SUNLIGHT ZEEP
PRUS THANS
TWEE DUBBELE STUKS»
rio. 147
FEUILLETON
PER DOOSVAH
Zater&ag 25 Juni f92!?
sssgg&g?
1709 Jaargang
MIDDELBURGSCHE COURANT.
OK Bummr bestaat uit Twee bladen.
EERSTE BLAD,
PLAATSELIJKE KEUZE.
Geachte Redactie,
Naar aanleiding van Uw artikel over
bovenstaand onderwerp in Uw nummer
van Woensdag, even het volgende
U maakt bij Uw bestrijding van hel
stelsel van Plaatselijke Keuze een groo-
te, en veel voorkomende fout. Niel
waar?' Zie eens hoe 't in Amerika gaat!
En, o wonder...i+M In de Ver. Staten
leeft men niet meer onder het stelsel
van p. K. Daar was P. K. in het over-
groote deel der Staten vóórdat de Vcr-
bodswetlen werden ingevoerd, dus in de
periode toen we hier over Amerika in
verband met het drankvraagstuk nog niet
niet of nauwelijks hoorden spreken. Het
stelsel werkte toen dus blijkbaar goed.
Iets anders doet U, door wel de be
rekening van Mr. Rink te vermelden,
die komt op een jaarlijksche uitgave van
13Va milliioen gulden, doch te verzwijgen
op welke onjuiste gronden deze bere
kening was gebaseerd, iets wat U onge
twijfeld bekend zal zijn, daar dit door de
voorstanders van hel wetsontwerp Rut
gers duidelijk genoeg is aangetoond.
Slotemaker de Bruine merkte toen op
,.De mededeenng, wat iets kosten zal als
gebeurt wal niet gebeuren z a I, kan ik
niet ernstig noemen' Iioe komt men
n..l. aan dal bedrag? Doop- in dc eerste
plaats te veronderstellen, dal wanneer
P. K. in de Wet komt het geheele land
onmiddellijk zichzelf zou droogslemmen.
In de tweede plaats werd de gemiddelde
leeftijd van de betrokken vergunning
houders gesteld op 30 jaar, wat betee-
kenl, dat in 1904 niet één vergunning
houder ouder was dan 10 jaar.. 'L Is
duidelijk, dat van deze veronderstellingen
•niel mag worden uitgegaan. Bovendien
werd aantal vergunningen van vóór
1904 'n 500 Le hoog genomen, .terwijl
er heelemaal geen rekening mee wérd
gehouden dal ook vergunninghouders van
vóór 1901 stervelingen zijn.
Dat ktverigens hel voorstel van minister
SI. de Br. ook door draukbestrijdersvev-
eênigingén niet 'maar zonder meer wordt
overgenomen moge blijken uit het feil,
dat op dc op Hemelvaartsdag in 6 plaalj-
sen in ons land druk bezochte P. Kj
Demonstralies, mei algemeenc stemmen
is aangenomen een molie waarin er op
wordl aangedrongen, ook de vergunningen
van vóór 1904, de Societeitsvergunningen
en de logemenlsverguuningcn in hel ont
werp op 'te nemen, terwijl tevens ge
vraagd werd de mogelijkheid le openen,
dat ook voor gedeelten van gemeenlen dc
P. IC. kan werken. Over deze meeting?
heeft de pers als bij afspraak in alle
talen gezwegen, evenals over sluitings-
demonslralie le Arnhem, waar ruim 3500
betoogers tezamen meer dan 1000 cor
poraties vertegenwoordigende uit alle
mogelijke kringen n.l. Drankbestrijders-
ver., Vakvereenigingen, Politieke partijen
en kerkeraden aanwezig waren.
Als slot moge ilc U voorleggen art. 1
uit de statuten van den Naitionalen Bond
voor Plaatselijke Keuze, waaruit blijkt,
dat P. K. iets heel anders is dan een
van boven af opgelegd verbod. Dit art.
luidt
„De Nationale Bond voor P. IC., steil
zich ten doel de tol slandlcoming van
een wet, waarbij in Nederland dc P. IC.
wordl ingevoerd. Onder P. IC. verstaal
de Bond, dat aan stemgerechtigde man
nen en vrouwen in een gemeente de ge
legenheid wordt gegeveu zich bij stem
ming uit te spreken over beperking of
opheffing der inrichtingen voor drank-
verkoop ter plaatse („vergunningen" of
..vergunningen of verloven") en dat, wan
neer drie vierden der uitgebrachte stem
men zieli daarvoor verklaren, en de Re
geering daartegen geen bezwaar heeft,
lot die beperking of opheffing wordt
overgegaan."
