FEUILLETON
CACMI
Zaterdag 9 September 1929.
168* Jaargang'
BINNENLAND.
Zuster Srsttan's Liefde.
9
so. 213
MIDDELBURGSCHE COURANT.
HA mimmff bestaat uit TWEE bladen.
EERSTE BLAD.
Abonnementsprijs per kwar
taal:
op de buitenwegen om Middelburg, en
voor de andere gemeenten p. post f 2.50;
voor Middelburg en agentschap Vlis-
singen f 2,30;
weekabonnementen in Middelburg 18
cent per week.
Advertentiën: 30 cent p. regel.
Ingezonden Mededeelingen: 50 cent p.
regel. Bij abonnement veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen:
van 17 regels f2.10, elke regel meer
30 cent.
Kleine advertentiën niet
grooter dan vijf regels druks en waarbij
is aangegeven dat zij in deze rubriek
moeten geplaatst worden, 85 cent bij
vooruitbetaling. Advertentiën onder
brieven of bevragen bureau dezer cou
rant 10 cent extra.
Bewijsnummer 5 cent plus 2 cent voor
port per stuk.
Advertentiën moeten, willen ze nog in
ons blad van dienzelfden dag worden
opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
ons Bureau bezorgd zijn.
Aangesloten bij den Post-, Cheque- en
Girodienst onder no. 43255.
DE BELEMMERINGEN VAN HANDEL
EN M.ÏV ERHEIJL
Isi ..Beurs eji Bedrijf" schrijft G. de
•Clercq hel volgende onder bovenstaan-
den titel
Ziooals we in onze vorige artikelen
gezien hebben, is de industrie, teneinde
de nadeelige gevolgen der huidilgje crisis
te overwinnen, genoodzaakt haren kost
prijs zóo spoedig' mógelijk aanzienlijk te
vertegen. En nu staat hier weliswaar te
genover dat tie kostende prij's der produci-
ten gedaald is omdat èn grondstoften
én kolen, elécteiteateit, gas, gereedschap,
verpakking e.d., kortom' alles wat voor
en bij de fabricage aan (materiaal noo-
dik is, eveneens aanmerkelijk jgjoed-
kooper geworden is, doch de ondervin
ding heeft geleerd, dat deze daling on
voldoende is, om een zóó lagen kostb
prijte te (bèreiken, dat alle bedrijven thans
mei winst kunnen produeeeren. Immers,
wlanneer dit mógelijk ware, zou de lijst
vian stilstaande fabrieken niet zoo groot
2Üjart en tevens de werkloosheid niet zulke
groote afmetingen aangenomen hebben.
In hoofdzaak is de oorzaak hiervan dat
f'wee onderdeelen Van den kostprijs hog
zoo groot zijn, t.W. de onkosten cn de
jaiHfateidsloonen.
Onder de onkosten pleegt men in de-
verse schakeeringen alle uitgaven samen
te vatten die voor de productie noodig
zijn, doch hiermede geen direct verband
houden. Een zeer voornaam onderdeel
hiervan 'is to.v. de belasting.
I>oor de ontzaglijke stijging der uit
gawen, benoodigd voor het beheer en
testuur ,van Kijk, Provincies en Ge
meenten, hebben de belastingen een on
gekende hoogte bereikt, zoodat een veel
te onevenredig deel van het volksinko-
"htett door den fiscus wordt opgevorderd.
Deze z'wlare heffingen drukken op liet ge-
heele conomische leven en wlat voor de
nijverheid in hooge mate nadeelig is,
zij rijn weinig (bevorderlijk voor een goe
de spaarzaamheid. Voorheen was meni
geen die goed geld verdiende, in staat
hiervan een groot percentage op zij te
leggen en rendabel te beleggen, terwijl
thans zelfs de rijksten een zoo groot
percentage van hun inkomen aan be
lasting móeten opbrengen, dat er voor
sparen niets of weinig overblijft. Bo
vendien 'beneemt de hooge belasting ve
len de lust tot zaken doen. Immers,
indertijd heeft het Verbond van Ned.
