Schoonmaak
-Ho, 73
Maandag 26 Maart 1928
171° Jaargang
MIDDELBURGSCHE COURANT.
'21 dit nummer behoort een Bijvoegsel
BINNENLAND
HET PAASCIIBECËS DER KAMER.
Do parlementaire redacteur der Staa-
daard meldt
Het schijnt in de, bedoeling te liggen,
dat de Kamer reeds midden van deze
week met Paasclirecès zal gaan. Ook
ineen en wij te weten, dal dit Paasclirecès
zeker tot Mei zal duren.
UIT STAD EN PROVINCIE
Uit Middelburg.
Gisterenavond was liet weer mis
met een der groote eleclrische lampen,
namelijk met die op den hoek der Lange
Delft en Segeerslraat. Wij kunnen be
grijpen dat het niet gaat zulle een lamp
in den denker te repareeren, maai- vragen
ons toch af, of men dan niet door hel
verzetten der klokjes kan zorgen, dat
ook na elf wur lampen in $e omgeving, in
dit jjeval die bij de Nieuwe Kerkstraat
blijft branden. Nu was in dat deel dei-
hoofdstraat een diepe duisternis.
De Provinciale Bondsdag van de
Jongeliugsvereeniging op Geref. Grond
slag zal 'op tweeden Paaschdag te M i ri
del burg worden gehouden. De och
tendvergadering is huishoudelijk, doch
des middags zal in de Noordel-kerk
een openbare vergadering gehouden wor
den, waai- de heer J. Schouten uil Rot
terdam zal spreken over „Jongelingsver-
eenigingen en de Politiek".
Uit Vlissingen.
Een inwoner van Vlissingen is
door een onbekend persoon opgelicht
voor f 50 onder Voorwendsel, dat dit geld
zou worden besteed om een opslag
plaats van stukgoederen te maken, waar
door een tweetal visscliers verder aan
wal zouden kunnen blijven.
Uit Zuid-Beveland.
Binnen enkele weken zoo meldt
De Zeeuw zal te Goesi de restauratie
-der zgn. wandelkerk voltooid zijn Dit
gedeelte van de Groote Kerk zal dan
voor 'de kerkdiensten ingericht worden,
opdat de herstellingen aan de preelc-
kerk kunnen plaats hebben
Met ingang vau 1 Mei a.s. be
noemd tot sluisknecht te Hans weert
de heer F. Dronkers, brugwachter aan
-de Schorebrug.
Vrijdagavond hield voor het Nulx-
-departemeul Krabbend ij kc dc heer
.7 M. de Nooijer aldaar een voordracht
over Jets uil de geschiedenis van Krab-
bendijke en de naaste omgeving." De
voorzitter en de burgemeester brachten
den spreker dank voor dezen leerzamen
avond.
Uit Schouwe n-Duiveland.
Men meljdt ons, dal ook dit jaar
op Schouwen weer gekampeerd zal
worden Behalve de Ndderlandjsche Chris
ten Studenten Verecniging, die daar zelf
eenige kóimpen organiseert', zal ook de
Zeeuwsche Oud-leden organisatie van die
Vereeniging er een Zigeunerskamp or
gan iseeren voor de Zeeuwsclie jongens.
De Zeeuwsclie Oud-leden, die dlezer
dagen weer te Goes hun voorjaarsreu-
uïe houden, vertrouwen dat dit werk
zich in belangstelling van allen, die zich
ai^et de opgroeiende jeugd bezighouden,
zal mogen blijven verheugen
Zeeuwsch Vlaanderen W. D
Blijkens een aan het lick aange
brachte aankondiging zal de buiten
plaats „Blderschans", eertijds een dei-
mooiste plekjes van A a »d e n b u r g,
aan hel einde der Hoeren dreef in den
loop der volgende maand' te Rotterdam
in "t openbaar vrijwillig bij afslag wor
den verkocht Sedert bet overlijden Van
burgemeester Henneqnin. die de villa liet
bouwen, en ouder wiens beheer, de bui
tenplaats steeds goed onderhoudjeu was,
en een plekje natuurschoon was. is de
buitenplaats reeds in drie lianden ge
weest, die steeds natuurschoon ver
nield hebben tol er ten slotte een weide
imet wat boomen overbleef Moge dc
ltooper eens van andere gedachten we
zen en weder aan hel herstellen van
l vernielde gaan.
