^Provinciale ifeeuuiache „Wilde Ochideeén" No. 5 DINSDAG 7 JANUARI 1930 173e Jaargang Dit nummer bestaat uit Twee Bladen EERSTE BLAD BINNENLAND HET EERE-DOCTORAAT VAN PRINSES JULIANA. De plechtige uitreiking van het eere- doetoraat in de letteren en wijsbegeerte aan H.K.H. Prinses Juliana zal plaats hebben op Vrijdagmiddag 31 Januari a.s. in het groot auditorium der Leidsche Universiteit, DE ELFDE VOLKSTELLING. DE NIEUWE REGELING VAN DE PACHT. ZEELAND VLISSINGEN- WALCHEREN. ZUID-BEVELAND. SCHOUWEN-DUTVELAND. Verwacht (Ing. med.) LOOP DER BEVOLKING. MIDDELBURGSCHE COURANT De abonnementsprijs bedraagt voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg 18 cent per week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën 30 cent per regel; voor ingezonden mededeelingen 60 cent per regel. Bij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven. UITGAVE: N.V. MIDDELBURGSCHE COURANT Lange St. Pieterstraat, Middelburg Telefoonnummers: Redactie 269 Administratie 139 Postcheque en Girorekening 43255 Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10; elke regel meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uit drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regels opgenomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven" of „Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummers 5 cent. Men schrijft aan de N. R. Crt.: Te middernacht, tusschen dipn 31sten JCeöémber 1930 en lsten Januari 1931, zal voor de elfde maal in ons land de algemeene tienj aarlij ksche volkstelling ge houden worden. De hoofdregelen daar voor zijn gegeven bij Koninklijk besluit van 18 December 1929, (Staatsblad no. 535). Aan het doel der volkstelling, t. w. tel ling van allen, die op dat tijdstip binnen de landsgrenzen aanwezig zijn, onverl schi-lig of dat verblijf van blijvenden dan wel van tijdelijken aard is, is nog wat toegevoegd. Men zal n.l. ten behoeve van de bevolkingsregisters zuivere ge gevens trachten te verkrijgen omtrent familienaam, enz., alsmede de in die re gisters voorkomende gegevens met be trekking tot burgerlijken staat, kerke lijke gezindte, enz. toetsen aan de op de telkaarten vermelde gegevens. De door de inwoners te verstrekken opgaven met betrekking tot de wijze, waarop ze gehuisvest zijn, alsmede tot de door hen uitgeoefende beroepen zijn, met het oog op een nadere bewerking daarvan, eenigszins uitvoeriger. Niette min is, in vergelijking met 1920, de vraagstelling met betrekking tot de be roepen vereenvoudigd. Trouwens zulks ligt geheel in de lijn van de beperking, welke men zich bij de te verkrijgen ge gevens heeft opgelegd. Ook wordt niet gevraagd naar het al of niet blind of doofstom zijn en naar afwijkingen aan romp of ledematen. Vooral het achter wege late» van deze laatste vraag, die in 1920 voor het eerst was opgenomen, achten wij juist. Het is ons in het licht dier beperking niet duidelijk, waarom thans op de tel- kaart de te voren nimmer gestelde vraag zal verschijnen, of betrokkene aan een inrichting van hooger onderwijs 'n graad of een diploma heeft verworven, en zoo -ja, welke. Geslaagde examens inbegre pen. Welk belang kan er zijn te weten hoeveel inwoners korter of langer tijd geleden geslaagd zijn voor een of meer gedeelten van een candidaatsexamen? VÏHI men nagaan in