FEUILLETON
243
Zaterdag 14 OnfobdP ÜIie
163' Jaargang
B L 3i n e n a n d.
Zuster Brettan's Liefde.
eerste blad.
meisjes mulo-schooi.
of middelbare school.
ee* pleidooi voor t strijkgeld.
Dit nummer bestaat uit TWEE bladen. Nu is natuurlijk het karakter van
deze school niet verkeerd omdat het blijkt
niet te passen in het kader van de wets
bepalingen voor het pijulo-onderwijst.
The proof of the pudding is te eating!
Men weet door het" eten of een pudding al
of niet goed is,. En de ervaring van jaren
heeft geleerd dat deze sjchoot zeer ge
waardeerd werd door tal van ouöeiis, die
hun meisjes wel een meer sügeaneene
ontvsikkeling wilden geven na de lagere
school. ni|aar ze niet wilden zenden naar
een H.B.S. of een Gymnasium, hetzij uit
bezwaar tegen co-educatie, hetzij omdat
ze die Jiïfeisjes niet wilden bestemmen
voor verdere studie. Maar die vijfde klas
welke deze school bezit boven de vier
Jnlulo-klassen wijst er tevens op dat zij
niet een zuivere mulo-school is, wat. trou
wens ook reeds bleek uit den aard van
oe onderwijskrachten ,die middelbare
bevoegdheid bezitten.
Afceiiementsprijs per kwar
taal:
op de buitenwegel om Middelburg, en
voor de andere gemeiAlten p. post f 2.50;
roer Middelburg el agentschap Vlis-
sinfem f 2.30;
weekabonnementen in Middelburg 18
cent per week.
Aiverteniië n: 30 cent p. regel.
Ingezonden Mededeelingen: 50 cent p.
regel. Bij abonnement veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen:
van I7 regels f2.10, elke regel meer
30 cent.
Kleine advertentiën niet
grooier dan vijf regels druks en waarbij
is aangegeven dat zij in deze rubriek i nu dringt zich bij die doodende
moeten geplaatst worden, 85 cent bij gevolgen van de toepassing der ,m|ulïO;-
vooruitbetalingF Advertentiën onder
brieven of .bevragen bureau dezer cou
rant 10 cent extra.
Bewijsnummer 5 cent plus 2 cent voor
port per stuk.
Advertentiën moeten, willen ze nog in
ons blad van dienzelfden dag worden
opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
ons Bureau bezorgd zijn.
Aangesloten bij den Post-, Cheque- en
Girodienst onder no. 43255.
bepalingen op deze school vanzelf de
'vraag op: is deze school wel een mUilo
school en is het niet beter haaf als een
andere soorl school te erkennen, ter
voorkoming zoodoende van de moeilijk
heden die voornamelijk onl staan zijn,
doordal er in naam een m'ulbschool
van werd gemaakt maar in werkelijkheid
niet"?
In hel ad'res van de ouders wordt er op
gewezen hoe die oorspronkelijk als meis
jes-Ti.B.S. opgerichite school werd her
doopt in een mhloschool terwille van de
w ot die geen sjuhsidieering' van een der
gelijke school kende; maai ook: dat het
karakter steeds het oude is [gebleven.
Fn het is deze opmierking In dat adres
'die ge reed e aanleiding' geeft o!m te wijzen
op hetgeen mogelijk wordt wanneer de
Elders in dit blad vindt men een adres ae nu eveneens bij de Tweede Kunner
aan den Middel'burgschen gemeenteraad aanhangige nieuwe wet op 't Middelbaar
van de ouders der leerlingen van de in onderwijs wordt aangenomen,
den laatsten tijd zooveel besproken
school G, vragtend om het voorstel van f" dit wetsontwerp toch wordt een
B en iW. tot het op Wachtgeld stellen van S(X,rl school besproken, die wonderwel
de onderwijzeres in het Nederlandsch, overeenkomt met school G, zooals die in
te verwerpen, of anders een overgangs- werkelijkheid is.
