HlliDËLBUKGSGHE COURANT
H" 291.
188* jaargang
1913
Vrijdag
10 December.
Kameroverzicht.
Slnnenianü.
Uil Stad ss Provincie.
Deze courant verschijnt d g e 1 g k s, met uitsondering v*n Zon-~en Feestdag».
Prgs per kwartaal, zoowel roor Middelburg als roor alle plaatsen in
Nederland franco p. p. f 1.25.
Afzonderlijke nummers kosten 5 oent.
i k 20 cent per regel* Bg abonnement reel lager. Geboorte-, dood» ea
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen Tan 1—7 regels f 1.50
•Ike regel meer 20 «ent. Reclames 40 «ent per regel. Groote letters naar de plaats
die sij innemen.
SS»-" Advertentie» vóór één mn* te bezorgen.
Bij deze Courant behoort een Bijvoegsel.
Tweede Kamer.
Zitling van Donderdag
Toen de rede van den Minister Gort
van der Linden, waarvan wij in het
bijvoegsel een uitvoerig overzicht geven,
geëindigd was, klonken bravo's' in. de Ka
mer. Twee en een half uur was de Minist-
ter aan het woord geweest en met volle
aandacht heeft de Kamer geluisterd naai
de woorden van dezen staatsman die
telkens weer treft door zijn nobele wijs
heid, door zijn afkeer van politiek winst
bejag, en die in zijn rede zich hóóg vei\
hief boven de vaak kleinzielige kritiek
door zijn idealistisch vertrouwen in liet
goede in <ïe menschen.
Het voor den polilieken toestand wel
licht meesl kenmerkend en meest be-
teekenende punt der rede was zijn verkla
ring dal het Kabinet zoolang het althans
van Koningin en Stalen-Generaal het ver
trouwen geniet, niet zal aftreden wegens
het echec van een voorstel.
Daarmee wordt ineens een zuiverheid
in de politieke atmosfeer gebracht, die
slechts len goede kan leiden. Want juist
de steeds aanwezige bijgedachte, dat
in dezen lijd een aftreden van het
Kabinet een ramp zou kunnen worden,
maakte een zuivere beschouwing van het
voorgestelde niet mogelijk.
Die toezegging getuigt ook alweer van
hooge opvattingen. Want er spreekt een
weigering uit om de omstandigheden te
gebruiken ter doordrijving van maatre
gelen
Maai-, zoo voegde de premier er aan
toe, dit geldt niet voor de individueel©
Ministers, die ieder voor zich uit te
maken hebben in hoever zijn verantwoor
delijkheid meebrengt, aan te blijven.
Dal hij daarmee in hel bijzonder op
Minister Treub doelde, was dui
delijk, en het werd geheel klaar toen
deze minister jaa de pauze in een rede
ook van twee en een half uur, zi\r\ stand
punt nader aanduidde.
Het belangrijkst daaruit was zijn mee-
deeling dat hij bereid was tot de conces
sie om de behandeling der Grondslagen-
wet uit te stellen, mits er tijdig zooveel
van zijn belasting-ontwerpen zullen wor
den behandeld, dat hij op een vermeer
dering van 30 millioen inkomsten kan
rekenen.
Ten opzichte van de vraag in hoeverre
de behandeling der belasting-voorstellen
schade zou kunnen doen aan de grondwets
herziening, sloot de Minister zich aan bij
de rede van den premier De Minister
zou niet alleen betreuren als de grond
wetsherziening in hei gedrang kwam,
wanl hij is steeds voorstander geweest
van algemeen kiesrecht en van de paci
ficatie op onderwijsgebied Daarom was
hij ook voor de schoohvel-Mackay Mócht
de Minister bemerken, dal de belasting-
ontwerpen worden gebruikt als een. stok
tusschen de beenen van de grondwets
herziening, dan zou de Minister zich met
zijn belastingontwerpen terugtrekken
Komt de Kamer tot de conclusie,
dal dé belastingvoorstellen niet voorliet
einde van dit zittingjaar hier kunnen
worden behandeld, dan zal de regee
ring moeten komen met voorstellen; tot
tijdelijke dekking. Wat dat voor hem, den
Minister beteekenen zal, is zeer duide
lijk. Hel zal 'beteekenen, dat al zijn werk
op financieel en sociaal gebied geduren
de den levensduur van dit kabinet in
de archieven zon worden opgeborgen.
