Brotiinciale
De XX*1 Eeuw.
Voet-afdrukken! i
die Ellendige.*.
SnckrdxiadL. maar wü
Mm er geea tast meer van!
JOHNSON'S
GEPREPAREERDE VLOEIBARE WAS
Vl-
No, 74
VRIJDAG 28 MAART 1930
KERKNIEUWS
IN ONZE
STATEN-GENERAAL.
173e Jaargang
BINNENLAND
ONDERWIJS
lAMERIKA'S BEROEMDE SATUN-WASl
ZEELAND
LANDBOUW
die-
rou-
er
van
ioor
|wer-
uit
liden
1 hun
ge-
een
md-
l'oofc
Inen
jrul-
llom
md-
bder
iden
111 un
Ven
oor-
|md-
te
de
pole
vi-
JTF.
de
in
kel-
]ge-
|jen
te
in
keft
ran
J50
jiet
rde
ra
in
tad
re
ad
lik
- £ËL --5%
Be abonnementsprijs bedraagt voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen
2.30, elders 2.50 per kwartaal, Week-abonnementen in Middelburg
18 cent per week, De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën
30 cent per regel; voor ingezonden mededeelingen 60 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven.
Dit ottmmer bestaat uit 2 Bladen
EERSTE BLAD
UIIG.: N.V. DE MIDDELBURGSCHE COURANT
Lange St. Pieterstraat, Middelburg
Telefoonnummers:
Redactie 269 Administratie 139
Postchèque en Girorekening 43255
Om een Zeeuwschen molen.
Men moet niet probeeren het wiel van
den tijd tegen te houden of terug te draai
en dat lukt toch niet.
En niemand zou willen beweren, dat
het verstandiger ware geweest den dijk
van het kanaal door Walcheren van Mid
delburg tot Vlissingen met ouderwet-
sche watermolens vol te planten, in plaats
van het moderne electrische gemaal dat
er nu staat en op zijne wijze óók het
landschap siert.
Maar:
Dat behoeft, ja mag ons niet beletten
de ons overgeleverde oude en soms zoo
karakteristieke schoonheid met toewij
ding te bewaren. Wel moeten we met
onzen tijd mede, maar we dienen tevens
oog te hebben voor het goede en schoone
van vroeger
Dat geldt bijvoorbeeld den Nederland-
schen windmolens.
En daarom is het streven van de ver
eeniging „De Hollandsche Molen" ons
zoo sympathiek. Zij wil remmen, waar
onbesuisde moderniseeringslust het goe
de en schoone oude wil vernielen of la
ten vergaan, zij wil herstellen wat door
vroegere geslachten onvoldoende in eere
werd gehouden, omdat men er toen de
schoonheid niet van zag. Zij wil geen mu
seumwerkzaamheden verrichten, maar:
den molen in eere herstellen, voorzoover
dat mogelijk is. Niet vechten tegen de
bierkaai dus, ook niet het wiel des tijds
terugdraaien, maar wel nuchterheid en
een kalm hoofd paren aan zin voor het
landschapsschoon in Nederland.
Tot zoover het algemeene, ter recht
vaardiging van het volgende.
In de door dr. J. H. Vernhout samen
gestelde lijst van windmolens, in Zee
land aanwezig op 1 Augustus 1926*)
vindt men op pag. 10 vermeld:
„K r u i n i n g e n, no. 2. Ten
Noordwesten van het dorp. Open
standaardmolen met gebroken dak
lijn. 18e Eeuw Op balken jaar
tallen, o.a. 1758, en inschriften. In
windvaantje: J. v. D, 1858. De mo
len, uit Gent (België) afkom
stig, is in 1858 hier geplaatst; droeg
daar den naam van Den Hoe d."
Dezen, aan den grooten weg naar Bra
bant staanden en zeer karakteristieken
standaardmolen een model, dat, zooals
men weet, niet veel voorkomt dreigt
nu ernstig gevaar te vervallen. En het
zou jammer wezen, als dat niet afgewend
kon worden.
Pogingen daartoe worden, zoo verna
men wij, al aangewend: een raming voor
de kosten van volledig herstel is al op
gemaakt en, blijkens de daarover door
de deskundigen van de Vereeniging „De
Hollandsche Molen" uitgebrachte advie
zen, is deze raming zoo ongeveer wel
juist te achten. Van de kosten voor vol
ledig herstel 1700) is, zoo deelde
men ons mede, nog 750 ongedekt en
nu bovengenoemde vereeniging 150 in
de kosten van herstel wil bijdragen, is
dit tekort al tot 600 teruggebracht.