Fabrikanten Vereenigjngten, in de broe-
chure „Sombere Klanken" uiteengezet,
hoe een industrieel die te Amsterdam
een g(root salaris uit een bedrijf genoot
en bovendien inkomen uit eigen middelen
putte, w'anneer hij te Heemstede rustend
ging wónen dus zijn betrekking er
aan gaf in deze laatste plaats zooveel
minder belasting zou behoeven te beta
len, dal bel overblijvende deel van zijn
totale inkomen even groot is als voor
heen te Amsterdam. Het ligt dus voor
de hand ,dat iemand, die in een derge
lijk (re val verkeert, rijd positie er
aan zat geven omdat het geheele Voor
deel dat hij hiervan geniet in den vorm1
van belasting "in de schatkist verdwijnt.
Zoodoende oefent dus de groote belas
tingheffing een zwaren druk uit op het
geheele ziakenleven en naarmate in de
toekomst de inkomsten van de schat
kist door het uitblijven van dividenden
enz. nog meer zullen dalen, zal deze druk
noig inteer merkbaar en nadeelig worden.
De loonfractie van den kostprijs, d. i.
liet deel dat voor de vervaardiging! der
producten aan arbeidsloon moet worden
betaald, is eveneens zeer onevenredig!
hoog. De voornaamste oorzaak hiervan
is de hooge looneonstellatie, terwijl hier
bij komen als indirecte oorzaken de 8-
urige werkdag, de kosten der ouder
domsrente en invHliditeitslwet, en de sterk
gestegen premie der R.- V. B. Deze (laat
ste posten vormen in een bedrijf van nieli
al te grooten omvang] reeds een aanmer
kelijk bedrag,, terwijl zijl bovendien in
vele steden nog vermeerderd worden door
de zakelijke belasting op het bedrijf,
welke een vaste som eischt voor eiken
arbeider, dien men aan liet wei*k heeft
Vergeleken met enkele jaren terug,
toont de loonfractie in elk bedrijf dan
ook een aanzienlijke stijging, waartegen
over geen enkel voordeel staat. Integen
deel (door de Arbeidswet 1919 is de
werkgever aan handen en voeten, jgtebon-
den Hij verkeert in de onmogelijkheid om
door een verlenging van den werktijd bij
een gelijkblijvend weekloon het
uurloon resp. de loonfractie per eenheid
te verlagen, terwijl de arbeiders van hun
kant weigeren mede te werken aan loons
verlaging of een vergrooling van hunne
capaciteit.
Mede is in dit opzicht de gteunregelin
der werkloozen van belang. Imknters,
hierdoor worden de loonen kunstmatig
hoog gehouden, terwijl bovendien de keu
ze werkloosheid of werken tegen een la
ger loon, voor de arbeiders veel gemak
kelijker in de eerste richting1 kan worden
opgelost wanneer zij weten, dat hen bij
werkloosheid een ondersteuning wacht
Asn den anderen kant eischt deze werte
loosheidnitkeering aanzienlijke bedragen
uit de schatkist. Want al betalen de or
ganisaties een belangrijk deel ervan, de
Begeering draagt hiertoe bij, terw'ijl ook
de gemeenten helpen.
Zoodoende vormen dan oiok onkosten
en arbeidsloonen een tweetal posten op
de kostprijsberekening! van een bedrijf,
die lang niet gemakkelijk te verlagen zijn
Pas als ook de overheid of de arbeiders
hiertoe medewerken, kunnen de werk
gevers e.r hel hunne toe bijdragen, doch
lol het nemen van initiatief is helaas,
hoe vreemd dit ook moge lijken, de door
sociale wetten en maatregelen ommuur
de moderne industrieel niet in staat.
Geautoriseerde vertaling naar het
Engel scb van
LEONARD MERRICK,
ttoar. E. H.
(Nadruk verbodeai).
40).
„Ik kan niet'antwoordde zij met
'verstikte stem; „het zou een leugen
rrijjh".
,-Zo.u je dian nooit voot" mij kunnen
voelen; zelfs niet genoeg, om* xnïj voor
je te laten voelen?"
Fen 'beweging' antwoordde hem en zijn
noofd zonk lager Hij zat met. de kin
in de palm Van rijn hand gesteund, ter-
hij gadesloeg het rusteloos spelen
van haar handen ïn haar schoot. De sjot-
woerdeu van het gezang' werden nu dui
delijk waarneembaar en ze luisterden
beiden, tot de stilte weer inviel, zonder
"wteten, dat ze luisterden
vraag: (missdhien ps het niet
goed, dal ik die doe, maar natuurlijk zal
ji uw vertrouwen eerbiedigen. Zoudt
■ti mij ook wlilen zeggen- is er soms een
anderen man, dien u liefheeft?"
