üïo. 277
1 05* «jaargang
1.25
Uit Stad 0ii Provincie,
Binnenland.
Ha gebruik vöiv
'UFEBUOX, vodt U
zich reiner dan U zich
ooit te voren heeft gevoeld.
U Z1JT reiner. want U
Zijt tot in Uwe poriën
gereinigd.
U gevoelt zich als vegongd!
X>0ndesȣt&^ 23 Mo^embep 1922*
®Bff dit nummer behoort een Bijvoegsel.
na-
be-
KAMEROVERZICHT.
Tweede Ka mier.
Zitting van Woensdag.
Minifc'telr De Geer heeft in zijn
dupliek nog eens herhaald, dat het ge
baar van inflatie intreedt als de vlot
tende schuld te hoo.g wordt. Onze Vlot
tende schuld van 5 a 600 millioen drijft
de schrik op het lijf voor een situatie
waarin de leeningsibereidwilligheïd van
ran het buitenland daalt. De leeniugis-
capaciteit van den staat is nu reeds
geringer dan het bedrag der vlottende
schuld, en men moet zoover terug dat
jnen eiken dag tot consolidatie kan over
gaan.
Tegenover de heeren Van Gijn en v.
.Vuuren hield de Minister vol dat men het
publiek veel meer bezuinigngswaardïg
maakt, als men de zaken niet tè zwart
ziet, niet chargeert..
De versobering' kenschetste hij" als een
jong plantje dat bij ons in een vreemjden
bodem is gezet, en nog moet groeien. En
in dat opzicht wees de Minister er op dat
alleen de heer Coijn een meer omvang
rijk advies gaf, wiaarvan de meeste pun
ten reeds bij de regeering1 in ovetrwe-
ging zijn.
En wat diens opmerking over de defen
sie betreft had spr. gemeend dat er een
nieuwe deur open ging1. Uit de verduide
lijking bleek echter dat er geen nieu
we deur werd opengedaan, wiant in die
richting is de regeering reeds werkzaam^
sn de wending die de gedachten wisse
ling ten .slotte nam, heeft spreker eenigs
zins verschrikt.
De besparingen die de heer Colijn
aangaf, zouden ,voor wat het hegrooi-
tingsjaai' 1923 betreft, hoogstens eenige
tonnen kunnen beloopen. Daarentegen
«i dat is voor spreker van belang
liet hy zich uit, dat de daling van de
ooriogsbegrooting van 100 millioen die
de doorwerking' van de wetil912 m|ee-
feracht, tot 64 fmïllioen, de vrees wet-
htigtje dat het vleesch reeds eenigszins
was gerankt. Die uitlating vernam' spre
ke*1 (mtet eenige verontrusting.
Als straks de Wachtgelden, die het
gevolg zijn van de afvloeiing, zullen ver
vallen, dan bedragen die 64 mlilfioen
nojg 59 (millioen, en ook dan nog zijn wij
no§ belangrijk boven het peil van 1913
toen de ooriogs begrooting 33 mïlflioen
bedroeg. In dit opzicht gaat het dus
niet aan otaa! de daling tot 64 millioen
als een verontrustend symptoom! te bé-
sdhouwen als zou het vleesch reeds zijn
geraakt.
Het lot der (mfoties kent de lezer
reeds uit ons vorig numtaer. Ze werden
alle drie door den Minister afjgewezen, en
kelderden: die van den heer v. Rap-
pard (landbouw-departement) mét 48 te
gen 33 stemtaton; die van den heer Troel-
'stra (pensioenaftrek) !met 61 tegen 21
slemknenen die inzake classificatie met
50 tegen 31 stemknen.
Toen werd begonnen met de begroo-
'iMg van Justitie.
Drie der vrouwelijke leden vroegen
daarbij de aandacht voor de rechtspositie
van de gehuwde vrouW: de Vr. Dem.
mevr. B a k k e r-N o r t en de social.
mé,j. G r o e n e w e gj drongen aan op alge
heel© geiijksteling van man en vrouw;
mej. Katz (Ch. H.) drong aan op herz.
cao onhoudbaar geworden bepalingen,
imaar^ wilde den regel behouden dat de
,znan is het hoofd der echtvereeniging.
