do 273
Zaterdag 17 November 1928
171* Jaargang
MfffflfMÉ'Sfil
Zenu^!le«?d
WffiSSSSl
Dit Dammer bestaat alt DRIE bladen.
EERSTE BLAD.
TEGENSTANDERS
OF VERWANTEN?
Er zijn veel ooren opgezet bij het hoo-
ren van wat dr. De Visser zei over de
mogelijkheid van samenwerking tusschen
Chr. Historischen en Liberalen. Eigen
lijk drukte hij het anders uit, want hij
h,ad het alleen maar over „Liberalen
met christelijk nationale beginselen". En
aan den anderen kant reikte hij met
zijn gedachten weer voorbij de Christelijk
Historischen door zoo'n Liberale samen
werking ook met Anti Rev. en zelfs met
R. Katholieken als niet geheel onmo
gelijk te veronderstellen.
Maar laten we ons nu maar bepalen
tot de verhouding tusschen Liberalen en
Christelijk Historischen. Aan een Libe
rale samenwerking met R. Katholieken
gelooven we voorshands niet, al was
het alleen maar omdat zooats de
heer van Gijn dat uitdrukte de R.K.
heet andere normen „ter zake van de
vrijheid" in het Christendom vinden dan
de Liberalen.
En ook ten opzichte van de Anti Revo-
Butionairen werken nog zulke felle te
genstellingen uit het verleden door, dat
zelfs bij een zakelijke samenwerking op
een zorgvuldig uitgezocht program met
een jjepljteitsstaatsman als bijv. Oolijn,
men er ieder oogenblik op verdacht zou
moeten zijn dat een builen de kametr
gesloten tegenslellingsspóok, toch plot
seling door het venster of door den
scbporsleen naai* binnen kwam.
We zullen niet zeggen, dat een groe
peering van Liberalen met Christelijk
Historischen en Anti Revolulionnairen
geheel ondenkbaar is. Ze is echter op l
oogenblik niet aan de prde, en zal voor-
foopig wel niet aan de orde komen
voor de praclisclie politiek, want sa
men hebben die drie partijen in de
huidige Kamer slechts 38 stemmen.
Maar nu de verhouding tusschen Chr.
Historischen en Liberalen
Men kan die bespreken opk zónder
dadelijk aan de mogelijkheid van bond
genootschap of parlementaire samenwer
king te denken.
En dan kan zeer gerust gezegd wor
den, dat ze dicht bij elkaar staan. Het: is
geenszins een nieuwtje, dat dr. De Vis
ser bljjk geeft de vrijheidsbegrippen der
Liberalen te deelen. Ook van jhr. de Sa-
vornin Lobman heeft men dat herhaal
delijk kunnen liooren.
Nog sterker: men kan tot op zekere
hoogte zeggen, dat Liberalen en Chris
telijk Historsrhen hun volgelingen re
cruleeren uit gedeeltelijk dezèlfde be
volkingsgroepen. Wie kan niet dadelijk
families opnoemen, die vroeger steeds
Liberaal waren en later Christelijk His
torisch Men kon zelfs bij de verkiezing
van '22 en '25 een deel van het CShr.
Historisch succes toeschrijven aan een
Overvloeiing van vroegere Liberalen.
Eén der redenen van dat overvloeien
was ongetwijfeld een nawerking van den
onwil van kerkelijk-gezinden onder tde
liberalen tegen de algeheele negatie van
religie in politieke zaken, bij de liberale
partijleiding.
Maar als we zoo in onze gedachten na
gaan wie de gelederen der Chr. Histo
rischen geleidelijk sterker maakten, dan
krijgen we niet de overtuiging dat bij in
derdaad velen hunner de erkenning van
de openbaring Gods in politieke zaken,
de beweegreden was, die hen leidde Hun
religieuse gevoelens waren er, maar min
der sterk dan verder rechts.
We zouden hen willen noemen- per
sonen die geenszins positie nemen tegen
het voortbouwen op Christelijke beginse
len.