Hier is een nuance tusschen. het ka
binet en den Minister van Financiën. Het
kabinet is even verantwoordelijk als de Mi
nister van Finaïilciën dal men niet door
gaat met zulke groote tekorten.
Maar het Kabinet weet ook, dat de
Minister van Financiën voorstellen heeft
gedaan lot blijvende dekking. Het Kabi
net zou het liefst zien, dat de voor
stellen wel werden. Maar de wijze waar
op die tekorten zullen gedekt worden
is niet zoo zeer een zaak van het ge-
lieele Kabinet. Hel kan genoegen ne
men met een tijdelijke dekking als de
Grondwetsherziening maar tot stanjd
komt,
Men heeft in en buiten; de Kamer ge
zegd, dat de Minister niet moet ramme
len met zijn portefeuille en dat het
een zeer ongewone wijze van doen was
dadelijk buiten de Kamer bij het indie
nen der belastingvoorstellen de 'porte-
fenillc'quaestie te stellen.
Spr. is het volkomen daarmee eens.
Plaatsgebrek noopt ons zeer kort te
zijn over de avondzitting. Veel belangrijks
is daar trouwens niet voorgevallen. De
arlikelgewijze behandeling van de be
grooting van justitie leidde tot opmerkin
gen op verschillende punten, waarna die
begrooting z. h. s. werd goedgekeurd
En toen begon de behandeling van
de begrooting van buitenlandsche zaken
met een rede van den heer Knobel,
die o. a. in overweging gaf niet met alie
meedeelingen te wachten tot de verschij
ning van het Oranje-boek.
dat is ongewoon Maar is de finanici-
eele toestand waaronder we leven niet
even ongewoon'? Wanfneer men dien toe
stand nagaat, verwijte men -den, minis
ter niet excentriciteit, als hij der Kamer
duidelijk zegt waar liet op staal.
Dc heer Lohman- „Maar waarom
tooet dan ook de ouderdomsrente gereed
zijn? Als u dan weggaat, Icrijgen we er
de schuld van, dat zij er niet gekomen
De Minister- ,Ik ^begrijp uw agi
tatie niet De ouderdomswet is de eenïge
wet, die in staat van wijzen is eq dient
ton spoedigste behandeld te worden ep
dat kan zonder bezwaar v'óór de behan
deling der belastingvoorstellen geschie
den. De heer Lohman heeft gezegd, of
er van de mei spoed bestelde ontwer
pen iets terecht komt, gaat ons niet a
Dat lean een veteraan als hij niet mee-
nen. De Regeering heeft met den mees
ten spoed de belastingontwerpen inge-
gediend om liet tekort te dekken. De
verantwoordelijkheid voor 'de niet-bev
handeling daarvan rust op de Kamer,
niet op de Regeering.
De heer Van Vuuren: „Maar hoe
moet de Kamer dan beslissen?"
De Minister: Dat moet de Kamer
zelf weten. In elk geval er is „periculum
in mora
Blijkens een daarop volgende meedee-
ling van den Voorzitter zal daarover
een voorstel van de Centrale commissie
bomen
Vandaag komt de Minister van Land
bouw aan het woord.
1>E ARRESTATIE VAX DEN HEER
SCII6DER.
De Londensche bladen publiceer en de
volgende verklaring van de correspon
denten te Londen van Nederlandsche
bladen
„De ondergeleekenden, Londensche
correspondenten van< Hollandsche cou
ranten prolesteeren erulstig tegen de be
schuldigingen, die de heer Van der Veer
correspondent van het Amstcrdamsche
dagblad „De Telegraaf' te Londen, in
Uwe uitgave (Daily Mail) van heden
richt tot ide TVederlandsche Regee
ring, de Nederlandsche Overzee-Trust
en de Nederlandsche dagbladpers.