"Laatstgenoemde, die zich als een uit-
mliitttend spreekster deed kennen, kreeg'
daarbij den steun van de anti rev. Rut
gers en B ie ju m(e r en ook van den heer
B van S c h a i k.
De Minister van Arbeid heeft goed
gevonden dat vroeger toegekende 'bijdra
gen voor woningbouw, zullen worden
uitgekeerd aan de gemeenten:
St. Annaland, ten behoeve van J.
M. Soeters, f 534;
Hoek, ten behoeve van J. van 't
Hoff (restant) f 1066;
St. J a n s t e e n, ten 'behoeve van A.
S. Lockefeer, f 400;
Kats, ten 'behoeve van P. Kloote,
f 372.—.
N i e u w e r lc e r k, ten behoeve van M.
C. Boiogert, f 1200;
O. en W. Souburg, ten behoeve van
L. D. van Driel f600;
Terneuzen, ten behoeve van wed.
C. N. van Dijke f 600, van M. Mangold
f 400.
Z aam'slag', ten behoeve van M. Gnos
is en f 500; Van P. Goossen' f 500; van M.
Dieleman f 600.
Uit Middelburg.
In de VI. Crt. van Dinsdag 'staat
een ingezonden stuk van P. D. W.,
[waarin hij over den stank van de
Nedpam (asphaltfabriek) te V1 i s s i n-
gien een krachtig woordje schrijft, o. a.
in verband met den overlast der omwo
nenden en met het Vreemdelingenbezoek
En waarin hij o. a. nog dit meedeelt:
„Kleef het nu noig maar bij den stak,
m'aar daar komt nog wat bij' en dat is,
dat op alle schepen 'in die omgeving,
tot zelfs op de mailbooten in de buiten
haven, de verf en het koper door eèn
vuile vieze bruinachtige laag besmet
worden, vooral op witte verf. Moet
men niet vragen of schepen, die daar in
de tweede binnenhaven, zooals Belgi
sche loods.- en Provinciale booten liggen,
vooral laatstgenoemde met hun vele
wit aan dek, er steeds van profiteeren.
Het personeel op' die fcboten heeft die
fabriek dan ook al wat verw'enscht, en
niet ten onrechte, als mén heele dagen
hard werkt om' alles schoon te maken
en later te kunnen schilderen en in
een mjinimhim van tijd is al de verf mét
een vuile vette bruine laag "besmetu
is het ook óm' razend ïe worden."
De redactie teekent bij dit schrijven
aan:
De zaak heeft de volle aandacht van
Burg. en Weth. en wij vernemén dat
er reeds maatregelen worden genomen
om den onaangenamen geur zooveel mo
gelijk te beperken.
Men zie voor „Stad en Provincie" ook
het Bijvoegsel.
DE BURGEMEESTER VAN
ROTTERDAM.
Mr. Zimmermann heeft nu aan den
gemeenteraad van Rotterdam bericht, dat
hij wegens zijn benoeming tot commis
saris-generaal van den Volkenbond te
Weenen legen 15 Dec. eervol ontslag
heeft gevraagd als, burgemeester van Rot
terdam.
Andere berichten melden dat de be-
nto*ming nog niet definitief ïs.
Volgens het Hand. zou de Haarlem's'che
wethouder van financiën, J. B. Romans,
K-ath. lid van de Tweede Kamer, ern-
fvwóti"1 aanmor^n"1 tornen vtoor tieze
DE VERSLECHTERING VAN HET
ONDERWIJS
In een druk bezochte openbare ver-
ad eri mg uitgeschreven door het plaatse
lijk conti jé van actie tegen verslechte
ring van het onderwïjis, trad gisteren
avond als spreker op de heer Th. J. Thijte-
sen uit Amsterdam. Onder de aanwezigen
merkten wij ook enkele bezoekers van
bUiten Middelburg op.
De voorzitter van het comité de heer
P. de Bree, heette de aanwezigen wel
kom, hun aantal wijst op belangstelling
in wat er op onderwijsgebied geschiedt
in het algèmeen belang'. Spr. w'ijst op
de huidige bedreiging van het onderwijs.
