MiDDËUURGSUHE COURANT. ■m 219 Dinsdag 17' September UBJS. life* Jaargaaa 'Aboc n, prlj» P» Betburg m W) <K> «geotoi to Vtaatogm «1 Goes 11.56; I** I*»' '1-75. Adverte.tlto '20 Mil B»r ro^t, Bij «bouuenMl w*l tagsr, FMBiliebMtaHw Ml dwkbetnlgtngm nu, 17 reftste 1 MO- Bovenstaand© Bdvertentieprjjztra word&n «net 20 fcwaÜflS verboogd, een neutrale programmarede. Toen in 1901 het fflmisterie-Kuyper optrad, bevatte de troonrede de opmer king dat „zoo op geestelijk als op stoffe lijk gebied een wijziging van toestanden is ingetreden, die meer dan tot dusver de overheid tot het geven van leiding en het verleenen yan steun ztóodzaakl". waarbij zij zou voortbouwen „op de christelijke grondslagen van ons volks leven." Het volgend vrijzinnig ministerie-De Meester onthield zich van zulk een poli tieke aanduiding. Maar het daarna optre dend rechtsch kabinet-Heemskerk achtte het weer noodig in zijn programrede van '10 Maart 1908 te verklaren dat het 't be wind zou voeren w „overeenkomstig de beginselen, levende in de partijen der rechterzijde", al voegde het er ver zoenend aan toe dat Tiet zou trachten, „door de toepassing zijner beginselen zooveel mogelijk bevrediging le schen ken." Nu hebbeti we weer een rechtsch mi nisterie, maar in de troonrede waarmee de periode van zijn bewind geopend wordt, zoekt men te vergeefs naar een dergelijk politiek etiquet. De eenige her innering aan den strijd van rechts—links vindt men in de jiankondiging van de Uitvoering der Tanna-wetten en van de gelijkmaking der salarissen van openbare en bijzondere onderwijzers, Die twee onderwerpen lean men moei lijk beschouwen als wortelend in „de 'christelijke grondslagen van ons volks leven" of als voortkomend uit „de be ginselen, levende in de partijen der rechterzijde". En overigens zon, wanneer we de spe ciale erkenning „van de hooge beteeke- nis van den arbeid der christelijke zen ding" in Indië uitzonderen, deze geheele troonrede onderschreven kunnen wor- Heu door ieder vrijzinnig kabinet. Geen enkele der aangekondigde wetgevende voorstellen kenmerkt zich door oen spe ciaal rechtsch karakter. Een neutrale programma-rede dus neutraal in den buitenlandschen strijd, neutraal in den binnenlandsche. Dial men van een gelen pauselijken wimpel, waarmee dr. Kuyper nu reeds stemming tegen <Ul kabinet tracht te maken, niets in de troonrede zou be speuren, hebben we geen ©ogenblik an ders verwacht. Maai1 er waait ook zelfs 'geen rechtsche wimpel van den mast. De belangrijkste aankondigingen uit deze troonrede, ml. verlichting van de lasten der mo bilisatie zonder vermindering der weermacht; zekerheid der rechten vgn de in gezetenen inzake distributie-regelin gen; voorlichting van handel en nijver heid; beperking van uitgaven, en ver sterking der geldelijke middelen; regeling der collectieve arbeids overeenkomst, ze vallen alle geheel binnen het gebied waar op vermijding van den ouden pólitie- ken partijstrijd mogelijk is. Ja, zelfs ligt er in de aankondiging van aanvulling der zonder vertraging ten uil- voer te brengen verzekeringswetten een belofte van een poging om de uiteenloo- pende wenschen rechts èn links te ver zoenen. De uitlatingen van de heeren Go- lijn, Snoeck Henkemans en an;dere recht sche leiders geven recht tot die verwach ting- En als we in herinnering-brengen dat ten opzichte van de öudeiwijzerssal axis- sen de bezwaren tegen het voorstel-Loh- man c.s. speciaal lagen in hel indienen daarvan in liet politiek-looze jaar, zonder dat eerst de onderwijswet zelf herzien