^rotiirtciale
De XX® Eeuw.
„PATRIOT".
STER-TABAK
Ëlectro-Bioscoop - Markt,
No. 22
MAANDAG 27 JANUARI 1930
173e Jaargang
Dit nummer bestaat uit 2 Bladen
EERSTE BLAD
BINNENLAND
EMIEL JAMMINGS
COURANT
De abonnementsprijs bedraagt voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen
f 2.30, elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg
18 cent par week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën
30 cent per regel; voor ingezonden mededeelingen 60 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven.
UITGAVE: N.V. MIDDELBURG5CHE COURANT
Lange St. Pieterstraat, Middelburg
Telefoonnummers:
Redactie 269 Administratie 139
Postchèque en Girorekening 43255
Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10; elke regel
meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uit
drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regel#
opgenomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven" of
„Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummers 5 cent.
Meer licht!
In de gapende wonde, die tandarts
„Brand" in de Langedelft veroorzaakte,
door uit onze onder- en bovenkaak 8
gave kiezen te trekken, heerscht des
avonds niet de halve duisternis, die men
er zou verwachten integendeel, en er
is zelfs in den Raad al naar gevraagd,
of er in onze voornaamste winkelstraat
niet wat meer van die mooie extra-hel
dere lampen konden komen.
Maar neen, dat ging niet. Of de stroom
leiding dan wel de gemeentelijke geldkist
het niet toelieten, dat kunnen we ons
niet meer herinneren, maar dat extra-hel
dere licht bleek slechts uit droeve nood
zaak geboren en zal dan ook wel
weer verdwijnen, als de nieuwe winkel
panden weer het hunne zullen bijdragen
tot verlevendiging en vervroolijking van
het avond-straatbeeld daar ter plaatse.
Dat brengt ons ook op een onderwerp,
dat hier wel eens aangeroerd mag wor
den: Er moet hier des avonds meer licht
in de stad komen, met name in de winkel
straten. En dat nu eens niet vanwege
den gemeenteraad, maar: van de win
keliers zelf. Het is een grove fout, di-
rekt na de sluiting van den winkel de gor
dijnen of blinden te laten zakken, en de
hoofdschakelaar van de winkelverlich
ting om en uit te draaien. Neen de mo
derne koopman weet wel beter: als de
wet of verordening hem dan al belet, des
avonds na 8 uur te verkoopen, zij veroor
looft hem niettemin om den verkoop voor
te bereiden, door: I zijn met smaak inge
lichte etalage doeltreffend en overvloe-
dig-uitnoodigend te verlichten,; II met zijn
verstandige mede-kooplieden samen de
hoofd-winkelstraten, tot bv. des avonds
1010uur voor wandelend en door-
tiekkend publiek aantrekkelijk te ma
ken met helder verlichte etalages; III
door deze twee zaken samen de winkel
straat te maken tot een plaats, waar
iedereen des avonds door kuiert, vaak
staanblijvend, nu voor dezen, dan voor
genen winkel om IV het proces van den
koop reeds op den avond, wanneer hij
tijd heeft, bij den kijkenden klant voor
te bereiden.
Dat is bij ons niet, zooals het wezen
moet. Te vele zaken draaien tegelijk de
deur in t nachtslot en de knop van 't
licht op „uit dat is mis. Een winke
lier, die een etalage heeft, dient deze tot
een redelijk uur van den avond, ten
minste tot 10 uur, helder verlicht te heb
ben. Woont hij daar niet, dan kan dat
met een eenvoudige tijaschakelaar wel
voor mekaar gemaakt worden.
Deden alle winkeliers in onze hoofd
straten dat, dan zouden zij op den duur
den weldadigen invloed daarvan in hun
geldbuidel ondervinden, gelijk hun kol
lega's in andere steden reeds.
En 't was bovendien voor den burger
des avonds wat gezelliger op straat..
lang van het land en van de [gemeente?
Is het juist, dat de regeering direct
of indirect op eenigerlei wij'ze de aan
leiding' is tot dit optreden van genoem
den burgemeester?
Zoo ja, waaraan ontleent de regee
ring dan het recht, een dergelijke lezing
directelijk of indireclelijk te doen ver
bieden? En wat wordt verstaan onder
„de gegeven omstandigheden" en hét be
lang van het land. waaronder* dit verbod
is geschied?
Maar ook, indien de regeering hier bui
ten mocht staan, waaraan ontleent dan
deze burgemeester het recht, om hetzij
een vergadering te verhinderen, of om
ambtelijk uit te maken, wat „het belang
van het land" vordert?