welke soort betrek kingen de aan een universiteit verwor- en kennis dienstbaar wordt gemaakt? Nieuw is, dat ter secretarie de volks- tellingkaarten ditmaal vóór de uitreiking voor een groot gedeelte zullen worden ingevuld met behulp van de in het be volkingsregister voorkomende gegevens. Bij deze werkwijze zullen de namen, ge boorteplaatsen en geboortedata, alsme de de nationaliteit der inwoners juister op de telkaarten vermeld worden, dan indien dit alleen door het publiek ge schiedt. Zijn bemoeiingen worden betee- kenend minder, en het werk van het ellerspersoneel, dat zijn taak van con- trole op een juiste invulling niet altijd juist wist op te vatten, wordt vereen voudigd. Het spreekt vanzelf, dat de in woners de van overheidswege op de tel kaarten vermelde gegevens kunnen ver beteren, wat zij, als daarvoor aanleiding is, gaarne plegen te doen. V oor de gemeenten vooral voor de grootste —wordt de voorbereiding zeer verzwaard. Men denke in de groote ge meenten alleen maar aan het bijhouden van de mutaties ten gevolge van vesti ging, geboorte, vertrek, overlijden, ver huizing binnen de gemeente, huwelijk enz.Daartegenover zal de afwerking van de^ telling minder omvangrijk worden. Ter tegemoetkoming in de kosten der volkstelling, waarvan door evengenoem- de voorafgaande invulling van de tel kaarten het totaal wel niet veel veran dering zal ondergaan, wordt aan elke ge meente uit 's rijks kas een bedrag ver strekt, waarvan het bedrag door den mi nister van binnenlandsche zaken en landbouw wordt vastgesteld. Dit bedrag bedroeg in 1920 12 cent per getelden persoon. Verschenen is het Voorl. Verslag over het wetsontwerp tot nieuwe regeling van de pacht en tot regeling der pacht- commissies. Het volgende is er aan ontleend: Verscheidene leden erkenden dat de positie van pachters in sommige deelen van het land te wenschen laat, doch wa ren van oordeel, dat ingrijpen slechts behoort te geschieden, indien daarvan eenerzijds verbetering van bestaande misstanden mag worden verwacht, an- dezerzijds nieuwe euvelen niet behoeven te worden gevreesd. Zij stelden de vraag, of en in hoever gegevens bestaan om trent misstanden in zake de verhouding van pachter en verpachter en welken omvang deze wanverhoudingen hebben aangenomen. Naar hun meening komen deze niet zoozeer voor bij de verpach ters, die boerderijen voor geldbelegging koopen, maar eerder bij de z.g. boeren- verpachters. Sommige dezer leden betwistten den Staat het recht, in de eigendomsverhou dingen in te grijpen op een wijze, welke veel gelijkt op gedeeltelijke onteigening. Sommige leden betoogden, dat vele misstanden op pachtgebied de schuld van de boeren zelf zijn. De landbouwers moeten zich beter organiseeren. De hoe veelheid grond is beperkt; niet alle kin deren van een landbouwer kunnen boer worden. Andere leden betoogden dat de staat slechts met één middel zijn plicht kan doen om ook aan den grondbewerker het zijne te verzekeren, n.l, door zooda nige wijziging in de rechtsorde, dat uitzondering voorbehouden de grond bewerking wordt gesteld als voorwaar de voor het grondbezit. Verscheidene andere leden verklaar den, dat zij-bezwaar hadden tegen de ge- neraliseerende strekking van dit betoog. Andere leden betuigden hun instem ming met de voorgestelde bepalingen en achten