Hofberg
Petrof
Blithnr
No. '293
Binnenland.
Binsdag 13 J3>©eemb©F 1911«
tMe Jaargang
ii Stad ea Provincie
08] j iMtrmeBti» [met reputatie,
Fa A, S. I DEKKER.
GOES - UTRECHT.
w&mn
*sm
ilDDELBURGSCHE COURANT.
gjj dit nummer behoort een Bijvoegsel,
DE VRIJHEI DSRONDi JEN DE
DIENSTPLICHTWET
"Er i» een niet geringe beroering ont
slaan in de kringen van den Vrijheids-
houd, doior de Vrijdag bij monde van den
hoer De Muralt in de Kamer door de Vrij
heidsbond-fractie gestelde eischen tenop-
«chte van de dienstplichtwet (een con
tingent van 17.600 in plaats van 19.500,
en losmaking van dit ontwerp van de
door den Minister, in uitzicht gestelde or
ganisatie).
In de N. Crt. is door de redactie en
dooi- inzenders w. o. verscheidene hooge
officieren, (als generaal v. Terwisga, scher
pe afkeuring uitgesproken over deze
eischen, waardoor hl i. de weerbaarheid
van Nederland ernstig gevaar zal' loopen.
Sommige dier inzenders spreken er van
dot zij onder deze omstandigheden Vopr
zich geen plaiats vinden in den Vrijheids
bond. Ook het Utr Dagblad spreekt van
een bedenkelijke politiek, en zegt niet te
begrijpen boe Zijn geestverwanten in de
Kaan er komen tot een zoo onver antwoor.
delijk spel met onze weerbajarheidsbelan-
*en.
1 De hoefijizei'oorrespondent vain het
Hand. betoogt, dat het aan de Vrijheids-
bondsfractie zelf ligt om linn stom vrij
ie maken van de door den Minister in
uitzicht gestelde algemeene organisatie,
m vratagt of de Vrijheidsbond de verant-
wooïxielijklieid zal' aandurven van een ver
werping van 't aanhangige voorstel om
zoo'n gering verschil in contingent, om
1900 man meer of minder. „Het vertrou
wen in den Vrijheidsbond, zoo schrijft
m, zou dan bij allen die nationaal voe
ten, voorgoed zijn geschpkt. Zoo niet ver
dwenen."
Inmiddels heeft de heer De Muralt
in een ingezonden stuk in de groote bla
den zijn rede vpjn Vrijdag nader toege
licht.
„Het is mij gebleken, schrijft ,hij, dat
men de waarde van de wenschen van de
fractie van den Vrijheidsbond hieeft on
derschat. Dit vermoedelijk aïs gevolg hier.
vpin, dat door mij de vermindering van
itiet contingent in mijin Kaïmdrr ede voe
ring wellicht te veel op den voorgrond is
gebracht.
Wanneer de fractie van den Vrijheids-
hond een contingentsvermindering van
1900 man wbnscht, dat is dit niet alleen
omdat het jaarlijks niet opkomen van
die 1900 man op zich zelf zooveel be-
ls^praring zal geven, maar omdat aan de
h|and van die vermindering en in vor-
hand met den 15-jarigen .diensttijd het
mogelijk is oom: de oorlogssterkte aan man
schappen op dezelfde hoogte terug te
brengen pis vóór den oorlog.
Dat daaraan meer bezuiniging vastzit
(in verband met de noodige voorberei
ding, (uitrusting, encadreering enz. van
het leger) dan aan de contingentsvermin
dering zelf, is toch duidelijk.
Toch is dit alles de hoofdzaak niet
Aan die vermindering van het contingent
wenschen wij een geheel andere organisa
tie te verbinden dan die welke Minister
Van Dijk voorstelt.
Daarom reeds wenschen wij ons vrij te
houden van de organisatie, die deze l>e-
windsman voorstaat. Een organisatie die
wij ook op andere gronden niet wenschen
en die ik in mijn Kamerredevoering (voor
zoover de afgemeten tijd toeliet) heb aan
gegeven."
