"$ïroirinciale .Zeeuw sche z7rmrWtethdn In dêti|d No. 2 5 2. Twee bladen. MAANDAG 27 OCTOBER 193 0. Eerste Blad. 173e Jaargang. DE VEILIGHEID IN HET MIJNWEZEN. door Professor dr. W. HEINEMAN. BINNENBAND. ZEELAND. MIDDELBURGSCHE COURANT •De abonnementsprijs bedraagt voor Middelburgen 't agentschap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg 18 cent per week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën 30 cent per regel; voor ingezonden mededeelingen 60 cent per regel. Bij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven. UITGAVE: N.V. MIDDELBURGSCHE COURANT Lange St. Pieterstraat, Middelburg Telefoonnummers: Redactie 269 Administratie 139 Postchèque en Girorekening 43255 Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10; elke regel meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uit drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regel» opgenomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven" of bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummers 5 cent. De geschiedenis van de veilig heidsmaatregelen is tevens de geschiedenis van den mijnbouw. Op het oogenblik weten wij nog niet «of de oorzaak van de vreeselijke mijn ramp te Alsdorf bij Aken aan mensche- lijke nalatigheid of wel aan natuurlijke in vloeden te wijten is, In ieder geval staat vast dat de mijndirectie voortdurend alles heeft gedaan om de veiligheid der mijn werkers te bevorderen, voor zoover dit de menschelijke krachten en kennis niet te boven ging. De oorzaak zal echter pas later worden gevonden en misschien wel nooit. Deze mijnramp is een der grootste, die den Duitschen mijnbouw ooit getrof fen heeft: de veiligheid van de mijnwer kers is er weer in het middelpunt van de belangstelling door geplaatst. De veiligheidsmaatregelen, die in de verschillende tijdperken in de mijnen ge nomen zijn, geven duidelijk aan, hoeveel waarde er in een zeker tijdperk aan het menschelijk leven werd gehecht," m.a.w. hoe hoog het moreele peil van de mijn eigenaars toen was. De geschiedenis van de veiligheidsmaatregelen is tevens de geschiedenis van den mijnbouw. Want zelfs toen aan het leven der mijnwerkers geen waarde werd toegekend, bleek het toch reeds noodzakelijk deze menschen te beschouwen, als het materiaal waar mede men moest werken en was het noodig, dit materiaal te beschermen, de arbeidsprestatie er van niet aan te tas ten door de gezondheid te benadeelen en door het voorkomen van mijnrampen stagnatie in het werk te vermijden. Er werd echter bij de veiligheidsmaatrege len uitsluitend gevraagd, of ze rendabel waren, Verder ging men niet. In de voorhistorische tijden heeft de mensch reeds schachten en kuilen gegra ven om delfstoffen te zoeken. Het begin der beschaving ontstond door de vuur- steenen; deze werden gebruikt om bij len, lanspunten en messen van te maken en werden oorspronkelijk in verweerde rotsen gevonden. Later moest men er ook in den grond naar gaan 'zoeken en de mijnbouw in dezen vorm is misschien wel dè oudste arbeid geweest, die de menschen gezamenlijk verrichtten. Het veld te Grimès-Graves, in Engeland, ver toont 250 schachten uit het steenen tijd perk, die trechtervormig zijn en boven een diameter van 8 Meter hebben, tegen 4 Meter van onderen. De diepte bedraagt 13 Meter. Hierbij kan men natuurlijk nog niet spreken van veiligheidsmaatregelen; de eenige voorzorg was de trechtervorm der schachten, waardoor er minder kans op bestond, dat de menschen door aard- schuivingen bedolven werden, De eerste „echte" mijnbouw met ho rizontale gangen blijkt uit een mijn, die in 1867 bij Bergen in Henegouwen is ont dekt. Ook hier werd naar vuursteenen gezocht en wel in loodrechte schachten met horizontale zijgangen, die 3 M. breed en 2 M. hoog waren. Wanneer men al maatregelen nam tegen verzakking, deed men dit door rechtopstaande pilaren van breuksteen en groote steenen platen. Deze voorzorg was natuurlijk onvoldoen de en men vond in de mijn dan ook tal rijke geraamten van bedolven mijnwer kers uit het steenen tijdperk. Een bij Weenen ontdekte vuursteen mijn vertoonde eveneens dergelijke pri