„Neen, neen!" antwoordde zij harts
tochtelijk. „Ik heb niet lief!"
„Gode zij dank! Nu u uw liefde no,
bezit, zal liet altijd niijn bede blijven,
die te winnen. Zoolang je vrij bent, zal je
de vrouw zijn, waar ik tot 'het eind toe
op wachten zal."
Haar handen lagen nu heel stil. De
drang, om óók (mtet haar bekentenis te
voorschijn te treden, werd nu toch te
sterk. Hem omtrent dat punt oningelicht
Je taten. was een schuld, die ze toch
niet langer op zich durfde nemen; en
die verplichting om hem te zeggen, dat
al mocht ze pok ooit teederheid voor hem1
voelen, 'er toch nog, iets was', wat hen
scheidde, maakte, dat zij rilde en huiver
de vian de koude. Ze mloest er nu mee
te voorschijn komen en al tweemaal
had ze de lippen bewogen, zonder ds(t
er echter klank ,uit haar keel kwam1.
„Dokter Kincaid V
Hij sloeg de ©ogen n3ar 'haar op en
sndermaal begaf haar de móed.
„Denk niet", zei hij, „dat ik er u ooit
berouw van zal doen voelen, dat u ant
woordde. U heeft een groote verschrik
king van mij afgenomen; dat is al. Ik
ben u dankbaar.
„O", prevelde ze op verstikten boon.
„Dat ik iliet liefheb, komt... Ja, hoe
zal ik het uitduiden?.... Waarom begrijpt
iu mij niet?
„W|at moet ik dan begrijpen?"
„U kunt niet dankbaar zijn: uver
gist zich. Noojt ter wereld, zoo lang!
als we leven.Er was iemand anders,
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
KI o o s l e f z a n d e.
Men schrijft aan de N. Rott. Grk:
In hel Noorden van Oostelijk Zecuvvsch
Vlaanderen, in de gemeente Hontenisse,
ligt het gehucht Kloosterzande'. Dit ont
leent zijn naam aan, het klooster ten
Zande, dat daar ter plaatse in hel begin
der dertiende eeuw door de Bernardijner
monniken van het klooster van Duinen
in Vlaanderen werd gesticht. In 1577
werden de i'kl o o stqnge'bó uwen door de
Geuzen verwoest; alleen een deel van
w'at waarschijnlijk de kloosterkapel is ge
weest de verhooging voor het altaar,
die binnenin nog te onderkennen! is,
igeeft hiervoor een a an wijzing, terwijl de
vlakke afsluiting van het kooi' hiervoor
geen htez'wiaar is, tiaar dit bij de Cis-
terciënser kerken in Groningen en Fries
land ook veel voorkomt bleef*gespaard.
Behouden Werden van dit gebouw de
Oostelijke muurw'and, met zeven sier
lijke spitsbóo g venstersomlijisl door een
fraaie profileering, opgesteld in twee ver
diepingen en htekroond door een gepro
fileerd rondlichl; ook een deel van den
Zuidelijken muur bleef overeind. Naar
bevoegde beoordeelaars meenen, dateé
ren rij van omstreeks 1400; de onder
het bestuur van Nicolaas van Belle, den
veertienden abt der Duinen (12321253)
(estichte kapel, kan dit gebouw niet
rijn geweest.
In het begin der zeventiende eeuw-
werd de kapel weder opgebouwd in den
vorm, wiaarin rij zich thans nog bevindt.
