^Provinciale ifeeutvsche
No. 49
DONDERDAG 27 FEBRUARI 1930
173e Jaargang
Dit nummer bestaat uit 2 Bladen
EERSTE BLAD
IN ONZE
STATEN-GENERAAL.
BINNENLAND
N.V. STÖQMWASSCHER1J
.VOLHARDING 5
Kent U reeds onze wasch,
berekend per Kilo
MIDDELBURGSCHE COURANT
De abonnementsprijs bedraagt voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen
2.30, elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg
18 cent per week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën
30 cent per regel; voor ingezonden mededeelingen 60 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven.
UITGAVE: N.V. MIDDELBURGSCHE COURANT
Lange St. Pieterstraat, Middelburg
Telefoonnummers:
Redactie 269 Administratie 139
Postchèque en Girorekening 43255
Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2,10; elke regel
meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uit
drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regels
opgenomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven" oi
„Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummers 5 cent.
TWEEDE KAMER.
Indische begrooting,
Afdeeling Justitie.
Antwoord van den Minister.
Bij de voortzetting van de behande
ling Van de Indische begrooting heeft de
heer W ij n k o o p (c.p.) nog betoogd, dat
het recht in Indonesië misbruikt wordt
door grond aan Inlanders toebehoorend,
te onteigenen en de bevolking uit te bui
ten.
Voorts critiseerde hij uitvoerig het
wervingssysteem van koelies op Suma
tra, hetgeen een vorm van slavernij is.
De a.-r. heer B e u m e r meende dat de
communistische karchttermen hier ge
bruikt, meer van toepassing zijn op Rus
land, waar de doodstraf zonder vorm
van proces wordt toegepast. Hij betreur
de het optreden van den heer Kupers in
Genève, toen hij over poenale sanctie
sprak en zeide geen voorstander te zijn
van de poenale sanctie in zijn ouden
vorm. Hij keurde de plannen goed, om
te komen tot beperking, betreurde ech
ter, dat de overheid Zondagsrust ne
geert.
De heer Enge ls (r.k.) zeide dat de
christelijk georganiseerde arbeiders, de
regeering steunen tegen den strijd tegen
de communisten. Deze afgevaardigde
drong verder aan op uitbreiding van de
arbeidsinspectie.
foen kwam de minister van koloniën,
mr. de Graaff, aan het woord. Het
aantal gevallen, waarin de doodstraf
wordt toegepast, is zeer klein. Niemand
is voorstander van lijfstraffen, maar in
Indië kan het nu eenmaal niet ontbre
ken. De toestand in de gevangenissen is
in de laatste 25 jaren veel verbeterd.
De regeling van den arbeid van vrou
wen en kinderen is door de Indische re
geering reeds ter hand genomen. Wat de
uitbreiding van het arbeidskantoor be
treft: de regeering wil de opleiding van
arbeidsinspecteurs theoretisch en prac-
tisch veel verbeteren.
De po enale sanctie is zeker
geen slavernij. Maar niet ontkend kan
worden, dat de werknemer een knellen
de betrekking kan gevoelen. Ook de on
dernemers en de employé's voelen wel
eens te weinig hun verantwoordelijkheid
tegenover de werknemers. Dat is een
schaduwzijde van de poenale sanctie.
Doch de minister zou niet zoover wil
len gaan de aanslagen met de poenale
sanctie in verband te brengen. De oor
zaak is gewoonlijk, dat er twee men-
schen tegenover elkaar staan, die el
kaar al heel spoedig niet meer begrij
pen. In veel gevallen zijn de feiten daar
van een uitvloeisel. Daar wordt in den
laatsten tijd veel aan gedaan, bijv. door
onderwijs in de Inlandsche talen, maar
de moeilijkheid blijft niettemin groot. De
vraag is of het niet beter is Inlandsche
jongelieden als employé's te gebruiken.
Deze vraag is stellig de overweging
waard.
Verbetering van de arbeidstoestanden
neemt een groote plaats in. Over het
algemeen zal het er veel van afhangen
of de Inlander zich op een onderneming
behagelijk voelt. Men mag niet zeggen,
dat in dat opzicht niet veel gedaan is,
doch er zal ongetwijfeld nog zeer veel
gedaan moeten worden. De Zondagsrust
is reeds meer naar voren gekomen, doch
niet altijd strikt te handhaven.
