lïrottinciale üfeemusdte
1.1. [Slosmvissclieri Joltaiing"
per Kilo ee lp stnktariel
£ssr«"£,'ï5£ ïkra »xr. t,
r
De abonnementsprijs bedraagt voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen
2.30, elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg
18 cent per week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën
30 cent per regel; voor ingezonden mededeelingen 60 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven.
Twee bladen.
ZATERDAG 16 AUGUSTUS 1930.
Eerste Blad.
173e Jaargang.
EEN VLAMING OVER
„NEDERLAND, BELGIE EN GROOT-NEDERLANDERS".
WASCHT
BINNENLAND.
ZEELAND
ARNHEM
in
MIDDELBURGSCHE COURANT
UITG.: N.V. DE MIDDELBURGSCHE COURANT
Lange St. Pieterstraat, Middelburg
T elefoonnummers
Redactie 269 Administratie 139
Posichèqué en Girorekening 43255
Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10; elke regel
meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uit
drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regel»
opgenomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven" ol
„Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummers 5 cent.
No. 19 2.
IS
bij
bij-
nge-
zoo
ver-
em
Ci-,
ebo
ield.
dat
zijn
rast-
ïield
een
voor
te
zijn
om
ver-
lion).
riling
id:
'etiite
1/2—
iken-
I. H.
'2-5,
oeren
•en 9
al-
appel
swick
Ie zo-
Ons-
incei-l
m 4,
;h 16
1-18,
K.G.
Reine
os 6
roode
5-27,
5-12,
K.G.
S—44,
oenen
f 10-
•wten
2.10—
5, id.
Men schrijft ons uit Brussel van
Vlaamsche zijde
Met belangstelling lazen wij, in de
Middelburgsche £ourant, het stuk „Ne
derland, België en Groot-Nederlanders".
Voor een punt willen wij nog even Uwe
aandacht vragen, n.l. hoe de Vlaamsche
bevolking denkt over de politiek, welke
op de vernietiging van België is gericht,
om Vlaanderen in een federatieven of
anderen vorm bij Nederland te voegen
en „Wallonië in de armen van zijn Fran-
sche minnares te laten tuimelen".
Geheel het ingewikkelde probleem
van doel en wezen van de Vlaamsche
beweging wordt hier gesteld. Wij
zullen het in geen ommezien trachten
op te lossen. Een feit is, dat de propa
ganda voor een Nederlandsch irreden
tisme slechts een verklaring vinden kan
in het bestaan van een Vlaamsch vraag
stuk. In de omstandigheid dus, dat een
volk, volgens taal en oorsprong één had
kunnen zijn met het volk, dat den Neder-
landschen Staat vormt, ten einde tot zijn
volledige ontwikkeling te komen, se
dert een eeuw leeft in een Staat, welke
het er onbetwistbaar op aangelegd heeft
het te versmachten.
De pacificatie van Gent, de vereeni-
ging van 1815, zijn twee data in de ge
schiedenis van den Nederlandschen stam
welke geen enkel Vlaming zonder treur
nis kan overwegen. Het bloed kruipt im
mers waar het niet gaan kan Maar hoe
de geschiedenis ook moge geweest zijn
en welke de cultureele gemeenschap tus-
schen Vlamingen en Nederlanders ook is,
er bestaat een politieke werkelijkheid
die in niets kan worden over het hoofd
gezien.
Toen Koning Willem- I van 1815 tot
1830 machteloos bleek, ten gev-olge van
zijn autocratisch karakter, om het werk
van de Weensche conferentie te besten
digen, werd een laatste troef voor de
eenheid van Noord en Zuid onherroepe
lijk verspeeld. Koning Willem liet zich
overigens weinig gelegen aan nationa
liteitsbegrippen en het lot van de Vla
mingen, als stamgenooten beschouwd,
lag hem blijkbaar minder aan het hart.