Wil de regeering maatregelen nemen
om de Neder!andsche burgemeesters té
beletten, voortaan, op welke wijze ook,
het vrije recht van vergaderen hunner
zijds te 'belemmeren?
EXTRA KORTING VOOR GEZEL
SCHAPPEN.
Naai* wij vernemen, zullen de Ned.
Spoorwegen met ingang van 1 Feb. a.s.
aan gezeJscheppen van honderd en meer
personen, reizende op gezelschapsbily'et-
ten voor volwassenen in Binnenladsch
verkeer, een extra-prijsverlaging toestaan
en wel tot 31 December a.s. Deze extra
korting zal bedragen 5 pCt. van den
prijs voor de eerste honderd deelnemers
10 pCt. van den prijs voor deelnemers
boven 100 tot 150, 15 pCt. van den
prijs voor deelnemers boven 150.
MQBILISATIE-INVALIEDEN.
Het bestuur van den Bond van mobi-
lisatie-invalieden en van hunne nabe
staanden schrijft ons:
Bij den Minister van Defensie is bin
nengekomen het Rapport van de Com
missie van Onderzoek inzake wijziging
van de Wet van 13 Mei 1927 (Staatsbl.
no. 161); een spoedige en afdoende op
lossing wordt thans verwacht.
Het Bestuur van den Bond van mobi
lisatie-invaliden etc. is in de gelegenheid
met medewerking van de Regeering, en
mede in verband met de bovenvermelde
ophanden zijnde wetswijziging aan ge
wezen dienstplichtigen en hunne nabe
staanden een geldelijke schadeloosstel
ling te doen toekomen, als vergoeding
voor de door hen geleden schade gedu
rende en door de mobilisatie ontstaan.
In aanmerking kunnen komen gewe
zen dienstplichtigen die ziek zijn gewor
den en niet valide huiswaarts zijn gezon
den en niet zijn ontslagen.' wegens eigen
moedwillige handelingen of ongeregeld
gedrag en, indien overleden, hunne we
duwe, weezen en ouders wier kostwin
ner de overledene was, ook zij, die een
laag en onvoldoend pensioen hebben
ontvangen kunnen inlichtingen vragen.
Waar het hier meest arme en hulpbe
hoevende personen betreft, die dikwijls
zelf geen kranten lezen, verzoekt voor
noemd bestuur ieder zijn^ welwillende
medewerking te verleenen en te bevor
deren, dat de hier bedoelde personen
op de hoogte worden gesteld.
Zij zullen zich om nadere inlichtingen
kunen wenden tot het Bestuur van den
Bond, Bureau U 183, te Drachten
(Frl.)
OUD-MINISTER JHR. MR. D. A. W.
VAN TETS VAN GOUDRIAAN. f
Op 85-jarigen leeftijd is in den Haag
overleden jonkheer Mr. Dirk Arnold
Willem van Tets van Goudriaan.
Jhr. van Tets van Goudriaan promo
veerde in 1870 aan de Universiteit te
Leiden tot doctor in de rechten op
proefschrift „De nationaliteit van per
sonen en goederen naar 't oorlogsrecht"
Van 18841894 was de thans ontslapene
buitengewoon gezant en gevolmachtigd
minister te Constantinopel. Later buiten
gewoon gezant en gevolmachtigd mi
nister te Berlijn en minister van Buiten-
landsche Zaken,
DE UITGESTELDE BÓRMS-AVOND.
Het Tweede Kamerlid de heer Wijn
koop beeft den minister van Binnenland-
sche Zaken en Landbouw de volgen
de vragen gesteld:
Heeft de regeering kennis genomen
van de mededeeling, dat de burgemeester
van Den Haag lezingen van den Vlaam
seben activist dr. Borms belet heeft,
mei de verklaring zijnerzijds dat hij het
doorgaan dezer lezingen in de gegeven
omssl^ndigheden niet achtte in het be
ZEELAND.
Beter fouten op den weg der waar
heid, dan schijnbare harmonie op den
weg der dwaling.
Zeg mij, welke tabak gij
rookt, en ik zal U zeggen,
wie gij zijt. Rookt gij
dan zijt gij een rooker
van smaak, dan zijt gij
een kenner, die slechts
het beste verlangt.
(Ingez, Med.)
MIDDELBURG.
Het bestuur van Walcheren honderd
jaar in eigen huis.
