288.
Woensdag 6 December 1922,
165* Jaargang
Binnenland.
Uit Stad en Provincie.
Uit Vl'issingea.
KERKNIEUWS,
Ü5W"
sas§
AFSCHAtiliflNG
*AN PORTVRIJDOM.
PT« hebben gisteren reeds het verras-
raid resultaat gemeld yan de stemming
OT»r den portvrijdom voor dienststukken
de wet van 18 Fefcir. '21 was be
dotten billijkheidshalve aan de Post een
vergoeding toe te kennen voor de ver-.
TOerde dienstbrieven, en nu was eindelijk
een vorm gevonden om! die vergoeding
te bepalen. Bijgevolg waren nu aanhan
gig gemaakt aanvullingfefcegrootinigep
voor de verschillende hooofdstukken der
siaalsibegrootj ng van. het loopende jaar
1922. Dat gold de stukken uitgaande van
de openbare besturen- En htet bedrag
dat aan de Post voor 1922 zou worden
toegekend werd op 4 millioen geraamd.
$Pevens zouden dan voortaan ook de
'"«tukken Mn opent', besturen gefran
keerd moeten worden en zouden ook
Waterschapsbesturen geen portvrijdom
roteer hebben).
Maar blij de eerste suppi. biegrooting
van dien aard verklaarden gisteren 51
leden er zich tegen en slechts 37 voor,
zoodat ook de overige voorstellen van
dien aard werden teruggenomen.
In zoover was dit geen verrassing
dat tSj het afdeelingsonderzoek „ver
scheidene" leden het gewemschlt acht
ten op de aangenomen regeling terug
te 'komen, omdat deze ook te veèl werk
zou vorderen. Die leden gaven de voor-
kleur aan een verrekening van de Ver
goeding door nu en dan te nemen steek
proeven
De eenigte spreker van gisteren, de
heer Schokking, verklaarde dan bok, dat
de voordeelen tegenover de nadeelén zóó-
gering zijn, dat, zonder onvriendelijk te
zijn jegens den Minister, sprekers frac
tie haar stem aan deze ontwerpen niet
zou kunnen geven.
Maar wat nu? Wat zal het gevolg
zijn voor de Postbtegrpioting voor 1922,
die «u die 4 millioen nog niet krijgt?
Bn boe gaat 't met de begrooting 1923,
die sluit met een zeer bescheiden batig
saldo, dank züj de uitgetrokken 5 millioen
wegens de afschaffing van portvrijdom
van dienststukken EU de regteering
heeft in de millioenennota voorop ge
steld dat er geen tekort op de posjtffce-
grooting mag zijp!
Is er nu eenige kans op dat ook nog
over '22, en zelfs voor '23 een andere
vorm van berekening wordt gevonden en
toegepast'
Zooals uit het afdeelingjsverslag blijkt,
wilden ook die „verscheidente" leden een
vergoeding, maar op anderen grondslag!.
In zSjn antwoord op dat verslag, merkte
echter de Minister op, dat de daarin
aangegeven methode van steekproevfen
verschillende der bezwaren tegen port
vrijdom niét zou ondervangen, speciaal
niet wat betreft 't misbruik, en de onge
motiveerde tegemoetkoming aan parti
culieren voor stukken aan autoriteiten.
En als men daèrvoor kosteloos vervoer
tISjift toestaan, zou dat, naar de Minis
ter opmerkte, „er ongetwijfeld toe bij
dragen, dat ook in de naaste toekomst
niet zal kunnen worden overgegaan tot
invoering van lager porti."
Men ziet dus welk een publiek belang
er b|j deze Zaak betrokken is, n.l'. die
van goedkoope brieven.
Door de beslissing van gisteren is
nu de kans daarop zeer onzeker gewon
de».
KAMEROVERZICHT.
Tweede Kamer.
Zitting van Dinsdag.
Het belangrijkste van de zitting van
gisteren behalve de hierboven bespro
ken portvrijdom en de in ons vforigl num
mer reeds gemelde bteslislsing om de
onderwijswet Dinsdag onder handen te
nemen waren de mtediedeelingen van
Minister van S|waay naar aanlei
ding van de opmerkingen in verband
met de afdeel ing spoorwegen van zijp
fcegrooting.