was, dan krijgt het opnieuw aanfcondighn van zulk een voorstel een ander karak ter nu het in één adem wordt genoemd met de wijziging der onderwijswet, ook al spreekt de troonrede ten opzichte van Sic salarissen van „onverwijld". De strijd daarover behoeft niet even heftig te zijn als in 't afgeloopen jaar. De on billijkheid die nu voor de bijzondere on derwijzers bestaat, erkennen we volmon dig. Na den met volkomen beslissendeu ver kiezingsuitslag', maar ook met hel oog op de omstandigheden waarin Wij nu leven, kan een neutrale houding van het mi nisterie niet andersi,dan onze instemming hebben. Er zijn zooveel zakelijke kwesties vau dringend belang' af le handelen dat we geen oog'cnblik verlangen naar hervat ting van den politieleen strijd, wat ech ter niet zeggfcn wil dat nu oppositie en kritiek achterwege dient te blijven. Op enkele punten laat de troonrede nog vragdn open. Wat heteekent: vermindering der las ten van de mobilisatie zonder verminde ring der weermacht? Dat woord „weer macht" zal wel met moeten worden opge vat iu den zin van „leger". Want dan' heeft het geen bebeekems. Bedoeld zal wel zjjn zonder verzwakking onzer, ver- dedigingskracht. En dan de reeds aangevoerde kwesüe van de' zending in Indië. Dat door een vrijzmiiig kabinet nooit Zulk een uitdruk kelijke erkenning van „de hgoge be- tcekenis" van die zending iu een tromt- rede zou zijn opgenomen, heeft zijn oor zaak niét in mindere waardeering van den ijver en «toewijding dier zendelingen en van. het maatschappelijk werk dat zij speciaal in sommige buitenbezittingen lot stand brachten. Maar juist nu tegen woor- •op Java zulk een sterke opleving' merkbaar is van het zelfbewustzijn der mlandsche bevolking, wekt het bij ons groote bezorgdheid, als we uit die opmer king in de troonrede de aankondiging moeten lezen van overheidssteun aan het werkj, om die bevolking te brengen lot een godsdienst dien zij niet wenscht. De minste fout in dien arbeid, zelfs een oogenblik gemis aan tact, kan gevolgen hebben, die ons in Indië ernstige moei lijkheden kunnen bezorgen. De heer ïdenburg had als gouverueur-gëncraal in dal opzicht steeds den rem van het vrij zinnig ministerie dat in Holland bovep liem stond. Nu hij zelf minister van kolo niën werd, is het*te hopen dat hij zich niet door zijn rechtsche ondersteuner? laat drijven tot dingen, waarvan de ge varen gropt zijn. En dan eindelijk nog een vraag, he teekent het niet ïioemen van de uitwer king van, het vrouwenkiesrecht^ dat dit ministerie die zaak geheel wil laten rus ten? Iu dat negatieve kenmerk zou" dan een eigenschap zitten die iu een troon rede van links niet te verwachten zou zijn geweest. Maar omgekeerd is het ook waar dat men rechts zeker niet algemeen legen de uitwerking van dal kiesrecht ïs; BUIIKUIB. »e troonrede. De zitting van de Staten-Generaal is heden door H. M. de -Koningin geopend met, het uitspreken van de volgende troonrede Te midden van U, leden der Staten- Generaal, is het mij een behoefte open lijk uiting te geven aan de zorg en de smart, die de buitengewone nooden wan mijn volk, waarmede ik zonder ophouden medeleef en medegevoel, in mij opwekken. Te grooter is de dankbaarheid, waar mede ik jegens God vervuld hen, nu voor ons land de vrede bewaard bleef. De nog steeds woedende wereldoorlog blijft van ons geheele volk zware offers- ei sclien, die, naar ik vast vertrouw, ook verder bereidwillig zullen worden ge bracht. Niettegenstaande gerezen moeilijkhe den, tengevolge waarvan de .economische toestand