De mijnen, de industrie van het Walen
land achtten hij en zijn raadgevers van
het grootste belang voor de instandhou
ding van een groot Nederlandsch rijk
en wanneer bleek, dat dit alles hem zou
ontsnappen, dan was een strijd om het
behoud van het landbouwende Vlaan
deren, met zijn door Oostenrijksche en
Fransche overheersching verachterde
bevolking, weing aanlokkelijk.
Samenhoorigheidsgevoel, stamgevoel,
heeft Nederland in 1830 niet bezield.
Wel gekwetste trots, wrok wegens ge
knakt imperialisme. En wanneer de in
zet verloren was achtte men het in Ne
derland een geluk dat, in België, de
Vlamingen als een dam vormden die
hen tegen de opdringende verfransching
beschermde, zooals de Belgische staat
de Zuidelijke grens militair beveiligde.
In Nederland heeft men immers steeds
een Nederlandsch-Fransche grens ge
schuwd! In de vele jaren, welke op de
scheiding volgden, heeft Nederland zich
steeds op dit standpunt gereserveerd.
De Vlamingen in België werden geïg
noreerd, zoowat beschouwd als verre
duistere verwanten, waarover men zich
mm of meer had te schamen en waar
mee men liefst zoo weinig mogelijk re
laties had. Slechts bij de ontwaking van
de Vlaamsche letterkunde waren er Ne-
derlandsche letterkundigen te vinden
die fier waren over hun verwantschap.
meen verlangen van de Vlaamsche mas
sa tot opdoeken van den Belgischen staat,
met aansluiting van Vlaanderen bij Ne
derland, Wallonië bij Frankrijk.
De kreet die men soms bij Vlaamsche
betoogingen hoort: „Voor het Belgikske,
nikskel" (Voor België niets) is eigenlijk
niets meer dan een negatieve uitdruk
king, van de andere leuze, die er trou
wens onmiddellijk op volgt: „Voor
Vlaanderen alles". Deze laatste leuze is
de eenige, welke de massa van Vlaam
sche strijders bezielt, de eenige posi
tieve, welke in aanmerking kan worden
genomen. Wanneer zij kan worden ver
wezenlijkt zonder aan den internationa
len status van België te raken, dan zul
len degenen, die de vernietiging van
België voorop stellen, als eerste vereisch-
te voor Vlaanderen's politieke meester
schap, eenvoudig verdwijnen.
Er zijn drie soorten van menschen
op de wereld. Zij, die zeggen: ik wil;
die zeggen: ik kan niet, en die zeggen:
ik wil niet. De eersten doen alles, de
tweeden doen niets, en de derden wer
ken alles tegen.
OER,
Dit alles is geschiedenis. Daartus-
schen ligt een eeuw. Van hier uit ge
zien wijst alles er op, dat in Nederland
de belangstelling voor het lot van de
Vlamingen toeneemt, onder invloeden
welke hier niet dienen onderzocht. Dat
de heerschende gedachtenstroomingen,
de leuzen van Wilson er niet vreemd
aan zijn, zal wel juist wezen. Maar nu
kan men het verbazende beleven, dat
in Nederland een vorm van belangstel
ling is gewekt, waarmee de groote
meerderheid van de Vlamingen niet is
ingenomen, de vorm n.l. die de Vlaam
sche beweging vereenzelvigt met Ne
derlandsch irredentisme.
Het is een ernstige vergissing wan
neer men de anti-Belgische uitlatingen
van sommige personen en enkele
Vlaamsche bladen anders beschouwt
dan als een symptoom van ontevreden
heid en ze gaat uitleggen als een alge-
En hier te lande denkt men nog steeds,
o. i. terecht, dat dit inderdaad kan. Ii
de eeuw van zijn bestaan is België tot
een economische eenheid gegroeid. Er >s
een nauw ineengestrengelde belangenge
meenschap ontstaan, waarin de economi
sche belangen van de Vlaamsche be
volking niet de geringste zijn. Dagelijk-
sche betrekkingen tusschen Vlamingen
en Walen hebben tot vele nauwe ver
houdingen geleid. De Vlaamsche en
Waalsche levensopvattingen en levens
wijze zijn niet zoo zeer verschillend.
