Vrijdag 23 November 1928
Speel niet r
met Uw
No 278
IDDELBUR
171* jaargang
Bij dit nummer behoort een Bijvtoegsei
LIBERAAL
OPTIMISME.
Aan de aanhangers van de liberale
partij, we gebruiken dien herstelden
naam liever dan dien van Vrijheidsboud
is bij ieder der laatste vier of vijf Ka
merverkiezingen, van, verschillende zij
den voorgehouden, dat ze een doodje
streelden, en dat ze daarmee maar
moesten uit scheiden
En we kunnen dat nu nog hooren.
Toen dezer dagen een liberale weihou
der van Utrecht zich wat optimistisch
uitliet over de toekomlst van het libera
lisme, wijdde het Kath. „Centrum" da
delijk een driestar aan het betoog dal de
liberalisme zijn tijd gehad heeft; dat
de periode waarin het zijn hoogtepunt
bereikte sinds lang is afgesloten, dal
aê beginselen ondeugdelijk zijn gebleken,
en de idealen verflenst.
Wach-'n-bietje! zeggen de Boeren als
iemand aan 't doordraven raakt.
Laten we nu allereerst eens beginnen
met verschil te maken tusschen de
macht van een beginsel, en de macht
van een partij1.
Die laatste wordt bepaald door het
aantal Kamerleden der partij. Die be
ginselmacht blijkt uit de toepassing er
in de praktijk van 't Staatsbestuur
En nu is 't zéér bijzondere, dat
ook bij een zeer klein aari;tal liberale Ka
merleden de liberale beginselen, in een
merkwaardig ruime mate toegepast wor
den door vertegenwoordigers van. andere
partijen, die aan 't Staatsbewind kwamen.
Dat is maar niet zoo'n losse, zelfbe
wuste bewering van ons. Neen 't werd en
wordt meermalen doo»* nièt-liberalep
zegd, met vermelding van maatregelen
van staatsbemoeiing, vooral ten opzichte
van economie en staatsrecht; of wel met
verwijzing naar liberale persoden, die
optreden in het bestuur van gemeenten,
als leiders van vereeniginjgen, als hooge
ambtenaren, en als geleerden. Zelfs het
Centrum erkent dat ook .thans nog de
liberale partij bekwame namen telt Maar
ziet u: de beginselen bleken ondeugdelijk^
de idealen zijn verflenst.
Och kom: zouden die ondeugdelijke
beginselen dan nog in zulk een male wor
den gevolgd door niet-liberalen
En zouden ze zoo ondeugdelijk en ver
flenst zijn als nog zooveel „bekwame
mannen" der liberalen ze als richtsnoer
volgen?
Maar goed: we erkennen voluit dat
het géén volledige bevrediging geeft, als
een politieke partij alleen maar zich
kan beroemen op heigeen andere par
tijen aanvaarden uit héér beginselen, ter
wijl de partij zelf steeds verder in aantal
daalt, tot 't nulpunt toe.
Maar komt zij daar?
En of die daling van, 't aantal li
berale gekozezenen bij de Kamer- cn
andere verkiezingen/ van de laatste der
tig jaar, ook maar eenigszius bruikbaar
is ten bewijze dat de liberale partij tel
kens stervend is, steeds weer opnieuw
sterft, dood is, begraven wordt, enz., en?.,
omdat de beginselen ondeugdelijk waren?
Als we nu heel nuchter de zaken be
kijken, dan moet iedereen, toegeven, dat
de parlementaire geschiedenis in ons land
het zeer natuurlijk verschijnsel liet zien:
dat iedere uitbreiding van liet kiesrecht
een nieuwe groep uit de bevolking
naar boven bracht, naast de groepen die
tevoren al vertegenwoordigd waren
Zoo heeft de uitbreiding van het belas
tingkiesrecht in het eind der tachtiger
jaren de „kleine ïuyden" van dr. ICuyper
ep van dr. Schaepman, de gelegenheid
tot vertegenwoordiging gegeven Zoo heeft
de kieswet van Houten de bovenste lagen
van de vroeger niet vertegenwoordigde
ambtenaars- en arbeidersklas gelegenheid
gegeven „hun" meDschen naar de Ka
mer te sturen. Eu bij de invoering van
hel algemeen kiesrecht, en van dat voor
vrouwen, telkens was 't een nieuwe
maatschappelijke „groep" kiezers die er
bij kwam, en baar eigen vertegenwoor
digers kreeg.
