TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT VAN WOENSDAG 1 OCTOBER 1930. No. 230.
BINNENLAND.
prinses juliana bescherm-
vrouwe.
het nederl, eier-controle-
bureau.
een zuiderzee-gedenkteeken.
nederlandsche arbeiders in
duitschland.
KERKNIEUWS.
Met een houtboot naar
Archangelsk.
KUNST EN WETENSCHAP.
ONDERWIJS.
WEERBERICHT etc.
RECHTZAKEN.
DE STERRENHEMEL IN NEDERLAND
IN DE WEEK VAN 1—8 OCTOBER.
DES AVONDS TE 8 UUR M. T.
Prinses Juliana heeft zich here id ver
klaard het Beschermvrouwschap van de
Geldersch—Overijsselsche Maatschappij
voor Landbouw pp zich te nemen.
Bij Kon. besl. is met ingang van 13
October a.s. de Vereeniging het Neider-
landsche Eierconlrölje-bureau bevoegd'
verklaard om met betrekking tot kippen
en eenden-eieren1 na, of in verband' met
keuring, merken of leekjenenj bedoeld in
art. 10 van de Land I >o uw uit voer we t 1929
uil te reiken.
In Staatscrt. no. 189 is opgenomen
de beschikking Van den Minister' van Bin
nenlandsche Zakenj en Landbouw, waar
bij de merken voor den uitvoer van
eieren zijn vastgesteld en waarin zijn op-
genomen bepalingen1 betreffende gewicht
en verpakking.
In De Winkelier wordt het denkbeejld
gelanceerd, op den Dam te Amsterdam
een Zuiderzee-gedeukleekén te plaatsen,
Gisteren zijn te Berlijn begonnen de
besprekingen tusschen vertegenwoordi
gers van d© Nederlandische en van de
Duitsche regeering betreffende het wér
ken van Nederlandsche arbeiders in
Duitschland.
Behalve over de positie van de in
Duitschland gevestigde Nederlandsche ar
beiders zullen de besprekingen o.m. loor
pen over het werken en het - verblijf in
het Duitsche grensgebied van Nederland
sche „grensarbeiders!" en het werken
in Duitschland van Nederlandsche sei
zoenarbeiders. Ook vormt een onderwerp
van bespreking een van Nederlandsche
zijde voorgestelde regel'Ln|g betreffende
toepassing van de werkloosheids verzeke-
ring, in liet bijzonder ten aanzien van
„grensarbeiders". Verder zull'en in be
handeling 'komen enkele andere aange
legenheden van belang voor Nederlan
ders, die in Duitschland werkzaam zijn,
zooals betaling van z.g. „Hauszinssteu-
er" door Nederlandsche arbeiders, en de
toepassing van de Duitsche crisissteunre
geling len aanzien van in Duitschland
gevestigde Nederlandsche arbeiders.
Zondagmiddag hield ds. J. W|.
Swaan, Ned. Ilerv. predikant te Diom-
burg wegens vertrek paar IJmuiden
voor een overvolle kerk zijn .afscheids
rede. Hij bepaald,© zijn gehoor uit Rom.
8 vers 38 en 39. Aan het eind van zijn
rede sprak de scheidene leerajar, die
bijna vier jaar hier gearbeid heeft, onder
scheidene college's toe. Eerst den ker-
keraad, ook werdjen daarbij de beide
afwezige kerkeraadsledien herdacht, die
wegens ziekte niet tegenwoordig kouden
zijn. Daarna kerkvoogden en' nolabelen
alsmede den consul, ds. J. \Y|. Noteboonr
van Aagtekerke. Vervolgens den burge
meester, die wegens verlof afwezig was,
het onderwijzend; personeel en anderen.
Ds. R. ten Kale, predikant te Koudfe-
kerke, voorzitter van „Kinderzorg" werd
eveneens dank gebracht, voor zijn aan
wezigheid.