(Voor verder Stad en Provincie zie
men bet Bijvoegsel.)
HE ELECTRIFICATIE VAN WAL
CHEREN EN DE REVELANDEN.
Een voorbarige bewering
Het Prof. Zuiden, over dit onderwerp
schrijvende uit zijn bevreemding, dat de
Comm. v. Advies,, die om advies- was ge
vraagd. hpar advies niet zag gepubli
ceerd. De stukkeu voor de Staten bevat
ten wèl het uitvoerig gedocumenteerde
voorstel van Ged. Staten, waarop volgde,
het advies van Prof. Peldmann. Het ad
vies van de adviescommissie ontbrak
echter, en ontbreekt nog.
Allerlei geruchten deden nu de ronde
Zelfs werd medegedeeld,, dal deze com
missie geen advies wide geven, wat
een conflict zou beduiden, mei als ge
volg natuurlijk een werkstaking.
Hel bleek echter van een beslaand
conflict geen sprake is. De commissie
lieefl trouw en hard gewerkt; heeft be
rekeningen gemaakt of laten maken; is
op informatie uitgegaan, en zal aan de
Staten adviseeren, geen eigen centrale
te bouwen,, maar een contract af te slui
ten met de Société te Vlissingen, waar
voor een bod aanwezig is
Dit contract is ten allen tijde opzeg
baar. W,il dus de Prov. later toch nog
een centrale bouwen, dan kan dit ten
allen tijde geschieden De nellen moeten
door de Provincie, ol' door de P.Z.E.M.
worden aangelegd, zoodat Vlissingen
alleen de energie levert.
En wellicht het belangrijkste
deze oplossing zou de Provincie niet
alleen over |de moeilijke jaren heenhcl-
pen, maar zou over de eerste zes ja
ren nog een besparing geven van
f 100.000.
Blijkens deze mededeelingen juist te
zijn, dan is het voor Ged. Staten te be
treuren, dat zij met het publiceeren van
hun plannen niet gewacht hebben tot
alle adviezen in hun handen waren.
Naar aanleiding van deze mededeeling
van hel Protest Zujdeu, die ,nicl over
eenstemde met wat wij zelf vernamen,
hebben wij eens nader geïnformeerd en
is ons gebleken, dat de mededeelingen op
zijn minst genomen zeer voorbarig zijn.
Voorbarig omdat nota bene de commissie
van advies nog niet vergaderd heeft en
dit eerst het geval zal zijn a.s. Woensdag
en dan nog alleen van de sectie uit die
commissie voor de middengroep. Na die
sectievergadering moet dan nog de com
missie in haai- geheel vergaderen en dan
eerst kan er sprake zijn van een advies*
liet moge dan waar zijn, dat onder de
vooraanstaande personen uit de commis
sie van advies besprekingen hebben
plaats gehad en door hen met de So
ciété en andere betrokkenen, en wel
licht zijn daarvan ook onderdeelen aan
den Raad van Bestuur en dus ook aan
Ged. Staten bekend, officieel1 is er
niets bekend en kon ook niets! worden
gepubliceerd.
Wij meenen goed ingelicht te zijn als
ij melden, dat zelfs het vaststellen van
den datum van behandeling van deze
voorstellen in de Staten wacht op het
rapport der adviescommissie.
Wal betreft de feitelijke mededeelingen
in het Protest. Zuiden zij opgemerkt, dat
het eerste werk van deze commissie toch
feitelijk moet zijn advies uit te brengen
er liet voorstel van den Raad van Be
stuur waarbij zij rekening moet liouden
met de omstandigheden (nader bod enz.
die bij 'hel maken van het voorstel niet
bekend konden zijn. Eerst daarna kan
de commissie van Advies zelf met een
voorstel komen.
Een oordeel 'in
„De Ingenieur"
In hel jongste nummer van „De In
genieur' wordt door ir. L, H. N. DuCour,
oud-hoofdingenieur iu algemeenen dienst
der S. S. een beschouwing gewijd aau het
voorstel om Walcheren en Noord- en
Zuid Bevelaud (builen Vlissingen, Mid
delburg en de tram) van electrischen
stroom te voorzien uit een eigen een li-alc.
