HIDDELBIJRGSCHR Maandag 13 December. J**» S* 293. 138° jaargang Deze courant verschijnt d a g e 1 g k s, met uitzondering ran Zon- en Feestdagen. Prgs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor aUe plaatsen in Nederland franco p. p. f 1.25. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Adrertentaên h 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50 elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. ü&- Advertenties vóór één onr te bezorgen. Opiwn sa getuigen. Bij de ie Assen ingestelde vervolging tegen, twee der onderteekenaars van dienslweigeringsmanifesl, dr Louis Bahïer en ds Hugenhotz, ontkenden de- bek'aagden opgeruid te hebben tot dienstweigering Ze hebben slechts van hun eigen gevoelen „getuigd' We kunnen nieL zeggen dat die h jti ding erg syqipatliiek is De termen in dat manifest die tot een vervolging aanleiding garen, luiden als volgt „Voor zoovelen wij ooit tot gewa pende landsverdediging verplicht gerekend zouden worden hopen wij de kracht te bezitten, om alle per soonlijke, rechlstrceksche deelname te weigeren, de kracht om liever ge vangenisstraf te ondergaan ja zelfs gefusilleerd te worden, dan ontrouw te worden aan ons geweten, onze overtuiging of wal wij de hoogste wetten van algemeene mensehe- Bjkheid achten. Voor zoovelen wij, hetzij mannen, hetzij wouwen om onderscheidene redenen, nimmer in de termen van militieplicht zouden vallen, schenken wij toch door deze onde r tee ken i ug onzen zedelijken steun aan hen die op bovengenoem- den grond, elke persoonlijke geweld»- daad in dienst van het militairistaie weigeren, terwijl wjj zouden wen- sclien ten volle in hunne aansprake lijkheid te mogen en te kunnen dce- len Immers wij 'beschouwen weige ring als een der middelen welker samenwerking hel militairisme zal vernietigen, waarbij de persoonlijke dienstweigering groote zedelijke waarde heeft, mede om tot massale dienstweigering te geraken Het lijkt ons erg naïef te meencn dat een dergelijk geschrift louter een per soonlijke „getuigen"' zou wezen, en van geen beteekenis zou zijn voor de daden van een ander. „Ik weet mij vrij van opruienzei dr Bahler. ,,Ik ben te beschaafd om opruiing te plegen „Als er, zoo zei ds'. Hugenliollz in zijn verdediging, mensclien waren geweest die dienst geweigerd zouden hebben, dan zou beklaagde zich daarin hebben verheugd Hij hoopte ook dal andere mensclien ge tuigen zouden van de'nzelfden geest die hem bezielde, doch dal alles moest voort vloeien uil h et geweten van de menschen zelf, niet door aansporing van anderen .Jawel, dat is heel makkelijk gezegd van uit een rustige pastorie. Maar het is toch verre van manmoedig reeds bij voorbaat .alle mede-verantwoordelijkheid af te wij zen voor de handeling van een dienst plichtige, die door die, toezegging van zedelijken steun", over gaal tot hetgeen in dat manifest als' zoo'n bij uitstek hoog staande daad wordt voorgesteld Als lot nu toe niemand dat gedaan heeft, is dit niet dank zij de onderleekenanrs, want ze hebben hun manifest toch zeker nio' .zonder doel bij duizenden verspreid Maar als men ons nu afgescheiden van het al of niet sympathieke van de hou ding dezer beklaagden vraagt of we veel gevaar voor ons land zien in d i t soort dienstweigeraars, dan moeten we ronduit zeggen neen. Zulke idealisten, .die met voorbij zien van alle werkelijk heid.', banden, in „getuigen'' een nut zien, waarvoor ze een martelaarschap over hebben, zijn er altijd geweest, en zuUïnj er altijd blijven, zonder dat er in den, wer- kelijken loop der zaken iels door veran- dert Ze meenen het eerlijk; de nuchter heid van de Hollanders is' 'te algemeen dan dal er veel kwaad door hun getui gen zou worden geslicht; en geen tien strafvervolgingen zuflen hen weerhouden toch telkens weer te getuigen. Het liefst zouden we gezien hebben dat men" die manifest-getuigersi had kun nen laten begaan. We geven toe dat de termen van het manifest rial; èrg bezwaar lijk maakten. Maar wie deze onpractische droomers landverraders' noemt, gebruikt