Ten slotte nam ds. R. ten Ivate het
woord, om namens „Kindjerzorg" ds.
Swaan, als secretaris dier vereeniging,
hartelijk dank te zeggen voor alles wat
deze voor de kinderen heelft gedaan.
N,adat ds. Noleboom, namens den ring,
kerkeraad en gemeente djen vertrekken-
den leeraar nog had! toegesproken, werd
doer IIAN.
Op een morgen, tegen elf uur, komt
het motorbootje vjan de „ship's agency",
dat eiken dag langs dp schepen vaart om
post te bezorgen en kapiteins naar het
kantoor te brengen, ook den kapitein en
mij .afhalen. Reeds zijn er ver.scheidein''
gezagvoerders aan boord, die allen naar
de vertegenwoordiging van de Sovjet-han
delsvloot gaan, in de hoop inlichtingen
over te verwachten orders te krijgen.
Op het kantoor is het een drukte van
belang. In een groote kamer, netjes ge
meubileerd en zelfs voorzien Van clubfau
teuils, pr,a,ten, loopen en ges tic ulcere p
menschen Van allerlei nationaliteit. Het
meest wordt Engelsch gesproken, maar
daar tusschen door hoor je Spaansch,
Noorsch, Gyieksch, enfin, de meest uit-
eenloopende talen.
Magere, vale loopjongens en -meisjes),
brengen lelegmamtalen ejil brieven weg,
die gelikt wordieu door,een paar zielige»,
hoewel netjes gekleede, typistes. De ma
nager en de klerken, in slonzige pakken,
staan heel beleefd en voorkomend! de
kapiteins te woord, hoewel ze hen
«neestal maar wat voorsmloezen.
„Wanneer gaan we nu laden"? vraagt
op diens verzoek, ds. Swaan Psalm 121
vers 4 toegezongen.
(Door een misverstand eerst heden
geplaatst.)
Ds. H. L. G. Ouwerkerk zal van de
Evanig. Luthe.rsche gemeente te Groe
tte afscheid nemen op Zondag 2 Nov.
a.s. en te Formerend intrede' doen op
Zondag IC Nov. d.a.v. na bevestiging door
ds. C. C. G. Visser, valn Rotterdam.
Ds. S. O. Los', predikant te Gies-
sendam, herdenkt vandaag zijn 2,5-jarige
bmbtsbedieni n g.
Sietse Óene Los, wiens grootvader een
dei- eerste predikanten van de. Afschei
ding was werd 29 Aug,. 1874 te Ter
pen z e n geboren.
In 1905 werd hij candidaat om 1
Oct. van dat jaar te Nieuweroord in het
ambt te worden bevestigd. In 1911 ver
trok hij naar Leerdam, welke! (stand
plaats lai ij in 1920 met zijn tegenwoor
dige verwisselde.
Vandaag herdenkt ds. A. de Visser,
Ned. Herv. predikant le Groningen, den
(dag, waarop hij zich 25 jaar geleden
aan deze gemeente verbond.
Ds. de Visser aanvaardde 24 Maart
1895 't predikambt te Herwijnen. Ach
tereenvolgens stond hij te Harlingen,
Wolfaartsdij k, om zich 1 Oct. 1905
aan zijn huidige gemeente te verbinden.
Ned. Herv, Kerk,
Ds. T. Kloosterman te Leeuwarden
is beroepen le Amsterdam (vac. G. Mana(-
felt.)
Tweetal te Amsterdam (De Vrije
Gemeente), A. Trouw, pred. der Vei1,
van Vrijz. Hervormden le Haarlem en
P. v. d. Veer le Drachten.
Gerei- Kerk,
Ds. Pi. J. O. de Bruijne te Vrouwei-
polder is beroepen le Oude en Nieuwe
'Wetering.
Dolores del Rio ziek.
Naar Ihans uit Hollywood bekend
wordt is de bekende filmactrice Dolores
del Rio sinds zes weken lijdende aan,
een nierbekken ontsteking. Haar toestand
is thans vooruitgaande.
