^Provinciale Zeeuwsche
VADERLANOSCHE BANK
No. 2 2 0.
Twee bladen,
VRIJDAG 19 SEPTEMBER 193 0.
Eerste Blad.
173e Jaargang.
IN ONZE
STATEN-GENERAAL.
EFsBr s &pPi2,df ip?
BINNENLAND.
ZEELAND
KERKNIEUWS.
ONDERWIJS.
Handel, Nijverheid en Visscherij
8'
1Q0
MIDDELBURGSCHE COURANT
D« abonnementsprijs bedraagt voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen
2.30, elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg
18 cent per week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën
30 cent per regel; voor ingezonden mededeelingen 60 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven.
UITG.: N.V. DE MIDDELBURGSCHE COURANT
Lange St. Pieterstraat, Middelburg
Telefoonnummers:
Redactie 269 Administratie 139
Postchëque en Girorekening 43255
Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10; elke reg>
meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uil
drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regel
opgenomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven" c
„Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummers 5 cent
EERSTE KAMER.
Het adres van antwoord.
Het adres van antwoord op de Troon
rede, waarmede de Koningin de zitting
der Staten-Generaal heeft geopend, is
gisteren door de Eerste Kamer goedge
keurd. Men kan het beschouwen als een
in hoffelijken vorm gestelde „bevestiging"
zooals men deze in het zakenleven kent,
nademaal het slechts een herhaling met
instemming is, van wat de Koningin
zeide en dat was niet veel dit jaar.
Bij wijze van aanloopje en misschien
om, buiten de formeele hoffelijkheid om,
toch iéts te zeggen, luidt de eerste
alinea als volgt „De Eerste Kamer der
Staten-Generaal acht het een groot
voorrecht, dat Uwe Majesteit de gewone
zitting der Staten-Generaal in persoon
heeft geopend en dat zij daarbij verge
zeld was van geheel het Koninklijke
Huis. Met dankbaarheid gedenkt de Ka
mer hierbij tevens dat Uwer Majesteit
onlangs werd gegeven, te midden van
Haar volk Haar vijftigste levensjaar te
voltooien."
De sociaal-democraten stemden tegen,
hetwelk ditmaal meer onhoffelijk dan
belangrijk was.
TWEEDE KAMER.
Een openings-toespraak. De
publicatie van den heer Drop.
Interpellaties en plannen.
De wederom benoemde Kamervoor
zitter, mr. Van Schaick (r.k.) heeft
de nieuwe Kamerzitting geopend met
een redevoering, waarin hij getuigenis
aflegt van zijn vertrouwen in het parle
mentair stelsel in 't algemeen en in zijn
medeleden meer in het bizonder. Tegen
over buitenlandsche aanwijzingen, dat
daar het volk zijn vertrouwen- in het
parlement verliest, kunnen wij rustig zijn,
aldus de voorzitter, omdat soortgelijke
verschijnselen zich gelukkig ten onzent
niet vertoonen. Maar daarom temeer
mogen wij erop bedacht zijn, zoo ver
volgde mr. Van Schaick dat de volks
vertegenwoordiging de haar toekomende
-en noodzakelijke plaats in het staatkun
dig leven slechts zal kunnen blijven in
nemen, indien al hare leden en groepen
bezield blijven door de gedachte, dat,
met volledige handhaving van beginse
len, gezamenlijke opbouwende arbeid
noodig en mogelijk is.
Het gist en woelt in menige staatsge-
meenschap. Sinds den oorlog vertoont
zich zelfs dan hier dan daar een rossige
gloed aan den politieken wereldhorizon.
Voor ons behoeft daarin niets veront
rustends te zijn gelegen, mits men
waakzaam blijve, dat zich geen gevaar
lijke stoffen ophoopen.
Er is gestadige drang en groei in het
oeconomische en sociale leven. Iedere
tijdsperiode heeft hare nieuwe behoef
ten, Niet in de laatste plaats de organen
van wetgeving en bestuur zijn geroepen
de christelijke eischen der rechtvaardig
heid en der orde in den staat bij voort
during tot verwezenlijking te helpen
brengen.