een dik woord voor iets ,dal heusch niet zoo veel beleekent, en miskent bovendien de menschlièvende gedachten, die lot hun optreden leidden 81 N N E N L A N D. TWEEDE KAMER. T ii d c 1 ij k e b e p a 1 i n g e n b e l r e fö' f e u d e het. vervoer en de n o d e.r lage v a,n goederen In de Memorie van Antwoord be- Treffende liet ontwerp bevattende lij delijke bepalingen betreffende liet ver voer en de nederlage van goederenl, doelen de Ministers van Financiën. Landbouw enz., Oorlog en Marioje mede. r aanleiding van den door sommige leden uilgeproken twijfel of de voor opstelde regeling wel noodig is, gege ven dat het hier geldt nabij de grenzen gelegen streken, waar de slaat van be- Jeg is afgekondigd en door hel militair gezag ter wering van smokkelarij ver ordeningen zijn of kunnen worden af gekondigd, dat dé straffen bij de wet van 29 Mei 1899 gesteld op overtre ding dier verordeningen niet zwaar ge noeg zijn om de behoorlijke naleving daarvan te verzekeren Ook wordt de bijkomstige sïraf van verbeurdverklaring gemist, die in dit geval zoo doelmatig Dal door een draadversperring, zelfs indien zij van electrischen, stroom wordt voorzien, het smokkelen niet kan wor den belet, is herhaaldelijk gebleken De vraag of de aanneming van het ontwerp niet kan leiden tol intrekking van den slaat van beleg waar deze is ingevoerd ter wering van smokkelarij' wordt onlkemienld beantwoord Of de totstandkoming der wet zal lei den tot vermindering vanhet aantal uit zettingen van personen uit de in staat ■an beleg verklaarde streken, kan voor af niet met zekerheid worden gezegd. Hél ligt in de bedoeling de scher pere bepalingen betreffende hel ver voer en de nederlage van gocdereqi slechts op bepaalde gedeelten en in dien mogelijk zelfs niet over de volle breedte van het in art 1 aangewezen grondgebied van toepassing te verkla- NEDERLIND EN DE OORLOG. Eie.ren De minister van L. N. en H heeft bepaald, dat van 12 tot en met 18 December 1915 geen consenten voor uit voer van versche eieren, zullen worden afgegeven en dat gedurende genjoemd tijdvak voor den uitvoer van geconser veerde eieren slechts consenten kunnen worden verstrekt voor zoover betreft partijen van die geconserveerde eieren vaar van naar het oordeel van de Rijks commissie van toezicht op de Eierver- eeniging is gebleken, dat zij niet noodig zijn voor binnenlandsch verbruik Uit Stad en Provincie, Uit Middelburg. Ingekomen bij den lieer Herman Boasson penningmeester van het steun comité te Middelburg sedert de ro erige opgave van personeel N. V „De Automaat" f 5; mej. E D. v d B te O., f 25; maandelijksche bijdrage gebr O., f 2 50; id. mevr F B S, f t; id familie P., f 5; id. J F F B f 1; we- kciijkschc bijdrage week 2 December f 137.85 Voor de 69e uitkeering aan le fa milie voor militairen en aan werkeloozen was noodig f 400.50 Op de Vrijdag 1.1 te Mi d d e 1- burg gehouden vergadering van de provinciale Zeeuwsche vereeniging tot be strijding der tuberculose is tot bestuurs lid gekozen de heer J II. Blum Je Aagte- kerke Door hel Zecuwsch-Vlaams'ch Boe kenfonds, voorzitter mr. P Dieleman, en secretaresse Mej J v d Feen, beiden te Middelburg zijn door bemiddeling van de Belgische vakvereeniging le Vlissin- gen, verzonden aan de Belgische Siolda- i het front, meer dan 1000 boekon, welke zijn ingezampld door verschillen de corporation, geefsters en gevers Be halve met deze boeken werd het fonds ook verblijd met aanzienlijke giften, voor welke som door hel fonds te 's-Graveu- hage circa 500 nieuwe boclcen op aller lei gebied werden gekocht, die even eens een bestemming voor de hierboven genoemde 'soldaten vonden Mr P Dieleman, zond uit eigen midde len aan de Belgische soldaten aan het front 10.000 sigaren, welkes zeer zeker, als een doelmatig Kerstgeschenk, dezen van harte welkom zullen zijn Uit Vlisslngea. - Door den heer dr A Slaverman, lid van den gemeenteraad, is bij den raad ?en voorstel ingediend, om aan gemeente werklieden en ambtenaren met een jaar- lijksch inkomen van ten hoogste