We laten de voornaamste hier volgen:
De heer Dresselhuys 'stelde een vraag
over de birug over de Eendracht.
De Minister herinnert er in zijn ant
woord aan, dat de bouw daarvansamen
hing met den aanleg van spoorwegen
in Zeeland. Die zaak was al in een vrij'
vergevorderd stadium. Gedep. Staten
hadden hun medewerking al verleend.
Bovendien hing een en ander samen met
den spoorwegaanleg in West-Brabant
Maar Ged. Staten van Zeeland overwo
-gen intusschen, of niet een dam' over
of inpoldering van de Eendracht beter
was dan het maken van een spoorweg
brug. Afgescheiden daarvan vroegen ge
meentebesturen aan het rijk of dit be
reid zou zijp den bouw van een brug te
snbeidieeren. die later ook voor "den
spoorweg zou kunnen worden ingericht.
Spreker meent, dat deze zaak moet wor
den overwogen, en eventueel hulp ver
leen# zou kunnen worden, indien de fce-
landhebbenden voldoende bijdragen, om
dat die spoorwegaanleg misschien nog
wel wat op zich kan laten wachten.
Inzake de befaamde zandlevering voor
den aanleg van de Ceintuurbaan bij Am
sterdam. verklaarde de Minister op
een vraagwan'den heer Braambeek:
dat hij heelemgaï niet van plan is die
overeenkomst goed te keuren. Of hij'
tot openbare aanbesteding zal overgaan,
zal hij nader beslissen, als hij over meer
gegevens beschikt.
Hieruit moge blijken, dat de indruk,
alsof spreker den betrokken ambtenaar
de hand boven het hpofd wilde hou
den, ten eenenmale verkeerd is. Dit is1
allerminst sprekers bedoeling.
Tegenover het betoog van den heer
Van Gijn om1 de eerste klassen af te
schaffen, daar zij' te veel uitgaven vor
deren, stelde de Minister een an
dere becijfering, die hem tot de con
clusie leidde, dat men zeer onverstan
dig zou doen om loip de drukke lijnen
de eerste klassen af te schaffen. Op de
minder drukke lijnen in de provincie
kan men met minder eerste klasse-plaat
sen volstaan. Ook bij electrificatie van
de drukke lijn Amsterdam—Rotterdam^
is de spoorwegdirectie van meening de
eerste klasse te moeten handhaven.
Vervolgens een kwestie Van algemeen6
interesse, die der spoorwegtarie
ven
Zoolang de spoorwegen te worstelen
hebben met zulke nadeelige uitkomsten,
acht de Minister het uiterst gevaarlijk,
over te gaan tot een algem'eene ver
andering der tarieven, omdat dat,werken
de over de geheele linie, het nadeeliig sal
do belangrijk zou kunpen vermeerderen.
Men moet dus voorzichtig zijp, ook Piet
het aanhalen van toestanden ,ujt het
buitenland. In Denemarken zou de tpriefs-
vernvindering het tekort hebben doen
verdwijnen. In Denemarken, \yaren de
tarieven 100 pCt. hooger dan vóór den
oorlog', de goederentarieven 200 pCt. On
der den voortdurenden aandrang heeft
mien een verlaging van 15 pCt. toegestaan
Het gevolg daarvan was, dat de exploita
tierekening ongeveer sluitend was', d. w.
zonder rente en aflossing van de kapi
talen. Zoover waren wij' echter bier olok
in 1921. Men móet ook de kapitaals-
lasten in rekening 'blrengien.
Hetzelfde is het geval in Engeland.
Daar heeft mten de tarieven verlaagd,
maar daar hadden de spoorwegen een
belangrijk kapitaal gekregen. Wanneer
mten hier ook zoprn dotatie kreeg, kon
spreker de tarieven ook verlagen.
In Zwitserland is! voor het volgend
jaar een tekort geraamd van 25 mil
lioen francs.