Het ontstaan van spanningen is ge
makkelijker te voorkomen dan kloven
zijn te óverbruggen. Indien wij dat be
denken .beseffen wij tevens hoe moei
lijk, maar tevens hoe belangrijk het ver
trouwenswerk is waartoe de Grondwet
ons roept.
Indien Hooger Hand ook dit jaar u en
wij zal willen geleiden, zullen wij, naar
lk vertrouw, in onderlinge samenwerking
land en hen, die wij vertegenwoor
dig11 naar beste krachten weten te
zoo besloot de voorzitter zijn
t°espraak
f ^eze vriendelijke en stellig groo-
S.nlet instemming aangehoorde
presiden,ia]e redevoering moest de Ka-
neergelegde stukken (inzake de Maas-
trichtsche relletjes) ten deele gepubli-
ceerd had. Dit vond bij vele leden in-
stemming.
De heer A1 b a r d a (s.d.) heeft de
houding van zijn partijgenoot verdedigd
en ook o.i. grootendeels gerechtvaar
digd door spr.'s verklaring, dat hij en
zijn fractie in 't algemeen het standpunt
des voorzitters omtrent publicatie van
vertrouwelijke stukken deelen, maar dat
een moreele urgentie aanwezig kan zijn,
die daarvan doet afwijken,
Erkennende, dat s heeren Drops han
delwijze in strijd was met de parlemen
taire gebruiken formeel heeft hij
geen geschreven bepalingen overtreden!
geven ook wij gaarne toe, dat er hier
voor den heer Drop stellig aanleiding
was van de hem vertrouwelijk bekende
en belangrijke gegevens gebruik te ma
ken. Alleen was het misschien mogelijk
geweest, dat langs anderen weg te pro-
beeren. Dat neemt niet weg, dat ons de
ongebruikelijke handelwijze van
den heer Drop verklaarbaar en ver
schoonbaar voorkomt.
De heer VI i e g e n (s.d.) heeft zijn
verzoek, een interpellatie te mogen hou
den over de ongeregeldheden te Maas
tricht, ingetrokken, toen de voorz. hem
beloofde, dat daarover bij de begrooting
„met iets ruimeren spreektijd", gepraat
zou kunnen worden. Dat heeft ook nog
het voordeel van schriftelijke voor be
reiding der zaak.
De interpellatie-C r a m e r (s.d.) over
het rapport van „Edeleer" Hillen inzake
het communistenkamp aan den Boven-
Digoel is toegestaan, evenals een inter
pellatie van den heer A 1 b a r d a (s.d
over de radiocensuur.
Als „vragendag" wordt aangewezen
Vrijdagmiddag 3% uur.
Dan worden de lijnen voor het eigen
lijke openbare Kamerwerk getrokken,
hetwelk 14 October zal aanvangen; dan
komen de beide toegestane interpellaties
en het Vlootplan van mi
nister Deckers aan de orde.
DE AANBIEDING VAN HET ADRES
VAN ANTWOORD.
De Koningin heeft gisteravond te -6
uur in het paleis Huis ten B|o(sich de
commissie uit de Eerste Kamer ont
vangen, welke haar het adres van. ant
woord op de Troonrede, in de gister^
ochtend gehouden verga,dering vastge
steld', kwam aanbieden.
Zoo als ceremonieel voorgeschreven is
wanneer de voorzitter der Eerste Kal
mer het hoofd is van een dergelijk© com!-
missie werden militaire eerbewijzen ver
strekt, door een detachement huzaren.
Teen de commissie het bordes! be(-
trad', presenteerden de huzaren de 'k!aj
rebijnen en bliesch de hoornblazer ©en
eeremarsch.
(Bij het vertrek1, ongeveer twintig mij-
nuten later, werden aan de commissi©
dezelfde honneurs gebracht.