In de Middelburgsiche Courant van
Dingsdag 26 Januarij 1830 komt de volgen
de advertentie v.oor:
„Aap de belanghebbenden wordt te
kennen gegeven .dat het kantoor van
Walcheren, van aanstaanden Donderdag
den 28'Januarij, zal verplaatst wezen van
de Groenmarkt naar de Abdiji A 52."
Morgen is dit feit dus juist 100 jaar
geleden én herdenkt de Polder Walche
ren hel eeuwfeest van het hebben van
een eigen huis. Voor dien had' dit be
stuur, at was het dan ook vroeger onder
ar.oer naam, meermalen moeten verhui
zen
Wijlen de heer G. de. Wa^rd. schrijft
daarover in „Archieven der besturen van
net eiland Walcheren 1511—1870" o.a.
hel volgende
„In 1511 begon 't bestuur van Walche
ren zijn werkzaamheden in dein „groen-
P o or te" (vermoedelijk de poort bij het
„Vendubuis"), waar het ook o.a. in 1574
én 664 nog gezeteld was. Toen werd
door ine Staten van Zeeland een andere
kamer aan de westzijde van het Abdij-
plein a angewezen en wel in het gedeelte
dat thans tot de woning van den Com
missaris der Koningin behoort, gren
zende a.an. de Beurspoort. In 1673 had
nong een kleine verhuizing plaats. Op
8 Augustus 1805 nemen de staten van
Walcheren zitting in het liuis^ Middel
burg" aan de zuidzijde van net plein
„onder de Abdijpoort", 'tot dat zij 5 Mei
1808 door den landdrost verplaatst wor
den naar het huisvan dien gewezen
Muntmeester op de Groenmarkt, de te
genwoordige Statenzaal.
Door aankoop van het Rijk kwam
'Walctheren in 1829 in het bezit Van
'het huis, ,Vere" met annexe gebouwen in
de Abdij, die na de noodige herstellingen
op 28 Jan. 1830 door de centrale directie
in gebruik werden genomen en waar het
bestuur thans zetelt. Vergiisit de schrij
ver zich niet, dan- is eën dezer lokakjfn
en wel de keuken van de woning van
den bode, dezelfde kamer ,waar 15 Sept.
1511 de eerste vergadering gehouden
is. Zoo kwam er dan in 1830 aan de
koslelooze doch bekrompen huisvesting
van het Polderbestuur een einde. Met
uitzondering wellicht van het Munthuis
op de Groenmarkt was er voor Walcheren
.slechts één kamer, waarin dei Staten
en Gecomitteerden van de Breede ige-
erfden moesten vergaderen de grif
fier^), de opper commissies en de kas
sier het dringendste werk moesten ver
richten en alle archiefstukken eetne
plaats moesten hebben."
De oppercommies had destijds en nog
lang daarna de leiding .over alles wat'
den tecliniscnen dienst van "den Polder
betreft, welke leiding thans bij' den in
genieur berust. Hij nam zijn intrek in
het „commieshuis", dat tot voor enkele
tienlallen jaren stond naast het kantoor
van den ontvanger, waar thans' een open
ruimte voor de conciërgewoning is en
dat zeer vele stadgenooten zich zeker
zullen herinneren. Thans is het inge
nieursbureau b.Oiven het ontvangerskan-
tcior jgevtestigd.
"Wij kunnen hieraan nog toevoegen,
dat in 1830 voorzitter was jhr." mr.
Jacob Snouek Hurgronje: geoomitteerde
'voor de Oostwatering Co melis Vis, Zuid-
watering mr. Pieter Pous, Westwatering
mr-. Cornells Gerrit Bjjleveld' en voor
cie vijf ambachten J. J. Sprenger. Grif
fier was jhr. Johan Hendrik Schoren
D'z., ontvanger Donkert do Jager, opper
commies Abraham Dingmans en ka
merbode Cornells de Koster.
Wij meenden, waar de Polder in het
leven op Walcheren zulk een voorname
piaals inneemt dit jubileum niet onver
meld te mogen laten.
Gaarne vestigen wij te dezer plaatse
de aandacht van onzen winkelstand, en
van allen, die belang 'hebben bij het wel
varen onzer stad, op de lezing die de
'heer W. J. A. B.artels van de Philips-
fabrieken hier morgenavond houden zal
over „Moderne winkel- en étalagever-
llchting/'
De opbrengst van den feestavond
op 11 dezer gegeven ten bate van het
Kinderfonds P. T. T. heeft netto f 106
opgebracht.