De schrijver zegt dal bij technici welke
deze vraagstukken volgen, en zich ook
van hun economische zijde rekenschap
géven, eenige verbazing is gewekt door
dit denkbeeld van een tweede kleinere
centrale voor de stroomvoorziening van
hel gemiddeld op 30 K M. gelegen platte
land van de beide Bevelanden (50.000 in
woners) waarvan 8000 in de stad Goes
en bel om Middelburg gelegen eiland
Walcheren (23.000 inw.)
Redenen om in dit landelijk gebied
eenige industrieelc ontwikkeling le ver
wachten beslaan niet, aan bemaling van
polders, welke hier in het algemeen vrij
uilwateren valt slechts bij uitzondering
le denken, van locale watervoorziening
voor groenienteeit, vee- cn zuivelbedrijf
is bij het brakke grondwater, zoomede
voor stai verlichting niet veel le hopen,
akkerbouw is hoofdzaak.
Wel mag thans door de meer hekend
geworden velerlei toepassingen van de
elcctricileil op snellere uitbreiding dan
voorheen gerekend worden, daartegen
over slaat echter de aanwezigheid vau
gasfabrieken in Goes en in enkele dorpen
en de opkomende propaganda voor ^gas
Daartegenover staan ook de zuinigheid
van den boerenstand 'bij uitgaven niet
voor het bedrijf, als eleclrische leidingen,
en de bijzonder lage petrolcumprijzen
ljier te lande.
Alles te samen genomen is na drie
jaar voor de nieuwe centrale wellicht
op een jaarlijksch debiet van een 125000
kWh te rekenen. Zeer optimistisch is
men zeker indien men aanneemt dal dit
in negen jaar opklimt tot 100000 kWh
voor Goes en gelijke hoeveelheid voor
het geheele platteland. Een ljoevccljheid
van 100000 kWh per jaar is, hetgeen in
negen jaar gemiddeld bereikt is in lande
lijke plaatsen als Sneck, Meppel, Assen,
Woerden, Bergen op Zoom, met een ge
middelde opbrengst van f 0.25 per kWu
voor licht, klein arbeidsvermogen cn
warmte. Na negen jaar zal dan gerekend
mogen worden op ten hoogste f 200000
opbrengst bij f 80000 kosten incl. onder
houd en bediening van het net, wélke
van het eerste jaar af laat ons aannemen
vanaf f 45000 gestegen zijn. Aldus is dan
bij een kapitaalsuitgave van ten minste
f 1330000 voor rente en afschrijving een
daartoe ter nauwer nood voldoende som
van f 120000 zijnde 9 pet. beschikbaar
Geen rekening is dan echter gehouden
met de opgeloopen verliezen over de
eerste negen jaren. Blijvend zullen die
den stroomprijs drukken omdat het be
drijf begonnen is zónder een behoorlijke
verbruiksbasis.
Bij steden van epn 30000 a 10000 in
woners en niet eenige industrie kan de
overheid met een centrale beginnen, de
verliezen in de eerste jaren zijn nog wiel
te dragen of worden vergelen. In kleinere
plaatsen staan de zaken geheel anders,
daar moet, om de zaak financieel met
eenig succes te handhaven, een flinke
industrie of een ander object van be
langrijk debiet onmiddellijk aangesloten
kunnen worden. Vlissingen had als basis
de tram; twee particuliere cenlraleu van
localen aard zijn in dit verband nog le
noemen, namelijk die le Boxtel en die
te Hengelo (de latere Twentsche cen
trale) die omstreeks 1900 zeer eenvou
dig opgezet tol stand kwamen met be
hulp der spoorwegen, welke bij de op
richting met een destijds aanzienlijk ver
bruik van f 12000 per jaar aansloten
De meeste centralen in landelijke om
geving zijn na een zeer kwijnend bestaan
met kapitaalverlies opgenomen iu pu
blieke bedrijven'. Zonder deugdelijke basis
blijven het groote risico's, men zie slechts
naar Zeeuwsch-Vlaanderen, naar Fries
land, en in die provincie waren door de
aansluiting van de stad Leeuwarden de
condities nog beter dan in dit deel van
Zeeland.
Hier kan men nu lol clectrificatie van
het in den aanhef genoemde landschap
met de iminste kosten al. uitsluitend rente
en afschrijving van liet kabelnel. geraken
door aansluiting aan een beslaand zich
dekkend bedrijf Vermeden worden in
•eersten aanleg de bouwkosten van de
centrale en blijvend dubbele exploitatie-
en administratiekosten,'dubbele directie;
vereischt worden in de eerste jaren
slechts een geringe extra hoeveelheid
brandstof, en eerst later kosten vau uit
breiding.