een voortdurend" ernstiger ka rakter aanneemt, bleven onze betrekkin gen met alle mogendheden van vriend- schappelijken anrd. De verplichtingen die op een neutralen staat rusten, zal ik met onverouderde nauwgezetheid en vastberadenheid blij ven nakomen. De beproefde eensgezindheid der üatie' geeft mij steun bij mijn onwrikbaar Voor nemen onze onafhankelijkheid tegen iedere aanranding -tot het uiterste td verdedigen. Dit belet niet, dat getracht zal worden de lasleu der mobilisatie zonder vermin dering der weermacht, te verlichten. De voorziening in het, uit de tijdsom standigheden voortvloeiend-^gebrek aan noodzakelijke levensbehoeften blijft het onderwerp van mijn voortdurende zorg. Ik ben er op bedachL de daartqe strek- keilde maatregelen zoo weinig drukkerwh mogelijk le,dcm zijn en te slreven naar zekerheid van de rechten naasl de plich ten der ingezetenen. Reeds thans zal volle aandacht worden geschonken aan de maatregelen, die na den oorlog zoowel hier te lande ids in de koloniën zullon moeten wöVden ge troffen om de zoozeer ontwrichte handel en nijverheid de voorlichting en steun to geven die alsdan zij behoeven. De toestand van 's lands schatkist wordt steeds meer zorgwekkend en vor dert dringend zooveel mogfelijk beper king van uitgaven. Daarnevens zullen ingrijpende •maatregelen tot versterking van de middelen niet kunnen uitblijven. Instelling van een Departement van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen en een ander voor Arbeidsaangelegen heden ligt in mijn voornemen. De uitvoering van het gewijzigd arti kel 192 der Grondwet zal in den geest van bnderling vertrouwden cn toenade ring die de herziening heeft gekenmerkt ten spoedigst^ en met kracht worden ter hand genomen; zonder dat dez'ê uilvoering wordt vertraagd,, zullen, ter wille ran de billijkheid onverwijld de noodige voorstellen worden ingediend tol wegneming van de- steeds toenemen de ongelijkheid iu bezoldiging van open bare en bijzondere onderwijzers. Aan de in 1913 tot stand gekomen Verzekeringswetten zal zfonder vertraging uitvoering worden gegeven; voorstellen tot aanvulling van dip wetten zullen U vervolgens worden gedaan. De opbouw der sociale wetgeving zal worden voortgezet. De regeling der col lectieve arbeidsovereenkomst, zoo wat de publiekrechterlijke, als de privaatrech terlijke zijde betreft, zal worden ter hand genomen. De uitvoering van Waterstaatswerken, daaronder begrepen de drooglegging der Zuiderzee, zal met kracht worden voort gezet en ondernomen. Het ontwerp der Indische begrooting dat U zal worden aangeboden, is dit jaar voor het eerst iu luclië in openbare be handeling voorbereid. De goede verzor ging van de geestelijke en stoffelijke ^be langen der inlandsche bevolking heeft mijn voortdurende aandaeht. Met stipte eerbiediging van de godsdienstige over tuiging der ingezetenen, wordt dankbaar de steun aanvaard, dien het Westersch particulier initiatief biedt en met name de hooge beleekenis erkend van deni arbeid der Christelijke Zending. Tegen diank- en opiiunmisbruik zal de strijd krachtig worden voortgezet. Ruimer deel neming van de ingezetenen aan de be hartiging van de locale belangen en uit breiding vau autonomie en zelfbestuur zullen zoowel de eigen-geaardheid der bevolking lot haar recht doen komen als de vrijwillige saamhoorigheid met het moederland cterken. Deze strekko tot hechten grondslag voor de krachtige eco nomische en utilitaire weermacht waar van de vorming zooveel mogelijk zal worden yoortoezet. In de West-Indische