De uitgesjlreden schoolstrijd ging niet
voor het kind, maar o m het kind. De ge
lijkstelling is toegejuicht van beide zij
den, men zou s.amen optrekken voor
het kind. De onderwijswet 1920 had nog
leve leemlten, wat spoedig' bleek, o. a
len opzichte van de mogelijkheid om'
scholen te bouwen. Een technische her
ziening kon dan ook niet uitblijven, maar
nu die er is„ blijkt het te gaan tegen
het kind. Vandaar het spontaan verzet
in den lande, waarbij Volksonderwijs het
initiatief nam om' te trachten het gevaar
te keeren. Het plaatselijk comité wil
de adresbeweging helpen doen slagen
en spr. roept aller hulp daarbij in. In
goed 3 dagén zijn al meer dan 2000 hand-
lepkeningen in Middelburg verzameld.
Maar men meende de Middelburgers
nader te mbeten inlichten, en belegde
deze vergadering'.
De heer T h ij s, s n, hipt woord ver
krijgende, herinnerde ook aan de wet
van 1920, die met zoo gloed ^ls algemee
ne stemmen werd aangenomen door
de Tweede Kantor; zij 'g|af dan ook
waarborgen voor goed onderwijs, zoó
Wel bdjlzonder als openbaar. O. a. stond
er in de betere opleiding, en o'p hoo-
geren leeftijd béginnen toet onderwijs
geven. Ook stond er in de verhouding
van het aantal leerkrachten en hfet aan
tal leerlingen. Het verplicht zevende
leerjaar werd ingévoerd, daarbij het ver
volgonderwijs, betaald door het rijk, voor
wat de salarissen betreft.
Reeds in 1920 kwam de malaise,
en daarbij pogingen tot bezuiniging, ook
op het onderwijs, wat bleek uit woor
den van baron van Wijnsbergen in de
Kamer, waarlegen do minister opmerkte,
dat Met in geen enkel opzicht mag lei
den tot minder goed onderwijs. En dit
herhaalde de minister met andere woor
den in een memorie van antwoord aan
de Eerste Kamer. De schoot'fcouw breid
de zich zoo uit, dat een noodwet werd
"v
ingediend en aangenomen, en de minis
ter een technische herziening der L. O
wet aankondigde, waarbij iedere reactie
en aanval op de deugdelijkheid van het
onderwijs zou Morden vermeden; dit was
in Januari '22, maar in Juli kwam het
voorstel tot wetswijziging, wat wel de
gelijk reactie is, en dan ook beroe
ring! in den lande bracht. Bij de rnil-
lioenennola bleek eerst, precies wat men
met het onderwijs wilt. Zeker, er moet
bezuinigd worden, onnoodige uitgaven
"zijn zeker nu niet goed, als men spreekt
over gevaar voor daling van de waarde
van den gulden, waarover spr. geen
oordeel wil vellen.
Berekend werd door het kabinet, dat
mén 85 millioen mloet bezuinigen. Men
wilde niet 'bezuinigen op de hoofdstuk
ken huis der Koningin enz. en op dat
voor aflossingen. Op de rest wilde men
wel bezuinigen. Ten eerste door invoe
ring van 81/2- pCt. prem'ieaftrek voor
amfbjenaarspensioen, waarbij ook de on
derwijzers en dus ook het onderwijs wer
den getroffen. Dit was zoo ook met de
herziening der classificatie.
Nu möest er nog 17 pCt. Worden be
zuinigd en die moet nu gelijk op alle
hoofdstukken gevonden worden, in plaats
na te gaan waar men geld weggooit en
waar men het alleen voor nuttige doel
einden besteed. Zoo mioest ook onderwijs
nog' eens 17 pCt. bezuinigen en het groot
ste deel bracht de Minister op het L.
O., en wel bijna 30 pCt. wat spreker
nader aantoonde.
De heer Thijssen wees op> het niet
'bezuinigen van 6 millioen iop de staats
mijnen, wat hij toejuicht; maar als men
dit doet uit noodzaak, dan mfoet men
het ook niet op onderwijs doen, waar
van de vermindering' tevens minder
krachtig rbaakt in den concurrentiestrijd
tegen het 'buitenland en dus het bezui
nigen later zich wreekt.
