoodat deze gelijk komen te staan met die, geheven voor de havens van Antwerpen en Gent. DE SLUITING DER BELGISCHE GRENZEN VOOR NEDERLANDSCH VEE. Op de vraag van het Tweede Kamer lid, den heer Lovink, of de minister be reid is mede te deelen aan welke bijzon dere omstandigheden de plotselinge slui ting van den invoer van ve;e uit Neder land in België is toe te schrijven, heeft de minister van binnenlandsche zaken en landbouw geantwoord: De bijzondere omstandigheden, waar' aan de plotselinge sluiting van den in voer van vee uit Nederland in België welk verbod van invoer bereids is op geheven is toe te schrijven bestaan in de onderstelde waarneming door een ambtenaar van den Belgischen Veeartse- nijkundigen Dienst van een geval van mond- en klauwzeer bij een rund, dat b;j de keuring vóór den uitvoer hier te lande geheel gezond bevonden was. De betreffende dieren, waarvan toe lating in België geweigerd werd, zijn naar Nederland teruggezonden en te bestem der plaatse met de meeste nauwgezet heid stuk voor stuk onderzocht, waarbij het niet is mogen gelukken, ook maar één verdacht of ziek dier aan te treffen. Verder werden met bovenbedoeld vee te gelijkertijd teruggezonden twee wa gons met vee, afkomstig uit Rotterdam, niet wegens ziekte, maar omdat de grenS' veearts klaarblijkelijk uit Rotterdam be richt had ontvangen, dat mond- en klauwzeer op de veemarkt aldaar was geconstateerd, en de betrokken dieren derhalve als verdacht moesten worden beschouwd. Afgezien van de mogelijkheid, dat deze dieren niet ter markt waren geweest, is het onjuist, dat op de bedoelde markt een geval van mond- en klauwzeer zich had voorgedaan. Het vriendschappelijk overleg tus- schen de Veeartsenijkundige Diensten der beide landen heeft intusschen tot eea bevredigende oplossing geleid. DE DO. S. De Dornier vliegboot D. 1967, die gisteren middag op weg van Friedrichs- hafen naar Parijs, op de Oude Maas nabij de Aviolandafabrieken te Papendrecht zou landen, daalde te vier uur op den Rijn tegenover Millingen. De vliegboot werd naast den loswal tegen den dijk voor anker gelegd, waar zij onder bewaking blijft. MIDDELBURG. De nieuwe „Vergenoeging". Ruim twee maanden later dan de ge bouwen in de Langedelft door brand verwoest, zal nog voor een van deze in nieuwen luister herrezen zijn, de socië teit De Vergenoeging aan de Markt zijn leden weer onderdak bieden: Zaterdag middag om 3 uur vindt de officieele ope ning plaats met een receptie van het bestuur, terwijl des avonds in besloten kring een souper van bestuur en leden op de bovenzaal van het nieuwe gebouw zal plaats vinden. Met den huidigen architect des ge bouws, ir. Rothuizen b.i. uit Goes, heb ben wij dezer dagen een rondgang door de nieuwe Vergenoeging gemaakt, en het was een genoegen daarbij te consta- teeren, dat de gunstige indruk, dien men van buiten reeds krijgt, ook van binnen blijft bestaan. De buitenarchitectuur is van den kor telings gestorven veelbelovenden jongen Middelburgschen architect Wondergem en het lijkt ons juist gezien, dat diens op volger, ir. Rothuizen, te dien aanzien de conceptie van zijn voorganger geheel heeft overgenomen. Zooals wij reeds eerder schreven, is de bouwmeester erin geslaagd de zeer moeilijke opgave, een oplossing te vinden tusschen twee las tige belendingen (waarvan vooral de bioscoop aesthetisch een leelijke sta-in- den-weg was) tot een bevredigend re sultaat te brengen: er is aan dien kant zelfs een aanmerkelijke verfraaiing van het straatwand-beeld ontstaan. In de binnen-architectuur heeft ir. Rothuizen, in aanmerking nemende het stadium van den bouw, waarin hij het werk overnam, een belangrijk aandeel gehad. En daarmede mag deze bouw meester al evenzeer geluk gewenscht worden: ons gelukkig sparende voor al te moderne grilligheden, die de in een sociëteit zoo noodzakelijke sfeer van gezelligheid allicht zouden verstoren, heeft ir. Rothuizen niettemin in moder nen geest een werk opgeleverd, dat in groote trekken, dunkt ons, op elks waar deering aanspraak zal mogen maken. Rustig, mooi eiken met mahonie, is de wandbetimmering in de benedenzaal; warm aandoend daarboven de muurbe spanning met indanthren geverfd, d.i kleurechte, stof. Ook de plafondbedek king of -betimmering met het isoleerende celotex is rustig grijs, met een zwart lijntje, terwijl de verlichtingselementen uitmunten door sierlijken vorm en doel matige lichtverspreiding, terwijl zij toch géén concessies aan een voorbijen