Maar men lette wel, dat deze woorden
ook de kwalificatie zijn door dr. de Vis
ser gebruikt ter aanduiding van dat deel
der liberalen met wie hij zou kunnen
samenwerken.
Voelt men uit dat alles niet een zeer
nauwe verwantschap, althans een na
buurschap van aan elkaar grenzende be
volkingsgroepen
Het is wel eigenaardig gegaan, waut
oorspronkelijk zijn de Chr. Hislorischen
(Voortgekomen uit een groep die zich af
scheidde van de Anli-Rev. Maar toch
moet men 't ook al weer niet lè zonder
ling vinden, want bij de motieven voor
hun tegenstelling met de andere Anti-
Revolulionnairen waren er verscheidene
van liberalen oorsprong.
En in de praktijk van 't leven en van
de politiek?
De werkelijkheid is een rare politieke
schutter. Want ze gaat vaak dwars door
de politieke beginselprogramma's, heen,
zoo bijv. in economische vraagstuk
ken, die zich plotseling voordoen, voor
al na den oorlog. Maar erkend moet
worden dat Christelijk-IIistorlschen en
Liberalen dan heel vaak eenzelfde rich
ting gingen. Zelfs ook op onderwijsgebied.
Of we met deze beschouwingen een
vriendschapsneiging bedoelen te geven?
Nu, dat niet preciest We hopen zelfs
dat bij de eerstvolgende verkiezingen tie
liberalen weer een deel der afgevloeiden
terug zullen krijgen.
Maar bij de onophoudelijke splitsingen
in ons parlement is het toch ook merk
waardig om na te gaan, hoe in ander op
zicht tegenstellingen verzacht worden En
de uiting van dr. de Visser gaf ons nog
eens aanleiding om dat in het licht-4e
stellen, ook al zijn er niet dadelijk prac-
tische consequenties van aan te wijzen.
Aan- en verkoop van Effecten,
Verzilvert Coupons en lossingen,
Koopt en verkoopt vreemde gelden,
Neemt gelden in Deposito,
Verhuurt Safe-loketten in hare
brandvrije kluizen.
(Ingez. Med.)
Voors repliceerden nog de heeren Kor-
tenhorst, Arts, Schokking, Veraart en
Ruiten. Dinsdag komt het slotwoord van
den Minister
MIDDELBURG.
p.. A. W. Jansen,
DirectieTh_ y_ MraR.
DE RIJKSMIDDELEN IN OCT. 1928.
De opbrengst van de Rijksmiddelen
(hoofdsom en opcenten,) over cle maand
Oct. 1928 bedroeg f41.021.574, tegen
f41.970.647 over de maand Oct. 1927.
Het één twaalfde gedeelte der raming
over 't geheele jaar bedraagt! 38.831.416
We laten hieronder volgen de op
brengst over de eerste tien maanden
van 1928 vergeleken niet die over de
eerste tien maande» van 1927
Grondbel f 19.575.213 f 18.989.211
Pers bel. f23.764.550 f25.109.171
luk. bel. 75.166.088 f84.607.166
Verm bel. r 9.296 115 f 9.471.808
Div. en T. T 15.236 077 f 16.992,290
Inv. recht f52.918.016 f 48.821.921
Stat. recht f 3.828.236 f 3.635.029
Zout f 1.632.112 f 1 788658
Geslacht f 9 092.859 f 8,513.865
Wijn f 2 081.904 f 2 124 597
Gedistill f36 347 559 f 37 062.128
Rier f12 084.508 ril 267.059
Suiker f39.274.037 f37.634 064
Tabak f19 521.125 f19 053.371
Goud, Zilver f 862.536 f 792.214
Rijw. belast, f 623.795 f 2.718.108
Zegelr. f22 949.012 f 22.842.382
KAMEROVERZICHT
Tweede Kamer.