We moeten aldus minister De
Graaff meer den weg op van den vrij
en arbeid. De handhaving van de poenale
sanctie zou een groot gevaar zijn omdat
men daardoor een bodem schept die zeer
toegankelijk is voor communistische in
vloeden. De afschaffing kan men echter
niet wenschen. Waar de teekenen van
den tijd wijzen op een gradueele afschaf
fing, mag men van de werkgevers eischen
dat zij met alle macht met de regeering
meewerken aan de geleidelijke afschaf
fing. De minister is er van overtuigd, dat
binnenkort dienaangaande meer zeker
heid zal bestaan.
Tenslotte werd de justitie-afdeeling
aangenomen. Alleen de heeren Cramer
en De Visser wenschten als tegenstem
mers te worden aangemerkt.
Heden voortzetting.
EERSTE KAMER.
Algemeene beschouwingen.
Begrooting 1930.
Thans is ook de Senaat tot de rijks-
begrooting genaderd. Met als punt één
de algemeene beschouwingen, die de
voorzitter verzocht zoo kort mogelijk te
willen maken, opdat deze morgen zullen
eindigen. Ongetwijfeld hielpen velen hem
dit wenschen.
De heer Van Lanschot (r.k.)
opende de rij en gaf een terugblik op den
uitslag der verkiezing en op de vorming
van dit ministerie, dat zich extra-parle
mentair noemt. Intusschen loopen in de
verschillende partijen de meening over
het karakter van het kabinet zeer uit
een.
De vraag waar het op aan komt is ech
ter of dit ministerie kan rekenen op de
partijen, waaruit het is samengesteld.
Voor wat zijn partij betreft, zal de heer
v. Lanschot het antwoord op die vraag
niet schuldig blijven.
Prof. Cranenburg betoogde, dat
de rechtsche partijen de verantwoorde
lijkheid voor het kabinet dragen, wan
neer zij er hun vertrouwen aan geven.
De heer L o h m a n vroeg waarom de
kabinetsformateur, na de mislukking zij
ner aanvankelijke opdracht, de taak niet
overliet aan een anderen parlementariër,
wiens naam op aller lippen lag.
Tenslotte de heer Wibaut (s.d.a.p.)
Hij is beducht dat de reg. zich zal be
palen tot administreeren, doch kan ze
ook regeeren? Paal en perk stellen aan
de buitensporigheden op leeningsgebied
der gemeenten, acht hij noodig. En voorts
klaagde hij, dat bij benoemingen zijn par
tij nog steeds te veel over het hoofd
wordt gezien.
Heden voortzetting.
Pleeg langzaam raad
Maar snel de daad.
reeds in September 1.1. plaats. Met be
trekking tot de bemanning moesten, al
vorens tot uitbetaling, waarmede de ver-
eeniging Zeerisico zich op verzoek der
regeering heeft belast, kon worden over
gegaan, veelal nadere inlichtingen wor
den ingewonnen omtrent het aantal leden
der bemanning van bepaalde schepen en
de door hen bekleede functies en hun
adressen. Thans is dat onderzoek slechts
nog voor de bemanning van vier schepen
niet afgeloopen. Het aan de leden der be
manning van de overige schepen toeko
mende is te hunner beschikking gesteld.
DE VLIEGDIENST BATAVIA—MEDAN
V.D. Anta meldt uit Batavia:
De K. N, I. L. M, Organiseerde gisteren
de laatste proefvlucht naar Singapore.
Het toestel keert heden terug. Zoowel
voor de heen- als voor de terugreis was
de machine volgeboekt. Dinsdag e.k.
vangt de geregelde dienst aan, terwijl
medio 1930 de opening van de lijn Ba
tavia naar Medan zal volgen.
ces. Aan die redding nam ook' deel kle
21-jarige I, de R. alhier, die -verschillen
de door hem geredde voorwerpen afgaf,
maar een gouden armbandhorloge van
den heer Lagaaij, den pachter der so
ciëteit achter hield. Ddit is voor de poli
tie aanleiding geworden om de R. die
reeds op zeer jeugdigen leeftijd met de
justitie en door haar met het rijksop
voedingsgesticht kennis maakte en ook
later o.a. tijdens zijn militairen dienst
blijk gaf het verschil tusschen „mijn en
dijn" niet volkomen te begrijpen, aan te
houden. Het horloge werd op hem' be
vonden, en zgn. bad hij vergeten het af
te geven.
De jonge man, met wien ook de poli-
litie te Enschedé nog iets heeft af te
rekenen, zal aan de justitie worden
voorgeleid.
Opgepast.
