^roirirtciale ifeemusche
De XX® Eeuw.
No. 35
DINSDAG 11 FEBRUARI 1930
173c Jaargang
Dit nummer bestaat uit 2 Bladen
EERSTE BLAD
„Luctor et emergo"
BINNENLAND
DE KON. FAMILIE IN BEIEREN.
DE ONDERWIJSBEGROOTING.
DE DEFENSIEBEGROOTING,
DE ZOMERTIJD.
DE DROOGMAKING DER
ZUIDERZEE.
De Talmoed.
OUD-GOUVERNEUR FRUYTIER.
„NEDERLAND"-EXPRESS.
De „Zeeland,"
MIDDELBURG.
Middelburg-Indië.
VLISSINGEN-
ZUID-BEVELAND.
KERKNIEUWS
Een nieuw Bisdom.
MIDDELBURGSCHE COURANT
De abonnementsprijs bedraagt voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen
2.30, elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg
18 cent per week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën
30 cent per regel; voor ingezonden mededeelingen 60 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven.
UITGAVE: N.V. MIDDELBURGSCHE COURANT
Lange St. Pieterstraat, Middelburg
Telefoonnummers:
Redactie 269 -:- Administratie 139
Postcheque en Girorekening 43255
Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10; elite regel
meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uit
drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regels
opgenomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven" of
„Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummers 5 cent.
Naast onze nationale spreuk „Je main-
tiendrai" staat onze provinciale „Luctor
et emergo" beiden forsche, krachtige
en kernachtige deviezen, die in gecon-
centreerden vorm de essence bevatten
van onzen Nederlandschen en van den
Zeeuwschen volksaard.
Wanneer er echter eens een Zuiderzee-
provincie zal zijn ontsaan, en de eer
ste, een weggedeelte voltooiende stap,
is daartoe gisteren gezet dan zouden
wij ons kunnen voorstellen, dat de be
woners daarvan, natuurlijkerwijze al on
der het „Je maintiendrai" vallende, nog
naijverig op ons „Luctor et emergo" zul
len wezen. Want is en wordt ook dat
grootsche werk, daar binnen onze eigen
landspalen schoon buiten onze zeedijken,
verricht, niet een langdurige worstelen
met de baren, om den kostelijken grond
aan het nat-zoute element te ontrukken,
hem bewaren en tegen aanvallen te be
schermen?
AI jaren is er gewerkt en geweldige
dingen zijn al tot stand gebracht; onze
knapste ingenieurskoppen staan vooraan
in den grooten, vreedzamen strijd, die
tot oorlogsdoel heeft landsvermeerdering
en gebiedsvergrooting van Nederland,
zonder dat een andere natie een duim
grond behoeft af te staan. Ja, met dezen
strijd dwingen wij zelfs de gulle bewon
dering af van alle ons omringende lan
den, tot verre daarbuiten, ook in andere
ververwijderde werelddeelen. Dat is een
element, waarop de heeren Colijn en
Reymer gisteren, met recht, de aandacht
vestigden.
Geen enkel groot werk wordt vol
bracht zonder kritiek, zelfs zonder dat
men, met cijfers en teekeningen, onwe-
derlegbaar heeft bewezen, dat het onmo
gelijk was!
Zulks is ook hier het geval.
Aan den eenen kant wordt, tot in de
Kamer toe, aangetoond, dat deze droog
legging onze financieeele draagkracht
verre zoü overschrijden.
En van velerlei andere kanten wordt
door echte, halve en ook door volslagen
on-deskundigen, beweerd, bewezen of
bepleit, dat afsluitdijk en inpoldering on
mogelijk zijn of tot rampen zullen voe
ren, zooals men die nog nooit beleefde.
Dat kon ook niet anders, en werd
stellig verwacht.
