No 289
Dondepdag 6 Decembop 1928
I7f* Jaargang
MIDDELBURGSCHE COURANT.
Bij dit nummer behoort een Bijvloegsel.
'Abonnementsprijs per kwartaal:
voor Mdidelbnrg en agentschap YUs-
'.Jlngen f 2.30; elders f 2.50
weekabonnementen in Middelburg 18
cent per week.
Advertentiën worden berekend
por regel plaatsruimte, met inbegrip van
-.omranding.
Gewone advertentiën 30 cent
per regel.
Ingezonden Mededeelingan
*0 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen
•ran 17 regels f 2.10, elke regel moei
,30 cent.
Kleine advertentiën niet groo
2«r dan vijf regels druks en waajrbjj is
aangegeven, dat zij in deze rubriek moe
ien geplaatst worden, 85 cent bij' voor
uitbetaling.
Ad verten tie ën onder brieven of bevra
gen bureau dezer courant 10 cent extra.
Bewijsnummer 5 cent per stuk.
AdvOTtenÜén moeten, willen ze nog in
ons blad van dienzelfden dag worden
opgenomen, uiterlijk 12 UtlR en des
(ZATERDAGS uiterlijk HALE ELF aan
ons Bureau bezorgd zijn.
Postchèqjue- en Gironummer 43255.
KAMEROVERZICHT
Tweede Kamer.
Zitting van Woensdag.
Op 60 tot 80 millioen per jaar raa|ml-
■de Minisl4lr Waszink de tosten ver
bonden aan een uitvoering van de door
den heer Albarda met zoo verontwaar
digde kritiek aanbevolen hervormingen
„Verlanglijstjes indienen is makkelijk
vooral op 5 December", zei de Minister,
ïïn hij voegde er spottend aan toe: ,,Er
zal aan die indiening op één oogenbHk
een oitnde komen: als de heer Albarda
of een der andere critici achter de
groene tafel zit, en zelf de verantwoor
delijkheid zal dragen. Don zal.ik een
{belangstellend toeschouwer zijni"
Ook op andere punten sloeg de Miuis-
ler krachtig van zicli af. "Niet zoiudier
reden kon hij er op wijzen dat hij meer
gedaan heeft dan bij het optreden van
het kabinet was te verwachten. Want de
tot '30 uitgestelde regeliugeu inzake den
zevenjarigen leerplicht, en de leerlingen-
schaal, zijn reeds nu 'tot stand gekomen.
Met een onmiskenbare schamperheid
vroeg de Minister dan ook, speciaal aan
het adres van katholieke critici als de
heeren Maller en Bulten: of zij ook zoo
sterk zouden hebben aangedrongen op
vervroegde invoering van den zevenja
rigen leerplicht, als dc anti rev. premier
Galijn er nog gezeten had met den anti
j;ev. minister van Onderwijs Rutgers?
Het politic-programma van dit kabi
net bracht mee, dat blijvende maatre
gelen niet zouden worden bestreden uit
tijdelijke overschotten.
Ten aanzien van de welsontwelrpen-
middelbaar onderwijs merkte de Minis
ter op, dat de regeling volstrekt niet
„gesneden toek" was, zooals hier is be
weerd. Het wetsontwerp van dr. de Vis
ser is meermalen gewijzigd en de com
missie van rapporteurs achtte een nieuw
afdeelingsonderzoek noodig. Daarop heeft
spr, ecnigen tijd gewacht, en toen hem
bleek, dat daarop niet viel te rekenen,
is hij zelf aan het werk gegaan. Dit was
ook geen gesneden koek. Stapels bro
chures, adviezen en couranten heeft spr.
moeizaam doorworsteld, met het resul
taat. dat hij aan het einde even wijs was
als in het begin Zal dit wetsontwerp nu
nog in behandeling komen? Spr. is nog
optimistisch en hoopt, dal de Kamer het
alsnog met spr. zal behandelen.
Het ontwerp-aanvullend onderwijs is
nog in de maak.
