^prowinciale ifeeuutsche
De XX" Eeuw.
I
I
Nou- -
N o. 59
DINSDAG 11 MAART 1930
173e Jaargang
Dit nummer bestaat uit 2 Bladen
EERSTE BLAD
BINNENLAND
Kent U reeds
onze wasch, berekent per Kilo?
DROOG TOE 25 ct.
PERS-OPMAAK 30 ct.
HANGEL-OPMAAK 35 et
Daar vlieg-f-ie!
\G.
MIDDELBURGSCHE COURANT
Be abonnementsprijs bedraagt voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen
2.30, elders 2.50 per kwartaal. Week-aÜonnementen in Middelburg
^8 cent per week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën
30 cent per regel; voor ingezonden mededeelingen 60 cent per regel.
Btj abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven.
UITG.; N.V. DE MIDDELBURGSCHE COURANT
Lange St. Pieterstraat, Middelburg
Telefoonnummers:
Redactie 269 -:. Administratie 139
Postchèque en Girorekening 43255
Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10; elke regel
meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uit
drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regels
opgenomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven" of
„Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummers 5 cent.
Het Nederlandsch in België.
Er jg eindelijk! wat deining in
ons land ontstaan om wat hooge Belgi
sche autoriteiten al lang met verbazing
verwonderde: het opschrift „PAYS BAS"
op ons gebouw ter Antwerpsche weerld-
tentoonstelling. Men wil nu nog trachten
dat veranderd te krijgen en we hopen,
dat zulks lukken moge, want het staat
in Antwerpen al heel dwaas, dat
Fransche hoofdopschrift en boven de ach
terdeur en, ergens hoog in de lucht ook
nog eens weer, „NEDERLAND".
Geruimen tijd geleden schreven eenige
inzenders aan een dagblad we mee-
nen de N. R, C. verontwaardigde stuk
jes over die quasi-polyglottische Neder
landers, die in België, zoodra ze maar 10
Meter de grens over waren, met een on
mogelijk soort Fransch uitpakten, liever
dan onze moedertaal te spreken. Daarbij
werd de raad gegeven, in elk geval tot
n met in Brussel gewoon Neder
landsch te spreken.
Onze ervaring duidt daarop helaas niet.
Over Antwerpen zullen we 't niet heb
ben; daar spreekt iedereen welhaast
Vlaamsch en de beschaafden spreken ge
woon Nederlandsch.
Maar in Brussel hebben we tot dusver
re stééds bot gevangen. Totdat het op
fanatisme begon te lijkenen we de
menschen in hun moedertaal, of wat ze
daarvoor wilden laten doorgaan, aan
spraken.
Dat begon destijds met een eenvoudig
man aan 't station, wien we in kort,
duidelijk Nederlandsch, naar een bepaal
den trein vroegen. Hij verstond ons niet.
Toen een normaal-type „voorbijgan
ger", wien den weg gevraagd werd. Mis,
Daarna kwamen we in een der groot
ste Brusselsche warenhuizen. Indachtig
aan de theorie, dat Vlaamsch de taal van
het „gewone volk" zoude zijn, zochten
we een heel eenvoudig man op, die ach
ter een schutje z'n werk deed en tot het
personeel moest behooren. „Meneer,
waar vind ik hier den chef der afdee-
ling
Het was kostelijk de nobele veront
waardiging op het gelaat van dien brave
te zien, toen hij ons z'n „koprapamsjieu"
in het gelaat slingerde. De man was
heusch boos en met het nederigst denk
bare gezicht hebben we hem met na
druk, ditmaal in het Fransch, onze excu
se aangeboden voor de brutaliteit, hem
in het Nederlandsch te durven aanspre
ken.
De chef zelf? Neen, laten we een za-
kengesprek in het Fransch voeren, zoo
veel Vlaamsch ken ik niet
Dat was in Brussel.
En in Mechelen? De waard van het
restaurant reageerde niet op ons Neder
landsch, de kellner verstond nóch sprak
het en in een snuisterijenwinkel zeide de
juffrouw ook al weer „le flamand" he
laas niet te verstaan. Tot madame kwam
die met den oorlog twee jaren in
Utrecht woonde en dus eindelijk eens
weer Nederlandsch kon en wilde spreken.
Neen ondanks de beste bedoelingen
zijn onze resultaten met het Nederlandsch
spreken bezuiden Antwerpen niet bemoe
digend.
DRANKWET-VERGUNNINGEN.