Spr. behandelt nu in het kort de wacht
geldregeling, waarbij huwende onderwij
zeressen haar wachtgeld zien ophouden
en de wachtgelders iedere betrekking],
hoe laagl 'bezoldigd ook, móeten aan-
nemén.
Het bouwbesluit wil de Minister ook
veranderen, en het 'besluit was' juist
góed voor de hygiëne en voorkwam1
luxe. Nu gaat mén het verslechteren.
De nieuwe opleiding was bij' de wet
góed geregeld, miaar het noodige Kon.
'besluit kwam' maar niet, en nu wil men
dat deel der wet opschorten.
Het vervolgonderwijs verdwijnt ten
plat tel ande zeker, nu het rijk de Sala
rissen niet meer bétalen zal.
Het zevende leerjaar wil de Minister
behouden, m'aar in de Tweede Kamer
zal men zeker trachten het weg te
krijgen.
Dit alles is' nojg m'aar een kleinigheid
bij de verandering; van het aantal kin
deren per onderwijzer. De wet van 1920
b'eteekende een heelen vooruitgang' op dit
gebied, als 'de vrucht vgji jarenlange
propaganda, al mus het nog; niet vol
maakt. De Minister mocht spreken van
een waarborg vtoor góed onderwijs, voor
al waar de gemeenten boven het wette
lijk aantal ^onderwijzers konden gaan en
dit lOpk vaak doen..
Maar nu g|aat de Minister de getallen
verhotoigén van één onderwijzer op 25
tot één op 40, 2 op 80, 3 op 120 enz.
Voor het grootste aanbal scholen foé-
teekent dit achteruitgaan in aantal leer
krachten, waarbij' dan nog komt dat de
extra onderwijzers 'boven het minimum'
móeten verdwijnen.
Het komt neer op één onderwijzer
minstens minder op iedere school; en
voor de school' tnét één onderwij'zer
komt die vermindering als het aantal
kinderen fcéneden 18 wordt, w'aar die
dan naar toe moeten, zegt het voor
stel niet.
De minister wil niet drect 'onderwiji-
zers wegzenden ,maar langzamerhand
inkrimpen; en dit zal in de eerste ja
ren, vooral op het platteland, veel ont
reddering {brengen bijl het onderwijs.
Maar bovendien komt er verschil in on-
iderWïjls, want op 'de eene school zal
men meer mét vacatures kampen, dan
op de andere. Ook stopzetting! van dej
opleiding zal men tot vermindering aan
wenden, en de minister zal de onder-
Wijzers distribueeren, beter gezegd rant
soeneeren aan de scholen.
men 30 of 32 kinderen heeft in de
klasse; maar wel of men er 30 of 55
a 60 heeft. Een grooter aantal kinderen
is nadeelig voor het onderwijs, het heeft
invloed op de correctie, die minder goed
gaat; d. w. z. men haalt er minder goed
uit, hoe ver men met een klasse in het
algemeen is. In een groote klasse komt
de onderwlijlzer minder goed tot de
kinderen; het, schriftelijk werk kan
minder goed geconstateerd worden, tij
mondelinge lessen moet anten minder
beurten geven, en komt in ieder vak
het onderwij's minder Lot zijn recht
Het is' een reeks van kleinigheden, die
maakt, dat het onderwijs in een groo
te re klasse minder moet maken. Daar
komt nog bij de wenschelijkheid, dat
de onderwijzer ieder kind kent; vooral
ook omdat de leerling met bet voor
naamste is; maar wel de opvoeding van
het kind, het gereed maken om verder
te leeren, er moet ©en sfeer "in de
school z'ij'n, die orde en regel doet
leeren en M7aardeeren.
De groote klasse van vroeger inhak
te, dat de onderwijzer niets over zijn
kant kan Laten gaan; Men mloet rnili-
tairement optreden, in plaats van door
vertrouwelijk optreden orde en rust te
bevorderen.