Het komt den laatsten tijd weer meer
malen voor, dat rijwielen, die door eige
naars siecnt worden opgeborgen, ver
dwijnen en dit zonder dat men er in
slaagt den dief te vinden. Men zij! op zijn
hoede en later, vooral des avonds', zijn
karretje niet onbeheerd buiten staan.
SS'
PRINSES JULIANA.
Prinses Juliana heeft het voornemen,
haar colleges aan de Leidsche universi
teit nog eenigen tijd voort te zetten. Gis
teren heeft zij een college in de vader-
landsche geschiedenis van prof. Huizin-
ga weer bijgewoond.
HET PACHTVRAAGSTIJK.
In een buitengewone vergadering te
Leeuwarden van de federatie Friesland
van den Vrijz.-Democrat. Bond heeft
het lid der Tweede Kamer de heer Ebels
gesproken over het pachtvraagstuk en
het ontwerp-Pachtwet.
Naar het verslag in de Leeuw. Ct.
meldt, heeft bij de gedachtenwisseling de
heer Wuite, lid van Ged. Staten van
Friesland, de hoop geuit, „dat het de v,-
d. Kamerfractie zou mogen gelukken, het
wetsontwerp door een massa van amen
dementen tot iets bruikbaars te her
scheppen."
De heer Ebels zegde toe, dat de vrijz.-
dem. Kamerfractie de noodige amende
menten zou indienen. In zijn rede betoog
de hij o.m., dat het voorgestelde conti-
nuatierecht niet de weg is om tot ver
sterking van de positie van den pachter
te komen. Hij gevoelde meer voor ver
goeding bij onredelijke pachtopzegging,
met de bepaling er bij, dat een onrede
lijke wijziging in de pachtvoorwaarden
ook recht geeft op vergoeding. De ver
goeding moest evenals in Engeland wor
den gesteld op tweemaal de jaarlijksche
pacht als maximum. En dan zou men
moeten krijgen pachtcommissie met ver
strekkende bevoegdheid, ook ten aanzien
van de vaststelling van 'n redelijke pacht
en redelijke pachtvoorwaarden,
DE RAADSKELDER TE UTRECHT.
De raadskelder te Utrecht zal op 7
Maart des middags 3 uur officieel worden
geopend. Een groot aantal personen is tot
bijwoning van deze opening aitginoodigd.
Nadat de pachter, de heer Hendrikx
uit 's Hertogenbosch, het woord zal heb
ben gevoerd, zal o.a. spreken dr. J. P.
Fockema Andreae, burgemeester van
Utrecht.
DE ENC-ELSCHE SCHADEVERGOE
DING AAN NEDERLANDSCHE
HARINGVISSCHERS.
Op vragen van het Tweede Kamerlid
v. d. Heuvel betreffende de Engelsche
schadevergoeding voor Nederl. haring-
visschers heeft de minister van buitenl.
zaken geantwoord:
De schadevergoeding voor Nederland-
sche visschers, in de vraag bedoeld, is
thans bijna geheel uitbetaald. Wat de
reeders betreft, had deze uitbetaling
QROOTE MARKT C 12 Tel. 304
DROOö TOE 25 ct.
PERS-OPMAAK 30 ct.
MANQEL-OPMAAK 35 ct.
Alle wassehen blijven
streng gesepareerd en
behoeven MIETgemerkt.
Voor kleine wasschen
en voor 'ben die van
het „Kilotarief' geen
gebruik wenschen te
maken berekenen wij
ook per stuk.
(Ingez. MedL.
ZEELAND
De Minister van Financiën maakt be
kend dat Ven behoeve van T-rijks schat'-*
kist is ontvangen: wegens over vorige
jaren te weinig betaalde belastingen
naar inkomen en/of ver mogen (gewetens-
geld) bij
den ontvanger der directe belastingen
te Kortgene f55.46; te St. M a-ar-
tiemisd ijk f49.78; bij den inspecteur
der directe belastingen te Middel
burg f 550, f 300, te Terne u zen
f31.80, f 17.50.
MIDDELBURG.
Begin van brand.
In de keuken van de firma Meinsma
in de Lange Delft, dus een der percee-
len, waar in op 7 December igroole
schade werd aangericht, tengevolge
waarvan deze zaak gedurende ongeveer
twee maanden gestolen bleef, is heden
morgen weder een begin vani braad uit
gebroken. Een der bewoonsters stond in
de keuken goederen te wasschen met
gasoline, op een behoorlijken afstand
van de kachel. Vermoedelijk doordat de
damp va,11 de gasoline in brand vloog,
•ontstond brand en liep de bewoonster
vrij ernstige brandwanden aan het gelaat
op.