Met vriendelijken dank voor opname,
Uw abonnê,
L. K.
(Wij hebben zeker niet bedoeld Ame
rika van het oogenblik aan te duiden
als een land van Plaatselijke keuze! Wc
wisten wel beter. Maar om, zooals de
inzender doet, uit de sterker klachten
van nü te concludeereu, dat het te voren
iu Amerika werkende stelsel van PI. IC.
„dus blijkbaar goed werkte", is wel wal
kras. We herinneren ons persoonlijk nog
heel goed, hoe een kleine twintig jaar
geleden, toen hier te lande ook reeds
een beweging voor PI. IC. gaande was,
de strijd even goed als later ging om
de al of niet kwade gevolgen, welke uil
Amerika werden gemeld.
Zeer verbaasd heeft ons hel klakkeloos
verwijt van den inzender, dat wij in dc
berekeningskweslie iels verzwegen dal
ons „ongetwijfeld bekend zal zijn". Hij
zélf is geheel abuis.
De bewering van den inzender dal de
heer Rink bij zijn berekening het aantal
vergunninghouders 500 te hoog nam, en
den gemiddelden leeftijd van de vergun-
hghouders had gesteld op 30 jaar, is
n j u i s t. Dat was gebeurd in een be
rekening in het Voorl. Verslag. De heer
Rink daarentegen (zie Handelingen Eersite
Kamer 21 Jan. 1925 pag. 206 eerstel
kolom) die in alles de cijfers van de
voorstanders ais uitgangspunt nam, ging
zelfs nog verder door niet Van den doov
hen genoemden gem. 45-jarigen leeftijd
uit le gaan, maar van een 50-55 jar'gen
leeftijd. Toch kwam hij Lot dat hooge
cijfer.
Dal, komt omdat hij veronderstelt dal
het heelc land zich zal droogslemmen,
zegt de inzender.
Wil deze inzender soms ontkennen, dal
dit ook hel einddoel van hem en zijn
medestanders is? En zal niet ieder voor
zijn beslissingen verantwoordelijk lichaam
uitrekenen, wat een Besluit hem kan kos
ten? Is dat niet juist het groole verschil;
met de géén financieele verantwoorde-
lijkneid dragende stemmers?
Het is waar, dat bij een geleidelijke
droog stemming wellicht in de eerste ge
meenten reeds lijfrente trekkende ver
gunninghouders zijn overleden, als mén
de laatste gemeenten droog legt.. Maai
beet veel kan dat niet verschillen. De
hoofdzaak in dit opzicht is, dat de scha
devergoeding aan meer dan 7000 ver
gunninghouders in de millioenen loopt..
Minister Slotemaker de Bruijne durl'l dal
geld nu niet te vragen. En de inzender
en zijn medestanders zijn daarover niel
voldaan, wal we heel begrijpelijk vin
den. Maar onzerzijds doet die bepcrkiig
de vraag stellen; wat voor nut zou het
hebben, om den feilen strijd van PI. IC.
te ontketenen, wanneer men de over-
groote meerderheid der vergunningen
niet door net besluit zouden bereiken?
Behalve dan nog dat we er om de an
dere door ons genoemde redenen tegen
zijn.
En waar ter wereld las de inzeil-
WIE IS EDMUND GRAY?
Geautoriseerde vertaling naar het
Engel sell, van WALTER BESANT,
door Mej. B. HOOCiBWBRF.
10).
HOOFDSTUK II.
Op het kantoor.
„Ik zal uw ladyschap aandienen;,"
sprak Oheckley met eerbiedigen glimlach.
Er is op hel oogenblik niemand bij mijn
heer. We zijn, anders altijd bezig, hier
op hel kantoor: al meer dan vijftig jaren.
Gaat u zoo lang zitten, my lady.