Inzake een leersLoel in de homoeona-
thie, waarover de heer Duijlnaer van
Twist zoo ontstemd den Minister in ge
broke had gesteld, zeide de Minister
geen schuld te gevoelen. Hij ton dut
geen schuld erkennen. In do overge
legde adviezen is duidelijk uiteen gezet
waarom1 de instelling van een leerstoel
in de homoeopathie niet noodig en met
wenscbelijk is. Spr. blijft in dc lijn van
zijn onmiddellijken ambtsvoorganger, mi
nister Rutgers, die evenzeer een leerstoel
voor de homoeopathie afwees. De voor
standers der homoeopathie zijn overi
gens tot dusver vólkomen in gebreke
gebleven aan te geven op welke wijze
hun denkbeeld lot stiebtiug van een
leerstoel nader te verwezenlijken is. De
kosten beperken zich niet tot de bezol-
oiging van een hoogleeraar, maai- zijn
"Aanzienlijk grooter. Ook is de vraag:
zaï "het vak verplicht zijn, zal het zijn
een keuzevak? Zullen de studenten alleen
in de homoeopathie of ook in andere
geneesmethode geëxamineerd wordenl
Spr. zegt mej. Katz toe de adviezen
die zijn uitgebracht té zullen doen druk
ken en ronddeelen.
De minister erkent dat de toepassing van
het AVachlgelderswetje groote moeilijkhe
den heeft medegebracht, maar die mloei-
Iijkheden zijn voor een niet gering deel
te wijten aan de gemeentebesturen zelf;
vooral in kleine gemeenten spelen plaat
selijke overwegingen en persoonlij Tie
kwesties eeu grooter rol dan men denkt.
Het aantal wachtgelders is echter door
de toepassing van vfcet wetje gesmol
ten als sneeuw voor de zon.
Wat den arbeid van schoolkinderen
ten plattelande betreft, heeft spreker zijn
ambtgenoot van arbeid verzocht een on
derzoek in te stellen. Wat de vervol
ging betreft heeft spr. zich gewend 'tot
zijn ambtgenoot van justitie. De vervol
ging laat inderdaad le wenschen ovet
Ten opzichte \an het Friesch nam
de Minister aan dat een Nederlander be
reid zal worden gevonden als buitenge
woon hoogleeraar in het Friesch op te
treden. Mocht blijken dat meer geld hier
voor noodig is of een gewoon hoog
leeraar noodig is ,dan is spr. bereid de
gelden daarvoor aan te vragen. Het ligt
niet op den weg der rijksoverheid, doch
wel op dien van de provinciën en
meenten de beoefening van dialecten op
andere wijze te steunen. Ged. Stalen
van Friesland hebben ook een rijkscom
missie voor dit doel ontraden.
Spr. vreest dat het betoog van den
heer Moller aan de voorstanders van do
beoefening der Friesche taal niet in alle
opzichten aangenaam is geweest. Deze
wil immers o.a. 'in Zuid Limburg onder
wijs in het dialect laten geven. Maar bet
aantal dialecten in Zuid Limburg is
uiterst talrijk en in verschillende
(meenten o.a. die waarvan spr. 13
jaar burgemeester is geweest, in Heerlen,
zijn er twee of meer. Iedere gemeente
oif ieder deel daarvan zou dus straks de
beschikkking moeten hébben over dure
gebouwen en gekozen onder-wijzers.
Er werd besloten niet te repliceereu.
En de beer Duymaer van Twist, die
bel toch wilde doen, zal vermoedelijk bij
de afdeeling liooger onderwijs zijn ovcr-
kropl homoeopathisch gemoed uitstorten.
Die-afdeeling komt vanmiddag aan de
beurt.
BINNENLAND
DE STRIJD OM DEN NIEUWEN
ZENDER NAAR INDIE.
Hel Tweede Kamerlid Suringj lieeft den
minister van waterstaat de volgende vra
gen gesteld:
1. Is hel den minister bekend, dat te
Huizen (N.-H.) door den Philips Omroep
Holland-Indië een kortegolf-omroep-zen-
der wordt gebouwd, wflke binnenkort
zal zijn voltooid en "welke, met een pri
maire energie van 130 kilowatt, de be
staande ©mroepzenders le Hilversum en
Huizen vele malen in sterkte zal over
treffen en eeu der sterkste omroepsla-
tions ter wereld zal zijn?