Maar zoolang het Nederlandsche volk
nog het volle vertrouwen heeft in de ken
nis, en bovenal in het verantwoordelijk
heidsgevoel van onze wawterbouwkun-
digen, mag en kan het niet anders doen,
dan al zulke waarschuwingen in woord
en geschrifte, naast zich neerleggen
en den droorflp^rfers vastberaden hun
gang laten gaan. De leek oordeele niet
op dit terrein vol voetangels en klemmen,
of, om in den stijl te blijven: hij wage
zich niet tp dezen bodem van glibberige
zeeklei.
Een welvarende natie als de onze, met
een wereldreputatie als waterbouwkun
dige, zal en moet tegen eiken prijs dit
grootsche werk voortzetten en doorzet
ten, tot 't lieflijk einde: de Zuiderzee be
dwongen en tot IJselmeer getransfor
meerd, met achter de dijken de golven
de graanvelden, de sappige weiden en de
bloeiende bongerds!
Zoolang ge nog geen eigen hebt, moogt
ge ons Zeeuwsch devies leenen daarbij:
Luctor et emergo, mijneheeren!
mnn.
_Be Prins heeft het voornemen zich
17 Februari a.s. naar Oberstdorf te be
geven en daar een|ige dagen te verblijven.
De Koningin en de Prinses woonden
mfet gevolg Zondag jl. de godsdienstoefe
ning bij in de Evangelische kerk.
De Koningin stelde veel belang in de
skiwedstrijden welke de vorige week zijn
gehouden.
Blijkens het Voorloopig verslag der
Eerste Kamer over het hoofdstuk Ondër-
wijs der begrooting 1930 hebben en
kele leden geklaagd, dat de L. O. .wet
1920 nog steeds niet volledig is inge
voerd. Nu 's lands financieele toestand
gunstig te noemen is en een volkomen
deskundig, in de praktijk van het on
derwijs geschoold minister is opgetreden,
werd de hoop uitgesproken, dat deze zal
trachten, den toestand weer eanig(szins
in goede banen te leiden, voornamelijk
betreffende verbetering van de lichame
lijke opvoeding; verlaging van: het aantal
leerlingen per onderwijzer; verbetering
van de Opleiding van de onderwijzers,
en verbetering van de onderwijzerssala-
rissen.
Dezelfde leden spraken er hun leedwe
zen over uit, dat de minister niets doet
voor het voorbereidend onderwijs en,
voor het onderwijs aan zwakzinnige en
onvol w'aardige kindere n
Volgens het voorloopig verslag der
Eerste Kamer van de begrooting van
Defensie is de vraag gesteld, of de [minis
ter ei-van doordrongen is, dat vooral
het vlagvertoon en de bescherming van
de Nederlardsche belangen in het bui
tenland dringend uoodig maakt, Hat in
het thans bestaande absolute gebrek aan
bruikbaar materiaal zoo spoedig moge
lijk worde voorzien. Dat de opiumjager
Arend maar ook eenigszins voldoende
zou zijn om ons gezag in de Caraïbische
zee te doen gelden, meenden meerdere
leden te moeten betwijfelen.
De. minister spreekt van een tijdelijke
stationneering, maar verklaart daarnaast,
dat deze „tijdelijkheid" het gansche jaar
1930 zal duren, dat vervolgens een oor
logsschip (welk?) ook weer tijdelijk daar
zal vertoeven, totdat een definitieve ma
ritieme bescherming voor "Curacao zal
zijn getroffen. Spoedige voorziening in
liet beslaande euvel achtten deze leden
onontbeerlijk.
De minister van binmenl. >;akcn en
landbouw hheeft in een, circulaire aan
de gemeentebesturen de aandacht ge
vestigd op het kon. besluit volgens het
welk de zomertijd dit jaar zal aanvangen
op 15 Mei en zal eindigen, op 5 October.
De minister eindigt zijn circulaire met
de opmerking, dat de gemeentebesturen
gelieven toe le zien dat de tijdsaanwijzing
op de openbare, door die besturen be
heerde klokken, gedurende genoemd tijd
vak in overeenstemming zij met de tijdis-
vervroeging.