Wat men ook moge beweren: de geza
menlijk onderstane oorlogsgebeurtenis
sen hebben in zekere mate het Belgische
huishouden tot cement gedied. Dit alles
vormt een basis, welke sterk genoeg is,
om de opvatting te schragen, dat België
als Staat waarde en beteekenis heeft.
En indien dit niet voldoende moest
zijn, dan is de internationale beteeken:s
van België een allszins doorslaande fac
tor om een avonturenpolitiek van af
scheuring tegen te gaan,
België is een van de kwetsbaarste
punten van West-Europa. De handha
ving van België is voor de mogendheden
een eerste vereischte voor het Euro
peesche evenwicht, dit heeft de houding
van Engeland in Augustus 1914 voldoen
de bewezen. Elk streven naar uiteen
scheuring van den Belgischen Staat is,
ingevolge dezen stand van zaken, tot
mislukking gedoemd. Slechts een her
haling van de ramp van 1914 zou een
kans geven, welke herhaling evenwe
ieder van ons uit al zijn krachten za
bestrijden.
En dan nog dient de vraag gestelc
of, bij een nieuwen wereldoorlog, waar
van de afloop een andere zou wezen
dan in 1918, Vlaanderen en ook Neder
land niet eerder een nieuwe periode van
strijd tegen een andere overrompeling en
verdrukking samen zouden moeten in
zetten.
Heel het probleem wordt dan be
heerscht door de groeiende macht van
de Vlamingen in België. Uwe lezers zijn
hiervan op de hoogte. Thans is men hier
nog slechts aan het begin van de verwe
zenlijking. De vernederlandsching van de
Gentsche universiteit is een eerste stap
geweest, welke nog door vele andere
zal moeten worden gevolgd. Geleidelijk
marcheert de Vlaamsche massa op naar
grootere politieke mondigheid, waarvan
alleen nog de vorm een vraagteeken
blijft.
Een aandachtig waarnemer zal inder
daad reeds hebben vastgesteld, dat in
Vlaanderen op het oogenblik een zekere
stuurloosheid onder de leiders van de
beweging is vast te stellen, evenzeer bij
Vlaamsche nationalisten als de Iz.g.a.
Vlaamsche Belgicisten. Men zegt de vol
gelingen niet precies waarheen men wi
Nochtans is de toestand zoo geworden
dat de verworven macht zal moeten wor
den gebruikt. Talrijk zijn de aanwijzin
gen, dat een definitieve oplossing van het
Vlaamsche vraagstuk in zijn geheel door
de Vlamingen zelf zal moeten worden
voorgesteld in het kader van den Be
gischen staat. Men kan niet eeuwig on
tevreden blijven. Over deze oplossing
zullen de Vlaamsche leiders van alle
partijen het ten slotte eens moeten wor
den. Indien de leiders deze noodzakelijk
heid niet voelen, zullen de kiezers hen
dit wel duidelijk maken.
Dezer dagen woonden wij een gesprek
bij met een van de meest gezaghebbende
leiders van de partij der Vlaamsche nat
onalisten. Het gesprek liep over den poli-
tieken toestand. Zullen de franskiljon-
sche liberalen uit de regeering treden of
niet, in verband met het verzet van de
Vlamingen tegen de bekende regeerings-
voorstellen inzake het lager en middel
baar onderwijs Vermoedelijk ja, Er :s
een tekort op de begrooting en de libera-
en zullen van een geschikte gelegenheid
gebruik maken om de verantwoordelijk -
ïeid aan anderen over te laten. In dit
geval zijn nieuwe verkiezingen niet uit
gesloten,
In dit geval winnen wij ongetwij
feld een vijftal zetels meende de
Vlaamsche nationalist,
Maar, opperde een ander, er zijn
lelangen, die hooger staan dan het
winnen van enkele zetels. De tijd is
gekomen om de kwestie definitief op
te lossen. Wij hebben behoefte aan 'n
sterken man die ijvert voor een
eenig mogelijke oplossing: een vrijwil
lige federatie van Vlamingen en Wa
len, met voor elk het beheer van zijn
eigen belangen. Dan zou een bewust
Vlaming zich ook een volwaardige Belg
kunnen voelen.