WALCHEREN.
KOUDEKERKE. Zaterdagmorgen ont
stond een schoorsteenbrand op 't Zand
ten huize van de familie Kousemaker, te
genover het vereenigingsgetoouw. Met
een door de gemeente bij- den brand
meester B.oone geplaatste minimax werd
het vuur in den schoorsteen gebluscht,
terwijl het gehang, dat ook reeds vlam
had gevat met emmers water werd ge-
ibluscht.
DOMBURG. Vrijdagavond werd alhier
gehouden de algemeene vergadering van
de rfdeeling Domburg der Vereeniging
voor Ziekenhuisverplegingi op Wialclieren,
voor welke vergadering groote belangstel
ling bestond. 1
Zij werd mede bijgewoond door de
#nede-oprichter den heer P. Dorleijnvan
Koudekerke, en het Hoofdbestuurslid den
heer L. Ondardijk van Middelburg.
Uit het verslag van den secretaris-pen
ningmeester, den heer M. Reijhhoudt Jr.
bleek, dat de afdeeling op 1 Jan. 1930
663 leden telde, zoodat in 1929 305
nieuwe leden werden ingeschreven. Viér
leden hadden in het afgeloopen jaar
uitkeering ontvangen.
De voorzitter, de heer J. de Jonge,
deelde mede, dat een viertal voorstel
len zijn ingediend, :net verzoek tot over
neming aan het hoofdbestuur, beoogen-
de regeling van het stemmen op de al
gemeene vergadering tê Middelburg, het
doen vertegenwoordigen door de afdèè-
lingen in het Hoofdbestuur, het toezen
den van het financieel jaarverslag aan
de afdeelingen, benevens het in studie
nemen van de mogelijkheid om de chi
rurgische behandeling in den vervolge
eveneens uit te keeren, eventueel niét
of zonder conlributieverhooging. Deze
voorstellen zullen worden overgenomen
om le worden bestudeerd.
Door het hoofdbestuurslid, den heer
L. Onderdijk vverd een duidelijke uit
eenzetting gegeven, inzake dezé voor
stellen en de houding van het Hoofd
bestuur om tenslotte de afdeeling geluk
te wenschen met haar opbloei en haar
topgewekt vereenigingslev'en, daarbij de
bestuursleden, dankende voor hetgeen zij
'tot dezen bloei hebben bijgedragen.
De Voorzitter dankte den heer P. Dour-
leijn voor zijn vele werkzaamheden, ver
richt voor de afdeeling tijdens zijn ver
blijf alhier.
De heer J. de Jonge werd als (bestuurs
lid herkozen; terwijl in de vacature P.
Dourieijn gekozen werd de heer D. Triel
ier Az.
RITTHEM. Het fanfarecorps „Oefe
ning nu den Arbeid" gaf Vrijdagavond
in de school een openbare muziek- en
tooneeluitvoering. Een 9-tal muzieknuml-
mers' werden dooi* 't publiek met bij
zonder aandacht aangehoord.
De twee tooneelstukjes: „Zondergeld
op reis' "en „Een veldwachter en eien
groenteboer in de klein" vielen bij het
publiek in den smaak.
ZUID-BEVELAND.
Voorstellen aan den Raad van Goes.
Restauratie Kerktoren, - To"
renuurwerk en klokkenspel.
De restauratie van den dakruiter op
het dak der Groote- of St. Maria Mag'da-
lenakerk, waaraan than|S wordt gearbeid
heeft aangetoond, dat behalve de lier-
stelling vjan dit bouwwerk, nog m'èerdere
voorzieningen dienen te worden getrof
fen, ook al in verband met de geheele
kerkrestauratie.
Zoo heeft de Kerkvoogdij er de aan
dacht van B. en "W. op gevestigd, idat nu
in de voormalige „Wfliidellcerk" een pla
fond is aangebracht en het geheele ge
bouw voortaan regelmatig verwarmd zal
worden, het bestaande stelsel van opwin
den van het toren,uurwerk door middel'
v,an tot op den grond hangende gewich
ten niet lean worden gehandhaafd.
Verder is gebleken, dat eenige k.lokken
van het klokkenspel vernieuwd en an
dere hersteld moeten worden.
B.. en Wl. hebben zich daarom! in ver
binding gesteld met de twee firma's hier
te lande. Beide geven in overweging over
te gaan tot aanschaffing van een nieuw
automotisch electrisch uurwerk met mo
teropwinding, vier nieuwe wijzerborden
met wijzers en hennptnteering van alle
klokken..