Zitting van Vrijdag
De heer Marchant heeft gisteren in
zijn repliek zich nog al schamper uitge
laten over de Ohr. Historischen. Uit de
luitlatingen van dr. De Visser conclu
deerde hij dat ze nu. vlak voor de ver
kiezingen, nog niet weten wat ze zullen
doen. Ze willen het protestantsche ka
rakter der natie handhaven, en stellen
het daarom voor alsof een coialitie met
de Katholieken de controle op deze ver
gemakkelijkt. In den verkiezingstijd zijn
de 0. H. altijd kinderlijk gelukkig; „nu
kunnen wij on> zelf zijn!" Maar is de
verkiezingsstrijd achter den rug, dan gaan
in raadkamer bij monseigneur en
wordt het verbond beklonken. Die me
thode is niet aangenaam voor de Ka
tholieken, maar als de meerderheid er
lcomt, dan is bet hun om het even hoe.
Zij zijn „Realpoliliker Het is echter best
te begrijpen, dat het den Prolestantschen
kiezers daarbij groen en geel voor de
oogen wordt en dat zij liever zich wen
den lol mannen als Kersten en Ling-
beek. Maar terwijl de deur van de coa
litie met Rome nog niet openslaat, gaat
dr. De Visser praten met een man
het „Vaderland" over een minderheids
kabinet met de liberalen, als de lieer
Van Gijn de verklaring maar teekent, dat
hij de absolute norm erkent. Zoo beslaat
de mogelijkheid, dat er hier een anli-
clericale coalitie door dr. De Visser op
touw wordt gezet.
Tot den heer Nolens zei de heer Mar
chant, dat de Katholeiken op 22 Nov
25 de afstemming van het gezantschap
bij den Paus hadden kunnen voorkomen
door vóór de stemming het standpunt
inzake „de uiterste noodzaak" mede te
deelen.
De Vrijz. Dem. konden niet anders
meenen, dan dat dr. Nolens zijn be
kende uitlating aan het adres der Chr.
Historischen deed met de bedoeling om
uitzicht te openen op een andere meer-
deiiieidslormalie na eventueelc afstem
ming van het gezantschap door de Chr
Historischen.
Neen zei later de heer Nolen
de heer Marchant heeft zich toen vergist.
Hij, Nolens, had reeds vroeger gezegd,
dat de samenwerking met de S. A. P.
niet moest worden gezocht, doch dóór
de uiterste noodzaak móest worden op
gedrongen, en het sprak volgens hem
vanzelf,, dal die uiterste noodzaak niet
wilomatisch te voorschijn kon komen óp
een moment, waarop een einde werd
gemaakt aan een parlementaire kabinet,
waarmede de Katholieken uit vrijen wil
hadden samengewerkt. In de verklaring
van spr. op 10 November, die dagen
overwogen was en waaraan de geheele
Katholieke Kamer club hare goedkeuring
had gehecht, stond dan ook alleen wij
zullen dan hebben te overwegen of nog
samenwerking voor ons mogelijk zal zijn
met „een groep of groepen waaraan de
verwerping van hel gezantschap zou te
wijten zijn"
Wat verder op dezen laalslén replie
kendag naar voren kwam, is meer van
partijbelang dan van ajgemcene interes
se. De heer Heemskerk, die den heer
v. Lingbeek uitbande, kreeg nu den heer
Kersten tegenover zich, die hem,
Heemskerk, o. a. verweet, dat hij met
de oiude Calvinisten en Gereformeerde
voorvaderen in strijd is.
De heer Schouten heeft toen weer
den heer Kersten bestreden.
Registr. recht f21.954,334 f 17.620.899
Succ. recht
Domeinen
Staatslot
Jacht, visch
Loodsgeld
BINNENLAND
32.503.463 f40.651.367
f 2 831.121 f 2 693.579
f 623387 f 622.291
f 246.551 f 237.271
f 4 080.268 f 4.144.922
Spuit 11. Wallace Beery en Chester
Halton, dat beteekent, ere is inderdaad
ook een zes acler, vol vroolijke avontu
ren, die je nog eens om gezonden humor
doen lachen Voor wie ze Kent van „Kom
je ook bij de Marine" is dat aanbeveling
voldoende, voor wie ze nog niet kent,
weet. dat hij zien best zal amuseeren
Goede en vroolijke filmkunst
Flora.