mitieve veiligheidsmaatregelen, doch ook hier weerslachtoffers! De menschen uit het steenen tijdperk hebben echter een hooge opvatting gehad van het werk Vrt? ?n m9nwerkers, want behalve' vei- ig eidsmaatregelen, zien wij ook, dat zij e werk trachtten te vergemakkelijken; aaJ™! j .e voort de „comfortabele" eg der ruime, horizontale gangen en nnder£>crlan ve?v°ermiddelen, die door ken of manden pWs' j°P|eheschen zak' j; i Plaats iiad op een wirze, die voor den arbeider zoo min mogelijk en werknemers hebben gehadXh iX haalde zooveel vuursteenen als hij noo dig had en wat hl, voor zichzelf deed, deed hij tevens voor diegenen, die na hem kwamen. Een duidelijke teruggang in technisch en moreel opzicht ontstaat zoodra geor ganiseerde staten krijgsgevangenen te werk stelden. In dien tijd begon men ook metalen, m.a.w. ertsen te delven. Het werk in de ertshoudende, harde gesteen ten was zooveel zwaarder dan in de zachte grondsoort, waar de vuursteenen in voor kwamen. Nu ziet men ook hori zontale gangen, die nauwelijks hoog en breed genoeg waren, dat er een mensch doorheen kon kruipen. Van veiligheids maatregelen was geen spoor te beken nen, want het rendeerde niet het leven van een slaaf te beveiligen. De mijnen der oude Egyptenaren, Ro meinen, Grieken, Indiërs en Chineezen zijn overal en in alle eeuwen van de zelfde vreeselijke en onmenschelijke pri mitiviteit. Vooral de Romeinen „blonken uit" door een volkomen verachting van de waarde van een menschenleven. Men nam niet eens de moeite werktuigen te vervaardigen. Het werk van duizenden bloote slavenhanden was eenvoudiger en goedkooper. Van stutten in de gangen, van afwatering en luchtverversching was geen sprake. Wanneer de arbeider in een gang doodgedrukt, verstikt of ver dronken was, liet men hem daar en groef niet verder aan dien gang. Elke gang werd zoolang voortgezet, totdat zij door een dergelijke hindernis werd afgesloten. Niemand kon zich een voorstelling ma ken van den omvang dezer misbruiken. Eén slaaf kon zijn gang dagelijks slechts enkele centimeters verder uitgraven. Het erts werd niet vervoerd door werktui gen, doch door kinderen, omdat deze sneller konden voortkruipen door de nauwe gangen. De Egyptenaren haalden uit de goudmijnen van Thebe een winst van 72 millioen gulden, de Carthagers be taalden aan de Romeinen gedurende 50 jaar een schatting van 800,000 pond zil ver, die zij uit hun zilvergroeven in Span je wonnen. Doch wie telt de duizenden slaven, die hiervoor gewerkt hebben en die hiervoor gestorven, verpletterd, ver stikt of verdronken zijn? De Middeleeuwen toonden geen men schelijker opvattingen dan de Oudheid en lieten deze wantoestanden onveran derd, Slechts dit verschil was er, dat de omvang van den mijnbouw afnam en daarmede het verlies aan menschenle- vens. De techniek van den mijnbouw werd alleen dan veranderd, wanneer in- plaats van slaven, lijfeigenen en misdadi gers werd gewerkt met vrije arbeiders. Dit geschiedde echter eerst tegen het einde der Middeleeuwen. Toen kwamen er weer breedere en hoogere gangen, eenige afwatering en een zwakke poging tot luchtverversching. De verhoudingen, waaronder in de mijnen gewerkt werd, waren nog altijd zeer ongunstig; men denke aan de onbeschermde, walmende lampen. Doch tegenover het risico stond tenminste het geld, de broodwinning en de vrije mijnwerkers hadden, vergeleken met de arbeiders in andere ambachten, ook in dien tijd niet te klagen. Belangrijke technische vooruitgang komt er dan pas omstreeks 1800, toen de steenkolen in groote hoeveelheden wer- deh vervoerd en dat nog niet eens uit menschelijke overwegingen, doch alleen omdat het werk in een steenkoolmijn telkens zou worden opgehouden, wan neer men geen maatregelen nam tegen mijngasontploffingen en instortingen. Toen zag men voor het eerst, dat de gan gen systematisch gestut werden toen ontstonden de afzonderlijke schachten voor de luchtverversching, de afwatering door middel van pompen en het vervoer van de kolen door rails en karren en door ophijschen. De uitvinding van de mijnlamp door Sir Humphrey Davy was een reusachtige sprong vooruit en heeft