Hij' zet dan nader uiteen hoe hij zich
de legerformatie denkt, die voldoet aan
den program-eisch van den Vrijheids
bond: be7uinicing op de militaire uitga
ven om geleidelijk te komen tot gedeelte
lijke ontwapening züodra de Volkenbond
of andere wereldorden die mogelijk mla-
ken. Hij erkent dat dit ver-reikenlde
eischen zijn, die de Minister wellicht
niet kan aannemen.
Wij begrijpen zeer wel, zegt hij voorts,
dat een contingentsbeperking als wij
wenschen, ook voor ons gering is, aller
minst beantwoordend aan ons ideaal van
weermach tshtezuinigingwij stellen ons
die dan pok nu slechts voor als een com
promis, als een bereidverklaring lot het
brengen van offers om het leger uit
het moeras te helpen, het legervraagstuk
nu op te losses.
Naar aanleiding van dit stak blijft de
N. Crt. het niet verantwoord achten, da'
de Vrijheidsbond aan de regeering
eischen stelt, die zoo vèr strekkend zijn,
dat zij voor den Minister wel onaanneme
lijk zullen blijken. Het blad hoopt dat
degenen van den bond, die er niet zioo
over denken, zich zóódanig zullen doen
gelden, dat de fractie gedwongen wordt
haar houding te herzien.
De N. R. stelt a Is vergelijk voor, dat
do rijheids'bond het contingent van
19.500 man aanvaardt, en met den mi
nister tot een ruimere en logischer Inter
pretatie te komen van de uitdrukking
„ten hoogsteAan den Minister worde
dan de gelegenheid geschonken, zijn or
ganisatie uit te voeren en zijn kosten
berekening aan de Kamer voor te leggen,
die dan nog altijd tfot vermindering van
lasten kan komen dloor vermindering van
oefeningsduur.
DE A.S. KAMERVERKIEZINGEN.
Naar we in die Msb. lezen zijn door dje
R. K. Kiesvereenigingen in den kieskring
Middelburg in alphabetisehe volg
orde onderstaande c-andidaten gestelu
v'oor de op te maken groslijst in genoem
den kieskring: mr. Aalberse, A. Adriaan
sen, mr. Baars, mr. dri"J. van Best, Ch. v
d. Bilt, Biorghols, mevr. Bronsvelt—Vitrin-
ga, mevr. Brounsvan Besouw, dr. Dec
kers, mevr. Engei'ing—Spilner, L. J. M
Feber, Th. Frenken, L. Fruvtier, P.. F.
Fruytier, Fm. Loekefeer, F. S. Luyckx,
J. van Rompu, J. van Rijzewijk, jhr. mr.
Buys de Beerenbroucik, D. F. Schelf
hout, mevr. Steenberghe—Engering, mr.
J. H. Stieger, C. J. Struyoken, J. Wi
Vienings, F. J. L. M v ÏWuesberghe, B de
Wolf.
TABAKSACCIJNS.
Voor zooveel het zich thans laat aan
zien, zal, aldus merkt de Min. van Fin.
op in de Membrie van Antwoord inzake
zijn be gr bating, de Tabakswet op 1 Maart
1922 kunnen worden ingevoerd.
Het noemt het niet juist, daj; hij de
voorbereiding van de uitvoering dezer
wet zou zijn gebleken, dat daarvbor een
groot aantal nieuwe ambtenaren zal moe
ten Worden aangesteld. Vermtoedelijk zal
kunnen wiorden volstaan met het geven
van eenige uitbreiding aan het bestaande
aantal kommiezen.
HERZIENING VAN HET TARIEF VAN
INVOERRECHTEN.
Ook de Minister van Financiën, ver
klaart in de Mem1, v. Antw. inzake zijn
begrooting, van meening te zijn, dat een
technische herziening van het tarief van
invoerrechten poodzakelijk is. Hij vreest
deze niet binnen een half jaar te kunnen
tot stand brengen maar vertrouwt, wan
neer niet ook op dit punt het betere de
vijand van het goede zal blijken te zijh,
binnen a fzienharen tijd onder voldoende
medewerking deze hervorming haar be
slag te zullen doen krijgen.