wijziging der huidige pachtsver- houdingen zeer noodig. Thans worden pachters en arbeiders dé dupe. VORSTELIJK BEZOEK AAN INDIE? De Scandinavische correspondent van het Handelsblad schrijft: De Deensche Prins Axel, een neef van den koning, heeft zich met zijn echtge- noote, een zuster van prinses Astrid, in gescheept voor een bezoek aan het Ver re Oosten. Prins Axel is mededirecteur van de groote Deensche handelmaat schappij Oost-Aziatische Compagnie, welke vele belangen heeft in Siam, Het bezoek zal dus in de eerste plaats dit land gelden. Daarna zal het prinselijk echtpaar zich naar Japan begeven en waarschijnlijk onderweg ook een kort bezoek aan Nederlandsch-Indië brengen. Nieuwe verbinding België-Zeeland. Tegen 1 Juni ia.s., wanneer het drukke reizigersvervoer naar de tentoonstelling te Antwerpen gaat beginnenzal naar uit Bergen op Zoom wordt gemeld, de nieuwe electrische tramlijn naai" de grens te Santvliet worden geopend, hierdoor zal dit traject verkort worden en verbe terd. Coöperatieve Suikerfabriek „Zeeland", Van zeer bevoegde zijde deelt men ons mede, dat ten stelligste kan worden tegengesproken, dat de commissie uit de aandeelhouders der Goöp. Beetworlelsui- kerfabrielc Zeeland besloten heeft aan de algemeene vergadering voor te stellen om op het voorstel der overige coöpera tieve suikerfabrieken 'lot aankoop van de fabriek van de Zeeland in te gaan. De commissie als zoodanig heeft dien aangaande volgens deze mededeeling nog geen beslissing genomen. MIDDELBURG. Een merkwaardige vondst in de ruïne van het hotel Verseput. Mr. A. Meerkamp van Embden, rijks archivaris alhier schrijft ons: vtn den bouwval van het door brand geteisterde hotel Verseput is een merk waardige ontdekking gedaan. De leider van het bedrijf vond: in den Westelijken zijmuur een plek, die hol klonk, als er op werd geslagen. Toen een ééns Leen slaag van ZeeuWsche* moppen was verwijderd1, kwiain een nis te voorschjjn, hoog 75 c.M. breed 341/2 c.M... diep 45 c.M., met een ronden boog aan den. bovenkant, in den trant van de nissen, die b.v. nóg bi de Abdijgebouwen worden aangetroffen, en dienden, gedeeltelijk nóg dienpn, om er lantaarns in te zetten. Heteenige wat zich in de nis bevond,, was een bundel goed'- bew aarde takjes, samengesnoerd met bindgaren, welk voorwerp er uit ziet als een gard, een roede, zooals die o.a. duidelijk is afgebeeld op Jan Steen's Sint-Nicolaasavond. Oorspronkelijk is de gard niet bedoeld als tuchtmiddel. Vol gens een oud Indo-Germaansch volksge loof maakt hét slaan met een roede, onder bepaalde plechtigheden, dieren en planten vruchtbaar. Sint-Maarten,, Sinter klaas en andere persoonlijkheden!, die ge schenken uitdeelen, zijn met zulk een roede gewapend. Den lOen November stelt de Beiersclie herder d© „Martins- gerte" aan zijn meester ter hand; achter krib of staldeur gestoken beschut zij ge durende den winter het vee tegen lajle onheil en in de lente drijft men er (de koeien mee naar de weide, (Schrijnen, Ned. Volkskunde, I, 116). Wellicht heeft het Protestantisme de levens- en vrucht- baarheidxroede van Sint-Nicolaas her vormd tot een strafinstrument (ibid., 125) Middelburg w]as van 157-i af geheel ge wonnen voor de Hervorming en daar hierna de weinige waarschijnlijk zal blijken, dat de bundel takjes vóór 