2. Is de minister bereid, mede te dee-
leu, onder welke voorwaarden door hein
tot bet bouwen van dezen omroöpzender
machliging is verleend, waar toch vol
gens art. 3 der Telegraaf- en Telefoon-
wet 1904 /Staatsblad no, 7) reeds voor
den aanleg van een dergelijk station een
machtiging van den minister van water
staat wordt vereischt?
3. Is de minister niet van oordeel, dat
artikel 3 ter van voornoemde wet het
vcrleenen van een machtiging tot het
doen van uitzendingen aan genoemde
vennootschap Philips Omroep: ILolland-In-
dië verbiedt, aangezien de beschikbare
zendtijd volgens die Wet naar billijkheid
slechts over de omroeporganisaties mag
worden verdeeld?
4. Indien het de bedoeling is, voor den
nieuwen zender slechts een experimen
teer-zendvergunning toe te slaan, is de
minister dan bereid, eveneens gunstig le
beschikken op de aanvrage, door den
Katholieken Radio-Omroep en de Neder-
landsche Christelijke Radio-Vcreenigiug
om zulk een experimenteer-zendvergun
ning ingediend?
DE RAMP OP DE STAATSMIJN
„HENDRIK".
De Alg. Mijnwerkersbond deelt mee
dat het hoofdbestuur eenstemmig iVan
meening is, dat de objectiviteit vau he('.
rapport over bedoelde ramp zeer veel
le wenschen overlaat. Afgekeurd wordt
dat de leiding van het onderzoek! in han
den was van de Staatsmijnen en niet van
het Staatstoezicht zoodat het personeel
verklaringen moest afleggen tegenover,
hun eigen werkgevers.
Besloten werd een uitvoerig contra-
rapport samen te 9tellcu, waarin aan
de hand van de verklaringen der getuigen
en den arbeider-controleur wordt aan
getoond dat voortdurend gas aanwezig is
geweest op den post waar de ontploffing
heeft plaats gevonden en niet de noo-
dagezorg voor lucbtverversching is be
steed, terwijl bovendien verschillende
overtredingen van hel mijnreglement
worden aangetoond
De omstandigheden waaronder gewerkt
werd en die lot dc ramp leidden, wor
den geweten aan het systeem waaronder
gearbeid wordt.
UIT STAD EN PROVINCIE
Uit Middelburg.
De heer mr. A. Leijdesdorfï, volont.
ter gemeente secretarie alhier, is be
noemd tot adjunct-commies bij de af
deeling openbare werken en stadsont
wikkeling ter gemeente-secretarie van
Utrecht.
o
Uit Walcheren.
Het fanfareoorps „Oefening kweekt
Kunst" le Westkapelle gaf ter eere
van haar 20-jarig bestaan in „Het Kof
fiehuis" voor een stampvolle zaal
concert. De zaal en het podium, waarop
de muzikanten zouden plaats nemen, wa
ren versierd met sparregroen en guirlan
des. Bij de opening bracht de heer P. de
Vos hulde aan de oprichters voor hun
initiatief en volharding. Verder deelde
hij mede, dat de directeur vau het ge
zelschap eeu jubilcummarsch voor deze
gelegenheid gecomponeerd had
Hij hoopte, dat „Oefening kweekt
Kunst" onder de tegenwoordige leiding
van oen heer P. de Rooij uit Vlissingen
nog vele jaren zou kunnen oefenen
De Burgemeester, Mr. Woldringli van
der Hoop, sprak waardeerende woorden
over hel werken en streven, en ov
de prestaties van de jubileerende vlereeni-
ging. Hij bood, namens het gemeentebe
stuur een groote zilveren medaille aan.
Daarna zette de avond in met een
door den-directeur gecomponeerden ju
bileum taarsch, die veel succes had.
Verder werden nog een 7-laI stukken
uitgevoerd, waaruit wij o.a willen noe
men de in alle nuances keurig uitge
voerde „Fanlasie", naar motieven van
Franz Schubert, gearrangeerd door A.