DE ARBEIDSVOORWAARDEN BIJ
DE K. L. M.
Het Tweede Kamerlid vaü Braambeek
heeft den minister van waterstaat 1 ge(-
vraagd: Is de minister van Wiaterstat
alsnog bereid, antwoord' te geven op de
eerste 3 door mij op 2 September 1930
ingezonden vragen betreffend© de rege
ling van de adoeidsvoorwaarden vain bel
personeel der K.L.M. daar in het anti
woord van den minister vainl 13 Septemi
ber 1930 deze vragen onbeantwoord wer
den gelsten?
HET ONGELUK BIJ DE
MANOEUVRES.
Gistermorgen heeft kapitein-luitenant
ter zee van Nie, chef van het bureau
personeel der directie van d,e marine
te den Helder namens H. M. dje Ko-
nnigin aan de wedujwe van den zoo tra'
gisch om het ieven gekomen korporaal
seiner Broers de oprechte deelneming
van Hare Majesteit betuigd. T©vens is
namens Hare Majesteit tevredenheid be
tuigd .aan den luitenant ter zee van "Za-
delhoff voor de verdienstelijke pogingen
tot redding van d,ezen korporaal-seiner
door hem verricht.
NEDERLANDSCH TEHUIS VOOR
ZEELIEDEN TE LONDEN.
Gistermiddag is te Londen het Ned'er-
landsch Tehuis voor Zeelieden door den
Nederlandschen gezant jhr. mr. De Ma-
rees van Swinderen, in tegenwoordigheid]
o.ia. van den president der Nedferlandschej
Zeemanscentrale oud-minister Slolema-
ker de Bruin© geopend. Het is gevestigd
in het voormalige Bohns hotel The Cir
cus Minories, dicht bij de aanlegplaats
van de booten der Batavier lijn.
DE VERBETERING VAN HET
HELLEGAT,
Verscheidene Belgische bladen ne
men de passus over uit de begrooting
van het Nederlandsche departement van
waterstaat, waarin sprake is van uit
voering van het plan tot verbetering van
het Hellegat, zoodat een regelmatig
stroombed kan verkregen worden, aldus
meldt de Brusselsche correspondent van
lederen keer, dat iemand een nieuw
denkbeeld tot uitvoering brengt, vindt
hij tien menschen, die er vóór herrt
over dachten. Maar ze dachten alleen.
de N. R, Crt. Het Brusselsche Laatste
Nieuws constateert met voldoening, dat
deze mededeeling zeker zal medewerken
om de schippers gerust te stellen omtrent
de bedoelingen, die de Nederlandsche
waterstaat te hunnen opzichte koestert,
ROTTERDAM LLOYD-RAPIDE.
Het s.s. ,,Insulind©'<' wondt heden 14
uur te Marseille verwacht. In aansluiting
Jhderop rijdt de Rapide, die 16 mm van
jMsrseille vertrekt; stopt niet te Roosen
daal; aankomst 'te te Rotterdam D.Pi.
IZ,aterdaig 15.05 uur eli 'te Den Haag H.
S. M. 15 33 uur.
Na,ar wij vernemen zal de heer Ir
J. P. Wall,and, hoofdingenieur van den
Rijkswaterstaat te Zwolle den heer Ir.
H. van Oordt opvolgen als hoofdingenieur
directeur van den Rijkswaterstaat in Zee
land aan wien met ingang van 1 October
op verzoek' eervol ontslag is verleend.
MIDDELBURG.
Zooals ook uit advertenties in onS
blad blijkt, houdt het A.C.O.P. o.a. alhier
Zaterdagmiddag te 3 uur eene openbar©
vergadering in het Schuttershof met de
heeren. A. C. de Rauw en C. Marinus als
sprekers, die zullen behandelen ,;De sa-
larispasiti© van het Rijkspersoneel en
de 'onderwijzers."
Nog op 15 andere plaatsen wordt Za
terdagmiddag een dergelijke vergadering
gehouden.