koloniën wordt mede de druk der tijdsomstandigheden gevoeld, naar sterking van haar draag vermogen zal worden gestreefd. Bij liet toenemen der Binnen- en Buitenlandsche moeilijkheden vertrouw, ik des té vaster op uw onverdeelde medewerking. Met de bede,- dat God ons volk in eendracht moge sterken en door de zware tijtlcil tot neicio Oag-sn moge voeren, verklaar ik de gewone zitting der Staten-Generaal geopend. minister van marine Bij kon. besluit Is To. de minister van Oorlog, jhr. G. A A. idling von Geusau eervol ontheven van "het beheer ad interim van het departement van Marine, met dankbetuiging' voor de door hem in deze tien lande bewezen dien sten; 2o. benoemd lol [minister van Ma rine. de vice-admiraal W. Naüdin ten Ca- te, commandant der marine, te Willems oord. luit .-generaal k. eland. Zondag heeft luit.-gieneraal K. Eland oud-minister van oorlog en oud-lid van de Tweede Kamerv te zijllen huize in den Haag onder groóte belangstelling zijn 80sten verjaardag gevierd. Verschillende autoriteiten kwamen per soonlijk den jubilaris geluk wenschen. J. a laan. f Zondagavond is te Bloemendaal op ruim 70-jarigen leeftijd overleden de heer J. A. Laan, sedert 1905 lid der Eer ste Kamer. De lieer Laan was lid der Provinciale Slaten van Noord-Holland en een tijd lang wethouder van de gemeenLe Wormer- veer. Hij exploiteerde olie- en i-ijstmo- lens, was commissaris» der Twéntsche Bankvereeniging en hoofdingeland van het waterschap te Beemster. een nieuwe kamerclub. De Kamerleden Kollhek, Kruvt, Van Ravensteijn en Wijnkoop hebben besloten tol het vormen vau een Kamerclub op den grondslag van het revolutionair so cialisme, met volkomen vrijheid, hij prin- cipieele verschillen aan eigcif inzichten uiting le geven. de droogmaking der zuiderzee en de defensie. De minister van oorlog heeft ter be- sludecring van de eischen, die de defen sie zal stellen in verband met de afslui ting en gedeeltelijke drooglegging van de Zuiderzee, de volgende commissie be noemd luit.-gen. W'. F. Pop, als voorzit ter, generaal-majoor J. L. Stulen; insp. gen, rijkswaterstaat H. .Wortman; kapi tein ter zee W. J. G. Umbgrove; kapt.- luit. lei- zee J. Tissot van Palot; majoor gen. staf G. F. F. Vogel; maj. der artil lerie W. E. van Dam van Isselt, als leden; leapt der genie G. A, Meijer; kapt. gen, staf II. G. Winkelman, als leden, tevens secretarissen. (Hbld.). een vergissing in den verkiezingsuitslag? Men schrijft aan de „N. R. Ct." - Naar mij heden uit betrouwbare bron ter oore kwam, zijn er fouten geslopen in het op'maken der cijfers voor het proces verbaal der in Juli gebonden verkiezingen voor de Tweede Kamer. Het antwoord op een ter bevoegde plaatse- gestelde vraag bevestigde dit ge rucht. Die fouten schuilen in het district Deventer en Enschede. Het stemmen-aanlal een verschil van 2500 wordt genoemd moet den vrijz - dem. ten goede zijn gekomen, ten koste van rechts en van de soc.-democraten. De zaak is in handen van den voorzit ter van het Centraal Stembureau in Pen Haag. Vermoedelijk zal men van. rechts trachten te verkrijgen, dat de Kamer zich incompetent verklaart de geloofsbrieven goed te keuren. NEDERLAND EN DE ÖOBLOG. •Vliegactie. Maandagavond vloog een Duitsch vlieg tuig op slechts een paar honderd meter van de kust te Westkapelle uit de richting van het noorden. Van af de bat terij „Noord" en het wachtschip werd hel druk beschoten. Het koerste zeer laag over het watervlak naar de Belgische kust. Gedurende den "geheelen dag werden af en toe verscheidene