Zooals wij gister reeds meldden zijn
gistermiddag de beide gemalen te He-
demlhlik en Den Oever voor de inpol
dering van den Wieringermteer poldeir
in tegenwoordigeheid van, tal van autori
teiten in werking gesteld.
Nadat de directeur-generaal ir. de
Blocq van Kuffeler zijn rede gehouden
had, heeft oud-minister H. Colijn, voor
zitter van den Zuiderzeeraad de aanwezi
gen toegesproken en gewezen op de
andere interessen, die met de droogleg
ging der Zuiderzee verband houden.
Want wanneer het Wierhigermeer zal
zijn leeggepompt, moeten de nieuw' ver
kregen gronden als bouwland in gebruik
worden genomen.
Twaalfhonderd kilometer kavel- en
wegslooten moeten worden gegraven, een
afstand van hier tot Milaan, en er moet
een begreppeling worden aangebracht,
die in totaal even lang zal zijn als de
geheele omtrek van de aarde, n.l. 40
millioen meter. Er moet worden voor
zien in veel behoeften ein daarvoor zijn
arbeidskrachten noodig, die niet ontleend
kunnen worden aan de naaste omgeving,
omdat daar anders een ernstige storing
in het landbouwbedrijf zou intreden. De
aanvoer van arbeidskrachten zal dus
moeten worden georganiseerd.
Dan zal de grond bouwrijp moeten
worden gemaakt en daarbij zal een. dank
baar gebruik gemaakt kunnen, worden
van liet werk,, dat de commis(sie-Lovink
in den proefpoider Andijk heeft verricht.
En dan komt aan de orde de quaestie
van de uitgifte van gronden, die vee! stu
die zal vergen.
Kamende tot het kostenvraagjstuk, zegt
spr. dat ons zeer alarmeerende be
schouwingen niet zijn bespaard. Men zal
de drooglegging van de Wieringermeer,
wat de kosten betreft, voor de verdere
werkzaamheden niet als maatstaf mogen
nemen. Persoonlijk is de heer Colijn van
meening, dat men met e«n cijfer van 200
millioen gulden tekort dient te rekenen.
Is dat veel? Neem aan. dat men voor
die 200 millioen een leening van 5 pet.
zal sluiten met een aflossing in vijftig
jaar, dan zou die vijftigjarige annuïteit
neerkomen op 'n, bedrag van f 10.120.430
per jaar. Is dal veel? Is het te veel, wan-
Rabbi Ashi zeide: „Barmhartigheid
is grooter dan alles."
neer men de Rijksbegrooling met tien
millioen per jaar bezwaart cn daarvoor
de beschikking krijgt over 225.000 h.a.
'grond? L
Wpnneer de zaak zoo gesteld wordt,
is het niet veel. Er zit nog een ondiere
kant aan het vraagstuk en dat is,, dat;
ieder volk, wanneer 'L het geloof in zijn
eigen kracht behoudt en wanneer het in
zichzelf voelt,, dat het van tijd tot tijd
tot dergelijke dingen in staat is,, als' 'de
drooglegging der Zuiderzee, nimmer ten
onder zal gaan.
In het voorloopig verslag der Eerste
Kamer nopens de begrooting van arbeid
wordt medegedeeld, dal verscheidene le
den den minister verzochten om nadere
toelichting van hetgeen in de pers is
vermeld,, omtrent een eventueele her
benoeming van ir. L. A. Fruytier bij
dezen dienst. Deze leden waren algemeen
van nieening,. dat een dergelijke herplaat
sing bij de Arbeidsinspectie alleen dan
zou kunnen geschieden,, wanneer daar
een vacature bestaa't.
Is zulks het geval,, dan behoort de we
der in den dienst opgenomen ambte
naar genoegen te nemen met de beschik
bare opengevallen plaats.
Zoo het inderdaad juist is, dat de
zeer bekwame, te 's-Gravenhage gevestig
de inspecteur ir. Huygens' naar Maas
tricht werd overgeplaatst om den oud-
gouverneur van Curacao in de residentie
benoemd le krijgen, dan achtten de leden,,
hier aan het woord,, zulks zeer onrecht
vaardig. Zij vroegen zich af, welk alge
meen belang met zulke mutaties ge
moeid is. Immers, alleen wanneer een
algemeen belang' op spel staat, zijn der
gelijke overplaatsingen le rechtvaardigen.