Komaan zou dat nu niet bij elkaar
te krijgen wezen, om dezen blikvanger in
het mooie Zeeuwsche landschap te be
houden?
Wezen niet minister Terpstra en de
Commissaris der Koningin in Zeeland 1.1.
Dinsdagavond in Goes beiden er op, dat
er in onze provincie meer aandacht en
zorg besteed dient te worden aan de
monumenten uit ons verleden?
Daartoe behooren óók de Zeeuwsche
molens!
Wij zijn er van overtuigd, dat dr. J, H.
Vernhout te Middelburg met genoegen
bijdragen voor dit schoone doel in ont
vangst zal nemen.
Tot behoud van Kruiningens stand
aardmolen.
Vers!, d. Prov. Z. Schoonheids- en
Archaeologische Comm. 1926.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Tuindorp Vreewijk' /Rot
terdaim) (toez.), ds. G. P. van IPersen
te Allbiasiserdata.
EERSTE KAMER.
't Wordt meenens met
het geval Fruytier!
Wederom heeft de Eerste Kamer be
wezen, dat zij volledig recht van bestaan
heeft: door dikwijls kalmer en bezadig
der mannen kan, na ampele overweging,
tot uiting komen in onzen senaat, wat in
de ietwat rumoeriger sfeer der Tweede
Kamer wel eens niet volledig tot zijn
recht komt, terwijl ook omstandigheden,
die pas na de beslissing van de Tweede
Kamer bekend worden, door de Eerste
in rekening kunnen worden gebracht.
Zoo is het met het geval-Fruytier. Een
beroerd geval, ontstaan uit het feit, dat
genoemde heer en de minister van arbeid
beide geen voldoende politiek behoorlijk-
heidsgevoel hebben. Anders hadden ze
niet gedaan, wat er nu gedaan is.
De heer Fock (lib.) heeft zich in sterk
afkeurende bewoordingen uitgelaten. Als
eens een burgemeester van een van de
drie grootste steden tot gouverneur was
benoemd en hem een soortgelijke belofte
was gegeven, zou er dan bij zijn terug
keer een nieuwe stad voor hem moeten
worden geschapen? zoo vroeg spr.
Verder critiseerde hij de overplaatsing
van een eervol ambtenaar als de hoofd
inspecteur Huygens, naar Maastricht, al
leen om den heer Fruytier in Den Haag
te houden. Dergelijk gesol met verdien
stelijke hoofdambtenaren achtte spr.
scherp af te keuren.
Ook anderen, de heer Van Citters (a.r.)
en de heer De Savornin Lohman (c.h.)
heben hun stem met kracht verheven en
allen zeiden: óf de minister neemt den
post van 8000 terug óf we stemmen
tegen de begrooting.
En minister Verschuur, wat had die in
te brengen? Het was bedroevend weinig
en zwak: een poging tot rechtvaardiging
van heel het gedoe, door het te doen
voorkomen alsof er geen vuiltje aan de
lucht was en de dienst het noodzakelijk
maakte, juist den heer Huygens uit Maas
tricht te zenden en den heer Fruytier in
Den Haag te plaatsen!
Wel zeer merkwaardig was in dit ver
band 's ministers verklaring: Ik doe niet
gaarne iemand leed en daarom speur ik,
gezien het feit dat de heer Huygens iets
onaangenaams is aangedaan, naar een ge
legenheid om hem een dienst te bewij
zen.... Hoe nu? Is dit recht, onrecht,
of draaierij?
De heeren Slingenberg en Oudegeest
(s.d.) hebben hierop een motie ingediend,
waarin te dezen opzichte het beleid van
den minister wordt afgekeurd, zij luidt:
„De Eerste Kamer der Staten-Gene-
raal:
gehoord de mededeeling van den heer
minister-president in haar vergadering
d.d. 4 Maart 1930, alsmede die van den
heer minister van arbeid, handel en nij
verheid in hare vergadering van heden,
betreffende het voornemen van de re
geering tot herplaatsing van den inge
nieur Fruytier bij de Arbeidsinspectie ter
standplaats 's-Gravenhage;
overwegende, dat het de Kamer niet
gebleken is, dat het algemeen belang de
herplaatsing van ir. Fruytier vordert, ten
koste van de overplaatsing, tegen diens
zin, van een fungeerend hoofdinspecteur
der Arbeidsinspectie;
noodigt de regeering uit, aan dit haar
voornemen geen gevolg te geven en de
intrekking te bevorderen van de over
plaatsing van den hoofd-inspecteur van
's-Gravenhage naar Maastricht,
en gaat over tot de orde van den dag."