De aanbieding van de firm'a Addicks
uttenfie#
Verzuimt niet de schitterende creatie
te gaan bewonderen van
in de
(Inge®. M«y I
komt neer op f 5793 en .die van de firma
Eijsbouts op f 6075.
De ervaringen die B. en, Wj. gedurende
verscheidene jaren van het werk van de
firmia Eijsbouts hebben opgedaan zijn!
steeds zeer gunstig geweest, zoodat zij
vertrouwen, dat wanneer haar de werk
zaamheden worden opgedragen, toren
uurwerk en klokkenspel tot volle tevre
denheid zullen worden in orde gebracht.
Omtrent het werk v,an de firma Ad
dicks hebben zij geen ervaring.
Wiaar het prijsverschil gering is, geven
B. en W. de voorkeur aan de firma Eijs
bouts en stellen zij den; Raad voor. aan
haar het nverk op te dragen.
Wiaar de bespeelbaar hei d van het klok
kenspel er belangrijk, hij zal winnen,
wanneer de beweging der klepels wordt
ingericht volgens het z.g. tuimelaar-
systeem in plaats van het bestaande z.g.
broeksysteem, stellen zij ook voor tot
net laanbrengep van het tuimelaarsySteem
te besluiten.
'Voorgesteld wordt nog over te gaan
tot verwarmen van het Beuirsjgebouw
door gasconvcctoren. fle kosten worden
fgeraamd op f 1400. Tot dekking van de
'kosten stellen zij voor gedurende den
termijn in den loop waarv.au de beurs
'Verwarmd zal zijn van eiken bezoeker
een entree te heffen ad fO.10 of bij
abonnement 1' 1 per persoon.
Voorts geien zij den raad in overwe
ging le besluiten tot aankoop van een
modern repeleerpistool vlooi* iederen
agent van politie en verder een stel nieu
we handboeien aan le schaffen. iUit
het Voorstel blijkt, dat er momenteel
voor liet geheele corps slechts 1 revol
ver aanwezig is- en dan nog van verou
derd model.
Gebleken is dat de standplaats voor
autobussen aan de Koepoort te kleim is,
waarom den raad in overweging wordt
geigeven te besluiten tot uitbreiding daar
van waarvan de kosten worden begroot
op f 1300.
Voorgesteld wordt om 3e gemeente te
floen aansluiten bij de Kon. Neder!and-
sche Brandweerverreeniiginig.
Voorgesteld wordt het subsidie voor
de wijkverpleging le bepalen op f 75 per
jaar Voor elke verpleegster die met wijik-
(vierpleging zal worden belast ein daar
door 'de reeds toegekende subsidies aan
de Goesche wijkverpleging en de R. K.
wijkverpleging in overeenstemming te
brengen.
In ovierweging. wordt gegeven het ge
meentelijke subsidie aan! de Goessche
wijkverpleging v(oor tuberculosebestrij
ding vast te stellen op f 500 per jaar.
1 .'Geadviseerd wordt over le gaan tot
Uankoop van een stukje grond aan de
.scheldeslraat van het Burgert. Armbe
stuur. tendeuinde dit dan deel te l'aitfltn
uitmaken Van het bouwplan II.
WOLFAARTSDIJK. In de vergadering
van ingelanden van dein, Heerenpolder
werd als dijkgraaf benoemd de heer P.
Blok in de vacature A. C. J. Noteboom.
Als afgevaardigde van dezen polder voor
iSiluis-Oosterland werd benoemd de heer
P. B.lok. Als gezworene van dien polder
werd benoemd J. Noteboom.
In de vergadering van ingelanden van
van den Nieuw Sabbingepolder werd als
Igezworene benoemd de "heer J. Note
boom.
ZEEUWSCH-VLAANDEREN O, D.
SAS VAN GENT. De campagne aan de
chemische productenfabriek heeft dezer
dagen een aanvang genomen.
Het eerste zeeschip phosfaat is in
middels geladen en vertrokken, terwijl
tal van binnenschepen thans hun beurt
afwachten om een 'lading kunstmest naar
haar plaats van bestemming te vervoe
ren..
ZEEUWSCH-VLAANDEREN W. D,
'BIERVLIET. Benoemd lot verpleeg-
ter door het bestuur van de vereeniging
Het Groene Kruis IJzendijke en Om-
Is treken met standplaats Biervliet mej.
D. Rosier le 's-Gravenha^e.