f 1000 een duurtetoeslag toe fe kennen, volgens *5fen door den heer Silverman over le leggen schaal. Kostwinners worden gelijk gesteld met gezinshoofden Door de Christelijke zangvereenigiag „Hosanna" te V Lis singen is aan het steuncomité aldaar f 80.71® afgedra gen, zijnde 't batig saldo van een door die vereeniging gegeven uitvoering Ut 1 Wal cli eren. Te Westkapelle iS 250 M bezuiden den ijzeren vuurtoren een Duitsche mijd aangespoeld Te Do mburg is Zaterdag aan gespoeld een nieuw schardijnnct met lo •- bchoorend klein en groot touwwerk (re pen, kabels). Het vertegenwoordigt een groote waarde. Kexiteekenen van herkomst zijn erniet aan le vinden Het is door den strand vonder in bewaring genomen Uit Zuid-Bevelan ct. Het te Ni s Se zeer populair gewar den jachtgezelschap (bestaande uit Rotter- damsehe heeren) heeft de schooljeugd be dacht door een royale tractatie en de dia conie door een flinke gift. De heeren heb ber. de eigenaardige gewoonte vooriedc- rer geschoten haas drie stuivers aan de Ned. Herv diaconie af le staan Verder krijgen alle groote en kleitie boeren', een haas cadeau, gelijk ook vele bur gers in de gemeente Wildstrooperij komt thans weinig meer voor en wordt gemin acht. e In de Vrijdag gehouden gemeente raadsvergadering te W a arde werden lot leden van de commissie tot wering van schoolverzuim, wegens het bedanken van de drie raadsleden Bal, Blok en Mol, gekozen, de heeren Jan Bom, A Won- dergem en Ms. Westslrate Het minimum van den hoofdelijken om slag werd verhoogd tot f 2500. Aan den gemeentewerker F. Leveijn werd eervol ontslag verleend, terwijl be sloten werd eene oproeping te doen voor eenen gemeentewerker tegen een salaris van f 450. Een verzoek van het bestuur van de afd. Oosten van Zuid-Beveland van den bond van Nederlandsche onderwijzers, om met het oog op de dure tijden etc het sa laris van het onderwijzend personeel te willen verhoogen, werd voor kennisgeving aangenomen. Uit Zeeuwsch-Vlaan deren O. D. Door den heer L. T van Hasselt, lid van den gemeenteraad te Neuzen, is bericht, dal hij geen gevolg zal geven aan dc uitnoodiging der lib. kiesvereeniging om zijn mandaat ter beschikking der kie zers te stellen o Uit Z e e u w s c h-V 1 a a n d e r e n W.D Voor een eivolle zaal gaf Zaterdag avond de zangvereeniging „Vooruil" van N i e u w v 1 i o t haar jaarlijksche win- teruitvoering. Dc nummers werden goed gezongen en ook de slrijkmuziek die ter afwisseling der zangnummers werd ten gehoorc gebracht, voldeed zeer goed Een woord van-lof voor den ijverigen di recteur is hier wel op zijn plaats. Na afwerking van het programma sloot een gezellig bal deze uitvoering DE TOEKOMSTIGE VREDE. Zaterdagavond trad in het lokaal Bu lling te VI is sin gen als spreker op de heer F. W N. Hugenliollz, lid van de Tweede Kamer, met-liet onderwerp ..De toekomstige vredeDc beide voorzalen waren geheel met belangstellenden ge vuld. i den aanvang van zijn rede sohil- deide spreker in felle kleuren het leed da' dc huidige oorlog teweeg hoeft ge bracht, de duurte in ons eigen land, de groote financieele lasten die ons worden opgelegd, de belemmering van 't oplo?- scu van sociale vraagstukken. De arbeidersklasse snakt naar vrele in de hoop en verwachting dat de inter nationale weer zal herleven. Niet dat ze dood is Sommigen zouden dat wille De internationale is die organisatie over de geheele wereld, die opgebouwd is om het internationale kapitalisme te be strijden Zoo lang dit laatste bestaat blijft ook hel middel om 't te bestrijden "Wel is een deel er van meegezogen in t zog van dezen kapilalislïSchen oorlog, 't Is al le dwaas om te meenen, dat wij in N dei land er iets aan doen kunnen Vroeger hpbben de soc Dem wel eens gedacht, dat ze zoo machtig waren Jat ze een oorlog zouden weten le voorko men. 