Het is een ernstig geval aanneming
dezer motie zou minister Verschuur als
minister wel eens het leven kunnen kos
ten!
Vandaag om 11 uur zou de zaak verder
behandeld worden.
TWEEDE KAMER.
De monsterrol op de helling.
Pensioendebat,
Gisteren heeft de Tweede Kamer een
vrij belangrijk wetsontwerp aangenomen:
dat tot regeling vah de arbeidsovereen
komst tusschen den kapitein en de sche
pelingen. Zeker is, dat de monsterrol en
de daarachter staande wetgeving niet
meer op de hoogte van dezen tijd was
maar even zeker is, dat het hier een zaak
betreft, die met de grootste voorzichtig
heid behandeld moet worden. Want een
schip is nu eenmaal een klein drijvend
koninkrijkje waar de kapitein een vrij-
Menschen zijn als standbeelden, men
moet ze op hun plaats beoordeelen.
LaBruyère.
wel absoluut heerscher moet zijn en
blijven, wil het niet grandioos misloopen!
De heer Brauti gam, een der be
kwame s.d. Kamerleden en specialist op
dit terrein, heeft nog verschillende amen
dementen die z. i. het wetsontwerp ver
beteren konden, aangenomen weten te
krijgen; de liberale leider, mr, Knotten
belt, heeft gewaarschuwd voor overvra
gen, omdat het de scheepvaart lang niet
voor den wind gaat tegenwoordig.
Het wetsontwerp is z. h. st. aangeno
men.
Bij no. 10 van de agenda: wijziging van
de wet van 26 Juni 1926, houdende na
dere bestemming van de bezittingen van
het Kon, Nat. Steuncomité, is een motie-
Ter Laan (s.d.) om bij de wet voorzie
ningen voor de oud-gepensionneerden te
treffen, rechts tegen links verworpen,
toen minister De Geer verklaard had, elk
geval individueel te willen bezien en naar
behoefte te willen helpen.
De Kamer is tot 6 Mei met vacantie,
of, zooals de voorz. heel elegant zei: met
studieverlof.
COURANT
Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10; elke regel
meer 30 cent. In de Tubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uit
drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regelt
opgenomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven" oi
„Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummers 5 cent.
NEDERLANDSCHE DAG OP DE
JAARBEURS TE BRUSSEL.
Op 8 en 9 April a.s. zal, naar de N.
R. Crt. meldt, op de 17de Internationale
Jaarbeurs te Brussel een Nederlandsche
dag worden gehouden. De bedoeling is
rechtstreeksch contact te scheppen tus
schen koopers en verkoopers en nauwe
re verbindingen tot stand te brengen tus
schen de zakenlieden in Nederland en
België, ten einde den goederenruil te
doen toenemen in het wederzijdsch be
lang van beide landen.
NEDERLAND-PAYS BAS.
Ten aanzien van de opschriften op de
tentoonstellingsgebouwen te Antwerpen,
heeft de minister van Arbeid, Handel en
Nijverheid, in de Eerste Kamer gezegd,
dat het uit internationaal oogpunt niet
aan te raden is, alle argumenten mede te
deelen, welke aanleiding hebben gegeven
om twee talen voor opschriften te bezi
gen.
Reeds een paar maanden geleden was
spr. met den regeeringscommissaris, den
heer Posthuma, overeengekomen, dat op
de tentoonstelling de Nederlandsche taal
zal worden gebruikt. Voor de gebouwen
zou de tweetaligheid gelden, met dien
verstande, dat zesmaal het woord Ne
derland en driemaal Pays Bas zou wor
den gebezigd. Later is dat geworden vijf-
en tweemaal. Nu is het ongeluk, dat het
gebouw van onderop wordt opgetrokken,
zoodat eerst de woorden Pays Bas en
later Nederland te voorschijn zijn geko
men
ENGELSCHE VERGOEDING VOOR
NEDERLANDSCHE REEDERS.
Op de begrooting van het Engelsche
ministerie van buitenlandsche zaken
staat een post van 82.687 voor ver
goeding aan reeders van Nederlandsche
visscherijschepen voor oorlogsschade.
SCHEEPVAARTINSPECTIE.