Elk dezer beschuldigingen is geheel
en al onglegrond.
Dat de Engelsche Regeering of eenig
andere zich zou inlaten met de recht
spraak van een ouafhankeïijken en sou-
vereinen staat ten gulste van ben be
schuldigd burger van dien staal, is na
tuurlijk ondenkbaar'.
Dr. P. Geill, Londensch correspon
dent der N. Rolt. Crl. E W. De Jong,
idem Alg. Handelsblad, J. H Van Stuwe
idem Het Nieuws. C. Thieme, idem De
Nieuwe Courant.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
N e d e r 1 a n d s*c h c w e r k 1 i e de n in
E n ge 1 and.
Aan de Nieuwe Ct. wordt gemeld
Volgens berichten uit Engeland zijn
alle Nederlandsche en Belgische werk
lieden, werkzaam bij den munitie-aanl-
maak aan de fabrieken van Vickers Ltd.,
in het graafschap Kent, eenige dagen, ge
leden ontslagen De reden; wordt nog niet
bekend gemaakt.
De Hollandsche werklieden zijn voor
het grootste gedeelte pas eenige maanden
geleden aangenomen^ zdógenaamd voor
werkzaamheid aan automobielfabrieken.
Zij hebben gedeeltelijk weer werk ge
vonden aan ander,fabrieken, doch niet
tegen hel vroegere loon Een klein ge-
deelte zal misschien trachten naar' Ne
derland terug te keeren.
Uit Middelburg.
Door het bestuur v.id de afdeeliug
Middelburg van den R. K. Middenstands
bond «de Hanze" is aan den Raad een adres
gezonden, waarin in verband met het op
richten der regeeriiigscommissie voor de
middenatandscrediet gevraagd wordt de
mogelijkheid t» overwegen ot ook hier de
gemeente geheel of ten deele de 45 pet /an
de borgstelling voor haar rekening kan
nemen, die overblijft van de 55 pet. waar
voor de staat ziqh borg stelt.
Door het departement. «Middelburg'
dor Maatschappij van Nijverheid zijn in
samenwerking oiet het Koloniaal Instituut
te Amsterdam twee lezingen georganiseerd
te houden op Dinsdag 14 December 1915
onderwerp de Molukken, eo Vrijdag 14
Januari 1916 onderwerp een schets van
Suriname, opgeluisterd met vele lichtbeelden.
Het is de bedoeling van het Koloniaal
Instituut 6n het departement, dat deze voor
drachten zooveel moge'ijk worden bijgewoond
door de personen welke in 't bijzonder in
onze koloniën belangstellen en uit hoofde
van hun ambt daarover meerdere kennis
kunnen verspreiden.
Het zal dan ook op prijs worden gesteld
indien leeraren, onderwijzers en onder
wijzeressen deze voordrachtavonden zouden
bezoeken. Er zijn daartoe kosteloos toe
gangskaarten verkrijgbaar ten huize van den
heer H. C Ghijsen Burg 9/10 op Maandag
13 Dec. h i. na 7 uur des avonds.
De politie deed hedenochtend een inval
in een woning aan den Sleeperssingel alhier
ten einde een daar vertoevenden man te
arresteeren, die nog 6 maanden gev. strafte
goed had, doch na zijn veroordeeling naar
België was uitgeweken en sedert, eenige
igen was teruggekeerd.
Bij de komst der politie vluchtte hij over
een schutting; de politie klom daar echter
ook over heen en vond den man in een loodsje.
Onder de belangstelling van een talrijk
publiek werd hij naar de gevangenis ge
bracht.
Uit Vlisslngen.
Gisteren zijn 104 Duitsche geïnter
neerde burgers, die uit de kampen in En
geland ontslagen waren, met de mailboot
te Vlisflingsn aangekomen om met den
trein van 6.10 naar Goch door te reizen.