Radium-erts gevonden.
Dr. Richards uit Toronto heeft mede
gedeeld, dat nabij Ontario radium-erts
is gevonden.
Gemeld wordt, dat dit erts rijker is
aan radium dan dat uit Belgisch Congo,
De gevonden hoeveelheden zouden
voldoende zijn om te voorzien in de be
hoeften van het Britsche rijk.
Tot onder wij zier aan een Chr. U.L.O.
school te Wassenaar is benoemd de heer
J. P. Verheul©, onderwijzer pan 'de Chr.
Burgerscho ol 'alhier.
Tot onderwijzer aan de Chr. Bur
gerschool Singelstraat alhier, is benoemd
de lieer Joh. de Meij le S o u b u r g.
Benoemd tot onderwijzeres aan een
Chr. school te Vlaardingen mej. J. P
Meijer, onderwijzeres aan de Marnixj-
school le O. en W. Souburg.
De voordracht voor onderwijzer aan
de O.L. school te Katten dij ke be
staat ujt tie heeren I,. P. Pieterse te
Den Hoorn, J. J. Kole te Kruiningen
en A. de Nooyer le Goes.
Geslaagd te Amsterdam voor het
doctoraal ex,amen in de geneeskunde de
heer M. Brandsma.
onze „ouwe
„O, zeker overmorgen", en dan weet
je dat het minstens nog een week duurt.
Of wel zij zeggen: „Door deni lagen wa
terstand kunnen' de vlotten niet de rivier
(afkomen, en dus is er geen hout", terwijl
een ander ons opgeruimd| vertelt, dat er
wel hout is, maar geen arbeidskrachten.
Aan de wanden hangen levensgrooto
porlretten van Lenin, Karl Mars en Sta
lin; op tafeltjes liggen brochures over
het communisme in het Engelsch,
Noorsch en Duitsch, welke te koop zijn.
Als de kapitein zijn zaken afged;aa,n
heeft, gaan we evten de stad in. Hoewel
Archangelsk 70.000 inwoners heeft, kan
het in geen eukel opzicht met een „stad"
in West-Europeesche beteekenis verge
leken worden.
De hoofdstraat, Vinegovrojcij.... in. 't mid
den loopt een electrische tram, maar be
strating is er practisch gesproken niet.
Gammele vrachtwagens, door sterke
paarden getrokken, hobbelen Van efen
éénen modderpoel in den: anderen. Een
zit vgst in een gat in den weg. Bakkers
of melkwagens of wat Voor bestjelvoer-
tuigen ook, zien we niet!, daar iedjereen
zelf zijn levensmiddelen in, dé staalma
gazijnen moet halen. Langs de zijkantten
v(an de straften groeit gras; d|e trottoirs
zijn gemaakt van houten plakken, waar
aan we al onze aandacht moelfenf be
steden, om niet d,oor de vele rotte plék-
ken heen te zjakken.
1 October,
Barometerstanden.
f
Hoogste: 773.8 He "Westmanoer.
Laagste: 758.3 le La Coruaia.
Thermometer.
Hoogste en laagste temperatuur van
(gistermorgen lol lieden middag 12 u.:
Hoogste: 58 gr.
Laagste: 53 gr.
Weersverwachting van het K. N, M. I.:
Zwakke lot matige N. lot O. windj
Meest half of zw,aar bewolkt. Weinig of
geen regen. Iets kouder.
Donderdag 2 October.
Zon op 7.03; onder 0.36.
Licht laanslcken alle rijwielen, motor-
rij tuigen en andere rij- en, voertuigen
7.06. 'l
Maan op 5.32 n.m.
Volle maan 7 October.
HOOGWATER VLISSINGEN.
Zomertijd.
Donderdag 2 Oct. 10.36 23.24
Vrjjdag 3 11.52 24.26
Zaterdag. 4 12.42
Middelbare t ij d.