De „Flora" heeft een belangrijke serie
deze week. Jetta Goudal, een der heel
weinig Hollandsche goede filmactrices,
de volgende week Dinsdag, Woensdag en
Donderdag Gene Tunpey, de bokser, die
we alzoo ook hier dus in actie kunnen
zien in „Marinp te wapen" waarin hij
bewijst te vuist nog het meest te
presteeren, maar vooral de reprise van
„de Zoon van den Sheik", waardoor
we dus Rudolph Valentino nog weer eens
levend voor ons hebben, Fr zit iets
huiveringwekkends in deze posthume re
producties, en toc.li het is telkens het
bewijs, dat hij zoo vele malen door
die overtalrijke vrouwelijke verafgoding
als kunstenaar miskend is Hel is zijn
beste werk, deze zoon van den: Sheik,
en 't is daarom juist en goed gezien;, ge
tuigend van pieteit haast, hem daarin
zoo telkens nog eens hier te brengen
Zoo blijft een goed filmacteur voortleven;
zooals een schoone stem van een ver
scheiden zanger dit doet in de gramo-
foonplaat Dit hebben beide voor, oe
eerste op het tooneel, de ander op de
radio
Totaal f 406 795 9361 117 127.950
De opcenten ten bate van het I.ee-
ningsfonds gaven over Oct. 1928 ceu
opbrengst van f6 298.177, legen, een be
drag van f 7 584 660 in Oct. 1927.
De inkomsten ten bate van het „We
genfonds" gaven over Oct 192S een
opbrengst van f 500 939 Rijwielbelas
ting (90 procent werkelijke opbrengst)
f 19.300
zenuw-,
iterkend
UIT STAD EN PROVINCIE
Uit W alcheren.
Terwijl de beer Os van Leerdam te
N. en SLJoosland gistermorgen met
iemand sionü te pralen, zakle lifj plot
seling ineen De geneesheer werd er bij
geroepen en deze constateerde dat hij
reeds overleden was Van den overle
dene is nog kort geleden melding ge
maakt in dit blad van zijn 45-jarig ju-
bilé als organist in de Ned. Herv. kerk
aldaar. Verder was hij o.m. penningmees
ter van de woningbouwvereeriiging, se
cretaris van hel fanTarenkorps, lid der
commissie van pi. toezicht op het L O
enz. Al deze functies vervulde hij sleeds
met lust en opgewektheid, zooclat aan
hem nog veel zal gemist worden
o
Zeeuwse h-V I a a n d e r e n O. D.
Gistermiddag werdpn de aangekon
digde afdeelingsvergaderingen gehouden,
aangaande het conflict aan de Beet-
wordelsuikerfabriek te Sas van Gent,
waarop door de leidprs der arbeidersl-
organisaties verslag werd uitgebracht van
de Woensdag j.l. Ie Vlissingen gehoudicn
conferentie met den rijksbemiddplaar.
Beide partijen bleven op die conferentie
op het eenmaal ingenomen standpunt
staan, waarna de rijksbemiddjelaar een
scheidsgerecht voorstelde, djat echter om
praclische redenen, door die directie niet
kon worden aanvaard
Onvcrrichterzake gingen de partijen
daarna uiteen Op de vergaderingen werd
vervolgens den arbeiders in overweging
gegeven niet tot staking over te gaan,
en het gestelde ultimatum onder protest
in te trekken.
Dit voorstel werd zoowel op de RK.
als op de moderne vergadering aangeno
men.
(Voor het verder verslag zie men het
Derde Blad
DE BIOSCOPEN.