Floris. Als verrp.jsing gaf de directeur
nog een door hem ïelf gearrangeerd,
.Loflied op 't biertje".
Dc pauzes werden aangevuld mei de
opvoering van een drietal comédieslukjes,
die danig de lachspieren in beweging
brachten.
De directeur spoorde aan het eind
van het programma de jongeren nog
eens krachtig aan zich op le geven als
lid.
o
Uit Zuid-Beveland-
Verplaatst de besteller bij den post
en telegraafdienst F. J van Riet van het
hulpkantoor te 's H. A rends kerke
naar het post- en telegraafkantoor te
Goes.
In een vrij goed bezochte vergadering
te Wolfaartsdij'k onder leiding
van den heer J. A. Koert werd besloten
tot oprichting van een, afdeeling van den
Vrijheidsbond.
o
Besmettel ij ke ziekten.
Het aantal gevallen van besmettelijke
ziekten over dc week van 25 Nov tol
met 1 Dec in de provincie Zee
land bedroeg: Roodvonk: noulenisse 3,
Krabbendijke 1, Kruiningen 1, Neuzen 1,
Sas van Gent 3, Wemeidinge 2. Diphthe-
rilis: Schoondijke 1.
In genoemde week zijn geen gevallen
van encephalitis na inenting ter kennis
van bet Staatstoezicht op de 3rolksgezond-
heid gekomen. (Sl Ort.)
(Voor verder Stad en Provincie zie
men het Bijvoegsel.)
KUNST EN WETENSCHAP
Uil de oude doos
Iu een schets der geschiedenis vain
het Middel burgsch o gymnasium
wordt in hel tweede tijdvak van 1574—
1815 de Lalijnschc school met de recto
ren vermeld en menige interessante bij
zonderheid wordt daarin medegedeeld.
Hoe bij bij het begin der 18e eeuw, nog
kort na de verbouwing in 1692, mei de
lokalen van genoemd gymnasium gesteld
was, leert ons een resolutie van den
raad van 20 Januari 1703. Deze resolutie
spreekt voor zich zelf. Zij luidt letterlijk:
Op het gerapporteerde van de curato
ren der Latijusche school', dat de disci
pelen in de gemelde scholen sillendio
bij dezen wintertijd en duystere dagen
om haar themata te maken de houte ven
sters (luiken) moeien opensctten om te
tonnen sien en Hat sy alsdan ve'nuits
geen glasen vensters tot bescherming van
de koude en injuriën van dc lugf in de
scholen zijn, door de wind," regen,
sneeuw en koude te werden verhindert
om na behoorens haar werk le konden
doen en dat sy daardoor dickwijls in
haar gesondheil werden benadeelt, zijn
naar deliberatie d'heeren thesauriers ge-
aulborisecrt om op de onkostelykstc wy-
se voor de stad in de gemelte schooien,
<iaar de noot het meest vereyscht, houte
ramen met glas le lato maken des dat de
discipelen in gemelde schooien synde de
voorn, glasen eens gemaakt en gebroken
synde sullen moeten 't haren koste laten
hermaken." (N. R. Ort.)
„Kristin Lavransdoch-
dochter. Vrouw",
door Sigrid Undset Uitg.
J. M. Meulenhoff.
De schrijfster heeft dit jaar een Nobel
prijs gekregen, waardoor vanzelf meer
aandacht zal worden gegeven aan dit
boek en ook aan het boek dat daar aan
als eerste deel vooraf gaat, n.I.- „Kristin
Lavransdochtcr.. De Bruidkrans".
Voor hen die het eerste deel niet la
zen of die zich den injhoud niet meer
herinneren (de vertaling verscheen
reeds vijf jaar geleden) willen we kort
vermelden, dat daarin de jongedothler
Kristin uit volle liefde zicli geeft aan den
slecht befaamden ridder Erlend Xico-
Iaus-zoon, en n,a langen strijd zijn vrouw
wordt, nadat eerst de vrouw waarmee
hij onwettig samenleefde, zelfmoord beeft
gepleegd. Maar de bruidskrans die zij bij
dat huwelijk draagt, mocht zij eigenlijk
niet dragen.