Zondag 5 24.09 12.20
Maandag 6 24 45 12 51
Dinsdag 7 1.10 1317
Woensdag 8 1.36 13.42
Maandagmiddag gaf, in liet groot
auditorium der Utrechtsche Univeisiteit,
prof. ir. J. C. van Staveren de openbare
les, waarmee hij zijn ambt als bijzonder
hoogleeraar in de electrotechniek aan
vaardde.
De nieuwe hoogleeraar had als on
derwerp gekozen: De electriciteitsvoor-
ziening van Nederland.
Lager Land- en Tuinbouwonderwijs.
De Minister van Staat, Minister van
Binnenlandsche Zaken en Landbouw
heeft eene commissie ingesteld, welke
tot taak zal hebben middelen te bera
men om het lager land- en tuinbouw-
onderwijs aan cursussen meer dan tol
dusver onder het bereik der land- en
Tuinarbeiders te brengen.
In die commissie is benoemd: tot lid
en voorzitter mr. J. J, Wintermans, in
specteur van het Landbouwonderwijs
te 's-Gravenhage.
Als secretaris zal optreden de heer J
J. Wevers, referendaris bij het Depar
tement van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw te Voorburg.
Rector Gentsche Hoogeschool.
De Brusselsche correspondent der
Maasbode meldt:
Naar uit goede bron wordt vernomen,
zal de Vlaamsche kunsthistoricus en let
terkundige, senator prof. dr, August
Vermeijlen, eerstdaags worden benoemd
tot rector van de Vlaamsche hoogeschool
te Gent.
De 18-jarige loopknecht M. L. te
Leidien is op 28 Juli ipip een bakfiets
gezeten met groote snelheid de Haar
lemmerstraat aldaar ingereden. Hij wilde
toen een passcerenden auto ontwijken
waardoor hij kwam te vallen. De bak
fiets sloeg om !e:n een van de twee zich
Üa,arin bevindend© meisjes M. O. be
kwam zoodanige verwondingen dat zij
aan de gevolgen overleed. Ter zak'o van
Particuliere- of vrachtauto's zijn na
tuurlijk niet te bekennen); één en kole
staats-Ford davert door de stad.
De meeste huizen zien er uit of ze
op invallen staan. Ze zijn) haast 'allen
van hout gebouwd, de gevels zijn verve
loos en grauw, de ruilen gebroken, de
balcons scheefgezakt. Aan enkele, groote
woningen, ontdekken we nog de resten
van een voormalige versiering, wat ge
beeldhouwde houten ornamenten boven
den ingang, of roestige smeedijzeren
lantarens naast een inrijpoort. De tuinen
hebben veel weg van mestvaalten. Het
eenige fleurige in dezen rommel zijn de
vele planten voor de ramen, waarop de
bewoners, in deze van natuurschoon
blijkbaar verzot zijn.
Al de huizen zijn tjokvol fanrlies:
vaak huist een heel gezin in twee ka
mers. Als ik eens ergens naar binnen
ga, zie ik links en rechts in bet portaal
een deur, die elk tot de woonruimte
van een gezin toegang geven. Links
woont een schoenmaker; de ruimte lijkt
mij absoluut onvoldoende. Een groote
kamer is door een gordijn in twee dee-
len gescheiden, in het voorste deel is de
werkplaats het achterste deel dient voor
woon-, eet- en slaapvertrek voor man,
vrouw en 2 kinderen. Het stinkt er ge
weldig, en alles is bedolven onder de
vliegen. En dit is dan nog een deel van
een groot huis, in de hoofdstraat; hoe
het in de kleinere straten gesteld is be-
OEERSTE KW.