Maar, het aantal Kamerleden bleef
steeds 100! En het onvermijdelijk gevolg
was, dat de liberale partij, die speciaal
gerecruleerd was uit den „derden stand",
di6 óók de eerst Ijfoo bevoorrechte groep
van belasting-kiezers vormde, telkens
haar,aantal vertegenwoordigers zag dalen
Of dat echter iets bewijst voor 'ton
deugdelijke der liberale beginselen, of
van 't verflensen van hun idealen?
Het heeft er niets van. Ook vroeger
waren de calvinistische en, katholieke
„kleine Ïuyden", de eerste ran|gs arbei-
beiders, en de andere arbejders geen
liberalen. Maar ze hadden toen geen ge
legenheid om dat uit te spreken* Achter
eenvolgens kregen ze die wel.
En als een arbeider liever op een
rooden of Boomschen democraat stemt
dan op een liberaal, bewijst dit dan iets
anders dan dat hij1 zijn eigen bevolkings
groep het liefst door een „eigen" man
•vertegenwoordigd 'ziet?
Zoo zal het blijven ook. Daarom' ma
ken we ons geen illusies over een toe
komstigen zeer sterken groei van' de
liberale partij. Daarvoor werken te veel
religieuse en klasse-belangen bij de ver
kiezingen door.
Maar tegelijkertijd is dat ook de re
den waarom wij voelen dal de liberale
partij nog altijd volkomen gezond lcéft-
En nog steeds dè partij is voor hen' die
geen religieuse factoren en ook geen ele
menten van klassestrijd in de politiek
toelaten
En zelfs hebben we daarbij het opti
misme, dat de teleurstellingen zoowel van
de (coalitiepolitiek als van de democra
tische politiek sommigen der 'naar die
rich,langen ^oegevloeidcn, weer zal doen
afzwenken naar dc liberale partij.
Dat is, let wel, geen voorspelling maar
een optimistische verwachting
KAMEROVERZICHT
Eerste Kamer.
Zitting vani Donderdag.'*
Wat er nog was overgebleven van het
ontwerp tot belasting van Nederlanders
in het buitenland de toevallig nog in
het spoor gebleven laatste wagon van
een gederailleerden trein, zoo noemde
de beer van Lanschot het Jhleeft gister
veel bestrijding ondervonden. Zooals luen
weet beperkt dit voorstel zich tot de
nalatenschappen en schenkingen van Ne
derlanders die niet zijn ingezetenen djes
rijke. Maar een reeks sprekers kwam
vertellen dat h.i. de regeling onbillijk
is /Voor Nederlanders, die niet louter
ter ontduiking vim belastingen naar het
buitenland trokken. Alleen de hoeren
de Vos van Steenwijk en Wibaut spraken
ervoor, en dan natuurlijk ook nog de
Minister, die zjjn voorstel .uitvoerig ver
dedigde.
Eén onderdeel der verdediging liet hij
over aan den hem vergezellende regee-
ringscommissaris, mr. Sinnïghe Damslé.
Er was n 1. door sommige sprekers op
gewezen, dat op de Volkenbondsconfe
rentie te Qenève ter voorkoming 'van dub
bele 'belasting, door den Nederlandschen
gedelegeerde een amendement was voor
gesteld om het nationaliteitsbeginsel te
erkennen dat ook ten grondslag ligt aan
dit ontwerp. En dat amendement is ver
worpen.
Genoemde regeeringscommissaris gaf
nu een andere lezing van het gebeurde.
Die verwerping geschiedde met zitten
en opstaan, maar zeer velen zijn blijven
zitten omdat ze door de onverwachte
aan de ordestelling niet begrepen waar
het omging, De permanente organisatie
zal deze zaak verder onderzoeken Het
ontwerp is dus z.i niet in strijd mell
Genève.