1746 in de nis werd geplaatst, komt een an dere verklaring van de vondst 'Wellicht meer in (aanmerking. Het is nl. ook mogelijk, dat niet aan een roede maar aan een kleinen bezem moet worden gedacht. De bezem was het werktuig, waarmede volgens het oude volksgeloof de booze geesten konden worden verjaagd (ibid., 256). Hij wordt op den bruidswiagen gebonden en dient bij het keren van het huis na een sterfge val (ibid., 255, 292). Waarschijnlijk is de bezem dus ingemetseld om het gebouw, waartoe de mum- behoorde, tegen kwade ctaemonen te beschermen De vraag is echter: wanneer is dit geschied? De muur, ook de vulling van de nis, is opgetrokken van Zeeuwsene moppen en dateert dus naar alle waar schijnlijkheid uit den lijd vóór 1600. Hij bestond dus I,ang voordat Matthias Cor- nelis Vers'luijs er in 1746 zijn woonhuis, het latere liotet Verseput, tegenaan bouwde. De beide Westelijke zijkamers van dit huis waren gescheiden door een muur, die gedeeltelijk nog staat, haaks op den ouderen zij mu uur, zoodanig1, dat een klein gedeelle van de nis er juist door wordt bedekt. Waarschijnlijk heeft men bij den bouw van 1746 dus de nis, open of gesloten, wel gevonden, èn die toen gebruikt om er den bezem in te plaatsen. Voor deze opvatting pleit mede het feit, dat de voegen van het metsel werk. waarmede de nis dichtgemaakt was, minder hard, minder oud schijnen dan die van den zijmuur. Men. mag der halve m. i. aannemen, dat de lantarennis eerst in 1746 hare nieuwe bestemming heeft gekregen. Misschien zijn aan opze folkloristen nog andere gevallen beken|d van het be zem-inmetselen. In het bijzonder za'l het van belang zijn, dat wordt uitgemaakt of dit wel meer geschiedde in zoo be trekkelijk jongen tijd. Op 1 Januari 1929 bestond de bevol king der gemeente Middelburg uit 8803 m. en 9857 vr., totaal 18660. Gevestigd 508 m. en 573 vr. Geboren 174 m. en 156 vr Totaal 682 m. en 729 vrouwen. "Vertrokken 585 m. en 671 vr. Overle den 95 m. en 113 vr. Totaal 680 m. en 784 vr. Totale vermeerdering 2 m. Totale ver- mnfindering 55 vr. Totale vermindering 53 personen. Op 1 Januari 1930 8805 m. en 9802 vr. Totaal 18607 personen. Er is dus weer een achteruitgang te iconstateeren, maar gelukkig "met een (minder groot aantal personen dan de laatste 5 jaren. In 1924 was de vermindering 152, in 1925 100, 1926 148, 1927 244, in 1928 113 len nu 53. Wat sedert 1 Jan. 1924 een vermindering beteekent van 19.417 tot 18.607 op 1 Januari 1930. Het minimum aantal sedert 1912 werd bereikt juist in 1924, het langste cijfer op 1 Jan 1918 en wél 18.433. Gisterenavond hield de afdeeling der Geref. Drankbestrijdersvereenigingi een goed geslaagde vergadering in de flasithuiskerk. Toetreden v'aii 'leden en begunstigers bewezen dat de toespraak van den heer de Jonge en de lichtbeel den van den heer Loof resultaat hadden, wat ook gehoopt werd van de verkochte brochures o.a. die met liet oordeel der Zeeuwsche medici. De heer P. F. van Overbeeke, amb tenaar der N.V. Kon. Mij. ,,de Schelde" alhier herdacht heden den dag, waarop hij 40 jaar bij genoemde Maatschappij in dienst is. Bij monde van den procuratie houder, den heer C. D. van Loo, werd hem een gouden horloge aangeboden, het personeel der machineteekenkamer (voegde er een gouden ketting aaft Koe en dat der scheepbouwteékenkamier