tijd van vijf jaar te .geven, waardoor Bij' de opsomming1 van de soort scholen
zij voor hun kinderen het onderwijs kun- die onder het middelbaar onderwijs val-
nen krijgen, waarop zij gerekend hebfcen leb: Lycea, Gymnasia,. H. B. S. met aur-
toen zij die kinderen op deze school sussen van 3, 4 en 5 jaar, worden dan
deden. ten slotte ook gtenhemd
In de laatste vraag komen de adres-1 een hoogtere burgerschool voor meis-
sanlen dus. op andere motieven, tot het jes met zesjarigen cursus, 'bestemd voor
zelfde oordeel dat wij onlang's uitspraken, haar die verder willen studeeren, en
al. het advies: laat de school voorloopig een middelbare school Voor meisjes
onveranderd. - met Vijfjarigen cursus.
Maar behalve dat geeft dit adres ons Die laatste school is precies, wat men
een aanknoopingspunt om hetgeen wij hier heeft in school G.
toen betoogden, aan te vullen met nog Alen leze slechts in de Memorie van
een andere overweging. i Toe], wal de Minister over dit soort scho-
i len schreef
Het was toen vooral het aanhangig zijn „De middelbare school voor meisjes
van de wijzigingsvoorstellen inzake de «s gedacht als d school voor meisjefs Idie
Lager Onderwijswet, die ons deed schrijt- een algemeen vormend eindonderwijs ver
ven wacht mtet het veranderen van het langen, een school, die, juist wijl zij1 geen
onderwijs van school G totdat ge weet opleiding bedoelt te geven voor hooger
wal er gebeurt hïj die wijziging van de onderwijs, nog meer dan de hopgere bur-
Onderwijswet, waardoor waarschijnlijk gerschool vop-r meisjes met zesjarigen
deze school als Mulo-school geheel ver- cursus, kan letten op de eischen, welke
anderd zal moeten werden. het maatschappelijk leven aan de be-
NVïj hebben er toen op gewezen dat schaafde vrouw in het algemeen
de thans bestaande bepalingen voor 't stelt- In - verband daarmee beliooren de
'Mulo-onderwijs noodlottig werken voor mechanica, de oosmografie, de slaathuis-
deze school, ohidat het aantal vergoede houdkunde en het lijnteelcenen niet tot
onderwijskrachten berekend wordt naar de verplichte vakken, terwijl het onder-
het aantal leerlingen en niet naar het wijs in wiskunde, staatsinrcïhtïng, na-
aantal klassen en het aantal vakken. En tuurkunde, scheikunde en boekhouden
We hebten tevens aangetoond, dat vol- minder ver zal behoeven te gaan dan
gens de aanhangige wijzigingsvoorstellen in laatstgenoemde school. Daarentegen zal
dat aantal leerkrachten nog' meer zou voor de letterkundige vakken en de vrou-
moeten worden ingekrompen, zoodat de welijke handwerken meer tijd kunnen
school geheel efn al het karakter zou worden beschikbaar gesteld,
verliezen dat zij nu heeft en dat er se- „Al zal steeds in tegenstelling met
dert jaren de bestaansreden van is. de huishoud- en industriescholen de
nadruk moeLen valled op de intellectu-
eele vakken, kan toch ook deze school
voor het huiselijk leven voprbereiden, ter
wijl mede de ontwikkeling van den kunst
zin op deze scholen naar voren zal moe
ten komen."
Is een school als hier geschetst wordt,
niet precies dc school die men nu in
school G hier heeft?
Maar is het dan ook niet des te \wen-
schelijker om nu niets aan die school
te veranderen en eerst te w'achten op
de vermoedelijk binnen niet te langen tijd
plaats hebbende openbare afhandeling
van ook dit wetsvoorstel, waarvan hel
eindverslag reeds is verschenen? I miners
dan kan de school bijna zonder verande
ring worden omgezet in een middelbare
school voor meisjes volgens de wet, dus
met subsidie.