Het in jaarankers aangebrachte cijfer
1609 geeft den juisten datum aan. Nog
kan men uit. het verschil in bouw (beide
deelen ten duidelijkste onderkennen. Het
oudste gedeelte is opgetrokken in de
metselwïjze, die ials Vlaamsch verpand
'bekend is; in 1609 werden uit de oude
steenen ten deele in zg. staand verband,
ten deele zeer onregelmatig, al naar het
uitkwam, Noord- en West muur en een
deel van (den WestWand opgetrokken. Ook
inwendig werd de kapel opnieuw- inge-
'icht. In 1648, na de verovering van Oos
telijk Zeeuwsch-Vlaanderen door de
Staatsche troepen, werd de kapel aan
de Hervormden geschonken, die haar lot
den huidigen dag hebben gebruikt voor
de uitoefening van hun godsdienst Al
leen een altaarsteen, niet ver van den
ingang thans den vloer dekkend, her
innert mtet rijn Vijf Wijdingskruisjes nog
aan de oorspronkelijke bestemming' van
het gebouw.
Thans Woydt dit fraaie kerkje met sub
sidie van het rijk gerestaureerd onder
leiding' van den architect A. A. Kok
uit Bussiun. De mjuren waren ontzet en >'t
dak, zooals bij de meeste kerken, eischte
dringend voorziening. Met gebruikmaking
van het oude materiaal, dat in groote
hoeveelheden nojg in den grond gevonden
wórdt, is mten bezig den Oostelijken ge
vel te herstellen.
Eerste Oogst, door
C. S. Adaïna van Schellema.
Bloemlezing uit een weg van Verzen
en uil den Dool. Uitgave W. L. en .1.
Brusse's Uitgevers Mij. te Rotterdam.
Dat van deze heerlijke frissche poëzie
reeds de 4de druk verschijnt, is vol
doend bewijs, hoezeer Adama van Schel -
temla's Werk wordt gewaardeerd!
Sonnetten en Ver'z'e'li,
door Henriëlte Roland Holst-
v. d. Schalk.
In terzinen geschreven. Dezelfde uij-
geversmiaatschappij gaf de derde druk
uit van bovengenoemden verzenbundel,
die Nederlands grootste dichteres van de
zen tijd ons heeft geschonken!
Het Huis bij den to
ren, door Louise Feith
Geïllustreerd door Netty Heyligers,
A. van Holkema en Warendorf, Amster
dam.
Een aardig hoek mtet het vele lief en
gelukkig weinig leed (het zijn slechts
lentewolken) van de familie Jores, die
het Zwitsersch Huis bewoond bij den
Groningschen Martinitoren. Wij wonen
een St. Nicolaasavond blj:, Kerstdagen
en Oudejaaravond en andere gebeurte
nissen, die in elk huis van Veel kinderen
vookom'en en altijd zullen blijven voor
komen een Vader, die voor een tijd voor
zaken op reis móet, een ziek broertje,
schoolrapporten-spanning1, eind-examen
Hel is weinig origineel, maar het leeft,
en houdt daarom1 onze 'belangstelling
vast. Taal en stijl, in het begin nog
wat stootend, worden igaandeweg beter.
SPORT.
Morgen te half vijf wordt op het
gemeentelijk sportteri-ein een wedstrijd.
Middelburg I—Vlissingien 'I gespeeld
voor de seriewedstrijtieu van de R. K.
Voetbalvereeniginig D. E. T. O.
RECHTZAKEN.
Voor de rechtbank alhier werd
gisteren tegen P. J. uit Biervliet wegens
heleedigjng van eten am|btena;a(i1 f 20 boete
subs 20 dagen hechtenis geëjschl tegen
W II. C. te Ierseke, die des nachts te
één uur bij een weduwe een bezoek wil
de brengen, luidde de eïsch f 15 boete
subs 15 dagen hechtenis; tegen J. F. de
B. uit Vljssingen werd wegens beleedi
ging van marechaussees f 20 of 20 dagen
gevorderd en in een tweede zaak, be
treffende een mishandeling van een col
lega-caféhouder te Middelburg f 10 of
10 dagten.
Wegens beleedigïng werd tegen J. C.
P. uit Middelburg, f 25 boete subs. 25
dagen gevorderd, terwijl de zich belee-
digd voelende partij een civiele vordering
instelde van! f 150.
Tegen H. M. S. uit Middelburg;, die
een man mishandelde, omldat deze zijn
paard hard sloeg luidde de ejsfch f 10 of
dagen. De als getuige gehoorde mishan
delde, werd door den president gewe
zen op het verkeerde zijn paard zoo te
slsan.