Nu moet men daarom' niet stilzitten,
mlaar Wel pogingen aanwenden om het
vervoer te vermeerderen. Daartoe stterekt
bij' voorbeeld de wederinvoering van het
buurtverkeer, met ingang van bet a.s.
voorjaar. De heer Schaper te val de
wederinvoering1 van .de küomteterkaarten
aan. De Minister heeft teg|en deze het 'be
zwaar, dat zij alle grondslagen vian de ta
rieven aantasten. Iemand, jdie 225 K.M.
aflegt, ibetaalt dan evenveel als iemiand
die 400 K.M. aflegt. Dat is piet juist- Spr.
zou een verlaagden prijs willen invoeren,
een zgin. Staffeltarief, rd. dat de eenheids
prijs voor de Uiteerdere K.M. een depres
sie aantoont. Er wordt een aantal K.M.
vastgesteld, waarvoor men een normalen
eenheidsprijs' betaalt, mlaar voor elke 100
K.M. uiteer wordt de eenheidsprijs' lager.
Het wordt dus een distantie-rablat.
De heer Lovïnk betoogde, dat het nood
zakelijk was, voor het vervoer van ver
schillende artikelen van land- en tuin
bouw de tarieven nog' veel verder te ver
lagen.
De Minister heeft daarover vroeger al
eens een onderhoud glehad met den héér
Lovink. Spreker is het mtet den heer
Lovink eens, als! mten het Vraagstuk te-
ziet van het standpunt der tuinbouwers'.
Maar van het standpunt der spoorwegten
hibet men er rekening! mlee honden, dat
deze niet met verlies kunnen werken.
Men is mtet de uitzonderinglstarieven al
verder gegaan dan feitelijk mogelijk is.
Verder gaan zou verlies opleveren voior
de spoorwegen. Als mten dien tuin
bouwers dus een subsidie wil gteven door
de spoorwegten het verlies te laten lijden,
dan mteent spreker, dat dit verkeerd is.
Dit subsidie zou door een ander Depar
tement moeten worden gegeven.
In een bijzonder geval kan mten nu wel
een uitzondering 'maken. De heer Lovink
zeide, dat er een bijzonder groote hoe
veelheid tuinbouwproducten uit één
streek vervoerd mbet worden.
De spoorwegen hebben vroeger al eens
gevraagd, welke hoeveelheid mten voor
vervoer kon waarborgen, mlaar daar,op
werd niet ingtegaan. De directie zei bij'
voorbeeld: Laten we bij' voOrbeeld eens
praten over een vervoer van 10.000 wa
gons. Maar dan zeiden de tuinbouwers
altijd, djt niet te kunnen garandeeren.
Laat de heer Lovink nu eens komen met
een concreet voorstel. Als nu bijvoor
beeld door diens bemoeiingen 5000
wagens Werden gescandeerd in 2 maan
den, zöu spreker wijt bïj de spoorwegen
kunnen doen en aabraden, ook al zit er
geen winst op, de menschen te gtemoet te
komen.
Bij de replieken kwam de heer W ij n
koop met een motie ota de derde klaslste
tarieven te verminderen en het buurtver
keer te bevorderen. Daarover zal heden
gestemd worden.
De heer Schaper trok zijn
voor degressie op lange afstanden in.
Aan hpt eind der zitting werd een
begin gemaakt nxet dp alg. beschouwin
gten over de begrooting van Marine. De
heer Ter II a 11 beval daarbij de be
langen der oud-gepensibnneerden in de
aandacht van dep Minister aan, en wees
op de schrille tegenstelling vpn de nu
en 4? vroeger gëp^spori^èe^dén.
Voorts vrqèg 611 nadere inlichtingen
oyer bét geval-Hydrp, waarover de ge
geven mededeelingen ^emVp&jhljjk getrof-,
(en hebtoen-
rfn
J>E INDISCHE GULDEN.
