po. 238
171* Jaargang
Woensdag 31 Oetobe? 1388
MIDDELBURGSCHE COURANT
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
BINNENLAND
DE O. G. EN DE BESCHERMING DER
IIALISCÏIE CULTUUR.
De Minister van IC. heeft thans geant
woord op de vragen van het Kamerlid
Bijleveld in verband met de bercidver
klaring van den Gouverneur-Generaal op
Bali om haai* adat en gewoonten en
godsdienst tegen vreemde penetralie le
beschermen.
ia "het antwoord van den Minister
ieest men:
..15e juiste tekst van de warden, dooi
den gouverneur-genera1 Z'J" °P' Balj
gehouden loesr^1'1^ gebezigd, kan niet
meer wrWon vastgesteld; de landvoogd,
haar onvoorbereid moeten uit
spreken en de lezingen, in verschillende
dagbladen gegeven, loopen uiteen.
De door den gouverneur-generaal ge
sproken woorden Inoetön niel worden op
gevat als een door hem aan de bevolking
gedane belofte van bescherming tegen
de toelating der Christelijke zending op
dat eiland. De laudvoogd heeft bij het
uitspreken zijner woorden niet speciaal
gedacht aan toelating van missie of zen
ding. Hij heeft in de bewuste passage be
doeld uiting le geven aan den wenscli
der regeering, om de eigen Balische cul
tuur die uiteraard berust op de onder
de bevolking nog levende godsdienstige
grondslagen zooveel mogelijk le eer
biedigen en tegen aantasting van builen
te beschermen, waarbij hij ter illustratie
zijner bedoeling heeft genoemd de voor
nemens der regeering, om de bestuurs
voering te herzien door aanpassing aan
de oude instellingen, waardoor feitelijk
het bestuur wordt gelegd in handen van
autonome rechtsgemeenschappen onder
"volkshoofden met raden en waardoor
de taak van het Europeesch ebstuur
wordt teruggebracht tol leiding en ad
vies."
(Toen we deze vergoelijking lazen
kwam liet vermoeden bij' ons op dat de
zendmgs-vrienden waarschijnlijk niet
zouden zijn bevredigd.
Dat wordt ons bevestigd door een be
schouwing in het R. K. „Huisgezin" dat
ten opzichte van de rede van den G. G
spreekt van „luk-raak praat", en van
een schier onvergeeflijlcen flater. Welke
„vreemde penetratie" heeft de G. G dan
wel op het oog gehad? vraagt het blad
In het antwoord van den minister is,
wat meer ontsluierd, wat minder dapper
herhaald, hetgeen tegen de Baiicrs ge
zegd is.
Arme G. G., het zal hem bij de nog
te verwachte reprimandes in de Ka
mer, geen goed doen als Paganislen van
links verklaren hel eens te zijn met wat
hijniet gezegd mag hebben.)
'AEBERLANDSCIDE LEZINGEN ,IN
RELGIii-
Ook de tweede van de reeks door den
Antwerpschen burgemeester ongewenscht
geachte voordrachten van het fonds voor
Vlaamsch-wetenschappelijke lezingen
h,eeft Maandagavond plaats gehad in be
sloten bijeenkomst.
In het tot vergaderzaal ingerichte zit-
ttingslokaal van de Groot gaf prof. Herin
ga een istreng academische lezing over
otpbouw en .afbraak in h'et menschelijk
en dierlijk organisme. Aanwe^g waren
circa 70 toehoorders, hoofdzakelijk me
dici en studenten.
Het blijkt .dat in de befaamde „Action
Nationale" weer danig is. gelogen bij
de actie tegen de lezingen van Neder-
landsche hoogleeraren.
Zoo heeft dat blad van zijn „Maas-
trich'tschen correspondent" 'n bericht ge
publiceerd over een in dit jaar dooi* prof.
dr. T. C. Gerrelson in de aula te Utrecb|t
uitgesproken rede die woordelijk wordt
aangehaald, en waarin hij allerlei activis
tische onhebbelijkheden zou hebben ge
zegd.
Prof. Gerretson ljeeft dit jaar echter in
geheel niet in die aula gesproken,
;en ontleent beslist ooit of ergens zulke
onbehouwen uitlatingen te hebben ge
daan.
GOUVERNEUR FRUïTIER VAN
CURASAO.
De nieuw benoemde gouverneur van
Cura$ao is in Z,-Vlaanderen welbekend.