Met voor elk ook een eigen ge
westelijke raad met beperkte bevoegd
heid? Daar zouden wij onmiddellijk mee
accoord zijn.
Dit kenschetst den toestand. Als de
Vlamingen het zoo ver zullen hebben
gebracht, zal ,de kwestie van een Ne
derlandsch irredentisme meteen niet
meer worden gesteld. Uit eigen
kracht, zedelijk gesteund door het be
staan zelf van den Nederlandschen
Staat, waarin zij een zedelijke ener
giebron vindt, is de Vlaamsche bewe
ging zóó sterk, dat zij niet meer is te
keeren. Bij grooteren invloed van het
Vlaamsche element in België heeft Ne
derland een vanzelfsprekend belang
Het is een logische en gezonde ontwik
keling van een bestaande orde.
Brussel, 15-VIII-'30.
rijksuniversiteit te Leiden, vertegenwoor-
diger; mr. J. Limburg, lid van den Raad
van State; mr. L. J. A. Trip, oud- the
saurier-generaal van het dep. van Fi- j
nanciën; prof. mr. dr. J.P.A. Francois, ad
ministrateur-chef van de afdeeling Vol-1
kenbondszaken van het Dep. van Bui-
tenl. Zaken: Raden Adipati Ario Soe-|
jono oud-regent van Pasoeroean; met
dien verstande, dat tijdens de aanwezig
heid van jlir. Beelaerts van Blokland te I
Genève, ook jhr. van Eysinga als plaats
vervangend vertegenwoordiger zal wor
den beschouwd; W. G. v. Wettum, re-
geeringsadviseur in internationale opium-1
zaken, techn. deskundige, mevr, C. A.
Kluyver, hoofdcommies aan het Dep, I
van Buitenl. Zaken, technisch deskun
dige en secretaresse; F. W. Craandijk,
gezantschapssecretaris 2de kl., secretaris.
GROOTE MARKT C 12
(Ingez. MedJ
DE KALI-VERSCHEPINGEN.
Naar aanleiding van de berichten over
de 'getroffen schikking i.z. de kaliver-
sthepingen over Antwerpen en Rotter
dam, zegt de Brussels'che Standaard aan
bevoegde bron inlichtingen te hebben in
gewonnen. Men verzekerde het blad, dat
de berichten, op zijn zachtst gezegd,
'voorbarig zijn. Ook over den aard der
zoogenaamde overeenkomst is heelemaal
geen bevestiging te geven.
„JAGTLUST" TE DE BILT.
Naar het „Hbld," verneemt, hebben
Ged. Staten van Utrecht hun goedkeuring
onthouden aan het besluit van den ge
meenteraad van De Bilt, om „Jagtlust"
tot gemeentehuis in te richten door ver
bouwing en bijbouwing. Het hoofdmotief
van Ged. Staten is geweest, dat door
deze bijbouwing de kosten vrijwel ver
dubbeld zouden worden.
DUITSCHLANDS BOTERPOLITIEK,
De berichtgever van het „Hbld." te
Berlijn meldt aan zijn blad:
Volgens een informatie van de B. B. C,
wil men in regeeringskringen trachten
een weg te vinden, waardoor het moge
lijk wordt, zonder den wapenstilstand op
het gebied der tarieven te schenden, aan
de wenschen van den Duitschen land
bouw te voldoen, d. w, z. men zal zoe
ken naar middelen om, zonder opzegging
van het handelsverdrag met Finland, met
de Finnen tot overeenstemming te ko
men. In dit geval zouden ook onderhan
delingen met Nederland noodig zijn,
DE ELFDE VOLKENBONDS
VERGADERING.