vele mijnwerkers het leven gered. Tegenwoordig staan wij voor een keer punt, De eene mijnramp na de andere vindt plaats en het feit, dat al het mo gelijke gedaan is om den veiligheidsdienst zoo volmaakt mogelijk te maken, wil nog niet beteekenen, dat er „genoeg" gedaan is. Men zal zich ernstig moeten afvra gen, of misschien geen grondige wijzi ging der werkmethode noodig is om de veiligheid in de mijnen te verzekeren en op een peil te brengen, dat de 20ste eeuw waardig is. (Nadruk verboden.) DE KONINGIN-MOEDER. De Koningin-Moeder, die Vrijdag Par- tenkirchen heeft verlaten en naar Mün- chen is vertrokken, is voornemens op een van de laatste dagen van October hier te lande terug te keeren. Alvorens het paleis in het Lange Voorhout in Den Haag te betrekken, denkt H.M. nog eenigen tijd bij de Koningin op Het Loo te vertoeven. MR. J. V. VAN DIJCK, f Te 's-Gravenhage is op 51-jarigen leef tijd overleden mr. J. V. van Dijck, raads- Er is slechts één Liefde, maar er be staan duizend copiën van. heer bij den Hoogen Raad, buitengewoon hoogleeraar bij de faculteit der rechtsge leerdheid der gemeentelijke Universiteit te Amsterdam. J, J. G, BARON VAN VOORST TOT VOORST. Naar het „Huisgezin" verneemt, is de oud-voorzitter der Eerste Kamer, de heer J. J. G. baron van Voorst tot Voorst te Arnhem, weer zoo ernstig ziek gewor den, dat hem Vrijdagavond de laatste H.H. Sacramenten zijn toegediend. BURGEMEESTER VAN 's-GRAVEN- HAGE. Het Haagsche Correspondentiebureau verneemt dat zeer binnenkort te ver wachten is de benoeming tot burgemees ter van 's-Gravenhage met ingang van 1 December a.s. van jhr. mr. dr. L. H. N. Bosch Ridder van Rosenthal, met gelijk tijdig eervol ontslag als burgemeester van Groningen. DE BEVOLKING VAN DEN HAAG. De bevolking van Den Haag is in de maand Augustus toegenomen met 1370 zielen n.l. 673 mannen en 697 vrouwen. Op 1 September 1.1. telde Den Haag in totaal 493.849 zielen, n.l. 199.972 en 239.877 vrouwen. MIDDELBURG. Onder voorzitterschap van den heer W. L. Heijboer heeft zich een com missie van zes personen, alien leden van de sociëteit „De Vergenoeging", gevormd, welke plannen beraamt om aan de ope ning van het nieuwe sociëteitsgebouw, een eenigszins feestelijk karakter te ge ven. De collecte voor het Vredeswerk van het Neder landsch Roode Kruis heeft Zaterdag alhier f 160 opgebracht. Melkslijters en eigen melkvsrkoo- pers hebben den prijs van de melk met ingang van heden verlaagd van 14 op 12 cent per i;5er. ARBEIDSVOORWAARDEN IN DE TYPOGRAFIE, Op haar verzoek hadden wij Zaterdag een onderhoud met een deputatie uit de Middelburgsche georganiseerde typo grafen, bestaande uit de voorzitters van de plaatselijke afdeelingen, t.w. de heeren J. Onderdijk (A.N.T.B.), J. C. Peeman (N.G.B.) en A. S. Boone (N.C.G.B.) Overtuigd als zij was, dat ons blad zelfs in een conflict waarin het partij had gekozen niet door een onjuiste voorstelling van feiten of door foutief cijfermateriaal bewust een verkeerden indruk omtrent bepaalde toestanden zou willen vestigen, verzocht deze deputatie ons enkele in deze dagen gepubliceerde gegevens nader toe te lichten me: door haar te verstrekken opgaven. Natuurlijk hebben wij daaraan gaarne voldaan. Bij de besprekingen bleek al dra, dat de bezwaren van feitelijken aard in hoofdzaak gericht waren tegen de uit eenzetting „Het conflict in de typogra fie", voorkomende in de M.C. van 20 October j.l. (2e blad). Boven dat artikel schreven wij: „Men schrijft ons van werkgeverszijde":...., het was ons toe gezonden door den secretaris van de Federatie van de drukkerspatroons. (In de N.R.C. b.v., welke dat artikel even eens ontving en plaatste, stond de her komst er boven vermeld trouwens.) De hoofdbezwaren waren deze: Uit al. 3 van dat artikel moet een ieder wel den indruk krijgen, dat een handzetter een weekloon van f 35,04 ontvangt, een machinezetter van f 39.36 etc. Dit nu geldt slechts, zoo merkte de deputatie op, voor Amsterdam en nu staat er wel bij „in klasse I", maar de beteekenis daarvan zal den buiten staander ontgaan. De collectieve arbeids overeenkomst behelst echter een indee