Hij werd in 1882 le Honteni ssc ge
boren. Na in 1907 te Delft geslaagd te
zijn voor werktuigkundig ingenieur, heeft
hij eerst twee jaar gewerkt in particulie
re industrie in Friesland. In 1910 werd
hjj benoemd lot inspecteur van den ar
beid in Venlo, in 191-1 te Breda; in 1917.
tol hoofdinspecteur te Deventer, in 1923
te Den Haag. In laatstgenoemd jaar werd
bij tevens lid der Tweede Kamer. In 1927
werd hij niet herkozen. Hij werd toen
hoofdinspecteur van den Arbeid in Gro
ningen.
DE ETIIOU DERSVACATURE IN
AMSTERDAM.
Vermoedelijk zal de vacature, ontstad1
door het aftreden van dr. Vos, die Twee
de Kamerlid werd, toclij weer doorben
Vrijheidsbonder, inr. J Rutgers, vervuld
worden. Maar niet dadelijk.
Volgens de N. R Crt. zal het al4«'ff
gaan:
De kerkelijke partij*"* 0°^ 4e Ch;r.
Ilist. zulle» h1 Cerste stemming toch
dr. Wibaii* stemmen, teneinde nog eens
.nadrukkelijk aan te geven dat de sociaal!
'democraten verplicht zijn deel te ncpi
men aan het dagelijksch bestuur der ge
meente. Maaide Vrijz. Dem. en de Vrij'-
.heidsbonders zullen niet tot deze kome
die, of wil men liever - demonstratie mee,-
werken. Dr. Wibaut zal dus waarschijnr
lijk bij eerste stemming verkozen worden
met de stemmen van de Katholieken.
Anti-Rev. en Chr-Ilist. en dan bedanken.
Vervolgens zal vermoedelijk nr. Rutgers
verkozen worden..
DE UTRECHTSCHE BUSrACTIE.
De Prov. Stalen van Utreeh't hebben
zich nu gevoegd bij hen die een actie
begonnen tegen de beslissing der Kroon
tot opheffing der autobusrconcessies van
Zeist, Doorn enz.
Zij besloten gister eenstemmig zich per
petitie te wenden tot de StaJ'.en Gene
raai.
AFTREDEN BURGEM, DE WH ALT.
Bij het afscheid van jlir. II R. de
Muralt als burgemeester var. Borculo zijn
hem met waardeerende toespraken, dooi
de gemeentenaren geschonken twee zilr
veren kandelabers waarin het wapen van
Borculo en het familiewapen waren gq-
grav cerd.
SPAART ALLEN.
Voor de eerste maal is dit jaar dooi
den Nederlaudschen Spaarbankbond ge
organiseerd ecu groote propaganda voor
hel sparen op heden, den Wereldspaar
dag 31 October, zooals deze propagan
da op dien dag over de gcheele beschaaf
de wereld wordt gevoerd op initiatief van
„Het Internationale InsLituul voor hol
Spaarwezen" op 28 Juni 1925 te Milaan
gesticht en aldaar gevestigd.
Om. geschiedt deze propaganda hier
te lande door de gratis Verspreiding van
een geschrift, waarvan een oplaag van
150.000 exemplaren is verschenen, onder
het opschrift „Spaart allen."
De inhoud is een door cijfers en feiten
verduidelijkt pleidooi voor bet sparen.
Inwoners der Stad Middelburg
Is er wel een onder U, die zich
den naam
MATA HAR!
niet meer herinnert?
(Ingez. Med.)
UIT STAD EN PROVINCIE
Uit Walcheren.
De Bijkskan ton nier A, J. Tellier te
Bres kens is met ingang van 1 No
vember a.s benoemd lot brugkneclit te
O. en W. Souburg
Uit 7i u i d-B e v e 1 a n d
Den Bond van Bedrijfsaulohouders
in Nederland heeft in een adres aan de
Koningin verzocht liet besluit van cfeit
'Baad'der gemeente Goes van "28 Sopt.
j 1waarin met uitzondering van eeiïige
wegen alle overige wegen binnen de be
bouwde kom der gemeente zijn ingedeeld
in klasse UI, als zijnde in strijd met
liet verkeers- en dus met het algemeen e
belang, le willen vernietigen.
De Staatscourant beval liians een
meedeel,ing, dal bestemd is voor den
dienst in Suriname., de heer dr. J. W.
Jenny Wcijerman le Goes, opdracht
verband houdende met heL tot stand
brengen van een drinkwaterleiding voor
Paramaribo.