Vandaag verder debat en beslissing.
Tweede Kamer.
Zitting van Donderdag.
Van dc mcedeelingen van den minis
ter van Arbeid in repliek op de a^ge-
meene beschouwingen" laten we hier en
kele punten van meer dan gewoon be
lang volgen
De Algemeene Maatregel van B. inzake
den wekelijkschen rustdag van chauffeurs
en toonkunstenaars zal binnen enkele
maanden haar beslag kunneij - hebben
Als de Kamer niet afwerkt hel voor
stel inzake winkelsluiting, stelde de Mi
nister toch als mogelijk in het licht dat
hij het werktijdenbesluit voor winkel
personeel zou afkondigen.
Wat de laudbouwarbeidswet betreft,
maakt de Minister zich geheel los van
de betoogen der heeren van Rappard en
Braai Mie principieel niets Van regeling
den arbeidstijd voor volwassen land
arbeiders willen welen. De Minister be
perkt zich tot de verklaring dat hij er
den tijd nog niet voor rijp acht.
De klacht over te veel overwerkver-
gunningen is ongegrond. Van de onder
de regeling vallende ondernemingen heb
ben 92 pet. geen overwerkvergunning.
Wat de (li,eer San nes bij deze be
grooting ter s.prake bracht gaat langs
dezen Miuister heen, en zal volgens be
sluit der Kamer na het Kerstreces be
handeld worden. Dat is n.l. een motie
om als noodmaatregel door wijziging der
invaliditeitswet de toekenning van een
kostelooze ouderdomsrente oók te ver
zekeren aan hen d.ie in de eerstvolgen
de jaren 65 jaar worden en die niet
meer de gunst zouden genieten van dc
vborloopige 'toekenning door de bekende
overgangsbepaling der wet.
Avondzittiné.
Een lang debat over werkverschaffing
en steunverleening Niet minder dan 13
sprekers behalve de Minister. En het
aantal ter sprake gebrachte onderdee-
len bedroeg cenige malen dertien.
En het nut van al die beschouwingen?
Het is heel gering. De Minister heeft
ze niet eens alle onderwerpen aangeroerd.
Hij achtte dat onmogelijk. En na hem
ging de Kamer met de artikels verder.
We zullen hier dan ook slechts enkele
der dopr den Minister .gegeven mcedee
lingen vermolden:
De emigratie, zoowel in hef hinnen-
als in het buitenland wordt belemmerd
"'door den weinigen last der werkloozen
om ergens anders heen te gaan Nu is
er weer werkgelegenheid bij Brussel,
maar dc minister gelooft niet dat er veel
zullen heengaan..
Uitbreiding van den tuinbouw grijpt
de Minister graag aan als middel voor
werkverschaffing. Met tewerkstelling van
stndsarbeiders te plattehande zal dé mi
nister vóortgaan.
Voor centralisatie der werkverschaf
fing voelde de Minister niet veel.
De behandeling van de afdeeling Laqdf-
bont.v der begroofing, waarvoor al 14
sprekers zijn ingeschreven, werd uitge
steld tot de volgende week.
BINNENLAND
GESCHENK
VOOR DL KONINGIN-MOEDER.
TI. M. de Koningin-Moeder 'heeft er
in toegestemd, bij wijze van geschenk ter
gelegenheid van haar 50-jarig jubijeum
als Ned. Staatsburgeres, van 'het Co-
nfité der Ned Vrouwen le aanvaarden
den aanleg van een volledige electrisclie
lichtinstallatie in haar particulier paleis
le Soestdijk.
Met de uitvoering van 't werk, dal voor
do som an. ruim f35.000 aandeN.V.
Groeneveld van der Poll en Go's electr.
Ierhn fabriek te 'Amsterdam "is opge
dragen, werd bereids dieze week een
aanvang gemaakt.
ELECTR- N- HOLLAND.
Ged. Staten van Noord-Holland stel
len voor op een terrein, aan de hoog
ovens een provinciale electrische cen
trale te bouwen. De kosten worden op
rond 12 millioeu geraamd
UTRECHT EN DE WATERWEG NAAR
DEN RIJN.