De Nederlandsche delegatie naar de
elfde Volkenbondsvergadering welke oo
10 September a.s. te Genève zal begin
nen, zal blijkens de Staatscourant van
gisteren, zijn samengesteld als volgt: Jhr
mr. F. Beelaerts van Blokland, minister
van Buitenlandsche Zaken; jhr. dr.
Loudon, gezant te Parijs; H. Colijn, oud
minister van Financiën,; prof. jhr. mr
W. J. M. v. Eysinga, hoogleeraar aan de
Bezoekt Hotel Restaurant
Plaza, Velperplein 78 -
Telefoon 23521 - Prima keu
ken - Billijke p r ij z e n -
(Ingez. MedJ
Waterschappen.
Bij Kon. besluit zijn benoemd
de
kinderspelen wordt verwezen naar de
provincie Zeeland: met ingang van 6 Sep.t in dp nummer voorkomende advertentie,
a.s. tot dijkgraaf van den Dijckmeester-
polder C. J. Kwart, te Hoek; met in- VLISSINGEN.
gang van 1 Aug. 1.1. tot gezworene van
den Dijckmeesterpolder G. D. A. Voer- ln de week van 9 tot en ]met 15
man te Philippine; met ingang van 1 Augustus werden in het gewone 'bad,
1 Aug. 1.1. tot gezworene van den Helle- genomen 1420 heeran- en 1395 darned
gatpolder J. Scheele Wzn., te Zaam- baden en in het volksnad resp. 780 en
slag» met ingang van 1 Aug. 1930 tot 745, totaal 2200 heeren en 2140 darned-
gezworene van den Anna Mariapolder baden, totaal 4340.
P. J. L. van Meir te Woensdrecht.
De nieuwe sluis te Vlissingen.
MIDDELBURG. t)e nieuwe sluis Je Vlissingen zal op
Donderdag 4 September officieel wori-
Middelburg maakt zich op tot het I dea geopend door den minister van Wfar
vicren van groote feestien en schier de I terstaat, mr. P. J. Reijtaer. Die vereeni-
geheele bevolking zal daarvan- kunnen ging ^vlissingen Vooruit" heeft h,et plan
genieten, doch er zijn er ook voor wie I opgeval om deze voor de gemeente d>e»
dit moeilijk zal zijn en daaronder va,lil:en langrijke gebeurtenis niet onopgemerkt
de oudjes uit het -oudp- mannen- e|n j-e taten voorbij gaan. 1
vrouwenhuis, het Geref. gesticht op het Zij' is, voornemen des morgens tijdens
Bolwerk en het Herv. in de Lombard- de opening een concert te g|even en éven*"
straat. Het mag dan ook een top te jui, I ecrls des avonds een opemhaiar concert
chen i-dee worden genoemd om deze te doen plaats hebben,
ouden van dagen pp Vrijdag, als de tapes!- flet mag als riekend worden vero.nh
te versieringen wel gereed zullen zijn dersteid, d°at deze nieuw© sluis de N.V<
in de gelegenheid le stellen per au|to Kon Maatschappij „De Schelde" in stapt
de stad te bezichtigen. Dit kan- als vol- 'stelt schepen van de grootste afmetingen
doende autobezitters daaraan willen me- te bouwen. liet eerste groote schip, dat
dewerken. De heeren A. C. de Vos, Blad-1 deze sluis zal passeeren is d© „Dempo"1
wendijk en P. de Vos, Seis singel zul- van den Rotterdamschen Lloyd, welk
len gaarne de namen van hen die willen schip Zaterdag 26 Juli te water is
medewerken noteeren. jaten
Steeds meer en meer toont het puj-1 WALCHEREN,
bliek belang voor mooie blo-amen ©n l
'bloemwerken pn„het i-s' dan oto'tó te bty I O. en W. SOUBURG. Bij Kon. Besi
grijpen, dat iedere stad van beteekleni^ van den 18 Juli 1930, no. 316 is aan het
eenige 'bloemenmagazijnen rijk is. Diit I Departement van Defensie goedkeuring
aantal is in onze stad weer met één I verleend tot het oprichten van een gas-
veirmeerderd, nml. met het b-loem-eh- I kamer op het vliegveld te Oost- en
magazijn „Flora" van den heer C. Flipjs|e West Souburg.