.Zeeuwsch-Vlaanderen O. D.
Zaterdagavond werd door den ar
beider II., woonachtig te llo ck, hij den
caféhouder v. der V. te Terneuzen een
rijwiel geplaatst Toen I? des avonds
naar huis wilde rijden; bleek zijn zoo
goed als nieuw rijwiel niet meer aan
wezig. Wel stond er een oud verroesl
karreljc, dat misschien nog cfen waarde
an f 5 had- Op een aan dat rijwiel
bevestigd belastingplan!je stond de Id
ler J Een onderzoek werd ingcslelfJ
waarbij de politie bleek, dat zekere J„
wonende le Axel zijn rijwiel legen dat
van It liad ingeruild en medegenomen
Beide rijwielen werden in beslag geno
men en J. is gisteren Ier beschikking
van de Justitie gesteld
Zeeuwsch-Vl«3.ad,eren W. D.
Naar o-ihlciding van de gemelde
aaiuWrt^ht, ingediend door den secreta
ris te A a r tl e n b u r g, P. de Milliano
tegen den heer J J v d. Hoofl, wegens
't bij herhaling in hel openbaar beschul
digen van den secretaris van valisch-
lieid in geschrifte, welke handeling zou
gepleegd zijn, door het verValschen var
de notulen eener gecombineerde ver
gadering van den gemeenteraad mei de
regenten van het Burger-Gasthuis, meldt
onze correspondent ter plaatse nog liet
volgende
Bij deze vergaderingen werd bij stem
ming over personen, steeds gevolgd het
reglement van orde. ^geldig hij de raads
vergadering, doch, daar dit reglement
aan duidelijkheid le wenschen overliet,
werd door den heer v. <1 Hooft op H
Dec 192.3 voorgesteld, voorlaan van toe-
Dassin c .te verklaren de wijze van stem
ming vastgelegd in de gemeentewet, cn
daar een artikel aan toe (e voegen dat
een stemming slechts geldig is., als de
grootste helft der leden aanwezig is
Aldus wend besloten.
Op de berucht geworden vergadering
an 31 Dec 1926, waarin de lieer v.
Vooren (BK.) gekozen werd. beriepen
de regenten zich ojj dit artikel, doch
toen bleek, fllat in de notulen stond, dat
dit artikel van toepassing was op
vergaaering, doch er was, althans vol-
„gens ae regenten, op duidelijke wijze
van ae malste punt een komma jjemaakf
en aan toegevoegd met andere inkl, .in
dien deze bepaling is opgenomen in het
reglement."
De regenten beweren dat deze toe
voeging in een, in 1924 gehouden ver
gadering niel is voorgelezen, en dal het
is uitgesloten, dal zulks zou besloten
wezen, daar huns inziens een beslluit
van de Vergadering evengoed bindend
is, als hel reglement. Ware zoo besloten
dan zouden ze liet .zeer zeker in het
reglement opgenomen hebben
Bij de behandeling van -le zaak v.
Vooren voor het Gerechtshot' óp 17 de
zer. heeft .die heer v. d Hoofl weder
.over die vervalsching in de notulen ge
sproken, naar aanleiding waarvan de
heer de Milliauo zijn aanklacht indiende
(Voor verder Stad en Provincie zio
men het Bijvoegsel.)
DE BLINDEMNRICIITING TE
MIDDELBURG IN EEN
NIEUW KLEED.
Morgen zal de geheel in een nieuw
ipak .gestoken blindeninrichling aan dc
Kalvermarkt weer door de aldaar wer
kende blinden worden betrokken en
met genoegen hebben wij er heden een
kijkje genomen. Er zijn geen kosten ge
spaard om alles te herstellen en voor
het doel geschikt te maken, terwijl de
keurige beschildering aan bezoekers een
bewijs geeft, dat hel bestuur mei hart
en ziel voor de inrichting arbeidt. Alle
vloeren zijn vernieuwd, deuren en ra
men nagezien, nnyiren in goeden staal
gebracht, kasten bijgeplaatst en er is
geen plekje, dat niet onder schilders
hancjen is geweest.
Hel was te begrijpen, dat deze weder
in gebruikneming der gemoderniseerde
inrichting, nadat gedurende geruimen
tjjd in een lokaal van het Oost-Indisch
huis was gearbeid niel onopgemerkt
voorbij mocht gaan en Daarom was het
voor bestuur, geëmployeerden en werk
lieden hedenmorgen een feestelijke bij
eenkomst in dc bestuurskamer, waar de
anneu zich te goed deden aan koffie,
tulband en een smokertje.