Ned. Ver. v. Huisvrouw,
Men schrijft ons:
Gistermiddag had; voor de Nederland
sche Vereeniging van Huisvrouwen1 afd
Middelburg een démonstratie plaats van
de firma Bussink en Pieterman uit De
venter met hunne diverse koeksoorten.
De vertegfenwoordiger der firma ver
telde, op aangename wijze, uit welke'
beste grondsoorten de koek gefabriceerd
wordt, speciaal verbouwde rogge en in
Indië een plantage van| een fijne soort!
kaneel, die bijna alleen voor de fabriek
produceert. Ook wordt er bij de berei
ding roomboter gebruikt zoo,als bijv. bij
jodenkoeken. 1
Met de thee konden d(e dameis een
proefje nemen der verschillende koek-
soorten, die door de firma gepresenteerd:
werden.
Ook demonstreerde dje firma Wold'ers',
alhier, met een nieuw systeem' stofzuiger,
The Hamilton Beach wat met aandacht
door de aanwezigen gevolgd' werd'. Dezéj
klop-, veeg- en stofzuiger bevat in zich
alle eigenschappen die voor een goed©
machine vereischt zijn.
WALCHEREN.
DOMBURG. Donderdiagavond gaf bet
muziekgezelschap „Apollb" alhier in
haar tent het laatste van een reeks con
certen, die, ze dezen zomer voor bjaid]-
gasten en inwoners heeft ten gehoore ge
bracht.
Dit gezelschap heeft zich gedurenxM
dit seizoen, alsmede op 5 Sept. j.l. (Ko-
hinginni&djagj) flink van haar taak' ge
kweten en zonder twijfel mjag worden'
geconstateerd, dat „Apollo" heel goedje
muziek maakt. Alle n um'mers van het
program werden correct en degelijk uit
gevoerd, een bewijs dat het korps on
der goede leiding staat.
SOUBURG. Naar wij vernemen, heeft
het Feestcomité voor de viering van
den 50sten verjaardag van H. M. de
Koningin te Souburg op 6 Sept. 1930
zijn taak beëindigd. In zijn laatste ver
gadering van de Koninjginnefeesten bleek
dat de feestelijkheden geen financieel
tekort hebben opgeleverd.
SOUBURG. Evenials vorige jaren zal
op de Groote Abeele morgen een ring
rijderij plaats henben, aanvangende om
half een. Zeventien ruiters nemen aan
den bekerwedstrijd! deel; voorts zijn geld
prijzen enz. ter beschikking. Des mid
dags omstreeks drie uur begint een
feestje voor de kinderen, terwijl 'stavondd
om 8 uur het fanfare-korps] „Oefening ,n,a
den Arbeid" uit Ritthem, concerteeren
zial o nder leiding van zijn] directeur, dein
heer Meijers. Bij gunstig weder hoopt
men -een lampionverlichtipjg! te ontste
ken.
ZEEUWSCH-VLAANDEREN O.D.
Algemeene vergadering van het Verbond
van Nederlandsche werkgevers.
Heden heeft de heer Ir. J. A Kalfff,
ialgemeen voorzitter van het Verbond vani
Nederlandsche Werkgevers, bij d!ei
opening der algemeene vergadering te
Terneuzen van genpemden bond een
rede gehouden. Ir. Kalff ging hierin in
den breede na het algemeen streven om
door rationalisatie in ieder bedrijf te ko
men tot 't meest economisch resultaat
en tot de hoogste ontwikkeling. Vports*
behandelde spr. 'dje kwestie, d'at het be
reiken der hoogste ontwikkeling, het ma
ken van den arbeider tot werkelijk© „me
dewerking" in de bedrijven vordert. Spr.
wees er daarbij op, dat er tal van be
drijfsleiders zijn, nog niet los van een
periode, die achter ons ligt, waarin men
dacht da)t een bevel voldoende was; èn
boe de wetenschap in de productie het
menschelijk element in het productie
proces heeft verwaarloosd, en teveel
wordt gezien naar de wetenschap1 alleen'.