een geschenk in enveloppe. ARNEMUIDEN. De prijs voor 't elec- trisch licht is voor het jaar 1930 vastge steld voor deze gemeente op 41 cent per K.W.U, HANSWEERT. De kommies 2e klasse A. E. de Looff te Hansweert is met ingang van 11 dezer verplaatst naar Bre da (tijdelijk). KERKWERVE. Zondagmiddag werd brand ontdekt in een klampje vlas, staande op het erf van den heer A, B. Door inmiddels toegeschoten hulp, ook uit naburige gemeenten, die met emmers water het belendende wagenhuis nat hielden, kon erger voorkomen worden. De brand is vermoedelijk door kinderen veroorzaakt, ZEEUWSCH-VLAANDEREN O. D. SPOORWEGMAATSCHAPPIJ GENT— TERNEUZEN. De aandeelhouders van de spoorweg maatschappij GentTerneuzen, zullen binnenkort in een algemeene vergade ring worden bijeengeroepen, meldt de Terneuzensche Courant, ten einde ken nis te nemen van de voorstellen inzake overneming door den Belgischen Staat, Verscheidene groepen aandeelhouders blijken geen genoegen te kunnen nemen met de voorstellen van den minister van spoorwegen. Zij berekenen dat de aan geboden prijs verscheidene millioenen minder bedraagt dan het totaalcijfer van de kapitalisatie van de werkelijke op brengst van deze lijn gedurende de laat ste vijf jaren. TERNEUZEN. Zekere J. D. liep in de Axelsche straat naast een vrachtwagen. Te zelf der tijd kwam een auto achterop. De voerman week uit, doch D,, die er geen erg in had dat de auto reeds zoo dichtbij was, week naar de verkeerde straatzijde uit. De bestuurder van de auto.kon niet meer remmen en daardoor werd D, in de zijde geraakt door de lan taarn van de auto, viel op het spatbord en daarna op de straat, waarna een ach terwiel van de auto hem' over het been reed. D. heeft aan de zijde waar hij werd aangereden, een houten been, zoodat de druk van den stoot tegen de beugels, waarmede dit bevestigd is, aankwam. D,, wien de auto over het houten been reed, is er zonder noemenswaardig letsel afge komen. HULST. De Minister v.an Pin. maakt bekend, dat ten behoeve van "s-Rijks schatkist is ontvangen: wegens over jaren te weinig betaalde belastingen naar inkomen en/of vermo gen (gewetensgeld), bijden ontvanger der directe belastingen aldaar f 398.53. SAS VAN GENT. De Sas van Gent- sche veemarkt had voor de eerste markt van dit jaar een zeer levendig aanzien. Al hel aangevoerde materiaal ging vlot in andere handen over, terwijl het bui tenland overwegend kooper was. Slechts een drietal dieren werden vtoor binnen landsche rekening verkocht. Ongeveer 45 koeien werden naar België uitge voerd. In den ouden kanaalarm voor het gebouw van den N. C, B, is men druk doende een kaaimuur aan te leggen, om het laden en lossen der goederen voor het opslaggebouw mogelijk te maken. De kaaimuur wordt circa 100 meter lang. ZEEUWSCH-VLAANDEREN W. D. GROEDE. Zaterdagavond j.l. had in het café van den heer Dl. van der 'VVal'le een propagandaavond plaats van don mo dernen (arbeidersbond. Als sprekers tra den op de heeren Bax uit Haarlemmer meer en Van der Laan dit Utrecht. Beide sprekers drongen er met kracht op aan, dat dé arbeiders niet langer moesten wachten, doch zich zoo spoedig mogelijk moeten opgeven als lid van voornoemden arbeidersbond. Op 31 Dec. 1928 bestond de bevolking van St. L aureus uit 550 m. en 577 vr., samen 1127 personen; gedurende '29 vestigden zich 29 m. en 33 vr., samen 62 personen, er vertrokken 28 m. en 41 vrouwen, samen 69, door geboorten ver meerderde de bevolking met 16 m. en 11 vrouwen, samen 27 personen, eli vermin derde door overlijden met 6 m. en 5 vr. samen 11 personen, zoodat de bevolking op 31 Dec. 1929 bestond uit 575 ta. en 561 vrouwen, samen dus uit 1136 personen. Op 1 Jan. 1929 telde R i 11 h e m 643 inw. (333 m. en 310 vr.). De bevolking vermeerderde door geboorte met 13 personen (5 m. en 8 vr.), door vestiging met 46 pers. (24 m. en 22 vr.). Zij ver minderde door overlijden met 11 perso nen (6 m. en 5 vr.), door vertrek met 47 pers, (26 m. en 22 vr.). Op 1 Jan. 1930 waren er dus 644 inw. (331 m. en 313 vrouwen). Ee bevolking van Goes bestond op 1 Jan. 1929 uit 4311 m. en 4689 vr., to- toot/ 9000. Er vestigden zich 270 m. en 339 vr., totaal 609. Geboorten 92 m. en 96 vr., totaal 188. Vertrokken 320 m. en 353 vr., totaal 673. Overleden 52 m. en 104 vr. De bevolking verminderde dus met 10 m. en vermeerderde met 30 vr., en bestond op 1 Jan. 1930 uit 431 m. en 4719 vr. totaal 9020. Be bevolking der gemeente H o e d! e- kenskerke bedroeg per 31 Dec. 1928 uit 701 m. en 676 vr. Totaal 1377. Ge boren 21 m. en 13 vr. Totaal 34. Ingekomen 18 m. en "45 vr. Totaal 63. Overleden 5 m. en 6 vr. Totaal 11. Vertrokken 35 m. en'55 vr. Totaal 90. Totale vermindering 1 m. en 3 vr. 'De bevolking per 31 Dec. 1929 bestaat der halve uil 700 111. en 673 vr. Totaal 1373. De bevolking van Krabbend ij kt e 'bestond op 31 Dec. 1928 uit 1157(ïh. en 1223 vr., totaal 2380. Geboren zijn 22 m. en 23 vr., totaal 45. Overleden zijn 4 m. en 6 vr., totaal 10. Er veisitiigden zich 66 m. en 60 vr., totaal 126. Ver trokken 74 m. en 79 vr., totaal 153, zoo dat de bevolking op 31 Dec. 1929 be stond uit 1167 m. en 1221 v., totaal <2388 of een vermeerdering van 10 m. en eén vermindering van 2 vr. De bevolking der gemeente Kapel- Ie bedroeg op 31 December 1928 1379 m. en 1327 vr., totaal 2706. Vermeerde ring door: geboorten 27 m. en 20 vr., to taal 47, ingekomen 79 m. en 83 vr., to taal 162. Vermindering door: overlijden 14 m. en 16 vr„ totaal 30, vertrokken 70 m. en 64 vr., totaal 134. Bevolking op 31 December 1929 derhalve 1401 m. pn 1350 vr., totaal 2751, dus een vermeerde ring van 22 m, en 23 vr. De bevolking van Nis se bestond op 31 Dec. 1928 uit 353 m. en 330 vr., to taal 683 zielen. Geboren werden 9 m. 8 vr., totaal 17. Overleden 3 m., 5 zr., totaal 8. Ingekomen '6 m. en 9 vr., To taal 15. Vertrokken 21 m., 23 vr., totaal 44. De bevolking telde op 31 Dec. 1929 344 m. en 319 vr., totaal 663 zielen. Zoodat het zielental is verminderd met 9 m. en 11 vr. De bevolking van Waarde bestond op 31 Dec. .1928 uit 474 m'. én <497 vr. Totaal 971. Vertrokken zijn 17 mi. en 24 vr. totaal 41, overleden zijn 5 vrouwen. Ingekomen zijn 13 m. en 12 vr. totaal 25, geboren zijn 8 m( en 14 vr. (totaal 22. De bevolking op 31 Dec. 1929 bestond dus uit 478 'm'. en 494 vr. Totaal 972. De bevolking van Y e r s e k e bedroeg op 31 Dec.® 1928 2058 m. en 2094 vr., totaal 4152. Geboren 56 m. en 36 vr., totaal 92. Overleden 23 m. en 20 vr., totaal 43. Ingekomen 62 m. en 62 vr., totaal 124; Vertrokken 66 m. en 79 vr„

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1930 | | pagina 1