In andere streken b.v. in Groningen,
wordt economisch het beslaan van twee
centralen, van ongeveer gelijke grootte
naast elkaar door velen betreurd; dc cen
trale iJmuiden nabij Haarlem is opge
heven, met alle kracht wordt overal con
centratie van strooinproductic nage
streefd.
Nu besloten is de betrokken landstreek
van stroom te voorzien, kan zulks liet
goedkoopst en snelst geschieden door
samenwerking van de provincie mei het
bestaande bedrijf. Op kosten van het get-
west, eventueel met tegemoetkoming van
de gemeenten, worde 'het kabelnel aan
gelegd, het bedrijf betak daarvoor ee,n
klimmende jaarlijksche bijdrage Men
sluite liet nel aau de centrale te Vlissin
gen aan, dan zijn reeds een derde der
bovenvermelde aanlegkosleu bespaard.
In hel vertrouwen op toenemend
stroomverbruik, blijve vSoorloopig garan
tie achterwege, cn late men de distribu
tie in alle gemeenten, ook in Goes, aan
hel centrale bedrijf, dal daartoe met de
minste, 'kosten in staat is. Men traclde
liet verder daarheen tc lijden dat de cen
trale en de eleetriciteilsfabriek van de
Maatsch. „De Schelde" in -beperkten zin
eikaars wederzijdsclie reserve worden iu
verband met mogelijke catastropheu.
Erkennende dat samenwerking voor
beide partijen liet meest economisch is,
dienen in liet belang der gemeenschap
beiden iels te laten vallen van theoreti
sche of waardiglicidsslandpuntéii.
Met ernstigen wil kan men zeker wet lot
een contract voor exploitatie komen,
waardoor liet snelst en goedkoopst
stroom verkregen en kapitaalverspilling
vermeden wordt, al mogen dan ook in
dit geval liet particuliere kapitaal eenige
winst ipaken, die werkelijk niet exorbi
tant zal'zijn.
geeft menige huisvrouw* en dienstbode
ruwe en roode werkhanden. Deze wor
den wederom spoedig gaaf, zacht en
blank door Purol
(Ing. Med.)
Bij zulk een contract dient men ech
ter m i met thiet oog op dc toekomst
rekening tc houden met een blijvenden
Nederlandsehen invloed op de handelin
gen van de directie in dien zin, dat Ne-
derlandsche ambtenaren het bedrijf bIijr
ven leiden, en Nederlandse he beambten
en werklieden den dienst uitoefenen, en
binnen bepaalde financieele grenzen ook
met het gebruik van Nederlandsch fa-
brikaal men denke aan de 20 pot onzer
belastingen voor werkloozenzorg.
KERKNIEUWS
De toestand van Z II Mgr A J.
Callier, Bisschop van Haarlem is zor
gelijk.
Een conflict me t den k
ko raad
Naar dc Tel. verneemt heeft dr. B. L
Bitter, opperrabbijn van hel synagogaal
Ressort Rotterdam hel voornemen legen
1 April zijn ontslag iu te dienen in er-
band met een beslissing door den ker-
keraad met 11 tegen 3 stemmen in ge
heime zitting genomen tot weigering van
de opneming vau bepalingen tegen ge
mengd gehuwden in tic reglementen dei-
gemeente
KUNST EN WETENSCHAP
De plagiaat beschuldiging.
De lieer Th, Rutten schrijft in de N.
R. Crt. liet volgende
„Naar aanleiding van liet ingezonden
stuk, voorkomend onder een min of meer
sensalioneolcn titel in dit blad van 20
dezer (Avondblad B), stel ik er prijs op
naar 't betreffende boek te verwijzen
De gewen sell te bron-opgave komt daai -
in voor, in tekst of in nota, op de blz. 38
(209;, 78 ^213; en S2. Deze verwijzing
eenmaal gegeven, kan 't ontbreken van
haai- gedurige herhaling m i ccnigermate
rechtvaardigentoch zeker, waar tevens
Uitdrukkelijk wordt vermeld en dit
bij hel begin der betreffende hoofdstuk
ken dat het o a. deze 'bron was' die
ons inlichtte over de jeugd van 'Timmer
mans, hel ontstaan en den geest van zijn
werken.