De beklaagde C. P. v d. P. uit Ierseke,
had van een landbouwer 4 ossen gekocht
en vroeg een kwitantie, toen de verkoo-
per die geschreven had, trok beid. hem1
de kwitantie uit de handen en vluchtte
er op rijn iefts mede weg. De eisteh luid
de wenens diefstal van de kwitantie 3
maanden gevangenisstraf
Des middags werden 7 zaken betref-
VOOR UW
Vfcortewd en geneest e Ike HtHDZtEftïE J
Behoedt u»4 kond Voor BESMETTffIG f
Ooodtonrein,beVordeid d eflAARGROEi i
Geneest de hardnekkigste SCHURFT
PBR FLACOnyi.65.
bij -uW drogist of apotheker,
«gents: ©fHenegouwterp!em
ftOTTERDAn
(Inge®. Mod.)
fende het ontduiken van de invoerrechten
behandeld en werd tegen één der beid.
niet "minder dan f 1367 boete geëischt.
Uitspraak in alle zaken 15 September.
rjraarMswvaiw
VERSCHILLENDE BERICHTEN.
De rechters te Adelaide in Zuid-
Australië hebben dezer darten een 14-
jarigen knaap naar de tuchtschool gezon
den, alwaar hij tot zijn 18e jaar moei
blijven.
Dit voorspoedig' jongtnensch heeft zich,
naar aan de „Times" wordt bericht,
schuldig igemaakt aan bandielenslireken,
die levendig doen denken aan de schel
merijen van de „Kelly Gang", de laatste
groote Australische roovershende, die de
knaap zich tot voorbeeld had genomen.
Hij had zich n.l. voorzien van een Win-
chester-jaeweer, wat amunitiie, een mak
ker en levensmiddelen en oefende aldus
uitgerust, een heelen tijd lang het edele
beroep van struikroover uit in de heu
velachtige streek van Adelaide. Al dien
tijd wist hij uit de handen der politie
te blijven.
Hij wist een landbouwer door bedrei
ging met het geweer te bewegen tot laf-1
gifte van al zijn geld en goed, waarvan
hij hem1 pond sterling terug gaf,
en ook verder zette hij de heele om-
ge in» op stelten, totdat hij thuis nieu
wen mondvoorraad móest gaan halen en
zijn vader hem bij de politie aanjgaf.
Wal echter erger is dit gó val - siaat niet
op zichzelf. In den laatsten tijd hebben
meer jongens in Zuid-Australië zich aan
s 1 r u i k i'oo ve rsprak tijkc n schuldig gemjaatl.
Alle gevallen van dien aard worden ge
weten aan het lezen van sensatielectuur
en liet bezoek aan de bioscoop.
o
VERLOVINGEN.
Criticus schrijft in Bergopwaarts in
een artikel over engagementen
Zooals een 'meisje uil „het volk" met'
zekeren Bots vertelt dat ze „vaste ver
keering" heeft, zoo voelt het meisje uit
de „beschaafde kringen" zich groot als
ze geëngageerd is. Publiek! Toch is ook
hier weer het nadeel bij ne faatstjen. Want,
publiek, geëngageerd te zijn, wat zit daar
al niel aan vast! Receptie, natuurlijk! en
i'isites maken, natuurlijk! in een ooupé-
tje, natuurlijk! en dineetjes, natuurlijk!
en bloemen en cadeautjes en samJen op
reis en brieven schrijven als je elkaar
in drie dagen niet ziet, en overspanning
en zenuwen en scènes en dat alles twee,
drie. vier, vijf, zes jaren lang[ü
Geëngageerde menschen uit de „be
schaafde kringen" eischen ontzettend veel
van elkaar, veel meer dan normaal ge
huwde menschen, en ze geven er el
kaar bijna niets voor terug. Tijd, geld,
dienf 7
„Wees eerlijk tegenover mij", sprak
hij streng. „Laten we oprecht zijn je
gens elkaar. U heeft zooeven verklaard,
dat li voor niemand wat voelde."
„Neen", hijgde ze, t,,ik zei, dat
ik bedoelde, diat ik nfietdat we
geen van beiden meer iets voelen. Hij
weet niet of ik nog jn leven ben; maar
er is een andere man geweest.
„O, God, ga je mij nu vertellen, dat
je getrouwd bent?"