ling der plaatsen naar loonklassen, en dat heeft tengevolge, dat in Middelburg (klasse V) het loon van een h aji dzet- ter op 24-jarigen leeftijd, als \ianneer hij zijn volle loon pas krijgt, bedraagt 62 cent per uur f 29.76 per week. Een machinezetter ontvangt hier ter stede als minimum-loon 71 ct. per uur f 34.08 per week. Wat nu de plaatselijke getalsverhou dingen betreft: er werken hier ter stede ongé-veer 45 georganiseerde typografen; 7 daarvan zijn machinezetter, en daar van ontvangen 4 het minimum-loon van machinezetter, terwijl 3 er boven uit gaan. De overige 38 typografen hebben meerendeels het hier genoemde mini mumloon van f 29.76 p.w„ al zijn er en kelen, die iets, een heel enkele, die niet onbelangrijk boven dit minimum uit komen. Wat de hoogte dezer loonen betreft, werd er op gewezen, dat b.v. een meu belmaker, of een bankwerker aan de „Vitrite", hooger in loon staat, al werd erkend, dat deze niet zulk een hechte rechtspositie hebben als de typografen. Het bedoelde artikel vermeldt verder, dat de C.A.O. den patroon het recht ontzegt, zijn arbeider met een termijn van 14 dagen te ontslaan. Inderdaad is cit wat te kras geformuleerd. De ontslag kwestie is in de C.A.O, uitvoerig gere geld, met instanties buiten den patroon en den arbeider om, die een gegeven of te verleenen ontslag beoordeelen, maar entslag, zoowel op staanden voet, als wegens slapte in het bedrijf, of wegens andere oorzaken of redenen, blijft in be ginsel tenslotte altijd mogelijk. Zelfs wan neer de verschillende instanties een ont slag niet zouden goedkeuren, dan nog kan volgens de C.A.O. (met een schade loosstelling die van 2 weken tot 4 maan den loon varieert), de typo ontslagen worden. Den werkman, die den 24-ja rigen leeftijd nog niet bereikt heeft, kan zelfs zonder eenige formaliteit ontslag verleend worden. Wordt hij 24 jaar, dan behoeft de patroon hem het volle loon uit de C.A.O, voortvloeiende, niet uit te betalen, indien der typografen in zijn bedrijf al volloon ontvangen. Wat het pensioen betreft, deelde de deputatie ons mede, dat de gezellen in '25 toegestemd hebben in een loons verlaging van 2 cent per uur voor een pensioenfonds; dit fonds is er echter pas verleden jaar gekomen en toen is den gezellen daarvoor nogmaals 2 cent per uur gekort. [Van patroonszijde stelt men hiertegenover, dat reeds van '21 af vaststond, dat patroons en gezellen s a- men de pensioenpremie zouden beta len; de patroons t,u achten de loonsver laging van '25 ad 2 cent gecompenseerd door hun aandeel in de thans ingevoerde pensioenpremie. Deze twee opvattingen lijken ons niet rr.et elkaar in overeen stemming te brengen en wij kunnen evenmin zeggen aan welken kant in de zen het gelijk is). Wat de ziektewet betreft: deze beteekent, naar de meening der gezellen, niet een zoo hooge verzwaring van de patroonslasten als men wel denkt, doch eerder een verschuiving van risico; vol gens de oude C.A.O. toch moest de pa troon bij ziekte den gezel uit eigen mid delen 13 weken half loon betalen. Die risico is met de Ziektewet, van den pa troon afgewenteld. (Van patroonszijde merkte men ons echter naar aanleiding van het vorenstaande, ter aanvulling, op, dat de gezellen vroeger de andere helft van hun loon uit eigen ziekenkassen ont vingen en zij moesten daarvoor toen ten- minsten evenveel betalen als nu voor de Ziektewet.) Tenslotte werd de, door ons overgeno men, bewering van het „Hbld." dat de thans bedongen loonsverhooging voor 13.000 typografen ongeveer f 300.000 zou bedragen, bestreden; het aantal volwas sen georganiseerde typografen zou eer- der 11—12.000 zijn en, aangezien in de groote steden het meerendeel der typo grafen boven het minimumloon staat, en voor dezen de loonsverhooging niet behoeft te gelden, zou het bedrag van 3 ton belangrijk lager worden. (Hier staat echter tegenover, dat het bureau van de Centrale Commissie een evenredige loonsverhooging zal ontwerpen ook voor de gezellen, die jonger dan 24 jaar zijn,) Tot zoover de opmerkingen van de deputatie. Wij zullen ons, behoudens de enkele tusschen haakjes geplaatste aan- teekeningen, van nadere