Gaarne zal ik echter hij den aanstaan
den tweeden druk den heer Thirv in
alles volle recht laten wedervaren"
Dixlioorn, werden den leerlingen enkele
vragen-gesteld
1 Een twaalftal leerlingen had den cur-
J sus volledig bijgewoond en verkreeg dien
tengevolge een fraai diploma Zij waren
in alphabetische volgorde van Ben-
ciegein, Axel, W Boeijo, \Y A. Dekker
Dz Lev de Feijter J/ W de Fcijter Pz.,
1 Jac Koster Jacz en L de Regt Pz. al-
Ion to Axel, A Dekker Dz A dc Kra-
ker Az en W. dc Mul te Zaamstag, Jac.
j de Feijler Levz Abr van Hoeve Sz Fr.
de Rubber, F. de Putter Ez en C.
j Steen dijk; te Terncuzcn
I Do lieer C Stevens, rijkslandbouwcon-
j sulent te Goes, drukte den cursisten op
liet hart hel geleerde wat liet ook zijn
mag ernstig tor harte te nemen en er
zich in de praktijk van te benutten,
want boe zwaar dc economische strijd
i moge zijn of worden, ook in het boeren-
leven geldt, dat de technisch voorbei-
reide liet wint van degenen, die gecnont-
w ikkeling [hebben gehad.
Vrijdag j.l. had te Wisseker-
k e, in tegenwoordigheid van den Rijks-
kindbouwleeraar, de commissie van
toezicht, het dagelijksch bestuur der
gemeente, eenige afgevaardigden van
i den Bond van Oud-Leerlingen en en-
j kele belangstellenden de eindles plaats
i van den landbouwcursus. Na afloop
suraken de heeren Mesu, S. J. de
Regt, en M. J. Verhorst de leerlin-
lingen opwekkende woorden toe. De
heer J. van der Maas noodigde ze uit
lid te worden van den Bond van Oud-
Leerlingen; allen gaven aan de uitnoo-
diging gevolg Het lid Lecnderse «lonk
te onder overreiking van een huldeblijk
hei hoofd van den cursus, den heer
A ten Gussinklo, voor het gegeven on
derwijs. De volgende cursisten ver
wierven een diploma: M. J. Verburg,
J A. Koster, I. J. Reinhoudt, M. L. de
Vos, J. A. Luijk, P. J. Bom, J. C. Ha-
ge, C. de Regt, M. G. Hoveijn, A. J.
Dieleman, M. C. Maris, C. G. Flik-
wcert. R. D. Steur en J. I.. Leenderse.
LANDBOUW
lil tegenwoordigheid van liet be
stuur van de afdeeliug Axel der Z. L M.
en enkele genoodigden werd Donderdag
te Axel de eindles geliouden van den
cursus in eleclro-molorenkeunis, welkt
was gegeven door genoemde aTdeelirig
onder leiding van den lieer l de Regt,
electro-ingenieur.
Na een woord van welkom door den
voorzitter der afd den lieer Ph. J van
Hoofdbestuur Z. L. M
Hedenmorgen tien uur werd in liet
Landbouwhuis le Goes dc hoofdbe-
stu ursvevgadering der Z. L M dooi
den voorzitter, den heer mr P Diele
man. geopend Verwelkomd werden in
het bijzonder de heeren Maljaars. nieuw
IIB lid. jhr. v Vredenburcii, oud-voor
zitter en C. Stevens, landbouwconsulcnt.
De voorzitter doel daarna eenige
meoeaceliugen. waar wij morgen op te
rug komen.
Tot lid van de commissie vau onder
zoek naar de prijzen voor werkzaamhe
den en leveranties, den landbouw bc-
Irelfcuae. is benoemd iu de vacalure-
Gasl de lieer W A de Vriezc le Drei-
scliór. Tol plaatsvervangend lid dc lieer
K A. van Langeraad te Kamperland, en
tol voorzitter de beer T B. Been—de
Hullu te Groede
Besloten wordt dc overeenkomst met
den Bond van Aardappelhandelaren nog
voor 1 jaar tc verlengen Tevens tot
instelling van een Veevoederbureau
Tot leden worden benoemd de hee
ren M. H. Krepcl te N'ieuwerkerk, P.
J. Dekker te Wemcldiuge, I. Groene-
wegen te Hoedekenskerke. W Moelkfer
le Serooskerke (S.), benevens de heeren
Zwagerman eu Siebenga