'Gister heeft te Utrecht een groole
prolestvergadering plaats gehad tegen de
plannen van den Minister van W om den
nieuwen waterweg van Amsterdam naar
den Rijn aan le leggen door de Gelder-
sche vallei.
Er werd gesproken door burgemeester
Fockema Andreae over de gemeentebelan
gen; door Rinke Tolman over het gevaar
dat voor de Geldersche Vallei als v,na-
tuurmonurnent" zou dreigen door zoo'n
kanaal; door K. Kruithoff als voorzitter
van het Chr. Nat. Vakverbond, en dooi
den redacteur de Jong van, „De Binneu-
aart", die de belangen der schippers in
't licht stelde.
Ten slotte werd een lange motie aan
genomen ten g unste van een kanaal over
Utrecht, Wijk bij Duurstede en Tiel.
Dc meeste aandoeningen van de keel
doen zich In sterke mate in het alge
meen gestel voelen en vermin deren
daardoor het weerstandsvermogen van
den lijder Wie een aandoening der keel
niet reeds bij het begin met dc juiste
middelen bestrijdt, stelt zich aan ge
vaarlijke gevolgen bloot. N.xmt
men echter tijdiq de uit zuivere r'an-
tensar pen bereide Akker s Abdijsiroop,
dan brengt men daarmee n ct alleen
een ziektekiem-doodcndc. maar tevens
een algemeen versterkende en dus het
weerstands vermogen verhoogende mid
del in het lichaam. In enkele dagen kan
een beginnende keelaandoening, lieesch-
hcid, keelpijn, prikkelhoest verdwijnen
door het gebruik van de krachtige
Voorde Borst
Pet koker: f 1.50, f 2.75, f 4.50
(Ingez. Med.)
UIT STAD EN PROVINCIE
Uit Middelburg.
"Woensdag jl. hield de op 12 Oct,
van dit jaar opgerichte Middelburgsche
Gereformeerde Jeugd Centrale (M G.J.C.)
haar eerste openbare vergadering met
het doel propaganda te maken voor aan
gesloten vereenigingen.
De voorzitter, ds D. Ringnalda, wees
in zijn openingswoord op het feest van
het jonge leven en noemde 'deze bij
eenkomst het geboortefeest van 'de M.
G. J. C. Door organisatie moeten wij
ons sterken legen de wereld De M. G
C. bedoelt dit werk te steunen.
De heer Ch. de Wolf hield vervolgens
een inleiding over het facisme, waarin
hij in 't kort het wezen en doel van hel
facisme uiteen zette
De heer S Brandsma sprak een woord
lot het vasthouden aan Gods Woord.
Het is niet hoe komen wij door de we
reld, maar hoe komen wij uit de wereld
In onze jeugd moeten wij daaraan den
ken. Spr. wekt alle jeugdigen op zich
te organiseeren.
Voordrachten, muziek, memorisalie's
cn tableau wisselden de toespraken af
Ds. D. Scheele eindigde met een kort
slotwoord fen hoopte dat de vruchten
van '.dezen avond in devereenigingmo
gen gezien worden
Uit Viis singen.
- De aanwijzing van! den heer J A
Flink te Goes, als arbeider-lid van den
Raad van Arbeid te G o e s is ingetrokken;
aangewezen is de heer P Luikenaar te
Wolfaartsdijk, thans plaatsvervangend,
terwijl de heer A. Geense te Goes is
aangewezen als plaatsvervangend lid
o
Uit Zuid-Bevelanct.
Bij den gemeenteraad van V1 i s -
singen is eenadres ingekomen van
de vereeniging tot stichting van een
Christelijk Ziekenhuis te Vlissingen ,,'Be-
Uiesaa", met verzoek om voor een jaar
optie te verleenen op den grond gelegen
tusschen de Kerkhoflaan en denHoogen
weg om daar een ziekenhuis te bouwen
en zulks legen denzelfden prijs als waar
voor destijds grond is verkocht voor het
St. Joseph Ziekenhuis.
o
Uit Tbolen.
in <ie gemeenteraadsvergadering
van St. Maartensdijk was de heer
Vroegop met kennisgeving afwezig
Een verzoek van M. Ilartog om op de
lijst voor huurders van een gemeente-
woning geplaatst te worden wordt inge
willigd Op voorstel van den burgemees
ter zal hem voorrang gegeven worden.