In verband met het feit, dat de ont
worpen herziening van de Drankwet niet
meer vóór 1 Mei van dit jaar haar vol
ledig beslag zal kunnen krijgen, is een
wetsontwerp ingediend, waardoor het
tijdstip waarop krachtens artikel 66 der
Drankwet vergunningen vóór 1 Mei 1904
en bijzondere vergunningen op grond van
artikel 63, verleend aan vennootschap
pen, zedelijke lichamen of aan de bestu
ren van deze, vervallen, één jaar te ver
schuiven en te bepalen op 1 Mei 1931.
Hierdoor wordt bereikt, dat niet inciden-
tiek een beslissing behoeft te worden
genomen over een der punten waarop in
het aanhangig ontwerp-Drankwet een
voorziening is voorgesteld.
HET OPSCHRIFT OP HET NEDER
LANDSCH PAVILJOEN TE
ANTWERPEN.
Op vragen van het Tweede Kamerlid
mej. Westerman over 't opschrift „Pays-
Bas" aan een der hoofdgevels van het
Nederlandsch paviljoen op de a.s. we
reldtentoonstelling te Antwerpen, heeft
de Minister van Arbeid geantwoord, dat
het hem bekend is dat het uitvoerend
comité van de centrale commissie voor
de Nederlandsche deelneming aan de we
reldtentoonstelling te Antwerpen van den
aanvang zijner werkzaamheden af nauw
gezet er voor heeft zorg gedragen, dat,
gelijk van zelf spreekt, aan de Nederland
sche taal de voorrang zal worden ver
leend.
Volgens de plannen komt het woord
„Nederland" aan de buitenzijde van het
gebouw, dat een lengte van 240 M. heeft,
bij een breedte van 40 M., meer voor
dan de woorden „Pays-Bas". Op de tee-
keningen, gepubliceerd in het nummer
van 4 Januari van 't Bouwkundig Week
blad van Architectura, komt de naam Ne
derland tweemaal voor en de naam Pays-
Bas ook tweemaal. In het geheel komt
het woord Nederland zesmaal voor en
Pays-Bas driemaal,
Het gebouw is voorzien van hooge py
lonen en bij de avondverlichting worden
slechts deze pylonen verlicht. Op déze
pylonen komt uitsluitend het woord Ne
derland voor.
In verband met architectonische eischen
kan het woord „Pays-Bas" niet onder
„Nederland" worden geplaatst.
Ondergeteekende is bovendien van
meening, dat op een internationale ten
toonstelling de naam Pays-Bas niet kan
worden gemist.
OM EEN OPSCHRIFT.
-De Vereeniiging vau Handelaren te
Groningen lieeft in haar ledenvergadering
le kennen negeven het te betreuren, dait
het Nederlandsche Paviljoen pp de a.s.
Wereldtentoonstelling te Antwerpen het
opschrift „Pays-Bas" draagt en zij ver
zoekt den Minister van arbeid., handel en
ayïverheid dringend aan diet opschrift
„Nederland" den voorrang te willen ver-
leenen.
DE TWEE EN TWINTIGSTE JAAR
BEURS.
Hedenmorgen is de twee- en twintigste
Jaarbeurs geopend, en tevens het nieu
we permanente gebouw in gebruik geno
men. De Koningin en Prins Hendrik heb
ben de openingsplechtigheid bijgewoond,
en; waren daartoe ongeveer tien uur te
Utrecht gearriveerd.
Het nieuwe gebouw heeft als het oude
vijf verdiepingen en de twee gebouwen
zijn zoodanig aan elkaar gezet, dat men
iden. overgang van het eene in het an
dere niet bespeurt.
Het oude gebouw heeft doorloopende
verdiepingen met een centraal trappen
huis, het nieuwe is één groote hal zon
der eigen centrale trap, dus met een
groote - tentoonstellingsruimte gelijks-
'vloers, de verdiepingen zijn galerijen,
die rondom de hal loopen.
Aan den nieuwen vleugel is de semi
permanent hal geplaatst, die vroeger bij
het oude gebouw aansloot en hechts
expositie-ruimte gelijkvloers heeft.
De nieuwe vleugel is 40 M. lang, 39*1/2
per vlak ervan is 1600 verk. M. In het ge-
M. breed en 25 M. hoog, het grondop-
heele gebouw is 4300 vierk. M. tentoon-
efellingsruimte.
De afmetingen van het oude gebouw
zijn 76 m. 57i/2 m. 25 M., met een netto
tentoonstellingsruimte van "5700 vierk. M.
In de semi-permanente hal is 900 verk.
M. tentoonstellingsruimte, zoodait de Jaar
beurs thans over 10.900 vierk. M. ten
toonstellingsruimte beschikt.