BW Kon. besluit is, Imet ingang van 1
April 1930, bevorderd tot adjunct-inspec
teur voor de scheepvaart D. B,akkejr,
thans expert bij de scheepvaartinspectie.
wordt verontreinigd door het daarin uiiit-
loopende afvalwater van de jamfabriek
te Kapelle. Nu het polderwater meer
dan vroeger naar de Wester Schelde
wordt afgevoerd wordt ook thier dit
euvel steeds erger. Het water verspreidt
een ondragelijken stak, terwij! tien vis1-
schers veel schade worden berokkend,
aangezien de visch door 'het verontrei
nigde water sterft.
WAARDE. Donderdag vergaderde de-
raad. Een vacature. Het raadslid M.
Waterman was afwezig.
Na opening wijdde de voorzitter een
woord van nagedachtenis aan het over
leden raadslid den heer J. Pieper. Even
zoo spraken te zijnen nagedachtenis de
(gemeentesecretaris, de heer J. C. V.
Burg en ook de wethouder de heer A.
■Dees.
Benoemd werd tot onderwijzeres aan
de O. L. school (tijdelijk t. m. 31 Dec.
1930) mej. Krijger te Goes, n. 1 van de
'voordracht.
De geloofsbrieven van den heer A. S.
Wisse werden onderzocht en in orde
bevonden en tot toelating van. dan heer
Wisse besloten.
KRUININGEN. Woensdag vergaderde
alhier in het Zondagschooilokaal de zie
kenkas „Wilhelmina". Op deze vergade
ring, die zeer druk bezocht was, werd
ïia uitvoerige gedachtenwisselingen be
sloten over te gaan tot liquidatie. Van
de nog in kas zijnde gelden zal T 250
worden gestort in de kas van de pas
opgerichte vereeniging voor uitzending
van zwakke kinderen. Verder zal een
zelfde bedrag worden besteed aan de
oudere leden der Vereeniging, die ouder
dan 65, niet .meer 'kunnen werken en
niet onder de ziektewet vallen. Het res
tant wordt verder gelijkelijk onder de
leden verdeeld.
Een bestuursvoorstel oni' ook de ver-
eenigingen ,,'t Groene Kruis" en „Zie-
kenhuisverpleging" een gratificatie te
schenken, werd verworpen. Van de -op
richting af 1898 waren steeds ah
'bestuursleden werkzaam D. Duindam en
P. de Smidt, terwijl ook P.. v. d. 'B>oom'~
gaard al die jaren fungeerde als boidie-
ontvanger. t
IERSEKE. Dezer dagen is door de po
litie alhier op den Kanaalweg controle ge
houden, op de naleving door automobi
listen van de voorschriften der Motor
en Rijwielwet. Meerdere personen wer
den bekeurd wegens het niet voldoen
aan de wettelijke bepalingen, inzonder
heid ten aanzien van de rijbewijzen.
IERSEKE. Ledig van Londen is al
hier gearriveerd het motorschip „Zee
land" tot het innjemen van 1.100.000 zaai-
oesters voor Engelsche rekening.
ZEEUWSCH-VLAANDEREN W.D.
GROEDE. De commissie belast met
het inzamelen van 'gelden voor de feeste
lijkheden op 1 Juni a.s., heeft een be
drag van f 1.443.561/2 samen gebracht.
GEEFT
l(vOOR ALLE S00R I LN V/LOEREN Efi MEUBELS)'
VRAAGT GRATIS EEN
jotinsorcs boekje
Over oe wuzt van onoerhouo
van elke soort vloer
S.C.JQHNSON^SON "(sooooJ^eiders
HOLLAND KANTOOR
DEN HAAS JACOB H0PSTRAAT31
in a*'*
MIDDELBURG
Zooals uit een advertentie in dit
nummer blijkt, zal de stad Zondagmorgen
van 6 tot 8 uur van electnschen stroom
zijn verstoken.
ZUID-BEVELAND,
SCHORE. Gistermiddag werd een auto
zoodanig door een achteropkomende
auto te Vlake aangereden, dat eerstge
noemde in de waterleiding terecht kwam
De in de auto verpakte goederen werden
beschadigd. De politie Stelt een onder
hoek in, ïn hoeverre hier van Schuld
siprake is.
Men schrijft ons-.
Het is algemeen bekend, dat het wa
ter- van de waterleiding in erge mate
Het algemeen secretariaat (Brigit-
tenstraat 16, Utrecht) van de Vrijzinnig
Christelijke Jeugd Centrale zendt ons ter
kennismaking toe een exemplaar van het
Kampboekje „Zomer 1930". Men kan
daarin alle nuttigs en noodigs over deze
heerlijke wijze van het doorbrengen van
'n stuk zomervacantie vinden.