Voorts merkte spr. op, dat de hou
ding der chefs t.o.v. het personeel aange
nomen, een „verdegigende" is en niet
zooals het behoorde, een „ophouwen-
de"; een verdedigende houding tegen
over wat zij bij de arbeiders aanwezig
achten aan onwil, onbekwaamheid. Een
wantrouwen, dat de werklui instinctief
voelen, en waardoor niets is te bereiken.
Spr. acht een der voornaamste fac
toren in de gewenschte opbouwende
houding het motiveeren tegenover de
arbeiders van de gegeven orders of op
drachten en instructies. Men moet op-
kweeken medewerkers en niet loontrek
kende, opgecommandeerde arbeiders.
Met nadruk wijst spr. er daarbij op, dat
daarmee niets behoeft te worden inge
boet aan prestige en ontzag, en even
min iets loslaten van de werkelijke lei
ding. Wie in dezen tijd in dat complex
van vraagstukken niet zijn weg kan
vinden zóó dat hij de leiding vast in han
den houdt, hoort niet meer te staan aan
het hoofd van een bedrijf.
ZEEUWSCH-VLAANDEREN W. D.
GROEDE. Op den weg GroedeOost
burg, pabij Scherpbier heeft gisterenmor
gen een auto-ongeluk plaats gehad, dat
betrekkelijk goed is afgeloopen.
De (autobestuurder J. Ph. Gysouw te
Oostburg kon, omdat een op den weg
zich bevindend voertuig niet voldoende
uitweek, niet passeeren, zoodat hij met
zijn iauto in de sloot terecht kwam. De
bestuurder kwam met den schrik vrij,
doch een inzittende bekwam ee'njige won
den aan hoofd en armen', terwijl ook zijn
kleeren het moesten ontgelden- De auto
ziet er gehavend uit.
GROEDE. Toen Donderdagmorgen de
heer W. B. zich naar beneden zou be
geven, is hij door de duisternis misleid,
waardoor hij misstapte en in den gang
viel. Onder hevige pijnen werd hij opge
nomen, Dr. Sommer verleende de eerste
hulp en constateerde twee gebroken
ribben en een gebroken sleutelbeen.
Gerei, Gem,
Beroepen te Aagtekerke ds. M. Hof
man te Krabbendijke.
Geslaagd voor Mach, dipl. A, A.
van Riel, leerling der Ruijterschool te
Vlissingen.
Prof, Dr. J, H, Thiel.
In de 18 Sept. gehouden vergadering
tvan het Leidsche universiteitsfonds is
van weg© dit fonds benoemd tot bijzon
der hoogleeraar in de oude geschiedenis
dn het bijzonder om onderwijs te geven in
de geschiedenis van den H-ellenistis'chen
tijd de heer dr. J. H. Thiel uit Haarlem.
Curatoren van dezen leerstoel zijn de
heeren: mr. G. Vissering, dr. E. J. Was-
lin'ghuis en dr- O. G. Heldring.
De benzineprijs.
Met ingang van heden is de benzine
prijs in den kleinhandel verlaagd tot 16
cis per L.
Voor Belaste Waarden. 's-Gravenhage,
0l tegen beurskoers
0
OBLIGATIE N a
met jaarlijksche uitloting
(Ingez. Med.)
EERSTE STEENLEGGING AAN HET
POMPSTATION ORANJEZON,
In 'besloten 'kring heeft vanmorgen- aan
het pompstation Oranjezon de eerste
steenlegging plaats igevomdeü! van dpn
'bovenbouw der nieuwe filteriiastallatiie.