Oheckley, de oude getrouwe, ha,dj jon
gere klerken om zich heen, maar hij
bleef altijd nog zelve het privilege be
houden, om bij zijn chef op het kan
toor te gaan. Hij was zeven en zestig
toen wc hem het laatst zagen. Dus was
hij nu vijf en zeventig en hij was da(ri
ook wel wat meer gdbogen van schou
ders en wat zwakker, maar leek overi
gens onveranderd. Als we op dfien leef
tijd komen, teren we in, of we dijen uit.
Die interen, leven het langst.
Oheckley was gebogen en mager; zijn
gelaat was gegroefd; zijn wangen nog
wat meer ingevallen, dan acht jaren ge
leden, maar overigens was hij- gehccll
-de oude
Hij schreef den naam van, de bezoek
ster —lady Dering op een vierkant
der, dat wij PI. K. beschouwen als een
„van Doven opgexegcf verbod"? Het is
juist ons bezwaar, dat het niet van
D-oven opgelegd wordt, door een ver
antwoordelijk lichaam, maar door onze
buren, door burgers als wij, aan wie
wij het recht niet toekennen over onze
levenswijze le beslissen. Red.)
INDISCHE KRONIEK.
door D. BAUDUIN.
XXX.
stukje papier eu deed vervolgens, zóó
zacht de deur opeu, of het van het hoog
ste belang was, zijn chef niet te storen.
Onmiddellijk daarop verscheen, hij echter
weer en hield nu de 'deur wijdt openl
yoor haar ladyschap, die, oudlanks haar
jeugd, toch een zeer waardige verschij
ning was. Keek men uit het venster, dan
zag men haar rijtuig staan wachten op
liét plein.
„Lady Dering, sir," zei Oheckley. Toen
verdween hij weer spoedig cn sloot even
behoedzaam de deur achter zich.
„Het doet mij genoegen, je te zien,
Hilda.De oude heer stond! op cn ollt-
ving zijn schoonzuster met ouderwetsche
hoffelijkheid. „"Wat is de redlen van je
bezoek? Toch geen zakendoen? Zaken
doen met dames met rijke echtgenooten
beteekent in den regel niet veel goéds.
Je staat toch bijvoorbeeld niel in dc
schuld bij je modiste?"
„Neen, neen! Dat zou sir Samuel niet
gedoogen. Ik kom ook niet voor mijzel-
vc, maar voor mijn zuster, Elsic."
„Ja?.... Wat is er dan met haar. Ga
zitten en Iaat eens hooren."
„Wel Elsie is altijd een moeilijk kind
geweest door de koppigheiid| waarmee ze
iu haar opvattingen volhardt. Ze zal
nooit de d ingen eens practisch beschou
wen. U weet, dat moeder niet rijk is,
ofschoon ze het nu heel goed stellen kan.
Wilt u wel geloovcn, dat het mij dikwijls
zwaar is gevallen om niet in opstand te
komen tegen een voorzienigheid, die den
Banda. Een stukje Holland
verloren jn de wereldzee. Hol-
landsche namen, kerken, huizen
en graven. Baadillah. Een
vrouw, die de broek aan heeft.
Varsity in de Banda-baai
Boeton, Bier en eenzaamheid.
Banda is het verst verwijderde stukje
Holland, dat wij aandoen 'op onze reis.
De naam van dit eiland roept visioenen
op van IIoll. ondernemingsgeest en van
het tijdperk der roemruchte perkeniers.
Maar veel meer heeft die naam helaas
niet meer to zeggen aan de meeste Ne
derlanders, die nauwelijks weten waar
Banda ligt. Ons zal hij het bezoeken van
dit verloren plekje grooter emotie be
roeren. Bij het krieken van den dag aan
dek zien wfij de zuiver kegelvormige
piek van den Goenoeng Api (letl. Vuur
berg) uit de ochtendnevelen opdoemen
en weldra aanschouwen wij het op ilcze
reis reeds gewoon geworden schouwspel
van een grillig gevormd bergachtig eiland
bedekt met de overdadige weelde van
tropische vegetatie. Alleen de alles domi-
neerende Goenoeng Api maakt dit
maal hierop een uilzondering. Op zijn
met asch cn sintels bedekte flanken wil
zelfs geen Indische boom groeien. Bij
hel naderen van het eiland verander!
echter spoedig de aanblik. Een nauwe
doorvaart wordl zichtbaar, waarin het
schip zich waagt. Wij varen tusschen
twee groene muren, zoo nabij, dat bet is,
alsoi wij af en loc de overhangende tak
ken der boomen kunnen grijpen. Maar
voor ondiepten behoeft onze kapitein
toch niet te vrcezen. want de zee is tus
schen en om deze heboschlc koraal
eilanden duizenden meters diep.