tijd zijn. Sierlijk gekleurde glas-in-lood ramen van Wim Abeleven verlevendigen den indruk, zoowel van de beide groote zalen als van het trappenhuis; in 't laatstge noemde zijn de wapens van Nederland, Zeeland, Walcheren en Middelburg vlot en geestig verwerkt. De ruime bovenzaal, eveneens met houten plint en wandbespanning, heeft een prachtige yarra-houten parketvloer; zij is via een ruime betonnen buitentrap ook bereikbaar langs de woning van den kastelein. Wij wenschen deze aanwinst voor Middelburgs gezelligheidsleven een lang durig en welvarend bestaan toe. Boekendag. Men deelt ons mede, dat de boek- verkoopers alhier, ter gelegenheid van den „Boekendag" van morgen, door een speciale uitstalling van het Neder landsche boek iedere boekverkooper een afzonderlijke rubriek, hetzij Ned. ro mans, vertaalde romans, gedichten, kin derboeken, christelijke lectuur enz, de aandacht op het Nederlandsche Boek zullen vestigen. Tevens werd reeds door I VADERLANDSCHE BANK Voor Belaste Waarden, Den Haag, Cl 0 tegen beurskoers OBLIGATIE N a met jaarl. uitloting (Ingez. Med.) den boekhandel verspreid een fraaie klein boekje van den heer Tersteeg: „De uitgever en zijn bedrijf". VLISSINGEN. T>e 20-jarige L. die enkele dagen ge leden in de centrale der N.V. „RZ.Ei.Mi.'* van een hoogte is gevallen, is aam de gevolgen overleden. De 18-jarige Tsjecho Slow aak, idie Dinsdag alhier aankwam hangende onder een wagen van "den mailtrein, is naar zijn vaderland teruggekeerd, daartoe In staat .gesteld door verschillende mede lijdende personen. Gisteravond is een Fransch stoom schip op het Leugenaarshoofd gelopen, en heden nacht weer vlot gekomen. Het aan den polder Walcheren Behooren- de ihoof'd, is vrij ernstig beschadigd. Met de Staatscourant van 13 NoV. zijn verzonden afdrukken van de akten betreffende de N.V. Kon. Mij. „de Schel de" en de N.V. Nationaal "Bezit van Aandeelen Kon. Mij. de Schelde te Vlissingen. Uit het vooriioopig versliag der Tweede Kamer over de defensiebe grooting blijkt d,at den woningnood te Vlissingen betreft, het volgende: Gevraagd werd of het juist is dat te Vlissingen een groot tekort aan woningen bestaat, waardoor hel voor het lagere marinepersoneel moeilijk zou zijn op be hoorlijke wijze in hun huisversting te voorzien. Indien zuliks het geval is, zou men den minister willen vragen of er voor hem geen aanleiding beslaat niet zijn ambtgennoot van arbeid, handel en nijverheid overleg te plegen, teneinde te bereiken dat in den bedoelden wo ningnood door tusschen,komst vjara één of meer woningbouwvereenigingen worde voorzien. WALCHEREN. ARNEMU1DEN. Men schrijft ons: Alle laiidbouwersknechls zijn nog niet door drongen v,an het groote nut, om de wie len der bietenWjagens van slijk en ander vuil te zuiveren, waardoor voorkomen wordt dat dit vuil op de verharde wegen gedeponeerd wordt; en deze bij vochtig weder zeer (glad kunnen worden, walt voor het rijdend en loopend verkeer gevaren met zich mede kan brengen. Dit blijkt ook, in deze omgeving het gevjal te zijn, waar de politie de laatste dagen streng heeft moeten optreden en die bewuste personen een „onaangename" herinnering, in den vorm van een proces verbaal, heeft moeten bezorgen. ZUID-BEVELAND. Kerkramen te Goes. Voor kerkvoogden en de pers heeft de ontwerper en vervaardiger der glas- in-lood-ramen in de gerestaureerde Groote Kerk te Goes, de heer Schilling, gistermiddag een uiteenzetting van zijn werk en zijn opvattingen gegeven. Men weet, dat de gouden, zonlicht- doorgloeide en vurige ramen in de Noor- der-absis van het kerkgebouw door le den en belangstellenden geschonken wa ren; als vorstelijke gift is daar nu van mr. A. L. W. van Heel en de heer en mevrouw Wilton van Reede-Van Buren bijgekomen een bezetting van de Zuider- absis met glas-in-lood. Er was den schilder geen enkele band gelegd in zake onderwerp en opvatting en hij heeft getracht van de ramen geen verkapt schilderij te maken, zooals dit het geval was met de Renaissance ra men, maar de opvatting van de vroeg Gotische glasschilders is gevolgd, trach tende deze aan de moderne opvatting dienstbaar te maken. Het leidende motief voor de ramen der Noorder-absis waren de psalmen. In het groote raam Psalm 23: „De Heer is mijn Herder". Het leidende motief voor de Zuider- absis is „Het Evangelie", het doorbreken de licht in de duisternis. In het groote raam is als hoofdmotief

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1930 | | pagina 1