Zelfs opent ziclr dan dé mogelijkheid
van een initiatief der ouders tot oprich
ting; van een bijzondere school van difen
aard, wanneer van gemeentewege zulk
een school niet wordt gesticht Hel wets
ontwerp stelt als, minimum aantal leer
lingen voor zulk een bijzondere middel
bare meisjesschool 40 leerlingen, terwijl
school G er nu 70 heeft.
Maar dat is 'van later zorgEerst dient
vast te staan dat de school voorioiopigi
niet van karakter verandert.
Rest dan de v raag, wat er gebeurt als
men nu niets aan die school verandert.
Dat is een kwestie van tijdelijke uit-
(Ingez. Med.)
i
j Tucht en Verkeer; v,an Corn. Veth oveT
de Tucht in de carie.aluurvan prof.
liet bestuur van de Fnesche Maat- I D Hulshoff pol |0ver Tuc^
schappij van Landbouw pleit in een adres Voll:spe7ondheid van mi, G L de Vrie»
aan de leden yan .de Tweede Kamer vooi over Tucht en Overheid; van ér.
het behoud van het strijkgeld bij puhhe- Ritter Jr over Tucht e'n vólks-
ke verkoopmgten. Hel schrijft: wolzijn; van J. M. v. Hoogstraten pvèr
I-Iet feit, dat onroerend goed bij vei- ;TllchJ, 'en Weerin(achtwan kap. P. W.
koopmg tot zekere hoogte aaii plotse-j Sch Qver h en Lic£aiI^lijke
lij'ke vraag is gebonden, wettigt al da-.| Qpvoedino.
delijk een maatregtel, die een zekere prijs- 1
zetting in verhand met de werkelijke -
waarde tracht te bevorderen. Wanneer
Geautoriseerde vertaling naar het
Engetsch van.
LEONARD MERRICK.
&KU* B. H.. (Nadruk verboden)
155).
■Ze zat voor zich uit te staren, mtet
oogen die niets zagen.
„Ik ging na hem weg," sprak de direc-
•trice, „en troostte hem zooveel ik kon.
H1j vUftte imjjn beide handen en streelde
die i»ls een kind." „U isj een goede
vrouw," zei hïj, „een brave vrouw. Ik
had er ook niet bij (mjbeten blijven, daar
Den ik niet op berekend. Maar toch ben
ik blij, dat ik er bfj 'was!" -Ik 'zei
Toen, dal hïj altijd maar hopen moest op
hei beste; of het eigenlijk wel versj-andig
wis, beta daarmee te vleien, weet ik nieit.
'Als het bij dj'phterilis tot luchtpijp-snede
JcVgntt, is de kan^ niet.... Nh is dit eert
heel flink kindje: hïj heeft kracht voor
jtwee. En de man was zoo innig' bedroefd,
dp.1 ik wel voor heta had kunnen huilen.
(Toen hïj weg 'moest, hij mfoest in den
schouwburg spelen zag hij zoo bleek
als een doek. Hoe hij er overheen zal ko-
ïnéu vat ik niet. Zoodra hij vanavond
klaar is, komt hïj weer. En dan wil iiij
(m|ij zien als hïj niet bij. het kind kan
gaan."
„Ik moet er heen" riep Mary. „Ik moet
naar de barak!" Ze stond op, kramp
achtig oe handen ineenslaand. „Ik mag!
(toch bïj hem gaan, niet waar? 't Is nu
tijd dat zuster Mainwaring mij komt af
lossen waarom is ze er nog nieit?"
De directrice bracht Mary zachtjes tol
kalmte „Stil, je kunt immers naar hem
[toe, zoioidra zij 'komt; maak er je nu niet
zoo vreeselijk zenuwachtig' over, of ik heb
er nog miaar spijt van, dat ik het je vertel
de Zuster Bradley heeft zich ziek ge-
kn'elfl; ik denk, dat dit eenig oponthoud
gaf"
glimlachte eens flauwtjes; haar
heftigheid bedwingend.