beschouwingen omtrent het vorenstaande onthouden. Alleen willen wij opmerken, dat de om trent de in het geding gebrachte punten, inderdaad gemakkelijk tot onjuiste con clusies voerende wijze van voorstellen in het communiqué der Federatie, hoogst waarschijnlijk zijn oorzaak vindt in de bekende hoofdstedelijke egocentriciteit: de Amsterdam zetelende federatie zet voor Amsterdammers den toestand uit een, en denkt er niet aan, dat „daar ergens in de provincie" ook nog boek drukkers, letterzetters en belangstellen den in het conflict wonen. Dat is in het algemeen een veel voorkomend ver schijnsel en een nadere aanwijzing voor de juistheid van onze stelling is, dat in een door de patroons aan hun gezellen uitgereikte verklaring, eveneens van de Federatie afkomstig, woordelijk dezelfde cijfers etc. voorkomen. En het Federatie bestuur weet toch zeer wel, dat ook in de provincie de gezellen hun C.A.O. heusch wel kennen, evenals den inhoud van hun loonzakje. VLISSINGEN. In de algemeene vergadering van de afdeeling van Volksonderwijs is medege deeld, dat het aantal leden is gestegen van 70 tot 122. Besloten werd dezen winter een propaganda-feestavond te houden, De stoomvaartmaatschappijen Ne derland en Rotterdamsche Lloyd hebben aan den burgemeester aangeboden het dyorama, waarop Vlissingen met haar haven zoo uitstekend uit komt, en dat door genoemde maatschappijen was ge ëtaleerd op de tentoonstelling te Ant werpen. De burgemeester heeft dit dank baar aanvaard voor het havenbedrijf. WALCHEREN. ARNEMUIDEN, Met ingang van he den wordt de melkprijs met 2 cent per liter verhoogd en gebracht van 12 op 14 cent. SEROOSKERKE. (W.) Heden was de Rijksveldwachter H. Schipper alhier 25 jaar bij de politie. Hem werd hedenmor gen namens den minister, van justitie, bij monde van den districtscommandant der rijksveldwacht te Middelburg, op diens bureau de gebruikelijke zilveren medaille en getuigschrift uitgereikt. ZUID-BEVELAND. SCHORE. Het gemeentebestuur heeft adhaesie betuigd aan het aan den Minis ter van Waterstaat gezonden request van het comité tot verkeersverbeterin- gen van en naar de Zuid-Hollandsche en Zeeuwsche eilanden en West-Brabant. IERSEKE. Tengevolge yan de vele en langdurige regens der laatste weken, zijn de weiden in de Ierseksche Moer geheel onder water geraakt en was men ver plicht het vee naar binnen te halen. NOORD-BEVELAND. NOORDGOUWE. Vrijdagnamiddag is de bliksem bij den Groenenweg in een boom geslagen, die gespleten werd. In de nabijheid stonden eenige werklieden voor den regen te schuilen, maar 'zij kwa men gelukkig met den schrik vrij. Eenige uren later werd ook het net van de elec- triciteit getroffen, waardoor Schouwen ongeveer een half uur in het donker kwam. ZEEUWSCH-VLAANDEREN O. D, TERNEUZEN. Zaterdag overleed de heer A. Spruitenburg die alhier geduren de tal van .jaren geneesheer was en! die bij de talloos velenvdie zijn hulp inroepen als medicus en mensch in hoog aanzien stond. Nog slechts kort 'geleden had de overledene zijn praktijk overgedaan. STUKKEN VOOR DEN GEMEENTERAAD VAN VLISSINGEN. Geldleening. Vgh de f 200.000 in 1930 aan kasgeld! opgenomen is f 100.000 uitgegeven, waarbij komt ingevolge de dading met de „Zeeland" ongeveer f 90.000, en voor de jaarlijksche bijdrage in de kosten der verbetering der haven ongeveer f 25.000. Voorts moeten aan het einde van het jaar steeds groote bedragen wor den betaald aan rente en aflossing der definitieve geldleeningen, aan salarissen, aan pensioensbijdragen enz., welke uit gaven in totaal ongeveer f 120.000 be dragen. Verder moeten dagelijks Beta lingen geschieden v,an loopende rekenin gen, doch daar staat tegenover dat maan delijks uitkeeringen van het Rijk worden ontvangen wegens gemeentelijke inkom!- stenbelasting, opcenten op de Personeelë belasting enz. In verband met een en ander stellen B. en W:. voor het in 19.31 op te nemen bedrag aan kasgeld te bepalen op hoogstens f 300.000. Politie-Ambtenarenreglement. Door den burgemeester is in overleg met de politie-organisaties een politie-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1930 | | pagina 1