De zorg en wroeging over dien' toe
stand. belicerscht den aanvang van dit
nieuwe boek. Hoewel getrouwd is zij vol
angst dat de omgeving haar ontijdige
bevalling zal opmerken Later werkt bo
vendien door dit boek heen de tragédie
dat man en vrouw, hoeveel liefde zij
voor elkaar hebben, elkaar ongewild en
vaak onbewust toch op het ergst© kwel
len en martelen. In dat opzicht is dit
'boek vreeselijk, ook omdat het geen
oogenblik uit die neerdrukkende lead
's lemming komt. En het is diep-men-
schelijk, iu weerwil van de 13de eeuw
sche omgeving waarin de schrijfster het
verhaal geplaatst heeft.
Rond den Aardbol
per vliegmachine iu bet
eiland der avonturen Bew
door Jan Bevers. Gebrs.
Kluitman, Alkmaar.
„Neerlauds driekleur wordt hel hoogst
gehouden in de lucht. Ilel motto der
K L. M. en liet motto van dit boek! Val
een leerzaamheid, en wat een avonturen
geeft dit! Hoe zullen de jongen,s ervan
smullen Vooral daar deze tocht rond
de aarde gevlogen wordt!
Een kaartje maakt liet voigen gemak
kelijk ook voor jongere lezers-, Aardrijks
kunde leeren op de prettigste manier
denkbaar! En bovendien een en ander
van de andere voiken Chineezen, Ame
rikanen. Dat een reis rond den aardbol
per boot en trein nog wel zoo gemakke
lijk gaat, voorloopig, een ieder die zich
tot de aviatiek aangetrokken voelt zich
nog wel eens bedenken zal, lezen wij er
ook uit! Warm aanbevolen voor oudere
jongens
KERKNIEUWS
Als opvolger van ds O. S Jejlema
die een beroep naar Beilen aannam, zal
nu als predikant onder de Hollanders
te Davos optreden Ds. J ten Doornkaat
Koolman., thans predikant le Maienfeld
bei Iandguarl aan dc lijn Zurich—Chur.
Zondag 13 Januari zal ds Doqfnkaat
Koolman doords J. A v Leeuwen, em.
pred. van de Ned. Herv. Gem vail Bloe-
mendaal, lot zijn arbeid le Davos wor-
dgn ingeleid.
Ned. Herv. Kerk,
Op hel drietal le Hilversum (4e pred.
plaats), komt voor, ds .T. W Swaan le
Domburg en ds A. CV Diederiks te Krui
ningen
ONDERWIJS
- Geslaagd aan de Handclshoqgc-
school le Rotterdam voor de Handels
wetenschappen, de heer A J. Verhage,
alhier.
- Geslaagd voor certificaat Radio 2e
klasse de heer A. Kooijman. Geslaagd
voor het machinisten-diploma B de lieer
P. Matthijsen, leerlingen van de „deRuy-
lerschool" te Vlissingen
o
ii Ecrepromotie van Deter-
di ng en S Lor k.
De Senaat der Technische Hoogeschool
te Delft heeft besloten het doctoraal ho
noris causa in dc technische weten
schappen le verlcenen aan Sir Henry
Bcferdiug .president van de Koninklijke
Petroleum Maatschappij, en aan Ir 0. F.
Stork, directeur van de N V Machinefa
briek Gcbr Storlc en Co cn bekend al's
leidende figuur in werkgeversieringen.
De toekenning zal plaats hebben Dins
dag 8 Januari a s in dc aula van d©
Technische Hoogeschool te Delft Alls pro
motor van Sir Ilenry Delerding zal op
treden prof J G Oh Volmer; en als
promotor van den heer Stork Prof. Ir.
L. A. v. Royen.
RECHTZAKEN
Voor de vierde kamer der recht
bank te Amsterdam heeft zich een slager
te verantwoorden gehad wegens het ver-
oorzakeu van dood door schuld .Verdach
te had als bestuurder van een vracht
auto op 8 Maart 1.1 op'den Zeeburgerdijk
te Amsterdam een wielrijder aangereden
met het gevolg, dat de wielrijder verwon
dingen opliep, ten gevolge waarvan hij
overleed.