©VOLLE MAAN
Cl LAATSTE KWARTIER
NIEUWE MAAN
VENUS
MARS
JUPITER
SATURNUS
Bovenstaande sterrekaart stelt voor
een projectie van den sterrenhemel, zoo
als deze in Nederland zich thans op den
hierboven aangegeven tijd aan ons oog
voordoet. Men dient er daarbij evenwel
rekening mede te houden, dat ten op
zichte van de richting Noord-Zuid, een
omwisseling van Oost en West heeft
plaats gevonden; de bedoeling daarvan
was, te voorkomen, dat de sterrebeelden
in spiegelbeeld op de kaart zouden ko
men, waardoor de oriëntatie moeilijker
wordt.
Bezwaren heeft deze omwisseling van
O, en W. niet, omdat men toch niet den
geheelen sterrenhemel gelijktijdig kan
overzien. Wanneer men slechts dat ge
deelte van den hemel, waarnaar men zijn
blikken richt, op de kaart naar zich toe
draait zoodat b.v. hij, die het weste
lijk deel van den hemel wil bestudeeren,
de kaart draait, totdat „WEST" onder
aan is en hij beschouwt dan het vier
dedeel van de kaart, omsloten tusschen
het middelpunt, 't N.W. en 't Z.W. en
den horizont, dan is dat een getrouwe en
duidelijke afbeelding van den sterren
hemel in het Westen. Voor een ander
deel des hemels gelden dezelfde regelen.
De namen van de sterre beelden zijn
rechtop geteekend; de eigennamen van
enkele der bekendste sterren komen op
dit kaartje het eerste van de nieuwe
maand in cursieve lettersoort getee
kend, voor.
De gebogten stippellijn die, even ten
N. van den Schutter aanvangende, door
Arend, Zwaan, Cepheus, Cassiopeia en
W|aigénmjan loppt, duiidt 'de liiglgiüg van
den Melkweg a;a,nmen noemt deze lij'n
den galactisichen equator. De stand van
dood door schuld stond hij Dinsdag te
recht. Het O.M. vroeg met het oog op
de:n jeugdigen leeftijd van verd. 2 maan
den voorwaardelijke gevangenisstraf met
drie jaar proeftijd. Uitspraak 14 Oct. a.s.
De mijnwerker L. V. Uit Heerlen,
die op 13 Juni 1.1. uit een revolver en
kele schoten loste op F. J., die voor zijn
woning op den stoep gezeten was, werd
door de Arr. Rechtbank le Maastricht
ter zake van poging tot doodslag ver
oordeeld lot een jaar gevangenisstraf mei
aftrek van liet voorarrest.
De eisch was vier jaren.
hoeft men niet te vragen.
Op het eerste gezicht lijkt het net of
hier geen winkels zijn, maar dat komt,,
omdat ze geen van alle een étalage heb
ben. Het zijn (allemaal .staatszaken gewor
den, waar de inwoners tegen bons hun
noodzakelijke levensbehoeften k.unjiicn
koopen. Voor elke levensmiddeleinzaak
slaan en zitten hoopen menschen op be
diening te wachten ,de meesten met een
blikken kjan en een mand, om hun rant
soen melk of zwart brood, of de 250
gram vleesch, die zij per maand krijgen,
le koopen.
Alleen de boekwinkels hebben een uit
stalling, meest van brochures over hel
communisme, platen van de revolutie of
spotprenten op de kerk.
Wjat in het Westen van de verschrik
kelijke godsdienstvervolging in Rusland
vertéld wordt, blijkt voor een groot deel
maar al le waar te zijn. Van de velé
kerkgebouwen die Archangelsik heeft, zijn
de meeste gesloten. De mooie, gebrand
schilderde ramen zijn kapot, de klokken
uit deu toren gehaald, dé witte pleister
van de muren is reeds voor een deel af
gebrokkeld. Sommige kerken worden ge
bruikt als pakhuizen, andere als weide
plaats terwijl enkele reeds afgebroken
zijn.
Typisch is de manier waarop d© Rus
den melkweg le,n opzichte van den 'bia|>
schouwer verandert met ligt uur e:u mieit
den loop der seizoenen.