Het was dezen leden niet gelukt het
te dezer zake in gevaar gebrachte alge-
meene belang,, dat vooral in het onder
havige geVal wel zeer evident zou moeien
zijn, op te sporen.
De speciale trein met past en passa
giers, in aansluiting op het s.s. „Koningin
der Nederlanden", zal Vrijdagmorgen; 14
Febr. te 11 u. 10 van Genua vertrekken).
Aankomst Zaterdagmorgen 15 Februari
ite 7 u. 57 le Arnhetrry, 8 u. 48 te Utrecht,
9 u. 45 te Den Haag S,,Sj^ 9 u. 3ö lei Am
sterdam Wi.P., 9 u. 53 te Amsterdam G.S.
en 9 u. 52 te Rolterdam'-Maas.
De heer J. J. da Silva, directeur van
het persbureau V. D. te Amsterdam, is
benoemd tot ridder in de Kroonorde van
België.
Gisteren is aan den gemeenteraad van
Amsterdam een door 195 leden der Ver-
eeniging voor den Effectenhandel getee
kend verzoek gezonden om bij de be
sprekingen over den verkeerstoestand op
het Rokin en de daarbij aansluitende we
gen zich uit te spreken voor demping
van het Rokin. e
De „Nwe Arnh. Ct." verneemt, dat 't
bestuur van de A. K. U. thans heeft be
sloten om tot sluiting over te gaan van
de fabriek te Oberbruch en de fabriek
te Arnhem te bestemmen tot algemeen
proefbedrijf van de A. K. U.
Een aantal der leidende krachten te
Oberbruch zal worden overgeplaatst naar
de proeffabriek te Arnhem. Ook in ver
schillende andere functies bij de Enka
zullen Duitschers aangesteld worden; een
regeling dienaangaande is echter nog
niet definitief getroffen.
ZEELAND
Nader vernemen wij, dal ook de coö
peratieve suikerfabriek te Roosendaal
zich heeft teruggetrokken uiit dei combi
natie, die zich gevormd' heeft tot aan
koop der coöperatieve suikerfabriefk
„Zeeland".
Heden herdacht de heer D'. II.
Loodewijk, commies hij den Raad van
Arbeid alhier, het feit dat hij 25 jaren
werkzaam is bij de sociale verzekerings
wetgeving. De voorzitter van den Raad
van Arbeid en een deputatie uit de amb
tenaren hebben hem1 gecomplimenteerd
en een huldeblijk aangeboden.
Gisteren opende de heer C. A. J.
Everaerl in de Langedelft B 113, op deu
hoek van de Nieuwe Kerkstraat een hor
logemakerszaak. De heer Everaert, die
reeds 7 jaar werkzaam is geweest in de
thans opgeheven zaak der firma J. M.
Boone en Co., hoopt de voetsporen van
zijn patroon, die evenals zijn vader zoo
vele jaren lang een uitstekenden naami op
dit gebied heeft gehad, te drukken. Dit
heeft hij reeds getoond bij de inrichting
van zijn winjkel, die een netten indruk
maakt en reeds gisterenavond aller be
langstelling trok. Het geldt hier nu cen,s
een nieuwen winkel, die de concurrentie
voor anderen niet vergroot, doch slechts
verplaatst.
Wederom bereiken ons ernstige
klachten over luisteraars, die een be
paalde uitzendvereeniging aanhangen, dat
zij door genereeren mede-luistervinken
beletten naar andere uitzendingen te
luisteren. Tlians komt de klacht uit de
omgeving van de Latijnsche Schoolstraat
Nogmaals doen wij een beroep op ieder
radiobeziller alles na te laten wat andere
in het luisteren kan bemoeilijken. De
strijd tusschen de verschillende vereen i-
gingen, hoe die ook te betreuren is, moet
ergens anders dan in den aether zeil'
worden beslecht of verzwakt.