Het M. eischte wegens het veroor
zaken van dood door schuld eei\ maand
hechtenis
Blcekpoeder on L o ter ij we t
De advocaat-generaal bij den Hoogen
Raad, heeft Maandag geooncludeerd tot
vernietiging van een vonnis (Ier recht
bank te Arnhem, waarbij een bleekpoe-
«lerfabrikanl was veroordeeld tot f 25
btcele, wegens overtreding van de Lo-
tierijwet en verwijzing der zaak naai* het
Arnhemsche Gercchts|hlol' De fabrikant
briengl n.I pakjes bleekpOcder in den
handpl. top den omslag waarvan een
Letter is gedrukt. Degene, die met de
Letters een bepaald aantal Woorden kan
viornien, ontvangt een cadeau De adv -
gen overwoog, dnt dc rechtbank j>cea
aandacht had geschonken aan dc vraag,
of de verzamelaars wel of geen over
wegenden invloed op de kansbepaling
tonden oefenen.
De rechtbank verklaarde alleen, dat
het van het „Lot" afhangt, of een verza-
uitelaar een prijs wint Voor deze beslis
sing ontbreken zi de reebtsgevende fei
ten en (omstandigheden "Volgens den ad-
vocaal-generaal waven de deelnemers
niet geheel en al verstoken Van de ge
legenheid om invloed te oefenen op het
bemachtigen van een prijs. Zij Iconden
immers door meer pakjes le koopen hun
iinloed.jcfixgrojoten en ook door onder
ling do aangetroffen letters te ruilen.
'O—
Kindermishandeling
Voor het gerechtshof te Amsterdam is
in lioogor beroep behandeld de zaak le
gen II M. F die zich voor de rechtbank
te Haarlem te verantwoorden lieeft ge
had terzake van mishandeling De recht
bank sprak op 28 Juni 1928 verdachte!
vrij, de officier teekende hiertegen ap
pel aan.
Verdachte had als particulier verpleeg
ster in dicusl bij mevrouw Van Mark-
ijk Kooy, die zicli het lot vau ve(rla-
ten of verwaarloosde kinderen aantrekt,
kinderen onder haar hoede gehad. Ver
schillende mishandelingen werden haar
(en laste gelegd. Zoo heeft zij een kind
gestraft, door hel met bloole voe^jes
ver een weg van basallslag le laten
loopeu, terwijl ze hel verbood om over
hel gras te gaan Verdachte erkende de
ze straf te hebben opgelegd, omdat het
kind steeds vergal liaar schoenen ter
reparatie te geven Een. Hongaarsch meis
je, dat hardnekkig weigerde le zeggen,
wat grootvader in het Hongaarsch was.
bad ze 's nachts op hel baleon gezel, 10
minuten lang. Dan zou ze hel'weer 10
minuten bij zich in bed genomen hebben
en dan weer op hel balcon gezel, totdat
het kind had gehoorzaamd. Ook had zé
een kind zóó met een vliegenkap op den
neus geslagen, dal er een open woud
'as ontslaan. Het bleek echter, dat de
ze klap per ongeluk zoo was aangekomen.
Een ander kind had ze met het hoofd
onder water gehouden, zoodat de vrjje
ademhaling werd belemmerd; weer een
ander kind had ze de haren uil het
hoofd getrokken. Qui een kiud van doof
heid le genezen, had ze haar dertig da
gen lang geen ander voedsel verstrekt
d.an water en vruchten
Nadat verschillende getuigen gehoord
waren eischte de ad vocaal-generaal vpr-
oordeeling van verdachte tol 8 dagen ge
vangenisstraf.
Handel, Nijverheid en Visscheri)
Alhier is binnengekomen het
Deensche motorschip „Karisc". met een
la^liug lioul uil Finland,
Troef toch t
ms. „P o e 1 a u R o e b i a h".
Maandag 3 en Dinsdag 4 dezer werd
op de Noordzee een goed geslaagde
procftcchl gehouden met het motor
schip Poelau Roebiah, voor rekening
van de Stoomvaart Mij. .Nederland" te
Amsterdam, gebouwd op de werf van de
Rctierdamsche Droogdok Mij te Rotler<