Den 21en Oktober vindt een totale
zonsverduistering plaats, die echter hier
te lande niet zichtbaar is; de z.g.n. cen
trale lijn loopt door den Stillen Oceaan.
De schijngestalten der maan zijn: 7
Oct. V.M.; 15 Oct. L.K.; 21 Oct. N.M. en
29 Oct. E.K. Gelijk wij reeds eerder uit
eenzetten, duurt de e i g e n lij k e Volle
Maan d.w.z. dat de zon haar recht in
het aangezicht schijnt maar een
oogenblik; aangezien een afbeelding op
ons kaartje óf het een, óf het ander moet
zijn, teekenden wij 2 dagen voor tot 2
dagen na E.K. of L.K. de maan nog in
die schijngestalte en wat daar tusschen
ligt, is Volle- of Nieuwe Maan.
7 Oct. is er een maansverduistering,
die 'n half uur vóór- de opkomst van de
maan begint; midden der verduistering
te 19 u. 26 m.; de grootte is slechts 0.03
maansmiddellijn.
Wat de planeten betreft: Venus is
al onder; zij staat vlak bij de zon; Mars
en Jupiter zwerven in de buurt van
de Tweelingen, zij zijn beide in den
nanacht in 't O. waar te nemen; op ons
kaartje komen zij niet voor.
S a t u r n u s staat laag in het Z.W.
en hij loopt langzamerhand van ons
kaartje af.
In het Z.Z.O. vindt men Fomalhaut, de
helderste ster van de Zuidervisch;
deze ster bevindt zich op een afstand
van ongeveer 23 lichtjaren van de aarde.
Dat wil dus zeggen: als Fomalhaut van
daag door een katastrophe vergaan zou,
dan zouden zij dat pas over 23 jaren
zien
Politierechter te Middelburg.
In de zitting van 30 September j.l.
waren de volgend^ personen, gedag
vaard
P. 0., 27 j., loodgieter te Axel' wegensl
mishandeling van M. Grovanfne Ie Axel
pp 9 Aug. 1930.
Eisch en uitspraak: f 5 of 5d.
L. D., 49 j„ landbouwer, Grocde, we
gens mishandeling van P. 0. c7(e Huliu le
Schoondijke op 8 Augustus 1930.
Eisch en uitspraak f 25 of 25 d.
De verdediger mr. A. Bollfe, bepleitte
vrijspraak.
P. de G., 31 jaar, arbeider Middelburg,
nog zijn trouw toont aan zijn kerk: op
de houten voetpaden rond om de hoofd
kerk, die ook, gesloten is, zien we ver
scheiden menschen zitten of liggenop
deze manier, nu zij er niet mieer binnen
kunnen, geven zij eiken dag blijk' van
hun godsdienstige gevoelens, door zoo
dicht mogelijk bij het voormalige kerk
gebouw te gaan zitten.
Eén kerk, vlak, bij de haven, is nog
niet gesloten, misschien lal^s een soort
reclame voor de zeelied,en, die niet veel
verder komen sdjan het havenkwartier,
om ,aan het buitenland le laten' zien, dat
de bevolking niet belemmerd wordt in de
uitoefening van haar godsjieqst.
Opmerkelijk is de geheel andere in
richting vjan zoo'n Grieksch katholieke
kerk. vergeleken met de roomsch katho
lieken die we in "Wlest Europa kennen.
Het lattaar ontbreekt, de geheele wand,
achter het spreekgestoelte is kwistig ver
sierd met vergulde ornamenten en bijbel-,
sche schilderingen. De voorstellingen vjan
de heiligen zijn ook geheel iandjers'; op
een zilveren plaat zijn de mantel en de
verdere kleed,ing v,an den heilige geci
seleerd; er is een opening uitgespaard
waarachter liet hoofd, op een doek ge
schilderd, is aangebracht.
(Wordt vervolgd.)