NIEUWE BANKBILJETTEN VANflOO.
Fr zullen eerlang nieuwe bankbiljet
ten van f 100 in omloop gebracht worden
volgens een geheel nieuwe teekening,
grijs op een gelen ondergrond aan de
voorzijde; en met een blauw-grijze circel-
ornament aan dte achterzijde.
EES ENQUETE NAAR DE TRUST
VORMING?
Naar de Haagsche redacteur der Msb.
verneemt, is aan het departement van Bin
ner?landsche Zaken in gevorderden staat
staat van voorbereiding een wetsontwerp
strekkende om aan de kortheidshalve ge
noemde socialisatie-comtmissie onder voor
ziltersf.hap van mgr. djr. Nolens het wet
telijk enquête-recht te verleenen. Dit en
quêtereeht blijkt de commissie noodi?
te hebben om een onderzoek te kun
nen instellen naar de trustvorming in de
bouwbedrijven, dat med<e tot haar taak
behoort.
PROF. G. J. VAN SWAAY
Naar liet Haagsche Correspondentiebu
reau vun betrouwbare zijde verneemt, zal
de heer Ir. G. J. van Swaay tegen 1 Mei
a.s. zijne betrekking van directeur der
Provinciale Noord-Brabaalsche Eleclriei-
teits Maatschappij nederleggen, teneinde
zijn professoraat aan de Technische Hoo
ge School te Delft, hetwelk met het
Directeurschap van genoemde maat
schappij niet vereenighaar is, weer te
aanvaarden.
ders1 dat ze herhaaldelijk des middags
moeite hebben om hun eten gaar te
krijgen op hun gasfornuis Op andere
dagen is het echter weer beter. Dan
brandt het gjas gewoon, zoodat bun toe
stel in orde blijkt. Maarden volgenden dag
moeten ze weer met propjes papier wer
ken om het inslaan van het veel kleinere
vlammetje te voorkomen.
Of dfat plaatselijke gebreken zijn, of
het een algemeen verschijnsel is, of het
een gevolg is Van slechte kolen, van
een bezwaar aan de fabriek, dat alles
kunnen slechts de ingewijden uitmaken,
enlaat de slachtoffers tamelijk k oud.
Als hun gas maar goed is, en constant.
Fn wat 't electrisch licht betreft,
ja, diat is óók ongelijk. Misschien dat
we aan de zachte deiningen zouden wen
nen, als we ook maai- oogenblikken van
glorie hadden. Maar 't grootste deel van
den avond hebben dje neergaande bewe
gingen beslist de overhand; tot het des
avonds laat is geworden. Dan wordt het
licht weer zoo mooi, d|at alle verdenkin
gen van je eigen lamp weer worden weg
gevoerd.
Over de oorzaak, zie men hier boven.
De afnemers hebben zich djaar hun
hoofd ook niet over te breken. Ze vra
gen alleen goed en constant licht voor
him geld.
Op de jongjste vergadering der
Antii-evoluti|oinn»ire kiesvereeniging Ne
derland en Oranje te Middelburg werd
dopr den heer C. Weeds behandeld punt
6 ran het Concept Program van Actie:
„In zake Koloniën".
Gewezen Werd op de stelling in
hpofdstuk 19 van „Ons Progfiam", de
kiolionien behooren aan, niet tot het
Rijk der Nederlanden", terwijl de grond
wet uitgaat van het 'tegenovergestelde.
Spr., die in het begin zijner rede
gesproken had over Indië als „Assche-
poetster" toonde aan dat dlat groote
eilandenrijk, ginds ver in de Oost, van
grotote beteekenis is en 'verdient meer
in de gedachten te [leven bij ons volk
'Eerst iets over den Weg naai* onze
Oost; dan de noodzakelijkheid, de wo-
ningtoestapiden te verbeteren en de hy
giënische maatregelen ,uit te breiden,
vooral in groote steden, waaromtrent
een en aprier werd medegedeeld, opdat
het tot ons doord'ringe móge, dat er
vaak in 1 maand duizenden menschen
ginds sterven aan de cholera of pest.