De normale monsterkamers zijn in het
•nieuwe gebouw even groo't als in "het
oude. Met den bouw is 19 September
1928 begonnen. De kosten waren 75 ton
(het oude 2millioen).
De deelname aan de jaarbeurs is zoo
groot ,dat toch het Vredenburg met ba
rakken is volgebouwd.
Het aantal deelnemers is van 1151 tot
1927 gestegen (v. j. beurzen 1929 en, '30)
Men heeft echter 218 liefhebbers voor
een monsterkamer moeten afwijzen. Dit
komt mede door de tentoonstelling van
de Vereeniging van directeuren van ge
meentewerken, welke "tegelijk met de
jaarbeurs in een apart paviljoen op het
Vredenburg wordt gebleven.
De indeeling van de 'beurs is in hoofd
zaak dezelfde gebleven.
De groep meubelen neemt de gehee-
le vijfde verdieping van het complex, als-
ta'ede de vierde van den vleugel in. De
groep glas, porselein, huishoudelijke ar-
Treck U niet aan, wat ieder seght,
Maar doe dat billijck is en reght.
N.V.
rij „«mi
it
Alle wasschen blijven streng gese
pareerd en behoeven NIET gemerkt.
Voor kleine wasschen en voor hen,
die van hetKilotarief" geen gebruik
wenschen te maken berekenen wjj ook
per stuk.
brrootb Markt C 12
Tel. 304
(Ingez. Med,}
likelen enz. is zoodanig uitgebreid, dat
zij op de tweede -verdieping van het com
plex (de ruimte van den nieuwen vleugel
erbij dus) niet volledig geplaatst kon wor
den; gedeeltelijk vindt men Tiaar dan ook
op de derde verdieping. Op de eerste ver
dieping is weder de af deeling koloniën
geplaatst, die ditmaal in het bijzonder
veel heeft gemaakt van het vreemdielin-
genverkeer en het toerisme in Indië;
verder op de eerste verdieping de me
taalindustrie en de groep electro-tech-
niek.
Gelijkvloers in het nieuwe gebouw en
in de semie-permanen.le hal is de groep
bouwmaterialen gevestigd.
Van de overige inzendingen noemën wij
de Oostenrijksche groep, die uitgébre;der
dan vroqger,, weder present is. VeSier
een nieuwe Zwitsersche groep.
De Raad van Beheer heeft besloten
een prijsvraag uit te schrijven, waarbij
efn wetenschappelijke verhandeling ge
vraagd wordt over het. moderne Jaar-
beurswezen en de functie van de Jaar
beurs in het huidige handelsverkeer.
CENTRAAL GENOOTSCHAP KINDER-
HERSTELLINGS- EN VACANTIE-
KOLONIES,
Mogelijk uit vrees voor herhaling van
den strengen winter, was de bezetting
der eerste groepen kinderen in 1930 be
neden de verwachting.
De volgende groepen echter laten zich
gunstig aanzien, dank zij de groote acti
viteit van vele afdeelingen.
Nog ongeveer een maand en in 9 van
de 10 koloniehuizen van het Centraal
Genootschap zullen de vroolijke kinder
stemmetjes schallen en niet langer daar
na zijn alle 10 huizen in vol bedrijf.
De zomerbezetting zal waarschijnlijk
weer buitengewoon groot zijn en tot Oc
tober of November zullen de huizen tot
het uiterste zijn bezet.
De plaats, die Nederland inneemt in
de zorg voor het zwakke kind, wordt
mooier en eervoller, ieder jaar weer.
Het stille jubilé van 25 jaar verpleging
wordt in de afdeelingen van het Cen
traal Genootschap door toenemenden ar
beid voor het kind herdacht. Vele af
deelingen storten een feestgave in de al-
gemeene kas, één der groote afdeelingen
zelfs een bedrag van 500 gulden.
De intens gevoerde winterpropaganda
loopt weldra ten einde. In pl.m. 50 af
deelingen is dan de mooie nieuwe film
vertoond, met het gevolg dat weder
nieuwe afdeelingen zijn opgericht en
bestaande afdeelingen uitgebreid.
De algemeene vergadering zal dit jaar
op 3 Mei te Leiden worden gehouden,
HET TETRODE-BOSCH.
De gemeente Rolde heeft voor 27000
gulden het z. g. Tetrode-bosch aange
kocht, zoodat dat natuurmonument be
houden blijft.
DE ZUIDERZEEPOLDER.