Met de Staatscrt van 10 Febr.
zijn verzonden afdrukken van de statu
ten betreffende de N.V. de Middelburg-
Is che Courant.
„Tot Steun".
Gistermiddag had de algemeene ver
gadering' van de vcreeniging „Tot Steun"
plaats. Zij werd geopend door den vice-
voorzitter, den heer H. J. van Geuns,
die zeide dat ds. IE J. Kastein wegens
droeve familieomstandigheden niet aan
wezig kan zijn.
De commissie lot het nazien der re
kening brengt Dij m ode van mej'. Erme-
rins, verslag uit van haar werk, alles
werd in orde bevonden.
Daarna volgden de gewone werkzaam
heden: vjorlezeii van het jaarverslag^
toelichting van de rekcn'ng, altreden van
een bestuurslid dat herkozen werd, dit
maal was hel mej. M. Callenfels, uitloten
van twee rentelooze aandeelen en be
noeming van een commissie tot het na
zien der rekening over 1930, bestaande
uit de dames mejuffrouw A. M. de Man
en mevrouw SchulteMalgo.
Aan het jaarverslag ontleeneu wij het
volgende
Er werden dit jaar zes bestuursverga
deringen en cén ledenvergadering gehou
den, een gVooter aantal dan in andere
jaren, waaruit blijkt, dat „Tot Steun"
actief bezig is. De vereeniging kreeg dan
ook de voogdij over 2 nieuwe pupillen,
terwijl' de bereidverklaring voor een der
de geteekend is.
Den pupillen gaat het naar wensch;
één werd meerderjarig. Zij bleven in
hunne diverse tehuizen onder de liefde
volle zorg van hunne pleegouders.
Ril kas is f '251dit is jgeen winstsaldo,
daar er nog betalingen moeten plaats
hebben. Het leden- en begunsitigersaan-
tal bedraagt respectievelijk 52 en 73
'(verleden jaar 50 en 75). Als iets1 'bij
zonders vermeldt het verslag dat de
hoog]sl-contribue.erende leden zijn.... de
oud-pupillen
Met een opwekking tot steun van „Tot
Steun' eindigt hel verslag.
Zooals men weet, beslaat ten post
kante re alhier gelegenheid tot het voe
ren van telefoongesprekken met Ned.
Oost-Indië. Naar wij vernemen, wordt
daarvan nogal gebruik gemaakt ook'; het
aantal u i t Indië aangevraagde gesprek
ken overtreft daarbij dat naar Indië.
Binnerkort komt hier nog een toe te
juichen verbetering. Inplaats van de ge
wone interlocele telefooncel zal voor dit
transcceanische spreekverkeer een groo-
te geïsoleerde „familiecel" worden in
gericht, waardoor het mogelijk wordt,
imeer op z'n gemak en dus rustiger met
den Oost te spreken. Verder zal een :aan-
ta! „koptelefonen" het mogelijk maken,
dat enkele familieleden meeluisteren.
Dergelijke Indië-cellen zullen, naar* wij
vernamen, in de verschillende provin
ciën geplaatst worden, één of twee per
provincie voorloopig.
Bij een ingezetene alhier was een
geldlrommel met f 200 ontvreemd. De
politie heeft den dader, di>e eerst naar
Antwerpen was uitgeweken aangehouden
en het geld opgegraven, dat ten deele
bij den Spiiiboezem was 'begraven. De
man is ter beschikking der justitie ge
steld.
In een woning in de KorensLraat
is door buren een begin Van. bramd fge-
bliulscht, die ontstaan was doordat een
man in beschonken toestand met eeta
brandende sigaret op het bed was 'gaan
liggen.
Van een Belgisch stoomschip, dat
op weg was van Antwerpen naar de
Congo, is een Belgische verstekeling aan
wal gezet en over de grens gebracht.