Electro
Twee goede fihns Serenade, Adolphe
Menjou in de hoofdrol. Zijn medewer
king, en een uitstekende creatie is gega
randeerd! Want hij behoort tot die klas
se, die direct sfeer geven. Iljer we tul
len niet veel over de uitkomst zeggen
die geeft (wel up to date: Schubert
1 reminiscinzen nu eens niet het
Mephistotype als van zooveel koeren,
de mondaine swell; hier niet anders
dan een gemoedelijk jong componist, die
T eerst niet al te dcsI voor de wind gaal,
tot hij de „Scnlager" te pakken heeft,
die hem met een slag, or beter met één
operette beroemd maakt. Maar Schlagers
zijn dikwijls als de dagvlinders, en de
publieke smaak variabel. Gelukkig dat
het beste voor Franz blijft.
DE ZUID-WESTER STORM.
lu onze omgeving
Gisterenavond is ae autobus rijdende
van het Wolpnaartsdijksche Veer op Mid
delburg en Vlissingen door den storm en
de gladheid van den weg van den Veer
dijk gereden Van de passagiers worden
meerdere verwond en twee mcj. P on
derwijzeres en ae heer M, J reiziger wo
nende alhier in het Gasthuis opgeno-
Eerstgenoemde heeft oen hersen
schudding bekomen laatstgenoemde een
schouderfractuur.
Alom in de stad zijn hoornen geheel
of gedeeltelijk slachtoffer van den storm
geworden; zoo is een groote boom op de
Heerengracht omgewaaid en gelukkig in
het water terecht gekomen, de sleenen
werden uit den grond geslagen.
Verder hebben op den Sleeperssingel,
het Molenwater, de Bolwerken en ook
op de buitenwijken, meerdere hoornen
den strijd tegen den, wind moeten opge
ven. Op den Seisweg kwam een dezer
boomen op den telefoondraad terecht en
deze brak natuurlijk af, trouwens er
was meer storing in dcnv draaddjenst,
wat niet anders te wachten was
Vele daken, schoorsleenen onz. bekwa
meer of minder erge schade en ook
ruiten moesten het ontgelden en werden
ingedrukt
Uit Vlissingen vernemen wij, «lat
ook daar de storm aan huizen en boo
men groote schade heeft toegebracht en
verder, dat gisteren een loopkraan van
de Schelde door den storm weg werd
gereden en niet te houden was, hij reed
van het einde van de rails af en viel
nabij den Singelweg om Persoonlijke
ongelukken kwamen er niet bij voor
Een Terneuzenscii bietenscheepje, lig
gende aan den Biezelingsclicn ham
kreeg het kwaad te verantwoorden ITet
stootte op de steenen en verloor daar
door zijn roer. De steven werd erg ge
havend. Vrouw en kinderen zochten een
nachtverblijf in het weeghuisje Het
scheepje ma al; te geen water en was Za
terdagmorgen weer Ibis
Men meldt ons uit H a n s w e e r t
Hel met steenkolen geladen schip
„Bernard" is in hel Hellegat omhoog
gevaren en blijven zitten
Van dor Tak's Bergingsbedrijf te Rot
lerdam zal het schip trachten vlot te
■brengen.
Te Utrecht is een glazen dak boven
liet trappenhuis aan de eene zijde van
hel stadhuis danig toegetakeld. Met een
donderend geraas stortte telkens 't glas
naar ibeneden.
Destorm heeft in Den Haag verschei
dene, gelukkig weinig ernstige ongevallen
veroorzaakt.
Op den hoek van de Groote Markt
straat en de Groote Markt woei een ge
deelte '\an een houten schutting oml-
ver, .waardoor drie voorbijgangers werden
getroffen. Een hunner, een koopman
is naar bet ziekenhuis overgebracht, daar
hij over inwendige pijn klaagde.
Theodorus Niemeijer
Groningen
(Ingez. Med.)
Op den Ouden Scheveningschen weg
knapte een zware boom af, waarvan 'n
zij stam neerkwam op de cabine van een
vrachtauto. De chauffeur kwam er won
der boven wonder ongedeerd af. hoewel
de auto ernstig werd beschadigd.