„Ik hen erg op het kind gesteld.' «nt-
wöordde ze, op verontschuldigenden toon
„en ik dank u wel, da!t u er mïj zooveel
van verteld hebt."
De zuster, waar met zooveel verlangen
nU'«r uitgezien was, verdween nu;
„Zuster Bradley kan niet komen .me
vrouw," sprak ze. f
„Gekheid! Wat heeft ze dan?"
-„Een hoofdpijn, dat ze niet uit de
Ook wanneer het nu aanhangige ont
werp tot wijziging van de wet op het
lager onderwijs wordt aangenomen ziooals
ze nu is, kan die toestand nog enkele
jaren onveranderd voortduren. De Minis
ter heeft rekening' willen houden met de
bestaande toestanden en wil den overgang
naar den nieuwen toestand geleidelijk
doen gjescliieden.
Aan scholen waar een grooter aantal
onderwijzers is dan volgens hel nieuwe
voorstel door het Rijk worden vergoed,
en trouwens ook als maximum worden
toegelaten, mogen de vacatures niet ver
vuld Worden, zoolang het wettelijk ver-
eischte aantal is. overschreden.
Maar nog drie jaar (gedurende de jaren
1923 tot en met 1925) zal het Rijk een
vergoeding geven voor het aantal onder
wijzers dat volgens de nü bestaande re
geling in aanmerking komt. Aan school
G dus voor één minder dan het aantal
onderwijzeressen dat daar nu is.
Een gevolg daarvan blijft natuurlijk
dat de overeenkomstige niuloscholen dan
aanspraak krijlgen op vergoeding uit de
gemeentekas voor ook een kracht meer
Hoeveel dat is, weten we nog niet. Daar
over zullen in de volgende raadszitting
-wel cijfers worden meegedeeld.
Maar ook die vergoeding is lijdelijk
wanneer de voorgestelde wetswijziging
w'ordt aangenomen. Immers daarin wordt
ten opzichte van het aantal leerkrach
ten bepaald, dat er niet meer
'mogen zijn dan door het Rijk ver
goed worden. Het befaamde artikel 100
vervalt dits. Alleen wordt als overgangs
maatregel bepaald, dat die vergoeding
uit de gemeeentekas aan de bijzondere
scholen op .grond van dat artikel voor
de laatste maal over 1924 mag worden
toegekend
Mogelijk blijft het dus school G te
behouden in denzelfden toestand, tot
dat er een beslissing gevallen is over de
wet op het middelbaar onderwijs.
En we hopen dat de raad, met die
nieuwe vooruitzichten voor oogen, niet
den weg daarheen zal afsnijden door de
school nu te veranderen.
ooj0en kan zien."
Dit bracht de ontsteltenis, die altijd
volgt in een ziekenhuis, als er een van
den staf ongesteld is; een over.gtangj, waar
bij de een de ander met de grootste ver
slagenheid aanstaart.
„Dan hebben we vannacht te weinig
hulp IJ komt hier aflossen, zuster Main
waring?
„Ja. mtevrou'w."
„En zuster GayDoor wie wordt die af
gelost?"
„Door zuster Bradley".
„Ik zal haar aIloss,en". verklaarde Ma
ry. „Ik verlang niets liever."
„Je hebt je nachtrust net zoo goed
noo'Jig En hij luchtpijp-snede kan je
niet eens even indom(melen, daar moet
voortdurend bij gewaakt worden."
.,Ik zal niet indommelen; ik denk er
niet aan. Een van allen 'moeten we toch
onze nachtrust misjsen; waarom ik dan
niét?"
„We zullen het best zonder je kunnen
Stellen
.„Maar ik zal het juist .als, een gunst
beschouwen. Ik ben heel dankbaar, dat
de gelegenheid zich voordoet."