Wegens plaatsgebrek moeten we ech
ter een verslag van het gesprokene aan
houden lot een volgend nummer.
PROVINCIALE STATEN VAN
ZEELAND*.
Dinsdagavond werd de tweede zitting
der Provinciale Staten van Zeeland in
dit jaar door den Commissaris der Ko
ningin, jhr mr. J W. Quarles van Ufford
in naam der Koningin geopend
Aanwezig waren -11 leden, afwezig de
heer Fruijüet. i
De voorz. verzocht dc leden op
te slaan en sprak daarna voor de eerste
maal het gebedsformulier, aangenomen
in de eerste zitdng 1928. uit. Van de
leden bleven zitllen de vrijhcidsbondsche
leden Reilingh, Moelker, van Dixhoorn
en Erasmus en de 5 soc dem. Onderdijk,
Overhoff, Calshoek, de Pauw en de
Baare
Ingekomen stukkefa.
Van dc ingekomen stukken werden
een verzoek van de N.V. Stoomtram
(Ingez. Med.;
(Ingez. Med
Walcheren om subsidie tot dekking van
hel exploitatietekort 1927, bedragende
voor het stoomtrambedrijf f 13031 50 en
een verzoek om subsidie voor de ver
harding van een weg van den Hellegat-
polder naar den Groote-Huissenpolder
om berichl en raad gesteld in handen
an Ged Staten. Het verzoek van het
comité lot verkrijging van clectricfileil
in Goes en omgeving om spoedige voor
ziening in de behoefte van electricitej't,
werd gevoegd bij het voorstel inzake
de eleclrificalie van de middengroep
De overige ingekomen stukken, zijnde
een dankbetuiging voor de subsidie in
de kosten van oprichting van een proel
en demonstratieluin op Schouwen, en
enkele koninklijke besluiten tol goed
keuring van Statenbesluiten, werden voor
kennisgeving aangenomen
Med ed eel ing eb
Bij de mededeeliug over Uitgaven door
Ged Stalen gedaan uil de posten onvoor
zien 1927 en 1928 zeide de voorzitter
o a. dat een gratificatie is uitgereikt aan
den heer P Adriaanse, bij diens 40-jarige
dienstvervulling op de griff;e. Daar de
heer Adriaanse in de vergadering aan
wezig was, was spr. overtuigd namens
alle leden le spreken, als hij hem geluk-
wenschte en de hoop uitsprak de heer
Adriaanse nog meermalen aanwezig zal
mogen zijn.
De leden gaven blijken van instemming
met deze woorden.
De medcdeeling van de resultaten van
het onderzoek naar de werkloosheid in
Zeeland wend op voorstel van den voor
zitter naar de afdleelingen verwezen
Bij de medcdeeling over de uitbrei
ding van hel personeel bij Prov. Wa
terstaat, stelde <le voorzitter voo1*,
dil voor kennisgeving aan le nemen.
De heer Onderdjjk acht dil geen
mededeeliug, doch een voorstel omdat
hel aantal ingenieurs van 2 op 3 wordt
gebracht en wil hol jmnt naar dc afdee-
lingen verwijzen.
Dc voorzit Ier zegt dal volgens hel
reglement een derden ingenieur kan
\voir3en benoemd.
Het stuk wordt naar de afdeelingen
verwezen.
Dit geschiedt op voorstel van den
voorzitter ook met de mcdedeeling
betreffende het passagiersvervoer op
Zondagen op de lijn Ilansweerl—Wals
oorden.
Aan te houden verzoeken.
Aangehouden werden do verzoeken
van de „Commissie voor de hygiëne van
het kind in Zeeland om subsidie voor
1929 en om subsidie voor den autobus-
dienst tusschen Kamperl'andsche-vecr en
Korlgeue (steiger)
De electrificalie van de
Middengroep.
Aan de oiVle kwam nu hel voorstel van
Ged Staten om het waagstuk van de
eleclrificalie van de middengroep voor
hands aan (e houden.
De heer Overhoff wilde dil stuk
naar de afdeelingen verwijzen.
De voorz zeide, dat nog in dit jaar
nadere mcdedeelingen, eventueel voor
stellen van Ged. Staten te dezer zake
zijn te verwachten.
Hierop wordt z. h. st. tot aanhouding
besloten.
Overige voorstejlïten.