Voorts zijn vele boomen door den wind
omgeworpen.
Het circus Strassburger was ook te
gen den stormwind niet bestand. De po
litie had reeds tevoren met het oog
op het gevaar de voorstelling voor dezen
avond verboden. Wal juist gezien was,
want in den loop van den avond woei
bijna de geheele lenl bij stukken en brok
ken over het Alexaudervcld. De paarden
en de andere dieren, die in tenten ge
stald waren, waren tijdig in de stallen
van de Alexanderkazcrnc ondergebracht.
De directie heeft besloten geen voor
stellingen meer tc geven. Do noodige
herstellingen zullen zooveel tijd vorde
ren, dat het niet meer de moeite looal'.
om nog voorstellingen te geven.
Het voornemen bestaat Maandag de
Residentie te verlaten.
Tc Rotterdam heeft de storm danig
huisgehouden, vooral op de rivier en in
de havens waar lal van schepen op
drift sloegen" en op vele plaatsen aan-
mefkelijke schade werd uitgebracht.
In de Maashaven sloeg het Finsche
stoomschip ..Hogland" o'p drift alle ka
bels knapten tegelijk af Do elevator van
de GTaan Elevator Maatschappij en een
lichter eveneens van deze maatschappij,
die aan de Hogland gemcerd| lagen,
moesten wel mee Het convooi dreef snel
af, de Hogland" gooide zijn ankers uit,
dpch aanvankelijk zonder resultaat Daar
door werd een lichter min o? meer
gekraakt, ingedrukt in het midden en
ook verder ernstig beschadigd Inniidf-
dels sliet de „Hogland" jtegen een an
dere elevator Deze werd losgeslagen en
dreef naar de Maashaven
In en bij de Waalhaven heeft de storm
die af en toe gepaard ging met orkaatf*
stoolen, ernstig huisgehouden Tal van
schepen sloegen op drift, telkens klonk
de stoomfluit lang en enerveerend om
assistentie te verzoeken.
Fr waren niet minder dan negen op
drift geslagen zeeschepen, welke uiter
aard alle beschadigd zijn en tot midl-
dernacüt waren nog lang wiel alle op
drift geslagen booten beleend
Tweee in reparatie liggende schepen
sloegen los en woeien in den storm naar
don overkant. In de Waalhaven sloegen
verschillende booten aan een zijde los.
doch ook waren er, die geheel op drift
aakten en legen dou dijk aanwoeien.
Van een boei woei het s s. „Ingerlre"
tegen den dijk. waarhij een rijnschip
werd gekraakt
Een klein stoomschip is op het strand
van rJmuiden geslagen Men kon nog
niet uitmaken of het een stoomtreiler of
een klein vrachtstoomschip is Het 9chip
zit bezuiden het wrak van «Ie Shonga.
Dc plaatselijke commissie van de N. H.
reddingmaatschappij en dp bemanning
van de reddingboot waren present, maar
door de ruwe zee kon de reddingboot
niet in zee gaan
Het clectrisch treinverkeer tusschen
Rotterdam en Den Haag heeft het Vrij
dagavond tengevolge van den storm zwaar
te verduren gehad. Op heide trajecten,
dus 'zoowel via Delft, als via Pijnacker
zijn ernstige stagnaties ontstaan.
Tusschen Schiedam en Delft is de trein
die om 19.32 uit Rotterdam vertrok, blij
ven sLilslaau, daar dc bovenleiding
stroomloos was geworden.
De internationale treinen moesten via
Gouda naar Den Haag rijden, natuurlijk
met groote vertraging als gevolg.
De trein van Rotterdam uit Den Haag
had enkele defecte beugels, welke door
het zwiepen der stroomdraden kapot wa
ren gegaan. Een stuk van een dezer beu
gels sloeg door een ruil van een derde
klas compartiment en verwondde een
reiziger aan het hoofd.
In den loop van den avond kwamen
tot 'onge\eer middernacht nog slechtst