'oen jaren geleden in den Balkan de porlog dreigde, toen was 't de arbei dersklasse, die hem wist le voorkomen Nu echter hebben we het hoofd moeten buigen, we kunnen niets doen lil den beginne leek hel dat de storm van verontwaardiging een spoedig einde zou verzekeren. Maar dat denkbeeld heeft men spoedig laten varen Zooals men aan ailes gewend raakt, zoo ging 'l ook hier, de tijdingen schokken niet meer zoo als een jaar terug Wij zetten ons publiek leven voort, amuseeren ons, en wat erger velen slaan er een slaatje uit en varen er wel bijBij de zujlken is ;de verontwaar diging al gauw geweken en de duiten- b fopperij gebeurt in ons land op groote schaal. Dezulken begrijpen niet, hoe zij de veiligheid van t land in gevaar brengen, al is er geen tractaat, dat den smokkel handel verbiedt. Velen vroeger met groot vertoon van braafheid, hebben er nu lak aan en maken winst op winst In een algemeene volksverontwaardi- ging ziet spreker geen heil meer. Gingen er ons in mengen, dan zouden wij ons allicht stellen aan den kant van dien- gene, die op t slagveld de meeste voor- deelen heeft behaald De Centrale mo gendheden zouden de wetten voorschrij ven en dat zou gaan ten koste van België en Servië en een deel van Frankrijk Daarom is 't nu 'de tijd niet aan te dringen op vrede, op een spoedigen vre de, inaar wel te streven naar een duurza- zamen vrede. 'I Is dus zaak le zorgen, dat als deze oorlog eenmaal ten einde is het vuur niet weder ontbrandt. Met de vraag, hoe "dat mogelijk is hebben verschillende groepen van men sclien zfefi bezig ge'houden Tiet eerst de soc. democraten op de congressen n Kopenhagen en Bern en later in Weenen en Londen Later hielden de proletarische vrouwen haar wereldcongres, waarop volgde dal der burgerlijke vrouwen met tot slot de Anti-Oorlogsfraad. Merkwaardig is T dat op al die bijeen komsten vrijwel 't zelfde programma is aangenomen en ongeveer dezelfde ver langens zijn geuit Dc lieer Hugenliollz besprak daarna de punten van 'l programma van Kopenlia- o Geen annexatie, maar zclfbeshik- kingsrechl "voor Iedere natie, d w. z. dal bij het sluiten van den vrede ver overd grondgebied weer wordt terug-» gegeven, zoodal België en Polen plet onttrokken worden aaiï hun nationaliteit Dc ondervinding toch heeft geleerd, dat het niet voldoen aan deze voorwaarde de kiem legt voor een volgenden oorlog ,1870 Elzas-Lolharjngen). Wint dan wordt direct de gedachte aan weerwraak geho on Misschien hadden de soc.-dem dal uurtje in Frankrijk wel luimden lilflxr.- schen, als Rusland 'L niet aangeblazen had Bleef België bij Duitschland dan zou ho\fendien de strijd der arbeidersklasse legen de bezittende klasse op den achter grond geschoven worden door den strijd an do geheele bevolking legen Duitsch land 2o Dit punt betreft de diplomatie, t buiteuiaiidsch beleid, dat rlc soc - dem willen ontdoen van alle geheimzin nigheid, die er aan vevlvonden, is Een oorlog wordt wel niet veroorzaakt door gezanten, maar wet wordt door hun wer ken een oorlog verhaast Verder willen zij, dat het volk zich mee uitspreke en dal bet verklaren van oorlog niet blijft be rusten bij een enkele(n) man of vrouw. Het volk wil den oorlog niet. En al zegt men dan kijk'eens njaar Frankrijk, hoe oorlogszuchtig de bevolking daar is, dan antwoordt spreker daarop, dal die stemming pas gekome.n is, nadat de haat was gezaaid De volksvertegenwoordiging moet in deze zaak worden gekend Onze regeering zóu met de leiders van onze 7 partijen kunn"ii ernforceren of er zou voor zulke zakt n een blijvende commissie uil de Kamerleden kunnen opgericht worden Over dc mobilisatie zou b v. lezer dagen zeer gevoeglijk kunnen gesproken wor den 3o. Hel derde programpunt hehelot de scheidsrechterlijke oplossing van geschil len tusschen de volkeren, dus arbitrage. We' is de tijd om met zulke voorstellen te komen niet erg gustig, juist nu, nu ver schillende verdragen met voeten zijn ge treden en men de waarde van. verdragen niet meer erkent Toch moet het dien kant óp en moet de tijd van ruw geweld lal hel verleden gaan beaooren 4o Het vierde punt is het punt, dat ac soc.