Al de overige, reeds vroeger vermel
de voorstellen worden naar de afdeelin
gen verwezen.
Vervolgens werd do vergadering in
afdeelingen gesplitst.
In de eerste afdeeling hebbjen zilUng
de heeren- de Koster, Adriaanse, Jozias-
Mes, de Jonge, Lacrnoes, Hendrikse,
Calshoek, Overhoff, Boender, Erasmus,
d. Wart. en de leden van Ged Staten
van Rompu en Dieleman.
In de tweede afdeeling de heeren: d[e
Ridder, Kakebeeke, Kodde, de Pauw,
Scnke. Moelker, v. Waesberge. Welle-
man. Reilingh, de Baare, van Dixhoorn,
Wallien, en de leden van God Slaten
v d. Weijde en v d. Putle.
In de derde afdeeling wevrouv Bergs-
ma en do heeren Timmerman. Ptimo-
lijn. Braudsma van 't Iloff, Fruijlier,
v. Oeveren, Onderdijk, Vogelaar, Boon
man, v d Bekc Callenfels, Stavérman
en de leden van Ged Staten v Dussel-
dorp en Sliegor
Op voorstel van den voorzitter werd
besloten de eerstvolgende vergadering te
houden op Maandag 19 November a.s.,
des namiddags le half twee
Hierop werd deze vergadering geslo
ten.
KERKNIEUWS
Zondag jl herdacht ds. B J van
Garderen Ie N. eu SI. Joosland aan
het eiud der godsdienstoefening het feit,
dat hel 45 jaar geleden is, dat do heer
C. van Leerdam IIz.. organist in deze
kerk het eerst hel orgel bespeelde Hij
weuschle den jubilaris geluk met dit
feit en hoopte dal hij nog meerdere ja
ren zijn functie mag vervullen Na af
loop vau den dienst mocht hij van ker-
keraad cn kerkvoogden met notabelen ^n
aandenken in onlvangsl nemen Op zijn
■erzoek zong de gemeente Ps 116 vers
Het kerkbestuur heeft gemeend dit ju-
bilé in herinnering le kunnen houden
door hel slichten van een orgelfonds,
waarvoor in dezen dienst een c dlecte
erd gehouden, die op vaste tijden zal
worden herhaald Dit fonds zal noodig
zijn omreden hel órgel hier al 45 jaar
heeft dienst gedaan en niel nieuw was
bij aankoop.
Bij de Maandag gehouden verkiezing
van een notabel bij de Ned Herv. ge
meente le V 1 i s s i n g e n, in dc vaca
ture ontstaan door het bedanken van
den heer G Jurry, werden uitgebracht
op dc hoeren .1 J Wolters 115 stem
men en J Moll 71 stemmen, zoodat ge
kozen werd de heer Wolters
- Men meldt ons dat de nieuwe Zen-
dingsfilm Mclawan Gelap Strijd tegen
de duisternis in Zeeland zal komen in
de dagen van 17 Februari tot 2 Maart.
Deze film behandelt de Buitenbezittin
gen eu loont verscheidene beelden van
liet heidendom in tegenstelling met den
zendingsnrbeid. Dc regeling is voorloo-
pig opgedragen aan ds. J. F Ossewaarde
le G r ij p s k e r k e. waar nadere inlich
tingen zijn le bekomen.
- Zondagmorgen werd in dc Xed.
Herv. Gemeente van Ahnkerk cand
A. Dódszelmann. gekomen van Amster
dam door zijn vader ds A A Dönszel-
mann van Amsterdam, bevestigd met een
predicatie over 2Gor. 55:18, aan l einde
waarvan licm loegezongen werd Ps
131 3 Ds Dönszelmann deed inlrede
met een predicatie over Ps 121 2.
RECHTZAKEN
Do .Haagsche rechtbank heefl vrij
gesproken een 22-jarigen persoon uit
Den Haag, beschuldigd van hel veroorza
ken van dood door schuld Het zou
aan zijn schuld 1c wijlen zijn geweest,
dat hij, bezig zijnde met het verplaatsen
van een aulo in den garage in de Hooge
Nieuwslraat, plotseling is achteruit ge
reden, waarhij een vijftienjarigen jon
gen lusschen de aulo cn een muur werd
jekneld cn gedood.
- Fen radiohandelaar te Nijmegen, die
terecht slond wegens het oullrckkcn van
goederen en een bedrag van f 900 aan
zijn faillieten boedel wercl wegens bedrie-