's H. ARENDSKERKE. In de Maan1-
dagv oormiddag gehouden raadsvergade
ring werd o. m. medegedeeld, dat de hoo
rnen staan langs den Parallelweg, toe
gang gevende tot het station 's Heer
Arendskerke, door B. en W. niet zijn ge
gund, omdat de som welke daarvoor in
geschreven is, hen te laag voorkwam.
Verder werd besloten als lid toe te tre
den tot den Provincialen Brandweer-
bond. In verband met een van de Ge
zondheidscommissie te Goes ingekomen
advies, wordt besloten de perceelen,
staande in den Noord Kraayertpolder,
plaatselijk gemerkt wijk H nos. 121, 122
en 123, onbewoonbaar te verklaren, als
zijnde deze woningen niet meer ter be
woning geschikt.
Vervolgens wordt op voorstel van B.
en W. besloten een geldleening aan te
gaan van 12.000 tegen hoogstens 5
's jaars voor de vergrooting van de R. K,
Bijz. lagere school té Noord Kraayert,
gemeente 's Heer Arendskerke.
Bij de rondvraag verzoekt de heer
Schipper maatregelen te nemen, dat
worde voorkomen, dat het vuil voor den
aschbak bestemd, niet daarvóór, maar
daarin worde geworpen,
ZEEUWSCH-VLAANDEREN W. D.
GROEDE. Zaterdagnacht kreeg de po-
litei aangifte van diefstal va,n»cen gaber-
dineregenjas die was bevestigd op een
rijwiel, dat onder de waranda van een
café le Kruisdijk, was gezet. Door de po
litie wordt een onderzoek ingesteld.
De gebouwen en gronden van Gast- en
Weeshuis te Aardenburg.
Onder enorme belangstelling had Maan
dag ten overstaan van notaris P. G. J.
van der Schrieck de verkooping plaats
van de gebouwen van het voormalige
Burgergasthuis. Voor koop a, de dokters
woning met tuin, ter grootte totaal van
2530 c.A., werd kooper de bewoner, dr.'
J. de Hullu voor 10.000; voor koop b,
het oude mannenhuis met schuur en erf
pachtsperceel, totaal groot 1036 c.A., H.
Jolivet voor 3250;; voor koop c, het
gasthuis met er achter gelegen erfpachts
perceel, totaal groot 4020 c.A., de ver
eeniging St. Jan, commissie tot beheer
der goederen van gast- en weeshuis af
komstig en toebedeeld aan het R. K,
armbestuur, en ten slotte van koopen d,
e en f, in cumulatie, zijnde de tuin met
een deel van laatstgenoemd erfpachts
perceel, totaal groot 2090 c.A., de Geref,
Kerk voor 1350,
Onder zeer groole belangstelling
heeft Zondagmiddag ds. v. Peursem
na een 22-jarig" verblijf le ELndJhoven,
voorai bevestigd door prof. dr. G. A.
v. d. Bergh van F.ysinga van Santpoort,
zijn intrede gedaan in de Ned. Herv. Ge
meente te Uitgeest.
,o
Ned. Herv. Kerk,
Beroepen te Ierseke, ds. G. J. Slree-
der, te Heinenoord.
Bedankt voor het beroep naar Rot
terdam (18e predikantsplaats), door ds.
S. H. Voors, te Zierikzee.
Geref. Kerk.
Aangenomen het beroep naar Seroos-
kerke (W.j door NV. F. M. Lindeboom,
cand. te Amsterdam, die bedankt heeft
voor Oostburg.
Bedankt voor het beroep naar Brüi-
ïiiissef— Oosterland. door ds. E. H. Wol-
dring te Kornhorn.
Chr. Geref. Kerk.
Tweetal te Vlissingen: ds. W. Kremer
te Kornhorn en ds. J. W. van Ree te
Barendrecht.
Naar aanleiding van het bericht over de
geruchten inzake de stichting van een
bisdom Leeuwarden, meldt de „Volks
krant":
In aansluiting op dit bericht kunnen
wij melden, dat ons dezer dagen soortge
lijke geruchten bereikten.
Ons werd medegedeeld, dat de Zeeuw-^