-dem het meest bekoort, nl de strijd tegen hel mililairisme. omdat wan neer 'l in actie is, dood en verderf zaait of geaurende den tijd, dal T zich voor bereidt duizenden jonge menschen aan nuttigen arbeid onttrekt. De arbeidersbeweging ondervindt tel kens weer den loodzware» druk er van. en bovendien vreet hel 't geld op, noo dig voor sociale maatregelen Het militairisme, de premie tot den vrede, zooals sommigen beweren, is de oorzaak geworden tot dezen oorlog. Wa ren er geen legers en vloten' geweesi, dan was ook de oorlog achterwege geble ven. Men zou moeten beginnen met ge leidelijke wapen verminde ring en over moeten gaan tot stabilisatie der oorlogs uitgaven, d. w z. op een vredescongres zou voor elk land uitgemaakt moeten worden, hoe groot de post oorlogskos ten zou mogen zijn. Elk jaar zou dat bedrag lager moeten zijn, zoodat men ten slotte over de geheele wereld rot afschaffing van leger en vloot kwam Vele kapitalisten hebben dit program ma van Kopenhagen onderschreven. Sommigen noemen t huichelaars, want kapitalisten, zeggen zij, willen juist den oorlog. Spreker wees op de duizenden zonen van kapitalisten die op 't oogen- blik aan l front staan ep hij vroeg allen in gemoede af, of werkelijk hun ouders hen met vreugde zien vertrekken en den dood in de armen voeren Of ook zij geen tranen storten, als 't doodsbe richt van hun kihd ontvangen wordt, of zij dan ook den oorlog niet nel zoo gauw vervloeken als ieder arbeider Neen, 't is heel iets anders. Het kapitalisme benut de arbeids krachten om winsten te maken, die be- haald wamden door minder loon te be talen aan den arbeider, dan de waarde bedraagt van hetgeen deze voortbrengt Diezelfde kapitalisten moeien echter aan die arbeiders de grondstoffen verkoopen en daarom loopt het kapitalisme- telkens vast. Men zoekt dan naar njeuwe afzetge bieden Dat gebeurt in elk land dat industrie heeft Doch bij dat zoeken Tiaar nieuwe afzetgebieden komt men dikwijls met elkaar in botsing Zoo wordt de expansiepolitiek een oorzaak, dat men zicli gaat wapenen Dit laatste nu zou niet noodig zijn als men deed zooals op handelsgebied meermalen voorkomt, dat tusschen verschillende maatschappijen een overeenkomst gesloten wordt, een trust gevormd, als bleek, dat pogingen om elkaar uit te. putten, faalden Ook bovenstaand geval moesiep le ger en ol niet ten dienste staan van 't kapita lisme óm de expansiepolitiek te kunnen doorvoeren, maar zou gezochtmoeten worden naar een betere internationale verstandhouding. Volgons spreker s meenhig zal alleen dan hiervan iels terecht kunnen komen, als- de oorlog eindigt, zonder dat een van de partijen wint, als dus heide par tijen door uilputting tot vrede worden gedwongen. Hij gelooft, dat 't daar heen gaat, want deze oorlog is er een van mislukkingen Goddank, zegt hij. dat 't zoo geloopen is en hij hoopt dal men aan het eipjd als •a man erkennen zal. dat 't mililairisme fiasco geleden beeft Alles is er in dc verschillende landen aan opgeofferd en mei leege handen zullen de aanvoerders tliuis komen Niets zal behaald of berecht zijn, niettegenstaande de enorme kosten en de tallooze verliezen aan men'schen- le vens Spreker noemt zijn standpunt het. zui vere neutrale standpunt Wie zich non der kant van Engeland schaart, weuseht in plaats van 't Duitsche militairisme hot Fi'.gelsche nnrinisme en imperialisme, wat evenveel kwaad doet Wij moeten ho pen. dat heide elkaar verslinden, daar hl- teen vaart de mcnschhcid wel bij IIe| slot van de rede was oen betoog dat bij elke groote actie dc Soc -Dem - Partij de drijfveer was, da! in den socia- lïslisehen toekomststaat geen winstbejag meer tot oorlogen zou voeren Nadat een in de zaal vertoevend Fn- gelsrhnian mr F T Hoistings, die 20 jaar in België heeft gewoond »n op uil- noodiging van don Belg. soc leider Fan. v tl. Velden in Engeland gelden heeft ingezameld voor de arme Belgen in ons landt een bemoedigend woord tot de aan wezige Belgen had gesproken, meldde zich als debater aan de heer v. d. Broek een Belg. die zijn verwondering er over uitsprak, dal de spreker Van den avond

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1915 | | pagina 1