Aan E. W. Tho.'enaar wordt op verzoek
mei ingang van 1 Jan. a.s. eervol ont
slag verleend als lid van hel Weezen
Armbestuur.
Op voorstel van B. en W. wordt be
sloten geen subsidie loc le kennen aan
de Kon. Ned. Vereen, voor Luchtvaart.
De gemeenteraad heeft geen bezwaar
tegen het lidmaatschap dezer gemeente
van de eventueel op te richten afdee
ling „Zeeland van dc vereeniging vau
Nedelrlandsclie gemeenten".
De wed. P. Janse zal pachtsler mogen
blijven van bet door wijlen haar man
van de gemeente gepacht land
Besloten wordttot aankoop van 25
nieuwe schoolbanken bij dc firma Rot
huizen, met 5 tegen 1 stem. De heer
Nelisse acht een schoolbank van eiken
hout solieder dan pitch-pine.
Na ruime bespreking wordt een ver
zoek van J. van der Werf tot vermin
dering van huishuur verworpen met 5
tegen 1 stem (Quakkclaar).
Besloten Wordt tot het instellen van
een cursus voor buitenwettelijk vervolg
onderwijs. De cursus zal 100 uren du
ren, de belooning bedraagt f 1.50 per
uur Als onderwijzers worden benoemd
de heeren van Luijk, Basliaanse en van
Nieuwenhuijze.
Ingekomeu zijn verzoeken van Adv
van den Hoek en Co Jac de Fouw een
gedeelte van het terrein der gedempte
Kleine Kaai voor bouwterrein te mogen
verkrijgen Over deze aanvragen ontspint
zich een langdurige discussie Ten slot
te wordt met 1 stem tegen (Quakkclaar)
besloten het terrein der gedempte Klei
ne Kaai voor bouwgrond beschikbaar
te stellen Wellicht zullen nu meerdere
aanvragen daartoe inkomen en kan met
adressanten overleg gepleegd worden
omtrent wijze van bouwen en te betalen
erfpacht.
In verband met een schrijven van den
Minister vau Onderwijs wordt beslplen
den Commissaris der Koningin toestem
ming te verleenen de b*e kende zil
veren bekers op le zenden naar de
te houden tentoonstelling voor Neder-
landsche kunst te Londen
Opnieuw komt in behandeling dc be-
gnooling 1929 voor hel Weezen Algemeen
Armbestuur Deze begroeting wordt thans
na scherpe discussie alsnog goedgekeurd
met 3 vóór (Koopman, Geluk en Priem),
2 tegen»(Hage en Nelisse)) De heer
Quakkclaar blijft huilen stemming.
Op voorstel van den heer Koopman
zal bij de woning van I Jasperse aan
den Groenen dijk een lichtpunt worden
geplaatst. Hetzelfde raadslid informeert
naar het horren van uien op de haven
De Voorzitter acht deze kwestie aan B.
en W. te behooren, doch de heer Koop-
tnan Meent, dat dc raad destijds besloot
dal dit vrjj op de haven zou kunnen
plaats hebben. De Voorzitter bestrijdt
deze meening en zegt dat laatstelijk als
plaats js aangewezen liet terrein bij de
schuur van Van der Werf.
o
Zeeuwse li-Va a n d e r e n O. D.
Woensdagmorgen geraakte de werk
man L. de B. bij het verrichten van
werkzaamheden aan de beelworle'suiker-
'Eabriek Sas van Gent beklemd tus
schen een wagon bieten en de houten
afrastering, welke zich nabij de bieten-
gooten bevindt. De getroffene kon spoe
dig doir andere werklieden, die het on
geval zrgen gebeuren, uit zijn benarde
positie worden bevrijd. Hij werd buiten
kennis opgenomen en onmiddellijk on
der geneeskundige hulp gesteld De
getrolfene is hardheorend, waardoor hij
wellicht de wagens niet heeft hoorei*
aankomen
o
Zeeuwsch Vlaanderen W D.