Op het geroep van brand, snelden een
agent van politie, die in de Lange Delft
dienst had en enkele burgers te hulp
en mochten zij er door krachtig optre
den in slagen het vuur in den aanvang
te stuiten. Toch was aan de verf in
de keuken en aan aanwezige kleeding-
stukken nog vrij veel schade toege
bracht. V
Het politiebureau had ook "kennis ge
kregen van het gebeurde en o.a. de mo
to rsp uil I in de Helm was reeds naar
'buiten getrokken, toen "bericht kwam,
dat de hulp ditmaal gelukkig niet noo
dig was.
Diefstal bij den brand in de Vergenoeging
Bij het begin van den brand in de
sociëteit de Vergenoeging op den 19 Fe-
brnai'i werden door verschillende per
sonen pogingen aangewend een en ander
nog te redden en dit ten deele imep sue
WALCHEREN.
De Ambachtsvrouwe van Oost- en
West Souburg, mevrouw Douairière Cor-
nelie Marie Pauline Schorer van de Sou
burgen geboren van Kinschot is op 92-
jariigen leeftijd te 's-Gravenhage overl
ieden.
NIEUW- EN ST. JOOSLAND~Bij" een
gisteren door de poditie alhier gehouden
controle, werd een motorrijder aangehou
den woonachtig te Nieuwdorp„ die niet
in het bezit bleek te zijn van een rij
en nummerbewijs, en evenmin van een
wegkaart. De man bleek een en ander
ook' niet thuis te hebben. Het motorrij
wiel werd in beslas menonnen en een
drietal processen-verbaal werden opge
maakt.
OOSTKAPELLE. Blijkens het jaarver
slag van het fonds „Ziekenzorg" alhier
over 1929, bedroegen de ontvangsten
f 389.48J/2en de uilgaven f275.29.
Aan 19 personen werden versterkende
middelen verstrekt; 40 verplegingsartike-
len werden in bruikleen gegeven.
ZUID-BEVEL AND
GOES. Toen de heer v. d. B. alhier.
Maandagavond in zijn auto uit de rich
ting Bergen op Zoom naar Goes reed,
is hij onder Riband-Bath, bij het begin
van den nieuwen rijksweg in de sloot
'gereden Jmeudt de G. Crt. De heeir V. dl
B. en zijn passaigjer de heer F. de J.
bekwamen eenige verwondingen. De di
recteur van den Bathpolder, in de na
bijheid van wiens woning het ongeval ge
beurde, vervoerde dc gewonden per auto
naar de woning van den dokter te Ril
land. De auto, die zeer emslig beschadigd
is, werd later gelicht en naai* Goes ge
transporteerd.
HFINKENSZAND. Dinsdagavond hield
voor de afd. van den Bijz. Vrijw. Land
storm de heer Laernoes, secretaris van
het Gewestelijk Landstorm Comité een
uiteenzetting van het nut dat de Vrijw.
Landstorm op dit oogenblik nog heeft.
HEINKENSZAND. In verband met een
•raadsbesluit 0111 het groote 'lokaal der
O. E. school als schoollokaal op te
heffen en dit lokaal beschikbaar te stel
len voor vereenigingslokaal had de bur-
jgemeesler alhier een vergadering opge
roepen van de besturen der drie groot
ste van het tegenwoordige lokaal ge
bruik makende vereenigingein n.l. mu
ziekgezelschap Euterpe", zangvereeni-
ging „Ons Genoegen" en de tooneelver-
'eenïging „Kunst naar Kracht".
Uit de besprekingen bleek, dat cl© be
sturen der opgeroepen vereenigingen bij
zonder veel prijs stellen op behoud van
liet lokaal als vereenigingslokaal en dat
zij hun vereenigingen gaarne z.ullen aan
sporen alles in het werk te stellen om de
viioodige .gelden voor inrlchtin'g bijeen!
te kregen.
Het bestuur der tooneelvereeniging
deed de toezegging ten bate van het Io-
1 aal uilvoeringen le geven op 4 en 8
Maart a.s.
Nu de burgemeester den indruk heeft
dat de vereenigingen oók op financieel
gebied willen medewerken, zal hij gaarne
medewerken om het lokaal te doen ma
ken tol vereenigingsgebouw voor alle :n
deze gemeente bestaande vereenigingen.
Th'ia-na sloot hij de vergadering.