Blijkens het verslag over het afgeloo-
pen boekjaar was de omzet van de coöp.
ver. de «Broederdand» te Vlissingen
dit jaar heel wat hooger dan het vorige.
Voor de bakkerij bedroeg die f 90 931.20
en voor den winkel 93.833 78 of een totale
vermeerdering vun f 48.483.96 De stijging
in prijs van vele artikelen is daaraan van
zelf niet vreemd.
Het ledentsl ging met 117 vooruit en
bedraagt nu 896. Op Souburg bedraagt
het 131.
Uit het ziekenfonds, afd. bakkerij, werd
.n 75 leden met een totaal van 462 dagen
gratis brood verstrekt tot eeu bedrag van
f 412.09®. Het saldo van dit fonds was op
31 Oct. 11. 465.42.
Uit het ziekenfonds, afd. winkel, werd
aan 72 leden gedurende 701 dagen gratis
waren verstrekt tot een bedrag van 300.95.
Het saldo van dit fonds was op 31 Oct.
1.1. j 622.99'.
Uit 't overlijdenfonds, afd. bakkerij, zijn
2 uitkeeringen geschied tot een gezamenlijk
bedrag van f 16 10.
Het saldo van dit fonds was op 31 Oct.
1.1. 2496 42. Dezelfde twee leden ontvin
gen uit het ziekenfonds van den winkel
winkelwaren tot een bedrag van 13.67;
Het saldo van dat fonds was op 31 Oct.
983.28'.
Het zieken- en pensioenfonds voor het
personeel heeft niet zoo gunstig gewerkt als
vorige jaren, f 315 is moeten worden uit
gekeerd Saldo per 31 Oct. '2021.16.
Aan 't verslag ontleenen wij ten slotte
nog de volgende cijfers. Bruto winst bak
kerij 23037.58 Zuivere winst f 9975.70'.
Bruto winst winkvl f 12492.90, zuivere
winst 4703.52. Ter beschikking der leden
12917.54' of 7 pet. dividond.
UI.Wtlch'eren.
Door de politie te Koudekerke is bij
een herbergier te Schiedam een rijwiel ii
beslag genomen dat bij dtn rijwielhandelaar
R. te Koudekerke was ontvreemd.
De militair, die met verlot was geweest
en het rijwiel daar achter gelaten had, heeft
bekend en is in arrest gesteld.
Uit Zuid-Beveland.
Gisteravond gaf de Kon. erkende
Tooneelvereeuiging «Onderling Kunstgenot"
te G o e s in de schouwburgzaal „De Prins
van Oranje" een uit voering van «Broeders
Vrijmetselaars", een blijspel in drie bedrijven
van Carl Laufs.
Voor een geheel gevulde zaal werd op
vlotte, aantrekkelijke wijze gespeel! en
meermalen daverde de zaal van het lachen.
Alle medewerkenden, zoowel dames als
heeren, verdienden een woord|van lof, in het
bijzender mej. H. P. S. als Barbara,
huishoudster bij Broks.
Hoewel den katholieken door de geeste
lijkheid verboden was, dit z.g. perverse stuk
te gaan zien, waren zeei veel katholieken in
de zaal aanwezig.
Tueschen de bedrijven, zorgde een hier
verblijvende Belg, de heer Van den Linde,
voor uitstekende pianomuziek.
Donderdag trad voor de rederijkers
kamer „Nieuw Leven" te Krabbend ij ke
op de heer Henri Dekking, de bekwame
litterator uit Rotterdam. Zeer kunstvol
droeg hij voor «Cyrano d9 Bergerac,"
drama van Edmond Rostand, metrisch ver
taald door H. Dekking„In 't cachot
klucht van E. Eckstein en „Nicolaas Beets'
feest" van Ia. van Renues, welke nummers
zeer in den smaak vielen bij het talrijk
opgekomen publiek.