Dan volgt de ontginning der natuur
lijke rijkdommen in onze Oost. Land
bouw en mijnwezen, kregen een goede
beurt, als middelen tot het sterken van
de economische draagkracht van de be
volking, en die bronnen van welvaart
zijn veel productiever te maken dan ze
zijn, oök ten voordeele van de In
landers zelve. 1
Dan volgde punt b.Bestuursdecen-
tralisatie, met hetgeen er mee samen
hangt. In dit verband werd Ook het
recht, goed, deugdelijk historisch redht
van Nederland dojor Gods bestel
gehandhaafd, maar ook naast recht dure
dure plicht". Hoe Tiet bestuur in de
koloniën niu is geregeld, ven wat er
voor en tegen te zeggen, valt, waarbij
aanhalingen uit Golijns "bekende bro
chure gelezen werden.
Eindelijk kwam aan de beurt "het
derde gedeelte; over steun aan het
particuliere initiatief op zedelijk en
gtootisdienstig gebied: over opium- en
drankmisbruik, waarbij ook het mis
bruik van palmWijn werd beschreven;
over de Wijziging niet schrapping
van art. 123 R. R. en de positie van de
Kerk en Zending tegenover den Staat.
Spr. eindigde met den Wensch, dat
er meer vraag bomen mocht naar kennis
van die verre landen, waar de schoonheid
der natuur de stoutste verwachtingen van
ons, Westerlingen^ verre overtreft, van
dat prachtig rijk van Insulinde, dat zich
naar die schoone uitdrukking van den
dichterlijken Multatuli, daar om den
evenaar slingert als een gordel van sma
ragd.
En Ook, dat er meerderen dan tot nog
toe zich aangevuurd intochten gevoelen
daarheen te gaan met onbaatzuchtige be
doelingen, ten einde er werkzaam Te
zijn tot heil van den bewoner onzer Oost.
Hierop volgde bespreking.
Ten slotte werd een aanvang gemaakt
met het bespreken "der candidates, voor
de Tweede Kamer.
'blond, der Chr. Bestuurdershond en den
Vlissingschen Besluurderslbjoind. Besloten
Werd adhaesie te betuigen aan liet ver
zoek van laatstgenoemden bond om' de
belasting 1921 in 10 termijnen te mogen
betalen. Een commissie werd samenge
steld die gehojord de aangesloten organi
saties alle geoorloofde middelen zal aan
wenden ioni den 'belastingdruk "te ver
minderen.
Uit Walchjeren.
Wegens vertrek van den heer W).
Celliber is tot lid der Commissie van
Toezicht van de Coöp. Volksspaar- en
Voorschpfbank voor Zeeland benoemd de
heer A. Ball|ast, hoofd der Julianaschojol
te (Souburg. In 'n andere vacature
werd benoemd ds. Graves van Willfems
waard, Ned. Herv predikant aldaar.
o—-
Uit Zuid-B eveland.
Vrijdagavond hield de Groene Krnis-
vereeniging te H e'inkfe n s za nd liaar
jaarvergadering. De begrooting voor 1922
werd vastgesteld. Een ligtent zal onder
de plaatselijke timmerlieden worden aan
besteed. De voorzitter bracht als afge
vaardigde naar de vergadering der Pro
vinciale vereeniginlg. verslag uit, waarbij
besproken werden de kosten voor de
ziekenauto, die ook in deze gemeente
reeds dienst gedaan heeft en waarvoor
door deze vereeniging reeds vroeger de
gelden werden toegestaan.
De voorzitter deelde mede dat het ver-
plegingsmateriiaal zich in goeden staat
bevindt, doch dat nog een en ander zal
moeten wtoföen aangeschaft.
In verhand met den finaPcieelen toe
stand der vereeniging heeft het bestuur
zich tot den Raad der gemeente gewend
om subsidie. De vloorzitter acht zich ge
lukkig te kunnen mededeelen dat door
den Raad 1' 200 is toegestaan, waarvoor
hij dezen dankt. i
De aftredende heeren A. W. Wisse en
A. Risseeuw weiden met algemeene stem
men herbenoemd.