'„Nu, goed. Die ig'unst zal je dan toe-
geistaan worden, met een ander. Jij kunt
de eerste helft nemen, en..."
„Neen," drong ze ,dat is hard voor
toevallig1 weinig gegadigden voor een per
ceel op het oogenblik van de veiling
aanwezig zijn of ais een poging tol kunst-
matig laag houden van den prijs g'edaajn I
zou worden, staal de verkoioper hierte
genover vrij'wel machteloos. Het eenigte
wat hem te doen staat is: inhouden.
UIT DE PERS.
A c h t e r s ta n d b ij1 d e
uitvoering der
L. O.-Wet.
Een burgemeester schrijft aan de 'Fefe*
BuilengteW'oon stroef werkt de Lagjfcr
Onderw'ijiswel. Op dit oogenldik wacht
In de tweede plaats is 't srijkgeld zelf alleen nog op de vaststelling' der
niet een zoodanige premie, dal het mid- FÖjksvergoeding voor de onderwijzerssala-
del erger is dan de kwaal. In tegenstel- rissen door den Minister voor het jaar
lin^ met de verhoogigelden is het percen- 1921, doch ook de vaststelling voov 1920
tare gering en 'kan hier niet zoozeer van bïeel uog' sleeds uit. Ook deze zal wellicht
een opdrijvend, doch meer van een prijs- j n°S eenigen tijd achterwege blijven wan-
zeltend karakter worden gesproken. j neel' ik '°l op het feit, dat de vasiselLing'
Voorts wordt gewezen op de belangen vo<)' 1^19 mij n.b. eerst in Juli jl. be-
van de hypotheekverstrekkers hij het 1 eikte
strijkgeld. Niehtoewijzing bij den vrijwil-: 00Sept. jl. moest ik de reke-
ligen publieken verkoop is 'l eenïge mïd- Qin§ 1921 dei gemeente aan Ged. Staten
del, dat men noodgedwongen zou kunnen inzenden, hetgeen mij echter niet mogelijk
toepassen als verweer tegen een abnor- 1 was- dilar tegenwoordig volgens de wet
maal laag hod. Dit middel faalt echter de mandaten der onderwijzers jaarweddén
bij executie waardoor dan tevens de uit- aan den Minister in Jan. voor de controle
slag' van de publieke verkooping als mid- moeten worden ingezonden. Deze man-
del tol waardebepaling van onroerende daten zijn tot heden echter nog' rsteeds
goederen in het algemeen ernstig aan be- nie* teiug ontvangen. Het inzenden van
teekenis verliest deze mandaten is een novum' in de ad-
Hoewel het bestuur der Friesche Maat- ministiatie, waarmede de gemeentebestu-
sehappii van Landbouw geenszins wil be- len hel algemeen weinig zijn ingeno-
weren, dat het strijkgeld nooit een te rr!en' doordat men zijn wettige kwitanties
hooge prijszetting tengevolge heeft, is liet handen moet geven. Temeer is dat
toch van meening, dat zijn voordeelen de onaangenaam, wanneer men hierdoor een
aanklevende nadeelen verre overtreffen, onnoodig lange vei Raging moet onder-
In een tweede adres roept het de me- vmden. Deze vertraging is voor mijn ge-
dewerking' van de leden van de Tweede meente te onbegj ijpelijker wanneer men
Kamer in, om1 bij de voortgezette behan- aanmerking' neemt dat het personeel
deling' van het wetsontwerp inzake af- dei Openbare School alhier uit slechts
schaffing van prijsopdrijvende premiën drie leerkrachten 'bestaat.
bij verpiachtinig! ook de éénjarige open
bare verpachtingen te doen verdwijnen
Het zou wenschen, dat openbare verpach
tingen voor kortoren termijn dan cfrje ja
Hoe buitengewoon de wet voorts werkt
moge blijken uit de circulaire welke Ae
gemeentebesturen eenigé dagen geleden
van Ged. Staten ontvingen, waarin ver
ren geen bindende ki-acht zullen hebben, z<K'ht werd van elke vaststelling van ver-
i gordingen van onderwïjzerswedden door
- den Minister een afschrift aan hen in te
j zenden. Om redenen van administratie
ons volk en de tucht. i ven aard is het den Minister onmogelijk.