Pe JavaWode constateert, dat tegen-
yte.onlig f97.35 tqt f 97.50 telegrafisjche
tran SmSssie naar Holland betaald moet
worden met honderd gulden vraagt zich
af 'waarom de Indische gulden gedepre-
cieerd is, ten aanzien van den Nederland
stehen gulden. Het Mad wijt de oorzaak
aan speculatie en aan het vermfeeden,;
dal particulieren banken den koers voor
T. T naar Hqllgnp opwerken of neer-
drukkep, naarmate 4® winst in wisselza
ken hét gemakkelijkst te verkrijgen is,
daar de Javasohe Bank onmhehtig is,
de koersen te handhaven op het vroegere
niveau van f 99.625 tot 1' 100.75, ornjdat
de Nederlandstche Bank Sinds 1919 geen
zilveren en gouden standpenningen meer
verstrekt voor creditsaldi aan de .Tava-
isebe Bank. Door het verknopen van ster-
ling-T.T. kan de Javasche Bank den
koers naar Holland herstellen èn Tiet
schijnt het blad toe, dat de Javasche
Bank deze politiek reeds volgt, f
iUSMAi i jO I
(Ingez. Med.)
afdaalt, komt mten in een g|ang, waarvan
de betimmering geheel in eikenhout is
uitgevoerd; de deuren geven toègang tot
de archiefkasten, tot een kleedkamer
voor het personeel en een tot een ver
trek, waar men zich niet onder den
grond zou wanen. Een nette lamlbrisee-
ring', een mooi met leder 'bekleed en dooi
de firma gebroeders Ondérdijk geleverd
ameublement, 'maakt het hier tot een
gezellige wachtkamer, voor hen, dié van
hieruit, de door een bijzonder zware deur
eh dito muur van gewapend beton af
gesloten ruimte, waar zich de eigenlijke
safe bevindt willen binnentreden. In de
safe zijn reeds een groot aan
tal loketten aangebracht, mlaar er is nog
volop gtelegenheid het aantal uit te brei
den. Aan de andere zijde van het ver
trék bevinden zich de deuren die toegang
gteven tot twee ruimte knipkamers. In één
woord, het is een göede, nette en prac-
tische safe-inrichting, die Middelburg rij
ker is geworden.
Uit Middelburg.
Gisteren hebben wij een kijkje ge
nomen op den Singel van Ppelendale,
waar men begonnen is met verbetering
van den weg' met behulp van den 8000
K.G. zwaren stoomwals. Eerst wordt de
thans bestaande 'wegbedekking, waar
noodig', bijgewerkt en dan wordt een laag
steenslag opgebracht, die met den wals
wordt ingewerkt, terwijl aan beide zijden
een .rijwielpad wordt aangelegd. Voor
zoover wij1 tot belotordeelen bevoegd zijn,
vertrouwen wij', dat een groote verbete
ring van onze Singels want het werk
wordt voortgtezet tot aan de Veers chq
'brug' toe is te verwachten, terwijl het
bovendien weder eenigte menschen aan
het werk houdt, ook bij het lossen der
schepen, die den steenslag aan de 'Turf-
kade aanvoeren, waarvan hij' met slee
perswagens naar den Singel wordt ver
voerd.
In verband mtet het werken met
dezen stoomwals, bereikte ons een klacht
van iemand ,die met paard en wagen den
Singel wüde passeeren, en toen ont-
waardde, dat de machine geweldig leven
maakt, en volgen den inzender alle paar
den er van moeten schrikken. Hij vraagt
of het niet gewen acht zou zijn het wer
ken met den wals aan het begin van hel
betrokken deel van den Singel bekend
te maken, en deze put te dempen voor-
het kalf verdronken is.
Door den «commissaris van politie
is op verzoek van het bestuur van het
Carnegieheldenfonds een loffelijk getuig
schrift met f 50 gratificatie uitgereikt aan
J. Schutten alhier wegens het met
levensgevaar redden van een jongen uit
Üe Rotterdamsche Kade op 12 Dct. j.l.