Besloten Wordt een inzameling te hou
den van gelden bij de ingezetenen. Nb
discussie werd besloten dat deze gelden
ter beschikking zullen worden gesteld
ten behoeve van het Russische kind en
de veenarbeiders.
Besloten werd f 10 ter 'beschikking te
stellen van het Oranje-Nassau-oord.
Gevraagd werd hoe het staat met sana
torium Zeeland. De voorzitter zegt:
daarop* zou alleen Minister Aalberse na
overleg met zijn collega van financiën
antwoord kunnen geven want met hun
besluiten staat of valt het sanatorium1. Hij
hoopt echter dat in dezen met onze pro
vincie rekening] zal worden gehouden en
dat de plannen dus verwezenlijkt zullen
wiorden.
Uit Middelburg.
Nu morgen bij de behandeling nou
de gemeentebegrooting in den gemeen
teraad van M i dd e 1 b u r g ook de bedrij-
\en ter sprake zullen komen, meenen
we goed te doen ons tot tolk te maken
van de zeer veten, van wie we in den
lactsten tijd klachten hoorden over jjas
tem elertriciteit.
Van menschen met gaslicht hoorden
we d(at sommigen !s avonds in arren moe
de vroeg naar bed gaan, omdat ze bij
liet gaslicht toch niet kunnen lezen. Van
anderen weer dat ze een petroleumlamp
opzochten, om ten minste 's avonds iets
te kunnen dioen. Van nog weer ande
reu dat ze er niet in slagen warmte
te krijgen van een gaskacher of een
gejter; en van verscheidene huismoe-
Gisterenmiddag ontstond een schoor
steenbrand in het Oude- Mannen en Vrou
wenhuis alhier, welke door de bewo
ners met water en keukenzout werd ge-
bluscht.
Op den driesprong Balans, St Pie
terstraat en Spanjaard straat had gisteren
een aanrijding plaats tusschen twee
wielrijders, waardoor het rijwiel van een
liunner nogal beschadigd werd. De po
litie stelt een onderzoek in of et van
schuld in deze sprake is.
o
Uit Vlissïngen.
Gisterenavond is te Vlieaingen
een vergadering gehouden van de bestu
ren van het N. A. S„ den R. K. Yolk*-
Uit TïoTf n.
- De raad der gemeente O u d-V o s-
s e m e e r besloot in zijn vergadering van
Maandag j.l met algemeene sternen, naar
aanleiding van een rapport over samen
smelting van gemeenten, het voorstel van
B. en W. aan te nemen om tegen eventu-
eelc- samenkoppeling van deze met aan
grenzende plaatsen bezwaren in te bren-
en te verzoeken diat de zelfstan
digheid van Oud-Vossemeer als gemeente
blijft gehandhaafd.
Tot leden der oommissie van school
verzuim worden met algemeene fatem-
men benoemd de heeren Vermet, Guast,
Goedhart, Rijnberg, en Wiskerke.
Ingekomen was een verzoek van den
heer L. vau Schetsen Pz. om te kunnen
kon pen van dte gemeente een stukje grond
van het perceel in den Molenweg, in
dertijd d(Oior de gemeente aangekocht voor
den bouw van woningen; in principe
werd besloten dat verzoek in te willigen
onder bepaalde voorwaarden.
Hierna kwam in behandeling een voorstel
cm een nieuwe verordening en nieuw ta
rief vast te stellen voor de gerïieente-be
lasting; met algemeene stemmen werd
een en ander besloten o. m. om f 600
vast te stellen voor noodzakelijk levens
onderhoud en f 50 aftrek voor ieder
kind, terwijl 10 pet. op de vermogensbe
lasting zal geheven worden. Vastgesteld
werden de instructies van dp gemeente-
vroedvrouw en de gemeente-opzichter;
aan mej. Ruijtenburg vroedvrouw
werdtt thans definitief een jaarwedde toe
gekend van f 900 en aau den heer Vriens
opzichter f 1 50.
Er werd vervolgens nog besloten aan
den Minister van Arbeid een verzoek
in te dienen om de keuringen van huis-
6 lach timen uit de wet te schrappen.