De school is nu ook niet volmaakt. De
onderwijzers zullen evenmin als andere
menschen volmaakt worden. De heer
Wierds, een geestverwant van Minister
De Visser, zeide, dat er nog m'aar aan
ontbreekt, dat men in eere herstelt de
'bepaling' 'betreffende bestraffing uit het
onderwijsreglement ten tijde der Bataaf-
sehe republiek. Spr. wijst op de bezui
niging 'bij oorlog', waar men munitie gaat
opmaken om over eenige jaren groote
somlmen te mloeten 'besteden voor aan
vulling'. Maar als mén nu op onderwijs
gaat bezuinigen, kan men het na enkele
jaren aan de kinderen van heden niet
meer gloed maken. En nu wordt juist
op het onderwijs het meest bezuinigd en
dreigt de Minister van Fin. als men
dit niet aanneemt, hij het beschouwt
als een afkeer der Kamer voior zijn hee
le stelsel van bezuiniging.
Het veilig stellen van het onderwijs
is een eerste eisch voor veilig stellen
van den gulden.
Spr. denkt, dat wel de helft van de
meerderjarige inwoners van ons land zul
len teekenen. Mocht de Kamer daar toch
niet naar luisteren, dan is' deze actie
toch niet vtoor niets geweest, en de re
sultaten kunnen reiken tot de eerstvol
gende verkiezingen. Hiermede eindigde
de heer Thijssen onder applaus.
De heer Z ijls tra vroeg .of de Minis
ter ook niet artikel 8 wil doen verdwij
nen en hij vraaglt of er dan geen 70 of
80 kinderen in een klasse zullen bijeen
komen. i
De heer Thij'ssen zeide nog', dat dit
juist is. Hoe grooter de scholen wor
den, hoe onvoordeeliger nog de verhou
ding tuss'chen leerlingen en leerkrachten.
Met dank aan spreker stoot de heer
De Bree de vergadering, nadat op zijn
voorstel de volgende mótie werd aan
genomen
De vergadering' bijeengeroepen door
het PI. Comité van Actie gehouden op
22 November te Middelburg',
gehoord de besprekingen over het aan-
,'ehoden wetsontwerp tot Technische Her
ziening van de Wet op het Lager Onder
wijs,
•spreekt als haar m'eening uit, dat
liet vergrooten van het aantal leerlin
gen per onderwijzer,
de aangekondigde herziening van het
Bouwbesluit,
hel ontnemen van het recht aan ge-
(mfeente- en schoolbesturen, om' meer
onderwijzers aan te stellen dan de wet
vereischl en otri bïj: stichting van scho
len boven de norinen van het Bouw
besluit uit te gaan, en
de wijziging' der wachtgeldregeling
voor het Lager Onderwijs in de hoog
ste mate nadeelig' móet worden geachjt,
vertrouwt, dat de Tweede Kamer der
Staten Generaal het ontwerp, zooals het
daar ligt. niet zal aanvaarden.
DE ACTIE VAN NOTARIS VAN
DiALSUM.
Maandag' 20 Nov. 1922' werd door nota
ris Van Dalstim onder gewone belang
stelling te Hulst weder eene openbare
vergadering; van belastingbetalers gehou
den in café Apollo. De onderwerpen
voor jeze vergadering waren:
le. Mededeelingen, 2. de Staatsjbégéoo-
ting van onderwij s,.
Spreker deelde mede dat hij van Ged.
lifebuoy Zeep beeft een
heerlijke ijezondhei'dsgeurg
DE LEVER 5 ZEEP Mï
VLAARDIUGEU.
fabrikanten van Sunlight Zeep. lux en Twlnk
(ïngez. Med.)
Maar de wet zal verbieden mieer on- Staten een uitnoodig'ing! had ontvangen
derWijzers aan te stellen, als men nieft
de kosten van alle onderwijzers wil dra
gen; dus alleen .rijke ouders zullen dit
wel kunnen doen. De minister spreekt
over de duurte van de opleiding wn
de onderwijzers, tot verdediging der
rantsoeneering, maar zegt dit niet ten
opzichte van advocaten rof dokters, die,
nog veel meer kosten.
Het js natuurlijk geen verschil Of
olm' op 2 November 1922 voor hen te
versphijnen toet B. en W. van deze ge-
tmleente, wien zij eveneens, een dergelijke
uitnoodiging hadden gezonden.