vliegtuigen waar genomen. De hamen der inzittenden van de Zon dag bij Zier ik zee gedaalde vliegma chine zijn Mac Mesres, 2e luit. en Mac Donald^le luit. (Canada). Schending der Nederl. o n z ij d i g h e i d. (Officieel). Het ministerie van Buiten landsche Zaken deelt het volgende mede- Op den 27 Augustus j.L te 7Ai. 25 v m. werden aan boord van hel bewakings- vaarluig in de Wielingen, geankerd binnen de territoriale wateren, boven Ne- derlandsch gebied twee Engelsche land- vliegtuigen waargenomen. Zij vlogen op een hoogte van ongeveer 200 M. in Zui delijke richting om vervolgens, ombui gende maar hel noordwesten, over het bewakingsvaartuig heen le vliegen. Toen de vliegtuigen circa 100 M. achter het be wakingsvaartuig waren gekomen, liet één der vliegtuigen onmiddellijk achter elkaar twee bommen vallen. Een bora kwam aan bakboord achter hel schip, op pl. m. 50 M. afstand neer, zonder te ontploffen. De tweede bom k.wam aan stuurboord achter het schip, pp pl. m. 30 M, afstand neer, en ontplofte. Schade aan het be wakings vaart u ig werd hierdoor niet aangericht. Hetzelfde vliegtuig vuurde daarop met een machinegeweer ongeveer 15 schoten af, waardoor het schip niet werd getrof fen. Noodseinen werden niet gegeven^zoo dat van Nederlandsche zijde op .de vlieg tuigen werd geschoten. Het weder was goed, het zicht lichtelijk heiig. Aan Hr. Ms, gezant te Londen is opge dragen bij de Brilsclie Regeering met klem te. protesteeren tegen deze ernstige schen ding der Nederlandsche onzijdigheid. «J Duitschland en onze visscherjj Gemeld wordt de beschieting door een Duitsclie duikboot vau een Ned. logger in de ,vrije vaargeul, zonder dat nochtans schade werd aangericht, en van beschie ting van twTee andere loggers, waarbij de vaartuigen lichte schade aan "het tuig bekwamen. Nu en dan verneemt men den laalsten tijd van in het versperde gebied doo,r duikbobten .gespaarde loggers. Schadeloosstelling voor de loodsboot No. 14. Ter vervanging van de '14 Febr. jOlS bij Westkapelle op een Eugelsclie mijn geloopen Ned. loodsboot» ho. 14 heeft, volgens de „Scheepvaart", de Engelsche regeering een op de werf 3,Gusto" te Hellevoetsluis slaande sleepboot aange kocht ter aanbieding aan onze Regee- ring distributie en productie. Thee in hotels e(nz Het Bureau voor Mededeélingen in zake de Voedselvoorziening meldt. Herhaaldelijk komt hel nog voor, dat in hotels, café's, restaurants, lunch rooms e. d. aan liet publiek thee wordt geschonken. DU is in strijd met het schenkverbod voor thee, dat voor de hierboven bedoelde bedrijven slechts van 15 Juni tot 15 Augustus' 1.1. is opgehe ven geweest. Sinds dien is het weder verboden thee te schenken. Houders van hotels enz. stellen zich dus door het schenken van thee bloot aan cene vervolging wegens overtreding der dis- tributiewet, maar loopen bovendien ge vaar uitgesloten (e worden van de dis tributie van koffie. t Konijnen*. Het verbod tot vervoer en aflevering van lamme konijnen is door den minis ter van Landbouw ingetrokken. Voor handhaving van dat verbod, het welk in het leven werd geroepen om te voorkomen dat de konijnenstapel door te vroegtijdig afslachten zou wor den vernietigd, bestaat geen aanleiding meer, nu door den plaats gehad heb benden belangrijken aanfok van konij nen liet gevaar voor vernietiging van den konijnenstapel is geweken. M üm gs Frsiiinsle. JU ut Vil is fel n gea. Aan den gemeenteraad te Vlis sin gen is een adres gezonden door de S. D. A P., de soc.