Het kleine gezelschap bestond uit het
voltallige college van B'. en Wj„ dein
hioofd-directeur der gemeentebedrijven en
ir. Dosminicusir. Westenbroek! van de
bietonfirma Vriens te Breda en dfem heer
K. J. van- Loo, aannemer 'te Middeïbuijgj
op het terrein voegde het zich ^toeval
lig" daar bevindende Raadslid de heer
Cornelissen zich erbij. Nadat in de di-
recttekteet ir. Boeten, aan de harid vaid
een paar blauwdrukken, eemiige noo'd(-
zakelijke inlichtingen had verstrek^
imnak'te het gezelschap een rondgang
langs de enorme 'betonnen bakken, tot
vcorfilter, nafilters en reinwaterklelden
'bestemd, en daarna teruggekeerd in het
directieigebouwtje heeft ir. Roeien' 'n
toespraak! gehouden, waaraan het vol
gende -ontleenid is:
Het zij mij vergund voordat tot het
verrichten van de formeele handeling van
de eerste steenlegging wordt overge
gaan eenige feiten en data uit de ge
schiedenis der waterleiding in herin
nering te brengen, die tot het ontstaan
van dit bouwwerk hebben geleid.
De hoofdoorzaak van het tot standko-
m-en van een nieuwe filterinstallatie
mag wel de in 1928 voorgekomen para-
typhus-epidemie worden genoemd.- Het
was bekend, dat de bestaande filterin
stallatie aan de grens van haar capaci
teit was om aan de eischen van het be
drijf te kunnen voldoen, gezien de toena
me van het waterverbruik. Door dit
steeds grooter wordende verbruik moest
het water met een snelheid door de fil
ters stroomen, die, volgens de huidige
algemeene inzichten, te groot was om
een zuivere filtratie te waarborgen
Het kon dan ook geen verwondering
wekken, dat er ten tijde der paratyphus
-epidemie ongewenschte bacterieën in
het water aanwezig bleken te zijn. Hoe
wel nimmer is kunnen worden vastge
steld, dat het leidingwater oorzaak van
die para-typhus-epidemie was, bleek het
toch wel zeer gewenscht de verbetering
der filterinstallatie zeker niet langer uit
te stellen, doch integendeel met den
grootst mogelijken spoed de werkzaam
heden tot uitbreiding ter hand te ne
men.
Op 3 September 1928 werd reeds de
zerzijds een voorstel voor het maken
van den bouwput door de werkloozen,
welke destijds aan de Oranjezon werk
zaam waren, ingediend. Het crediet hier
voor werd 5 Oct. d. a. v. door den Raad
toegestaan. Het definitieve filterplan
werd 27 Februari 1929 ingediend, het
crediet hiervoor 12 Juni 1929 toege
staan.
Hoe noodzakelijk het was tot uitbrei
ding der filterinstallatie over te gaan
moge blijken ujt het feit, dat in de eer
ste acht maanden van 1930 8% pCt.
meer water is gedistribueerd dan in de
overeenkomstige maanden van het pa-
ratyphusjaar 1928.
En nog meer als men bedenkt dat het
maximale etmaalverbruik dit jaar pl.m.
20 pCt. grooter was dan ooit te voren is
voorgekomen.
Dat bij de huidige omstandigheden,
waar de nieuwe filterinstallatie nog niet
gereed is, de productie van goed wa
ter een dagelijksche zorg baart, en we
steeds paraat moeten zijn om onmiddel
lijk in te grijpen, behoeft geen nader be
toog. En dank zij het voortdurend on
derzoek en de zoo noodige controle,
nauwgezet uitgevoerd door ir. Domini-
cus, die ik meer speciaal met het toezicht
op den goeden gang van zaken van hef
waterleidingbedrijf en van de uitbreiding
heb belast, is het water gebleken van
een uitstekende kwaliteit te zijn en aan
alle hygiënische eischen te kunnen vol
doen.
Zeker is dat wij verlangend uitzien:
naar het moment dat de thans aange
vangen werken gereed zullen zijn.
De aanbesteding voor den onderbouw
had 13 Februari 1930 plaats en de Be
ton Mij. H. Vriens te Breda was aan
nemer voor de som van f 82000.De
werkzaamheden vingen aan 24 Maart