Men gelieve onzen Ctatalogns te vragen
(Ingez. Med.)
Een aangename
oplesende werking
bij Hoest, Heesch-
heid, Keelpijn
hebben de
(Ingez. Med.)
Ds. J. H. Buinink, komende ran
's Heerenhioek heeft Zondag jl. zijd
intrede gedaan te Meppel, qaar aanleiding
van Lucas 9 62.
De regeling der predi-
kants tra totem en ten.
Vrijdag 23 December, zoo meLdt ,,De
Nederlander", z|al' in h,et Gebouw voor
K. en Wi. te .Utrecht een vergadering wor
den gehpuden van kerkvoogden der Nedl
Herv. gemeenten. In die vergadering zal
worden besproken een dtoor eenige kerk
voogden vastgesteld concept-reglement op
de predikantstrgjilenienten. De voornaam
ste bepalingen van dit concept-reglement
zijn:
Het predikantstraktement bedraagt ten
minste
A. in een gemeente, le "klasse f 6000
2e kl. f5500. 3e kl'. f5000, ie klasse
f 4500, 5e kl'. f 4000, 6e kl'. f 3500, 7e
kl. f 3000, 8e kl'. f 2500, benevens vrije
woning en Mj gemis hiervan een vergoe
ding' van 15 pCt. vfajn het vaste trakte
ment.
B. Voor elk kind beneden de 12 jaaT:
f 75 per jiajar en boven de 12 jaar tot zijia
meerderjarigheid naar de burgerlijke wet
f 150 per jaar, zoolang het niet in zijd
onderhpud kan voorzien.
Deze regeling gjeldt niet voor gemeen,
ten van minder datn 250 leden.
De kassen voor de prediklantstrakte-
menten Worden gevormd: a. dloior ver
plichte contributie; b. doior vrijwillige bij!-
dragen; c. door andere middelen. Een en
ander nader hij! statuten vast te leg
gen.
De gemeente is niet verplicht het
traktement te brengen op het minimum,
zoolang' de dienstdoende predikant 't be
heer der pastoralia niet aan de gemeente
afstaat; op welk beheer alsdan het be
stuur der kas volgens h are statuten toe
zicht uitoefent.
Dit reglement zal' in werking treden
op 1 Juli 1922, of zjopveel' eerder als
mogelijk ie.
o
G e r e f. Kerken.
Tweetal te Gouda: H. Kievit te (Vee
nendaal en R. Kok te Aagtekerke.
KERKNIEUWS
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
Dóór den kerkeraad der Ned. Herv.
gem. te Oositkapelle zijn als ouder
lingen herkozen de heeren "W. de Voogd
en C. Geldof en is als diaken herkozen
de heer B., Goppoolse en gekozen de
heer C. Brand.
Te Westkapelfe wordt Donderdag-
dag la.s. om 2 uur het kerkgebouwtje van
de dezer dagen gestichte Ger. gemeente
ingewijd doords. Kok, prediknnt by" deze
gemeente tm Aagtekerkn.
De revue Holland krijgt oeztoek",
die nu reeds vier maal met groot sucz
ces door de Vlissingsche Tooneelvereeni
ging „Koningin "Wilhelmiua" werd opge
voerd, zal haar vijfde opvoering te Mid
delburg beleven, nl. Zondag 18 Deto.
a.s. in het Schuttershof. Men zie de ad
vertentie. De waardeering die deze op
voeringen te Vlissingen vfonden, is In
zond er groot gteweest.
Prov. Zeeuwsche s chcxnn h e id s
en arenae o logische commissiet
In de Zaterdag gehouden vergadering
der Prov. Zeeuwsche schoonheids- en
archiaeoloigische commissie werd verslag
uitgebracht van een hernieuwde poging
tot onderzoek naar sporen van de Karo
lingische begraafplaats bijl Domburg en
omtrent de bemoeiingen met het grafmloi-
nument vjan Tuijll' te Serooskerke. Ken
nis werd genomen van den desolaten toe-
fctmid, waarin zich hst raadhuis te Yeero
MB