V. Dmeldt uit Hoorn
De belangstelling voor den N. Zuider
zeepolder de Wieringermeerpolder is zeer
groot. De bemaling, gaat regelmatig
voort, en er li'ggen reeds 100 H.A. droog
Men rijdt er reeds met de fiets, en een
•Voetbal terrein is er afgezet.
ZEELAND.
De zaak Reuvers.
Naar aanleiding van het verzoek van
mr. J. Adriaanse in de vergadering van
de Provinciale Staten van 18 Februari
j.l. em mededeeling te doen om'lrent de
tegemoetkoming door den Raad van Be
stuur der P. Z.E.M.Verstrekt aan G. (Reu
vers Jr., deelen Ged. Staten méde, dat
hij request van 1 Nov. j.l. aan tden
kantonrechter te Middelburg G. Reuvers
Jr. tegen de P.Z.E.M. een vordering heeft
ingesteld tot terugbetaling van hem op
gelegde hoeten tot een totaal bedrag van
f 101.50, zulks hoofdzakelijk op grond
dat het Algemeen Arbeidsreglement
'krachtens hetwelk die hoeten waren op
gelegd, ten gevolge van verzuim van for
maliteiten, voorgeschreven bij art. 1637j
van het N. B. W,, bindende kracht miste
en wijl 'bij de boeteoplegging het bij art.
1637 u bepaalde niet steeds was in
acht genomen. Aangezien deze gronden op
zich zelf juist waren,, heeft de Raad van
Bestuur 'besloten overeenkomstig het ad
vies van imr. H. van der Beke Callenfels
die door den Raad werd geraadpleegd,
het gevorderde bedrag te betalen. Hoe
wel deze aangelegenheid zuiver en alleein
de N.V. ,JP.Z.E.M." betreft en de Raad
van Bestuur den Staten geen verantwoor
ding verschuldigd is, grijpen Ged. Staten
niettemin gaarne de gelegenheid aan, om
door deze inlichtingen de in de bladen
gegeven, 'blijkbaar van de zijde van G.
Reuvers Jr., afkomstige, onjuiste voor
stelling van deze zaak' recht le 'zetten.
Zeeuwsche vereeniging „Ons Zeeland"
voor Utrecht e, o.
De Zeeuwsche vereen.A voor Utrechl
e. o. vierde de vorige week haar eerste,
lustrum in Hotel „De l'Europe" te
Utrecht. Een echt ZeeuwSch programma
werd dien avond afgewerkt met mede
werking van het symphonie orkest „Va-
riatis". Aardige voordrachten door mej.
J. Glerum en den heer J. Scho uwen aar
als: Het Boerenmisje, en Jaap en Kee
werden in Zeeuwsche kleederdrachten
keurig weergegeven.
Na de pauze werd gegeven: „Bis Jan
is Jeloers" Bliespil in 1 bedriet in Zuud
Bevelans dialect üeur K. Koets uit Den
Haag.
De heer Koets ook zélf aanwezig ont
ving voor zijn bereidwilligheid om dit
stuk af te staan een fraaie ets van den
Dom, terwijl eenige dames van Ons Zee
land hun voorzitter Wl. H. Augustijn een
fraaie voorzittershamer aanboden.
Ook afgevaardigden van zustervereni
gingen uit Groningen, Amsterdam, Rot
terdam, Den Haag en het Utrechtseh
Prov. Studentengezelschap Zeeland bo
den bloemen aan.
Een 'geanimeerd bal besloot dezen ge-
zelligen avond.
MIDDELBURG.
Gister hield de N.V. Slijtersmelkin
richting en stoomzuivelfa'briek „Samen
werking" alhier haar jaaröjksche alge
meene a andeelho uders vergader ing.
Uit het verslag van secretaris en direc
teur bleek, dat deze zaak zich flink ont
wikkelt, vooral in den verkoop van melk
en melkproducten. Aangevoerd werden
1.709.707 L. melk., waarvan 1.143.000
L. werd verkocht, het overige deel werd
tot boter en bijproducten verwerkt.
Verder bleek uit balans en verlies- en
winstrekening, dat ruime aflossing ten
afschrijvingen hadden plaats gehad. Be
sloten werd 5 pet. dividend uit te kee-
ren, waarna balans en verlies- en winst
rekening werden goedgekeurd.
De aftredende commissarissen de hee-
ren Sanderse en Daniëlse werden herko
zen en namen hun benoeming aan.
VLISSINGEN.
Maandagmorgen is aan boord van
de provinciale boot „Zeeuw,sch-Vlaande-
ren" een dekkneeht in het kabelgat ge
vallen. De man, die inwendige kneuzin
gen had 'bekomen, werd per auto naar
zijn woning te Middelburg gebracht.