In de Woensdagavond te Hoede-
kenskerke gehouden algemeene verga
dering van de vereenigiüg het «Groene
Kruis" werd de heer A. Oele als bestuurslid
herkozen.
Besloten werd over te gaan tot aanschaf
fing van een electriseer machine.
Zij die nood gedwongen lid der vereeni-
ging wenschen te worden, zullen in het
ervolg voor het ee ste jaar f '2.50 contri
butie hebben te betalen.
Uit Tholen.
Twee verpleegden uit het Oude Mannen
huis te Steenbergen waren Donderdag op
stap gegaan naar Bergen op Zoom, waar ze
al hun opgespaarde centen aan'^god Bacchus
offerden. Eenigszins onder den indruk van
feestroes misten ze in Halsteren den
weg naar huis en sloegen den weg naar
T h o 1 e n in. Door de duisternis en hun
benevelde zinnen misleid, liepen ze, onge
veer om half zes, daar ze geen water daar
wisten, bij het Tboolsche veer pardoes in
de Eendracht. Door bet geroep om hulp
naar buiten gelokt, gelukte het den veei-
knecht beide drenkelingen behouden aan wal
te brengen. Een der oudjes was geheel
buiten westen en had bet uitstapje bijna
met den dood bekocht. De man, die weigerde
droge kleeren aan te trekken, vertelde niet
minder dan 30 borrels te hebben genuttigd
In het veerhuis konden de stumpers een
weinig op verhaal komen, terwijl ze later
per uit Steenbergen ontboden rytuig naar
het gesticht werden teruggebracht.
Donderdag avond brak te Thoien in de
Keuken van den heer Ph. Siikko brand uit
doordat de vlam van het petroleumstel in
een pot vet sloeg Het zoontje van S. ont
dekte den brand en het gelukte na veel
moeite dezen met emmers water en doeken te
blnsschen. In de keuken is veel bedorven
en alle rnifen zijn gesprongen door de hitte.
Gelukkig dat de brand geen vijf minuten
later was ontdekt. De vlammen hadden
den winkel reeds bereikt en de daar voor
handen terpentijn en olie zouden een mooi
vuurtje hebben gestookt. Huis en inboedel
zijn verzekerd tegen brandschade.
Voor het departement Tholen van de
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen trad
Woensdagavond op de heer Joh. W. Broe-
delet. met een 7-tal voordrachten, meest
alle van den heer B. zelf.
De voordrachten vielen zeer iu den smaak
van het aanwezige publiek. Dit is de eerste
Nuts avond die dezen winter winter hier
Uit Zeeuwsch-Vlaan deren O. D.
Te H e n g sjt d ij k is over de Haal
de waterleiding voor verschillende polders
naar de Schelde eene oetonbrug voor
de tram, die evenwel pas over een paar
weken in gebrnik kan worden genomeD.
Daarom is er door den aannemer een
noodbrug naast gelegd, om het materialen-
Tervoer niet te moeten staken.
De afvoer van het water is echter zoozeer
daardoor belemmerd, dat er ernstig over
werd gsklaagd.
In eene spoedeischende vergadering op
heden besloot het polder bestuu den aan
nemer te doen |weten, dat hij onverwijld
moet overgaan tot uitdieping hij di-ze brug
gen, en hij op eerste an zegging van het
b/stunr do noolbiug dade:ijk mo t op$
mimen.
Gisteren 8 December had op de tram
lijn te Z a a m s I a g een ongeval plaats, dat
betrekkelijk nog goed afliep. Onder het
rijdeu van da tram sloeg een ledige zand
wegen om, terwijl zich d ïarop vele werk
lieden bevonden. Eeu v-n ben geraakte er
on Ier en bezeerde zich ernstig aan het
bootd. De overige inzittmden bekwamen
geen letsel. I)e machinist was met de overige
wagens to' nabij Zaamslag doorggereden.
Na voorlonpiv verbonden te zijn, werd de
gekwetste per rij'ütg naar buis ve voerd.