-dem. Vrouwenclub en den Bond van Ned. onderwijzers, waapn verzocht wordt de subsidie voor het verstrekken van klompen aan school gaande kinderen, welke f 1200 bedraagt, te vrillen verdubbelen, omdat een periode van drie maanden- voor het verstrekken van een paar klompen met te lang is en. het daardoor niet denkbeeldig is; dat leerlingen, die geen klompen ontvangen, de school zullen moeten verzuimen. Uil KVlaleheren, In de Maandag gehouden raadsver gadering van Serooskerke werd uit de drie sollicitanten (de heeren Roelofs. Dreiber en Pot), de heer Pot m. a. s. tot -gemeente-geneesheer benoemd. De heer Dreiber had zijn sollicitatie ingetrok ken wegens benoeming elaers. Wegens plaatsgebrek moest het verslag dezer vergadering lot het volgend num mer worden aangehouden. Distributie te Serooskerke. Donderdag 19 Sept. a.s. van 2—5 uur af halen van kaarsen voor lichtlooze ge bouwen." alsmede voor landbouwbedrij ven met beestiaal bij P. de Visser, A 42. Distributie te Wes t kap el Ie. Bon 11H.G. kaas 20 plus van 16—20 Sept.; bon 97: 1 II.G. kaas (goede soort) van 16—20 Sept. In den ouderdom van 80 jaar is le Arnemuiden overleden de heen S. van Eenennaam, oud-lnirgemeesler. Uit Z uid-Rev e 1 an "d, De Vrijdag gehouden vergadering van den raad der gemeente s Heer ArenJskerke werd door alle leden bijgewoond. De gemcenlebegr.ooting voor 1919 werd aangeboden'. Het verzoek van den Bond van Neder- landscne Onderwijzers inzake regeling sa larisverordening van het onderwijzend personeel werd aangehouden, daar deze verordening voor 1 Januari 1919 moeB worden herzien. Op het verzoek om toezegging eener; bijdrage voor de slichting van een Rust- of Vacnntieoord ten behoeve van ge meenteambtenaren werd' gunstig beschikt. Er werd besloten voor dat doel uit de- gemeentekas f 25 beschikbaar te stellen^ Het verzoek van het Bestuur dep Coöperatieve Vereeuiging voor electrische verlichting te Nieuwdorp tot liet plaatsen, van houten geleidingsmasten werd inge willigd. Na wijziging van de gemeente- begrooting 191S, werd de geincentereke- ning 1917 voorloopig vastgesteld in ont vang op f 54.303.13 en in uilgaaf op f 55'26 j. 12s, alzoo met een nadeelig slot van f 957.99s. De rckeniDg van het Burgerlijk Arm bestuur van 's Heer Arendskerke over 1917 werd vastgesteld in ontvang op f 15.068 416 en in uitgaaf op T 8356.49s, goed slot f 6711 92. Eveneens werd vast gesteld de rekening van hef Groot Arm bestuur Te 's Heer Hendrikskinderen in ontvang ep f 3499.82s en in' uilgaaf op f 2889.19, alzoo met een goed slot van f 610.63s. Ten slotte werden vastgesteld de'ko hieren op "de belasting op de honden, en van den hoofdelijken omslag 1918. Zaterdag werdle's Heer Arends kerke door ""de rijkspolitie een voer. steenkolen aangehouden, die frauduleus; vervoerd werden en bestemd waren vmor, een bewonen- van Heinikenszaiid. De kolen' werden iu beslag genomen. In den nacht van Zondag op Maan dag werd. het gezin van AL de K. te? 's Gravenpo lder gewekt door het', hevig geblaf van den hond. Toen ze op stonden, ging eéö nachtelijk bezoeker ijlings op de vlucht. Het slot der keet bleek geopend, doch gelukkig werd nog niets gemist. Voor eeuigen tijd werd bjj de K. o.a. een fiets gestolen. Bij een landbouwer onder I e r s e k e vervoegde zich iemand, voorgevende sol daat-commies te zijn, tevens botercontro- leur, die een partijtje van 5 pond boter opeischlc legen den door de regeering voor grossiers gestelden prijs, onder voorge ven dat 'dit geschiedde omdat zoo met

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1918 | | pagina 1