Hij bracht ter kennis der vergadering
'n schrijven van 7 Nov. door hem gericht
aan Ged Staten waarin hij verschillende
beweringen van B. en W. in de vergade
ring van 2 dezer uitgesproken weer
legde. Hij bracht dank aan Ged. Sta
ten voor het ingestelde onderzoek, erbij
voegende, dat dit de eerste m^aal was
dat een door hem ingestelde aanklacht
in zijn tegenwoordigheid werd onder
zocht.
Het schrijven aan Ged. Staten van
7 Nov. ging' veïjgézeld van afschriften
van kroonacten, en van oproepingsbrief
jes voor raadsvergaderingen in 1920 en
1921.
Naar aanleiding van de bewering' van
htirge'mjeester Waesberg'he in de ver
gadering op 2 dezer, dat de Raad geen
besluit heeft genomen om- den tuin direct
van den heer Homfcach te koopen,
deelde de heer v. D. in dat schrijven
van 7 Nov. o. a. totede: 1
In de raadsvergadering van 12 Febr.
1920 stelde het raadslid Poppe voor den
tuin van den heer Homtoach te koopen.
doch hij stond alleen, zoodat er geen be
sluit werd genomen tot aankoop. 1
In de vergadering van 21 Febr. 1920
gehouden op initiatief van B. en W|.
werd daarentegen algemeen besloten den
tuin te koopen en daarvoor, f 15000 te
bieden aan den heer Hombach. Dit be;
sjluit kwam niet tot uitvoering, omdal
na dit besluit bleek, dat de regent.Ri
chard Wilking den tuin per telegrafische
onderhandeling had gekocht. r
De regent-wethouder Burm, beweer
de in die vergadering met Ged. Staten,
dat hij zich heeft gehouden buiten den
aankoop door de gemeente Hulst, hij'
komt echter In de acte van 27 Deo.
1920 voor als verkooper- aan de @e-
tiijécute Hulst. I I 1
In de vergadering van 11 Januari
1921 wordt eerst het besluit genomen
den tuin van het Liefdehuis te koopen
en daarvoor 'f 20000 leening aan te
gaan enreeds op 27 Decembér 1920,
dus een twee 'weken van te voren,
wordt de notarieele koopacte gepasseerd,
'waarbij de tuin door de gemeente Hulst
aan het Liefdehuis wordt overgedragen.
Ten opzichte der tweede zaajk "der "mi
litievergoedingen ia de gemeente'begtfoo-
ting 1922, deelt de heer van D. o. a. 't
volgende nu in dit schrijven vani 7 Novl:
Zondag ben ik gegaan naar den 'ge
meente-ontvanger den heer H. Maerfens,
en deze verklaarde mijl, dat burgemeester
van Waesterghe de door hem ontvangen
gelden aan hem, gemeentel-ontvanger; af
droeg, die de gelden echter niet hóekte
in het gein een teregister doch in een
hulpbóek, en dat over die gelden bij
hem weder werd beschikt per kwitantie
van den burgemeester, dëtse kwitantie
gehóekt in dat hulpboek. De gelden zijn
dus afzonderlijk gehouden al vloeiden
ze te zamen met de gemeentegelden.
Maar: dan vol'gt hieruit, dat de gelden
:ook afzonderlijk hadden mbeten b lij-
v e n en niet in de gemeentebegTootting
hadden mógen voorkomen, terwijl 'de
indruk dien de burgemeester in Uwe
vergadering had willen 'brengen 'alsof
de gemeente ook wel voorschotten deed
in deze zaak, is geweest een poging tot
het brengen van een valschen indruk.
En verder
Burgemeester van Waesterghe had in
Uwe vergadering van 2 dezer verklaard,
dat de gemeente Hulst die huisjes der
familie de Smet had gekocht om hier
door de waarde van den tuin van het
Liefdehuis te verminderen en 'hierdoor
het Liefdehuis te nopen den tuin voor
minder geld aan de gemeente Hulst
over te dragen.
Welnu: de koopakte de1" huisjes de
Smet. is van 8 Novemcer 1920, en die-
van Hombach op het Liefdehuis van 29
November 1920, zoodat op 8 November
1920 het Liefdehuis nóg geen eigenaar
was.
Ik neem: echter aajl, dat de tuin reeds!