Ze schudde het hoofd. Hij keek liaar
door en door, wpar zijzelve haar oogen
ook wendde, overal voelde ze zijn blik
op haar r.usten.
„Spreek dan; maar alles ronduit. Er
was een anderen man en wat nog
meer?"
Opeens was de schrik hem om het
hert geslagen en, ofschoon hij in het
mnist niet' vermoedde, wat het zou we
zen, was hij ten zeerste beducht voor
hetgeen hij 'te hooren kreeg'.
„Er was een anderen man?" herhaalde
hij dof. „Wat was er met hem?"
Ze zat zóóver voorover gebogen, dat
haar gelaat totaal verborgen was. Door
de stilte, die nu weer in de kerk heerseh-
te, scheen het tooneeltje kalmter, dan
hel geweest was en dat stilzwijgen in de
lucht maakte haar het spreken nog moei
lijker Ze worstelde, om bijeengevoegd
te krijgen de enkele woorden, die haar
onreinheid zomden uitdrukkenrnhar alle
termen leken hjaar daarvoor even schaam!-
teloos en dus onbruikbaar; maar het
zoeken duurde vioori, tot ze, eindelijk
de spanning van de pauze en het bon
zen van haar hart niet langer kunnende
verdragen, onhoorbaar zei:
„Ik heb drie jaar met hem geleefd".
HOOFDSTUK X.
Ze hoorde hem hijgen naar adem' en
toen zaten ze geruimen tijd roerloos, net
als ze zaten, toen zij sprak. Nu ze een
maal het feit er uit geperst had, was
het bitterste van haar sjmart geleden;
zelfs zoo langzamerhand kwam1 er ook
weer plaats voor de gedachte, dat ze
toch onvermijdelijk de stad móest ver
laten. en ze begon zich al zoo vaag' be
zig' te houden met de toekomst.
Zijn gemoed was geheel vervuld van
wal ze gezegd had. Ze was onrein Haar
stem had het gesproken; dus was het
zoo. Ze had gekend hartstocht en schaam
te; ze had sensatie doorgemaakt; diep
gaande sensatie; zij Het landschap,
dat daar vóór hem' lag, had zijn verhou
dnL, verloren; de strepen aan de lucht
en de gloed' in de verte; alles was ver
anderd; zij was onrein.
Minuten werden doorgezwoegd- hij
keerde zich om en keek nsar bet afge
wend profiel. Haar handen lagen nog
op haar knie gevouwen; de ronding van
haar wang was kleurloos.
Een oogenhlik sloeg Wij baar zoo gade,
trachtte overeen te (brengen het wezep
vian die vrouw met haar woorden. Het
w!as, of hij een druk op de hersenen
voelde, zoodat alles veel verder af leek,
veel obwezenlijker; niet meer zoo tot
zichzelven 'behoorende, dan eer het lee-
Hijke uitgesproken was.
„Ik heb u nooit een leugen verteld",
prevelde ze. „Ik vertelde u ook geen
enkele leugen in Londen. Denk niet,
dal ik één 'bedrog' ben: èlk woord, dat
ik toen sprak was waar."
„ïk geloof," antwoordde hij dof, ,;daf
ik u daar ook niet van beschuldigd heb."
De verandering in zijn toon van spre
ken gaf duidelijk hlïjk, hoezeer hij' haar
veroordeelde, en ze vroeg zich af,- of hij
liaar wel gelooven zou; maar in waarheid
vond hij, dat z'ij nauwelijks iets gezegd
had, waar geloof voor noodig was. Haar
verzekering leek hem kinderachtig, heel
overbodig. Er Was iets onwezenlijks in
den toestand, zooals zij daar zaten, op
het kerkhof kijkende., F.r was iéts ge
beurd, wat nooit ongedaan viel te ma
ken: en vreemd Was zij'.
De dienst Was nu afgeloopen en druiv
en luidruchtig kwamen de Zondagsschool-
leeiiingen de deur uitgestroomd, terwijl
ze hen nieuwsgierig van terzijde opna
men. Zenuwachtig stond ze op en, haar
voortbeeld volgend, liep hij' naast haar
door he rij kinderen tot aan het hek,
'wlaar hun wegen scheidden. Hun schre
den werden lal loowiter, tot ze ^en slotte
stil stonden en beiden een paar seconden