Nu al meer en meer gebruik wordt
gemaakt van de gelegenheid zijn waar
devolle papieren enz. in een safe depo
sit in bewaring te geven, heeft ook de
N. V. Hendrikse en Co.'s Bankiers en
Effectenkantoor alhier begrepen haar
clientèle in de gelegenheid te moeten
stellen van zulk een inrichting gebruik
te kunnen maken en heeft zij' in lipt
sous terrain van haar beide panden aan
de Houtkade onder leiding van den ar
chitect, den heer A. L. J. Goetlrals, door
den aannemter, den heer Jarrse uit Se-
rooskerke een geheele verandering doen
aanbrengen. Hetzij men van uit het kan
toor, hetzij uit den gang van de con
ciërgewoning, aan de deur waarvan thans
een bord den weg- Wijst naar de safe,
Te Vla swingen zal op Dinsdag 12
Decembter des middags' op dé algemteene
begraafplaats een monument worden ont
huld voor de daar ter aarde bestelde ma
rine-schepelingen, die tijdens den oor
log hun leven lieten.
9
Uit Zul a-B e v o 1 a n d.
Bij' Kon. besluit is aan den heer
J. J. Ochfman, te Goes, op zijn verzoek,
eervol ontslag verleend ais lid van hét
best. der visscherijen op de Zeeuwsche
stroomen voor het district N. en Z. Beve
land, zulks met dankbetuiging voor de
door hem in die functie aan den lande
bewezen diensten.
Maandagavond vergaderde de ver-
eeniging het Groene Kruis te B o r .sT-
sele. De begrooting over 1923 werd
vastgesteld op een bedrag van f 200
in ontvang en uitgaaf. De voorzitter deel
de 'mede dat de wijk ver pJfeeg'ster het
verplegingsmateriaal geïnspecteerd had,
en rapporteerde dat dit volkomen in
orde was. Tot leden der comtnissie, die
de rekening zullen nazien Werden de
heeren Jacs. van Liere en Wu Perrefö
aangewezen. De afgevaardigde nSar de
algem. vergadering der Prov. Vereeniging
bracht een uitvoerig verslag uit van het
(laar verhandelde en oogstte daarvoor
den dank der vergadering. De heeren C.
Allaart en A. Duvekot, aftredende be
stuursleden, werden beiden herkozen..
De meening, dat de motorschuit
„Hollandia II" die vóór ongeveer drie
weken de haven te E1 te w o u t! s d tij'k
verliet beladen met aardappels met be-
(Steflptenïng1 naar Amsterdam, een eind
buiten de haven zou zijn omlgevallten,
is bewaarheid. Vanwege de assurantie
maatschappij is het vaarwter in de laat
ste aagen afgedregd, en daarbij heeft
Imten het vaartuig bij de Zwarte ton, op
een diepte van 18 M. gevonden. Doior den
bekenden helmduiker Speriinig is, de
iSitand van het vaartuig onderzocht en
daarbij bleek, dat de mfogel'ijkheid van
naar boven brengen niet uitgesloten is'.
Vanwege de Rotterdamsche bergingmaat
schappij Van der Tak Co. zal dit lich
ten deze week geschieden en worden de
tot dit doel vervaardigde reuzenkranen
naar hier overgebracht. Van de lijken
van den schipper en diens knecht werd
tot heden niets bekend. Het wordt niet
onmogelijk geacht „dat liet lijk vanschip-
per Dekker zich in het slum-hokje be
vindt.
Gisterenavond omjstreeks 6 uur
werd een voerman uit Goes, recht over
het zaadm(agazijn van den lieer v. d.
Have te K a p e 11 e ,zoodanig aangereden
door de auto van een onbekend geble
ven persoon, dat hij met paard en kar
in de sloot terecht kwam.
JMel behulp van het personeel Eureka
werd alles op den weg gebracht
Met enkele materieele schade aan 1-raT
en l;arnaS'Sement kon de weg' vervolad
worden.
De chauffeur echter trok zich niets
van deze dingen aan, reed door ai;
niets was gebeurd.
Uit Tkote n.
In de zitting van den gemeenteraad
van Scherpenisjse op 4 Dec. deel
de de voorzitter mede, dat de schoof-
regenbtak van 1 Dec. 1922 tot 1 Dec.