WALCHEREN.
Een eerste steenlegging.
lil de duinen van Koudekerke nabij
Westduinen, heeft Zondag 'n plechtigheid
plaats gegrepen, die niet onvermeld mag
blijven. De afdeeling Middelburg en om
geving van den C B P T T|, had reedsf
geruimen tijd het plan een! gelegenheid
te stichten voor haar léden om de va-
cantie dicht bij de standplaats, maar toch
in de vrije natuur door te brengen. Men
is er in mogen slagen, voldoemdë geld'
en ik kan boven
dien nog een
behoorlijke ver
koudheid op- JT.\
loopen. Doch*
daartegen hel
pen gelukkig
AspiriniTabletten.
V:
Weiger namaak en lef er op dat op elke
tablet het woord BAYER" staat. Prijs 75 cis
(Ingez. Med.)
voor een tweetal landhuisjes bij een te
brengen en Zondag is de eerste steen ge
legd door den voorzitter der afdeeling,
iden heer W. H. van der Weele.
Men hoopt eind April deze zoo lang
igéwenschte „stichting"' der afdeeling
lefenjgszins feestelijk te kunnen openen.
Bij de steenlegging waren verschillen
de genoodigden aanwezig.
O. EN W. SOUBURG. Tot verpleegster
bij de Chr. Wijkverpleging' te Souburg
en Ritthem, tevens tot ënquetrice v&n 't
Groene Kruis voor de t. h. c. bestrijding
is benoemd mej. G. Keuker te Amster
dam
RITTHEM. De prijs van liet brood
is alhier verminderd en gebracht van
17 cent op 15 cent.
DOMBURG. Vrijdag j.l. gaf mej. H.
LIeyse uit Amsterdam in de Winterclub
alhier een interessant verslag van haar
reis in Zuid-Afrika, met eenige leden der
Conféderation Internationale des Etudi-
ants ondernomen. Het reisgezelschap,
bestaande uit 4 Nederlanders, 3 Engel-
schen, 2 Luxemburgers, in Parijs stu-
deerend, 3 Duitschers en 3 Polen, ver
trok 12 Juli 1929 uit Southampton. Zij
waren in Zuid-Afrika de gasten der Uni
versiteiten, die van Kaapstad, Stellen-
bosch, Johannesburg en de Universiteit
van Zuid-Afrika, welke haar colleges
heeft te Pretoria, Grahamstown, Wel
lington, Bloemfontein en Pietermaritz-
burg. Al deze plaatsen en nog verschil
lende andere, als Port Elisabeth en Dur
ban werden bezocht en van hun karak
ter wist mej. Heyse, door haar heldere
en onderhoudende wijze van voordragen,
haar hoorders een blijvenden indruk te
geven, gesteund door talrijke eigen opna
men. Even belangwekkend waren de kor
te, duidelijke schetsen der groote, Afri-
kaansche problemen, verband houdend
met de gemengte bevolking der Unie: de
positie van het kleurlingenras: the Cape-
people, de woning- en loonkwestie der
neger-arbeiders in de gouddistricten
(Johannesburg), het probleem der „ar
me blanke", de talenkwestie. De laat
ste maakt niet den indruk zoo scherp
te zijn als die in België, tenzij in som
mige plaatsen als Johannesburg, dat
agressief-Engelsch staat tegenover haar
Hollandsch-Afrikaansche buurstad Preto
ria. Ook als moderne geldstad tegenover
rustig-intellectueel milieu vormen beide
steden een tegenstelling.
Zuid-Afrika met zijn groote afstanden,
zijn steden die jong zijn en modern in
hun snelle opkomst, geeft aspecten die
aan Amerika herinneren, maar het heeft
meer cachet, bewaart in zijn mooie boe
renplaatsen (Stellenbosch) de bekoring
van het oude, historisch-gegroeide: in de
gebruiken van zijn zeer gemengde bevol
king vertoont het nog zeer interessante
en schilderachtige folklore (de initiatie
feesten in het Fingo-protectoraat, de In
dische markt te Durban) en zijn natuur
is even afwisselend als zijn bevolking.
Telkens wist de spreekster een indruk
te geven van de schoonheid en het merk
waardige van het Zuid-Afrikaansche
landschap, om ten slotte langer stil te
staan bij een hoogtepunt van natuur
schoon: de Victoria-watervallen der Zam-
EN
nd
teb
ing
:en
net
uw
LH.
rie-
ene
ros-