NISSE. Dinsdagavond j.l. hield de
„Groene KruLsvereeniginig alhier een al
gemeene vergadering. De vereeniginjg tel
de 92 leden. Uit het verslag van 'dehl
penningmeester bleek, dat de inkomsten
van het Groene Kruis over 1929 waren
i'167.70 en de uitgaven f87.88.
De inkomsten van de T.B.C.-bestrijding
over 1929 waren f 154.77i/2 en de uitga
ven f 148.
Toegestaan wercl aan het bestuur voor
aankoop materiaal f 100, zoo noodig
imeer.
SCHOUWEN-DUIVELAND.
BURGH. I11 de onder leiding1 van des
heer C. Blom, gehouden algemeene le
denvergadering der vereenigimig tot on
derlinge hulp bij brandschade „Een
dracht maakt Macht" memoreerde de
'voorzitter het 20-jarig bestaan der ver-
leeniging, erop wijzende, hoe geduren
de die jaren uiterst voordeelig is 'ge
werkt. Zij lelde in het afgeloopen jaar
116 leden mei een verzekerd bedrag van
'bijna 2 millioen giSden aan roerende
jgoederen. terwijl de brandschade in dit
jaar slechts f 229 bedroeg, zoodat van de
premie a f 1 per i 1000 een overgroot
gedeelte naar de reserve kon worden
overgebracht. De aftredende bestuursle
den de heeren C. Blom en \V. de Vrieze
werden herkozen, evenals dc altredende
commissarissen de heeren C. Moelker,
J. M. Dalebout en B. M. IToogenboom.
OOSTERLAND. Met de Staats Crt. van
26 Febr. zijn verzonden afdrukken van
de akten betreffende de coöp. kotenver-
eeniging Ooslerlands Kolenfonds G.A., al-
hiier
THOLEN,
ST. MAARTENSDIJK. In de alhier ge
houden algemeene jaarvergadering van
de vereeniging het „Groene Kruis" bleek
uit de rekening en verantwoording over
1929 dat de ontvangsten hebben bedra
gen voor het Groene Kruijs f 2058: /de uit
gaven f 1803.
De ontvangsten voor de afdeeling T.
B.C.-bestrijding; hadden bedragen f 819;
de uitgaven f 809.
Blijkens het jaarverslag bedroeg het
aantal leden op 1 Januari 1930 556.
De zuster legde in liet afgeloopen jaar
in totaal 2887 bezoeken af waarvan 2201
voor rekening van het Groene Kruis en
de rest voor de T.B.C.-bestrijding.
Met betrekking tot de T.B.C.-bestrijding
'kan worden gemeld, dat in 1929, 23 ge
zinnen onder toezicht stonden met een
getal van 24 patiënten. In den loop van
genoemd jaar vermeerderden deze cij
fers met respectievelijk' 7 en 8. Op 1
Januari 1930 stonden onder toezicht 29
gezinnen met een getal van 30 patiënten.
Goedgekeurd werd de begroeting voor
het dienstjaar. 1930 bedragende die voor
het Groene Kruis in ontvang en uitgaaf
f 2082 (hieronder een bedrag van f 200)
voor aankoop van verplegingsartikelen en
die voor de T.B.C.-bestrijding f 884.
Besloten werd de minimum-contributie,
thans bedragende f 0.75 te brengen op
f 1.—.
ZEEUWSCH-VLAANDEREN O. D.
TERNEUZEN. Toen een dezer dagen
een alhier ligigende schipper van een
motorschip zijn lading stnoo wilde afdek
ken, kwam nij lol de minder aangename
ontdekking dat een tweetal dekzeilenter
waarde van f 160 waren ontvreemd. De
politie stelt een onderzoek in.
SAS VAN GENT. I11 deze gemeente is
de. melkprijs met 2 cent per liter verlaagd
en dus gebracht op 14 cent.
ZEEUWSCH-VLAANDEREN W, 1).
ZUIDDORPE. Naar de Z. K. verneemt
is dc Provincie bereid een renteloos voor
schot te verstrekken van f 60.000 voor
de verbetering van den weg Zuiddorpe-
Koewacht.
Besmettel ij ke ziekten.
Het aantal gevallen van besmettelijke
ziekten over de week van 16 tot en met
22 Februari in de provincie Zeeland be
droeg Roodvonk: St. Maartensdijk 3;
Vlissingen 1.
In genoemde week werden geen geval-
nis van het Staatstoezicht op de Volksge-
nis van hetStaatstoezicht op de Volksge
zondheid gebracht.