Toen Donderdagmiddag dc landbou
wer C. le G r o e d e aldaar op jacht
was jn gezelschap van een zekeren F.
uil Breskens, had hij het ongeluk te
vallen, tengevolge waaijran zijn geweer
afging zoodat F de volle lading op een
zeer korten afstand in liet bovenbeen
kreeg. F. is Ier behandeling onmiddellijk
in het ziekenhuis te Oostburg opgeno
men. Zijn toestand is ernstig.
RADIO
De V A R A.
Men weet, dat het V A.R A -bestuur
op audiëntie is geweest bij <len Minister
van Waterstaat met de vraag om meer
zendtijd.
De heeren Kleerekoper en de la Rellta
hebben volgens ^Radio" den minister er
op gewezen, dat de moderne arbeiders
beweging zich niet I auger meer een zoo
groote achterstelling als op het gebied
van den Radio Omroep plaats vindt, kan
laten welgevallen.
De minister zegde overweging van het
verzoek der V A.R A toe.
RADIO-PROGRAMMA.
Zaterdag 21 November
Hilversum, 1071 M.
10.0010.15 Morgenwijding. 12.30
2.00 Boris Leusky Trio. 2.00—3.30 Thear
ter Tuschinsky le A'dam. Orkest o i.v.
Max Tak. P. Palla, orgel. 3 30—1.00 Le
zing voor s'.okers, door G dc Clercq. 1 00
4 30 Italiaausch, beginners 4 30—5.00
Italiaansch, gevorderden 5 00—5 25
Fransch, beginners. 5 255 50 Fransch'
bevorderden. 5 50—6.50 Omroep-orkest
o.l.v Nico Trecp. 6.50—7,13 Duitsch,
beginners 7.15—7 40 Duitsch, conversar
tie 8.00 VARA Uilz. v. d. revue ..Alle
maal Jan Klaasseü", van Elsensohn
Huizen, 340 9 M. Na 6 uur 1870 M.
12 30—1.30 KRO-Trio 3 00—J.00 Kin
deruurtje 3.306.50 Dinermuziek. Gra-
mofoonplalen 6 307 00 Kath berichten.
7.00—7.30 Engelsche les. 7 30—8.00
Knipcursus. 8.00—8.20 Spr. Mr. H. v.
fïaaslert Emigratie 8 20 .,De Molen van
Sanssouci", hislor. blijspel van O I far
ting. Ned. tekst van II. W. Rijswijk.
D a v e n t r y, 1600 M.
10 35 Kerkdienst. 1.202.20 Het Carl
ton Octet 3 30 Voetbalwedstrijd 1 25 Ba(l-
ladenconcerl Alt, tenor, viool. 5 35 Kiii-
deruurlje. 6 20 Muziek 6.35 Nieuwsber.
7.00 Muziek. 7.05 Piauoduetlen van
Schubert 7 20 Omroepcauserie 7 35 Mu
ziek 7.45 Lezing. 8.05 Militaire Kaptol,
sopraan, bas, Schubert-programma 9 20
Nieuwsber 9 35 Causerie 9 50 Nieuws
berichten 9.55 „Advanced sparks", van
L. du G. Orkest en solisten. 10.55—12.20
Dansmuziek.
P a r ij s. „Radio-Pari s", 1750 M.
12 50—2.10 Gramofoonmuziek. 4 05—
5 05 Orkeslconcert. 9.20 Dansmuziek door
Joss Ghislerv Svmphonians. Variété-ar-
listen.
Langenberg, 469 M.
11 30 Mechanische muziek. 12.251 50
Orkestconcert 5.05—5 50 Kamermuziek.
7 20 Vroolijke avond. Daarna lot 12.20
Dansmuziek
Königswusterliausen (Zee-
sen), 1250 en 1700 M. c.a.
1120—4 20 Lezingen 4.20—5.20 Or
kestconcert 3.207.05 Lezingen. 7.20
Concert 8.20 Gearg Kaiser-concert Daar
na lot 1120 Dansmuziek.
Hamburg, 395 M.
3 50 Orkeslconcert. 4 50 Gevarieerd