op| den Wal', die daarvoor het perceel I
op den hoek van de Oudje Kerkstralait I SCHOU WEN-DUTVELAND.
een belangrijke vernieuwtag heeft doen ZIERIKZEE. Ten behoeve van het ge-
ge-wj, „„oh uitwendig heet, M ^KT.TertTfiaVnSgÏLnTv.te
een belangrijk opknappertje onderaan b yan piete/ de Canter)
en tevens het perceel aan den anderen P Zi{J;kzee 4 November 1622,
hoek yan genoemde straat waardoor de 2 aan de eene zijde hct
ingang aan de zijde van den W-al veel| Zierikzeesche familie is, af..
gebeeld, vermoedelijk gegraveerd door
Anthonis van der Willigen; door
ingang
is verbeterd.
Gisteren was de Middelburgsche vaj
cantieschool er weer op uitgetrokken, I
maar het was niet aangeniaalm op hjcj
den heer A. Gudde twee meekrap-boren;
door de familie de Vries (vroeger ge
strand en daarom keerd'e men ©en p-aaïtl ™oond hebbende .alhier) een zeer fijn
liorutr Hm ia m Uei bednebbu bewerkte bedsprei van 1831 en een let
uur eerder terug. Het li|glt in d©| bedoeling 1 tv A«
als het weer zich 'eindelijk eens beleren terlaP' beide £emaakt door Dina Mar,a
mag, volgende week drie maal n-aaj I auss-
strand en duin te trekkejn en wel Din.jb I
dag, Woensdag en Vrijdag.
ZEEUWSCH-VLAANDEREN O.D.
Benoemd tot bode der
Ned. Herv. Gem. alhier, J. G.
rendonk.
Oranjefeest op 't Zand.
diacon.ie I
v. Mee)-1
Tijdens een onweersbui, die gei-
paard ging met een hevigen windj voej-
ren met een roeiboot uit de haven naaf
de op de reede van Terne uzen liggend©
zeelichter „Sido" vier leden der be
manning; even 'buiten de haven .sloeg)
In de algemeene vergadering, die de I de roeiboot om en drie mannen wisten!
Feestcommissie voor 't Zand (gem. Kou-I zwe'mmende aan land te komen. De- vierl-
dekerke) op Donderdag 14 Aug. j.l. in de -werd niet meer gezien, dus vernipe!'
den Buitentuin had belegd, heeft de vice- deHjk is hij verdronken. 1
voorzitter de heer A. van der Mijle, het I
feestprogramma medegedeeld en toe-1 Landbouwschuur afgebrand,
'gelicht. Op Vrijdag 5 Sept. a.s. des TERNEUZEN. Gisterenavond sloeg tij
avonds te 8 uur zal een wijdings icns in dens een onweersbui de bliksem in d©
de Ned. Herv. kerk o-p t Zand gehouden landbouwschuur
van den heer A. Dees
worden waarbij^ de zangvereeniging nabljj xerneuze.n. De schuur geheel
„Looft den Heer ha-ar medewer nnD gevuld niet ongddors'chen graan brajnldl-
zal verleenen. de af. De landbouwer kon zijn p-aardieto
p ZMeiwïag! 6 September, den n- nog ldt den stal hialen; de beffieifr
lijken feestdag, zullen de feestelijkheden dende gehpmven bleven ge.stpaard'j d©
bestaan in een reveille, wedstrijden m motorspuiten van Terneuzen en Sluiskil
gevel- en t uinversieriug, in yers-ienng yan tegenwoordig voor het
fietsen en -sportkarren, rmgrijden op fiet- blusschingswerk.
sen e-n in tilbury's, kinderspelen, optocht,
iconcerten en lichtstoet.
Voor deelneming aan wedstrijden en