Eindexamen H. B. S.
Het nieuwe programma en reglement
voor de eindexamens der hooigere bur
gerscholen A, dat was vastgesteld hij
Kon. besluit van 8 Juni 1929, zou aan
vankelijk iu werking treden met ingang
van 1 Januari a.s. Gelijk de minüsfer
reeds had aangekbndigd is thans echter
een Kon. besluit (Stbl. 71) verschenen,
waarbij die inwerkingtreding is opge
schort tot 1 J,an. 1933.
ïn het huidige reglement komt alleen
ieen wijziging met betrekking tot de waar
de (der cijfers. Deze wordt: 1. zeer (slecht-,
2. slecht: 3. gering; 4. onvoldoende, 5.
bijna voldoende; 6. voldoende; 7 ruina
voldoende; 8. goed; 9. zeer goed, 10. uit
muntend.
Aan den candidaat., bij wien het ge-
middelde van de eindcijfers voor die ver
iplichte (examenvakken 6 of meer bedraagt
en die geen enkel eindcijfer heeft lagèr
dan 5, wordt het getuigschrift van vol
doend afgelegd examen uitgereikt
De candidaat, bij wien het gemiddel
de van de eindcijfers voor alle examlen
vakken 5 of minder bedraagt, is afge
wezen.
Prol. dr. M. Bokhorst.
Donderdag heeft het .Hoofdbestuur van
de Ned. Zuid-Afrikaansche Ver. in te
genwoordigheid van vertegenwoordigers
van hel Studiefonds voor Zuid-Afrikaan
sche Studenten, het Herman, .Costerfomds,
het Algemeen Ned. Verbond en, van. an
dere vereenigingem, en personen, die aan
het tot stand komen van den leenstoe! in
de Nederlandsche cultuur, W. o. is be
grepen de Nederlandsche letterkunde en
de verdere beschavings-geschiedenis aan
het Transvaalsche Universiteitsco'Hege te
Pretoria hebben medegewerkt en on
der belangstelling van) de Nederl|and'sche
regeering het professoraat opgedragen
aan dr. Bokhorst van Rotterdam.
De voorzitter van het Studiefonds,
prof. dr. J. H. Gunning Wen., sprak den
nieuw benoemden hoogleeraar to-e.
Dr. Bokhorst beantwoordde met en
kele woorden. i
Dr. Bokhorst hoopt 1 Mei a.s. "z'ijn
werkzaamheden te Pretoria aan te van
gen. Deze aanstelling is bekrachtigd door
den Raad en den Senaat van het Trans
vaalsche UnivcrsiLeiLscollege en is goed
gekeurd door den Minister van Binnen-
landsche Zaken van' de Unie van Zuid-
Afrika. De opdracht van prof. Bokhorst
vermeldt o.a. dat hij colleges zal houden
hi overleg met den Senaat van de Uni
versiteit over de velschillende .onder
werpen, die de Nederlandsche letter
kunde, cultuur enz. yajeen:.
Prof. Bokhorst is voorts gewezen op
de wenschelijkheid van de stichting van
een Nederlandsch cultuur-historisch mu
seum te Pretoria, dat als' achtergrond
zou kunnen dienen van de colleges, die
in Pretoria gegeven worden.
Dinsdagavond had te Wie me 1-
dinge de eindles plaats van een land-
bouwboekhoudcursus, waaraan door 14
leerlingen werd deelgenomen.
In navolging van Kapelle, zullen
ook de tuinders te Kruiningen zich
gaan toeleggen op de boonenteelt. Proe
ven zullen worden genomen met verbe
terde Rijnsche spekboonen en dubbele
princessen, soorten die sterk zijn tegen
ziekten en een hooge opbrengst geven.
Ook in Kapelle zoowel als te Krui
ningen wordt een begin gemaakt met de
teelt van spruiten. Enkele gemeten wer
den bereids reeds opgegeven voor de
teelt van spruitkoolen. Naar goed deug
delijk zaad zal uitgezien worden.
Vrachtverlaging voer export van Iruit en
groenten.
De Rotterdamsche Vereeniging van
Fruit- en Groentenexperts heeft aan den
minister van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw een telegram gezonden, waar
in de aandacht van den minister wordt
gevestigd op de dringende noodzakelijk
heid van verlaging van vracht voor den
export van fruit en groenten. De ver-
1
II