Slechts de zwakheid van hel me;
schelijk oog belet deze bodemlooze 'liep-
ten le peilen, want hel water is liier
overal van een"" Wonderlijke helderheid,,
die ons later in staat zal stellen om de
beroemde onderzeesche koraalluinen le
bewonderen. Hel einde van de doorvaart
door dit nauwe kanaal brengt ons de
verrassing van een wondermooie baai,
als een meer omsloten door hooge her
gen. Aan stuurboord rijst voor onze ver
baasde oogen de ontzaglijke kegel van
den Goenoeng Api zonder noemenswaur-
digen overgang zoo maar uil hel stille
water omhoog en recht voor ons ontwa
ren wij het stadje Banda-Neira, amplii-
theatersgewijs tegen hel gebergte ge
bouwd, de witte huisjes en terrassen bij
na geheel verscholen in liet groen. Boven
hel stadje op een bergplateau een mid-
deleeuwsch kasteel, een sleenen citadel
mei gekanteelde muren en ronde hoek
torens, het Tort Bclgica.
Lange, smalle prauwen, belangs ge
naamd, bemand met niet minder dan zes
cn dertig rooiers van eenzelfde kampong
oritlcr commando van het kamponghoofd,
die rondbladigo pagaaien hanteeren,
schieten van alle kanten <)p ons af Het
spelevaren dezer neden, die met ver
vader wegneemt juist op liet tijdstip
zijn leven, dat hij zoo goed fortuin begon
lo maken
„Het is, voorwaar, ook dikwijls heel
moeilijk, pm de wijsheid te doorgronden
van dez.e en dergelijke teleurstellingen
en rampen. Maar we moeten wel aan-
vaarden. Hilda, waar we niet aau kunnen
ontgaan of ontkomen
„Nu, ik lean u dan wel verzekeren,, dat
ik heb gedaan al wat in mijn vermogen
was, om mijn zuster lot recht inzicht le
brengen van hetgeen haar te doen staat.
Indeixlaad mv Dering," uit kracht van
gewoonte sprak Hilda nog altijd van mr
Dering tegen haar zwager, „u kunt zich
niet voorstellen, hoe dwaas Elsic denkt
over het bezit van geld
„Ja, dat komt juist, onulat ze het niet
bezil' Zóó, dus Elsie denkt zoo gering
schattend over geld?" glimlachte liij goed
moedig. „Nu, wc zullen zien, wc zullen
zien!"
„Niet alleen, dat ze zoo dwaas daar
over denkt jnaar ze handelt er ook naar.
Mr. Dering, wilt u wel gelooven, dal ze
ons tol wanhoop drijft? U kent dc Ro-
dings?"
„De gebroeders Roding? Ja, die
kent iedereen
„Algv Roding, de oudjste zoon van den
oudsten deelgenoot, en enorm rijk, is
doodelijk van Elsie. Hij is wel tienmaal
bij mij geweest om over haar te sproken
Hij is haar aan huis komen opzoeken,
Het kan hem niets schelen, dal zij geen
(10d5PER ÉNKEL TABLET)
(Ingez. MedO
bazende snelheid en handigheid hun
vaartuigen vlak vóór den boeg van ons
snelvarend schip doen glijden, hondt onze
aandacht geboeid, totdat onze boot meert
aan den houten landingssteiger, waarvan
men de palen meiers diep zieL weg-
schemercn in het kristalheldere water.