1923 is verhuurd aan P. ÏÏansens voor
f 12.50.
Een verzoek van den raad der ge
meente Lisse om adhaésie-tetuigjing In
zake een aan de Tweiéde Kamer 'gericht
adres betreffende afschaffing Zomertijd,
werd voor kennisgeving aangenomen.
ïn de instructie van den geriieénte-
geneesheer werd een bepaling qiigèno-
men dat hi| tweemaal per jaar de school
moet bezoeken ten einde een onderzoek
naar den gezondheidstoestand der kin
deren in te stellen.
Uit Zeeuwsch-Vlftanderen O. I"Ja
Bij Kon. btesluit is bepaald dat de
btezwaren tegen het vestigen van petro-
leumwerkplaatscn in de m'aréchanssée-
kazernes te Axel en te Terneuzea
geen aanleiding geven om die vesti
ging tegen te gaan. En is toestemming
daartoe verleend op voorwaarde dat voor
de geheele zolders der betrokken ge
bouwen een rookverbod zal worden in
gesteld.
Geref. Kerk.
Beroepen te Oostburg, W. Moens-, cattd.
te Leiden.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
Het s'Jt a n d bl e e 1 van Willem II
Men schrijft uit Bergen op Zoom aan
aan het Hand.:
Beschouwde men het hier eerst alge
méén als een verzinsel dat ons, gemeen-
tébe-siunr aan dat van Den Haag zou ge
vraagd hebben naar den prijs' van het
stahdbeeld yan Koning Willem TI, met
liet plan om het hier te plaatsen, thans
blijkt dit door enkele Haagsche bladen
ver^pfreid bericht toch eenigen grond
van waarheid te hebben. Alleen echter
imel dit verschil, dat niet ons gemeen-
tete,stuur, maar dat van den Geschied
kundigen Kring „het Mairkiezaat" die
vraag gedaan heeft. Dit heeFt daarbij
zeker niet bedacht, dat onze geinjeen-
teraad in dezen lijd van mhlaise zeker
niet tol een dergelijke uitgave zou te
vinden zijn en dat te !m(inder voor dit
beeld. i
Neon. dan zou het nog! wat anders zijn
altijd in geval het geld er niet op aan-
kwain als het wasi voor Prins MauritJS
die Mi Bergen's ontzet van voop
drie eeuwen een rol van zooveel' btetee-
kenis cespeeld heeft.
i S
De Sterke, door .Tulia
Frank. Uit. v. Holkettna
jWarendorf.
Eén derde van 't heele boek ais1 inlei
ding, en twee derden voor 't eigenlijk
verhaal. De verhouding! is wat ongewoon,
en als regel niet goed. Maar we kun
nen ook al Weer niet zeggen dat d ea|e
lange inleiding ons hinderde. We von
den haar zeer interessant en boeiend.
De „Sterke" van het eigenlijke verhaal
is een jong meisje dat samten woont met
een zonderlinge combinatie zenuwzwak-
ke tantes, en dat zelf weifelt tusscüen
een göeien jongen, die haar aanbidt, en
een Don Juan aan wien zij' veel toegeeft
im'aar mtet wien zij niet getrouwd wil zijn.
Sterk is zij slechts in schijn, en het eind
is dat zij Wegvlucht paar het buitenland.
De schrijfster heeft haar lezers: blijk
baar willen aantoonen dat de, laten we
zeggen: ongewone gedragingten van dat
jongemteisje een gevolg zijn van haar
voorgeslacht, een drankzuchtigen vader
en een al te veel liefhebbenden groot
vader- i
In ieder geval heeft de sichrijfster het
noodig gevonden lom een beeld te gte
ven san dat vborgteislacht. En ze deed
dat in dezen vorml, dat ze dien groot
vader en zijn gezin, haar vader, haar
oeni- en tantes in een reeks: van taferee
le<n al? in een film, aan de oogten van
haar lezers laat voorMj trekken. I
De inleidende film1 heeft ons, sterk