Gezien het aautal personen dat zich in den
wagen bevond, had het. ongeluk zeur groot
kunnen zijn
Najaarszitting der ProY Staten.
.Vervolg van het Bijvoegsel
Aan de orde is de kwestie van de
spoorwegmaatschappij Zuid-Beveland Het
daarover uitgebracht afdeelingsverslag
vindt men in hel Bijvoegsel.
Beraadslagingen.
De heer Daveltot ziet by de be
schouwing van het uitgewerkte plan. dat
de bezwaren tegen het niet aandoen
der havens, vrijwel ondervangen, zijn,
doordat de spoor binnendijks de haven^
zoo dicht mogelijk nadert, terwijl spr de
verzekering heeft gekregen, dat de S S.
genegen zou zijn liet overbrengen van
goederen over de dijken zooveel mogelijk
te vergemakkelijken. Spreker beveelt
dringend hel aannemen van dit voorstel
aan, en waarschuwt legen amendemen
ten die voor de S S. onaannemelijk zou
den zijn.
De heer Fr u ij t i e r is voorstander van
uitbreiding van verkeerswegen, doch kan
niet inzien, dat met dit voorstel de be
langen van Z.-Beveland zoo bijzonder be
hartigd zijn. Spr. vraagt zich af of de
Zaak de enorme kosten waard is en durft
daarop slechts een twijfelachtig antwoord
geven. Hij is hef niet eens met de hee
ren die zoon groot onderscheid zieq tus
schen lokaalspoor en tram.
Blijkens de voorgestelde maximum
snelheid is de ontworpen tram geen, lo
kaalspoorweg, gelijk ook de Z. VI. tram.
Het verschil zit slechts in de spoorwijd-
le. Een deskundige, wien spreker beide
plannen voorlegde, verklaarde, dat er
geen verschil in den aard der beide
spoorwegen Huijgebaert en 't nieuwe plan
bestaat. Beide zijn evreenvoudigdc lo
kaalspoorwegen met een maximum-snelj-
hcid van 35 K.M. per uur, een spoor-
wijdle van 1,135 M. en ingericht om ook
spoorweg-goederenwagens mee te voet-
ren.
De meerdere kosten zijn volgens den
deskundige gelegen in de uitbreiding van
het S. S emplacement-Goes, de verdub
beling van de lijn Goes— s II. Arends-
kerke en zwaarder bovenbouw.
Spr vraagt zich af of dit een belang
zou zijn voor de betrokken streek.
Een slemNatuurlijk.
De lieer F r u y t i e r voortgaande, wijst
op de manier waarop in het plan-Huyge-
baerf de bezwaren van hel passeeren
der S. S.-lijn waren ondervangen, nl.
door eenige viaducten.
Ondanks zijn vele bezwaren^ zou spr.
ten slotte toch nog voor het voorstel1
kunnen stemmen mits alsnog de aanslui
ting der havens erin werd opgenomen.
Het ontbreken dezer aansluiting is een
Groole fout in het ontwerp De hoofdin
genieur meent de kosten voor die aan
sluitingen te kunnen vinden door bezui
nigingen op het overig plan. Spr. is
voornemens een amendement in te die
nen Geeft men ruim 800.000 gulden
renteloos voorschot, dan mag men wet
eenige eischen stellen.
Aangaande de spoorwegen in het Oost.
deel vreest s pre leer, dat het zal gaan
als met de aansluiting van de Walclier-
scho tram hij hel station Middelburg op
den spoorweg Dit kon niet en. lat ging
niet len ten slotte is er nooit iets van
gekomen
De voorwaarde om de dócauville op
te ruimen is volgens spr niet aanneme
lijk. Een groole tram kan niet wachten
als de'hooi te. laat is, het speciale tram-
lijntje lean echter steeds in de behoefte
voorzien. Bovendien is de verplaatsing
van het eindpunt naar den anderen ka
naaloever zeker niet in het belang van
Hansweert en van het postvervoer voor
die plants. j
Behoudens deze bezwaren, 'die ^jere-