Naar aanleiding van het de volgende dit zelf rechtstreeks te doen. Wat die
week te Utrecht te houden eerste na- redenen kunnen zijn, is mij. volmaakt on-
'itionaal congres van de Tuchtunie lot begrijpelijk Het behoeft echter geen he-
hestrijdu]* van de tuchteloosheid bij het toog, dat op een dergelijke manier door
Nederlandsche volk, verscheen bij den ieder gemeentebestuur werk wordt ver
uitgever Joh. Morks een verzameling van richt, hetwelk veel vlugger en veel gemak-
de prae-adviezen voor dat congres, n.l_ I kelïjker in eens door het Departement
Van prof. J. Bemlelrnan.s over Tucht en kan worden gedaan.
Zedelijkheid; van dr C. EasjLon over: Deze administratieve grieven zouden
de andere en gedeelde gunst voor mij.-Sta
ze 'mij geheel toe.
De directrice loste het vraagstuk op
met een.
'„Zuster Brettan treedt in plaats van
van zuster Gay."
In de barak lag het ventje roerloos, of
hij reeds dood was.. Uit den nijond kwam
niet lsnger adem en enkel, wanneer men
de hand hield voor de [Opening!, waar het
buisje in was aangehrachj, kon :m<en
waarnemen ,dat er nog adem gehaald
werd.
Toen Mary naast hem plaats nam, liet
dc- Kracht van arrftrtsgewoonte zich wel
gelden, in den tmeest pr,actisehen vorm.
Ze h;aa gevraagd, om dezen extra plicht
met bijna koortsachtige opwinding; ze
aanvaardde dien bedaard; zichzelve mees
'ter. Een vreemde zou gemeend hebben
„een vrouw- van nauwgezet karakter;
inl.uu' ervaring heeft haar gevoeligheid
verelam!pt."
Op tafel lagen enkele veeren en met
één daarvan mtoest ze, gedurende den
nacht, het buisje blijven vrijhouden. Een
overgeven aan slaperigheid, lioe kort
ook was onder de gegeven omsitiandig-
heoen onmogelijk. Onafgebroken aan
dacht te schenken aan de wijze, waarop
de doortocht van de lucht tot de longen
piaats had, dit was niet alleen vrin .groot
gewicht m,aar het was een levenskwestie.
Sitren e ,geen minuut uit het oog ver
toren waakzaatnjheid werd vereischt en
hiertoe had de pleegzuster, die toch al
vermoeid was door haar gewone dagtaak,
zichzelve nu verplicht als plaatsvervang
ster.
ts Om hialf tien had ze het huisje al
tweemaal schoongemaakt. Om tien uuy
verscheen Kincaid. Ze stond op, toen hïj--
bin a en kwam'.
„Ik heb zuster Gay afgelost," zei ze.
„Zuster Bradley is ongesteld!."
Hij trao aan de kribbe en overtuigde
zich, «lat alles in orde was. i
,,'t Zal zeer vermfoeiend voor u zijn;
was er niemland, om, het werk mee to-
deelen?"
„Ik wilde het alles zef doen."
„O, ja, ik begirijp het; :u keilt den
va«er
Dit was zijn eerste toespelling op liet
verzoek van den vader om haar, en ze
'meende iets vragends op te merken in
den toon van zijn stem. Zwijgende hoogs
ze; gedurende dien eenigen keer, dat lijjrJ"
alleen was; geweest met haar; sinds haar
aanstelling, stonden ze samen naar Ca-
j row's zoon te kijken.
Zij verlangde niet te spreken. En hij,
die veel zou hebben willen zeggen, werd'
«foor de t>ins|Rmdiglieden tot terughouding