Jn Banda-Ncira zelf wandelt de Ne
derlander, die nog uTet geheel in ma
terialisme is verstard, rond in vrome
aandacht voor dit brok historie, onder
den indruk van het groot verleden zijner
vaderen en ondanks de onwaarschijn-
lijkc hitte somwijlen huiverend van emo
tie bij het aanschouwen vau Ilollandschc
huizen, van Ilollandschc graven en God
lof ook nog van de Ilollandschc driekleur 1
in dezen uithoek der aarde. Hier li-eden
wij hel kleine kerkje binnen met zjjii ge-
beeldhouwden preekstoel en z.ijn granie
ten grafzerken, waarop do bekendste na
men uit onze koloniale geschiedenis Iher
vinden wij, dwalend tloor hel klci.ie
stille stadje, nog een Dwarslraat en een
Kerkstraat en op de deuren der vervallen
oud-Hollandsclie huizen nog do namen
van Delmaar en Versteeg, eens roem
ruchte perkfiniersgeslachten. Hier staan
wij stil voor de ruime oud-Hollandsclie
behuizing, waar eens een resident troon
de. later een assistent-resident en nu
nog slechts ecu civiel gezaghebber.
Want de nolenperken. die eertijds Ban
da'^ glorie waren, zijn geheel in verval
geraakt en aan verwaarïoozing prijs ge
geven en dc welvaart, die de cultuur
geld heeft Maar ze wil zelfs z'n naam met hem samen Ik zou mij schamen als
niet hooren noemen Onder ons gezegd,sir Samuel hel wist. Ze gaat iedercfll
ik geloof niet dat hij nu altijd zoo heel avond uil en dau wandelen ze over het
solide geleefd heeft, maar onder haar 1 Plein, of in hel Park tol het donker is.
invloed, zou hij wel gauw kalmer wor-jNel als een meid met haar vrijer'
den. Elsic hoefde vau djl verleden niets ,ja, dit lijkt een ongewone manier van
le weten en ze zou een schitterende po- doen. maar ik ben geen juisL beoordee-
silie hebben, daar zou de mijne zelfs'laar van hetgeen al of met passend' is
nog niets bij wezen." voor een jong meisje
„Wat heeft ze tegen den man? j ,lk kan u wel verzekeren, dal de vcr-
„Zc beweert, dat hij een geweldige op- houding in huis er zee,r gespannen door
snijer is. En ze is dwaas genoeg, om wordl en ik weel nog niet, wat er eens
één van uw klerken lo willen hebben 1 van komen moet Elsie zegl, dat, als ze
Ja. waarlijk, mr. Dering cén van Uw <jo volgende week een en twintig is, ze
klerken'" [dan vrij zal zijn om le doen en le laten
„Ik lieb al zoo iets gehoord van uw wat zc wil. Zo -dymkt cr zelfs over om
moeder. Zc moet verloofd zijn met den ergens een atelier tc openen en portret-
jongen Austin nietwaar?" ion le schilderen voor geld. U begrijpt
„Die een inkomen heeft van twee lion- hoe onaangenaam uil zou wezen voor mij
derd pond, per jaar. Denk eens aan: ze <jat mijn zuster op deze wijze in haar
weigert een man met tien duizend pond) onderhoud moest voorzien,
per jaar en wil een man trouwen, die ..En hoe denk; je dan, ,dat ik in deze"zaalc
maar twee honderd bezitl" 'kan ingrijpen? Liefdcsbezwaren worden
„Maar ze willen toch niel Trouwen Cp dit kantoor met behandeld, of ver-
op deze armoede van Iwee honderd pond holpen."
per jaar?" „Mr Dering, ze is van niemand' ter
„Ze zijn verloofd, ze wel liet engage- wereld bang dan van u. Br is- niemand'
ment niet verbreken, hij heeft geen geld aari wiens oordcel ze zóó zeer hecht»
om zich ergens als deelgenoot m tc koo- <jan aan liet uwe Wilt u haar zien; Wilt
pen. Daarom moet hij voortgaan, als klerk u „aar spreken? Wilt u haar eens onder
op twee honderd" hand-en nemen?"
vlvlerken verdienen soms meer, maar
dat is waar, een mooio positie is liet nog (Wordt vervolgd.)
nooit, en het inkomen is altijd klein
„Moeder wil den jongen niet bij zich
ontvangen. Maar nu komt Elsie in stille