M* 28*.
1*8* Jaamac
191*
Vrijdag
3 December.
Kameroverzicht.
BINNENLAND.
Dit Stad sn Provincie.
Deze courant yersehgnt d a g e 1 g k s, mat uitsondering ran Zon- en Feartdagea
Prijs per kwartaal, zoowel toot Middelburg als ▼•or alle plaatsen in
Nederland franco p. p. f 1.25.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
▲drartentiën k 20 eant per regel Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood-j ea
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f"l»50
elke regel meer 20 cent. Beelames 40 eent per regel. Groote letters naar dekplaats
die ag innemen.
Advertenties TÓór één nor te bezorgen.
Abonnementsprijs.
Met het oog op de algemeene stij
ging van do kosten van liet couranten-
bediljf, zal <le abonnementsprijs
van «le Middelhurgsche Conrant met
ingang van 1 JANUARI 1913 gesteld
worden
voor de a lonné's, die de Courant
per post ontvangen op f 1.50 PER
KWARTAAL;
voor de abonné's te Middelburg,
en voor d*e van onze agenten te
Ylissingen en te Goes op f 1.30 PER
KWARTAAL.
DE DIREC IE.
Tweede Kamer.
Zilling van Donderdag.
Na de vrij heftige oorlogsverklaring
aan hel Kabinet van den heer Lobman
klonken gister de redevoeringen van de
leiders der katholieken en der anlï-revo-
lutionnairen vrij gematigd
Nu is die heer Nolens altijd een be
zadigd spreker Hij sprak niet van hel op
rapen van tilen toegeworpen handschoen
zooals de heer Lobman. Hij had liet
slechts over de „eenigszins agressieve
politiek" der regeering, en bepleitte dat
het beter was het bestand, in de goede
beteekenis van schorsing der binnenland-
sche geschillen, nog wal te doen voort
duren.
Hij had wel liever gezien, dat de re
geering met haar grondwetsherziening
Tag wachtte op het onderwijsartikel: Maar
hij begreep, dal zij graag haar programma
wilde afwerken nu zij den tijd daarvoor
gekomen achtte.
Opmerkelijk was zijn verklaring inzake
het kiesrecht- Hel kiesrechtartikel van
hel vorig kabinet, zoo zei hij, beteeken-
de in de praktijk vrijwel hetzelfde als het
tegenwoordig voorstel. Met zijn politieke
vrienden zou hij daarover dan ook !e
spreken zijn.
Maai* het uitstel in de verzekeringsf-
kwëstie keurde hij af De zaak is feitelijk
slechts om nietigheden stopgezet, omdat
miuister Treub een ander stelsel wil, zoo
was zijn opvatting.
Aan hel slot kwam de verzekering «Lil
de katholieken voor de gewone wetgeving
yrij slaan tegenover de regeering Komt
deze in moeilijkheden dan zullen de ka
tholieken die niet uitlokken of trachten
te vergrooten, maai- zij komen voor haar
eigen rekening.
Bij de r ede van den woordvoerder der
anlirevolutionnairen, den heer Van
der Voorl van Zijp wist de heer
Schaper door een ondeugende inter
ruptie fle aandacht te vestigen op de
wrakke sleê' in dienS partij-politiek.
De spreker zei dal men de rechterzijde
wil zoethouden met het nieuwe onder
wijsartikel in de grondwet Maai' "de heer
Van der Voorl zei daarop nog svel eenige
jaren te willen wachten
„Daar heb je den aap uit de mouw"'
riep (He heer Sc haper En terecht.
Want als er iets leekenend is in de hou
ding der arti-rev.-iparUj tegenover die
kwestie, dan j|s het die bezorgheidv dat
hel met het beëindigen van den school
strijd ook uit zal zal zijn inet de betee
kenis der partij.
De heer Van der Voort ging daar niet
op in maar zette, van zijn standpunt cor
rect uiteen, dat nu dit ministerie zijn pro
gramma gaal uitwerken, de rechterzijde
tegenover haar staal als' tegenover een
vrijzinnig kabinet.
Een aardig, al is 't niet vleiend, beeld
gebruikte de heer Bos toen hij het had
over de afhandeling van den stapel belas
tingwetten. Hij vergeleek de Kamer met
een kameel die niet loopen wil als men
haar belast, al is het nog zoo licht. Eerst
mqet er wat af; dan pas gaat het dier loot-
pen Als de Kamer zich nu bepaalt lot
de onmiddellijk noodige ütlgaven en de
meer perspectieven van den last afneemt,
zal hel wel gaan.
Maar de spr. sprak het vermoeden uit,
dat de regeering zelf nu niet \veet, wat
zij bedoelde met den duisteren passus
in den M. v. A over den voorrang van
grondwetsherziening of belastingwetten.
Dal deze vrijz. democratische leider
een. pleidooi hield voor meerdere erken*
ning van het parlement ook in deze vla
gen. en voor beperking in het ingrijpen
in de economische toestanden, was niet
anders te verwachten voor wie gelezen
heeft wat de heer Bos in. de „Vrijz. De
mocraat" schreef.
Nu nog iets over de nict-pajilieke
onderwerpen
Natuurlijk allereerst „De Telegraaf"
Een- reclame blijft het, - helaas! We
zeggen dat niet uil broodnijd, maar \ye
betreuren het, dat de lichtzinnige ophii-
sing van dal blad nog altijd instemming
bij een aantal lezers vindt.
In de Kamer is gister geen goed wo >rd
over het blad gesproken» Maar vvel is
er op voorzichtigheid aangedrongen, wat
de maatregelen ter onderdrukking be
treft.
De pieer DeB e a u f o r 1, die zijn deelj-
ncming aan het debat uitsluitend aan die
kwestie wijdde, kon zich voorstellen, dat
de regeering zich ergerde aan de oiir-
vaderlandslievende houding van dergej-
lijke bladen, en dal haar 'de vingers
jeukten om een vervolging in te stellen.
Maar hij vond liet wenschelijker dal niet
te doen. Men moet de waarde van die
bladen niet verhoogen.
Hij sprak van jjiladcn", want hij had
het ook over de „Toekomst". Toch nam
hij dit blad niet serieus. De „hoogstaande
mannen van wijsgeerigen aanleg" die dat
blad redigeeren, denken te theoretisch
voor dagbladschrijvers, meende hij.
De heer Bos sloot zich aan bij diep.
aandrang lot niet vervolging
En deze spreker vroeg of onze pers1
niet ter wille van de neutraliteit Ie
veel in haai- huisje is gekropen.
We mogen hierbij zeker wel opmerken,
dal de Nederlandsche pers, met enkele
uitzonderingen na, daarmee in het belang
van ons land, heeft voldaan aan het ver
zoek der regeering om niets te s'chrijven
dat de regeering in de handhaving der
neutraliteit kon bemoeilijken. Is het niet
juist hel afwijken van dien regel, waar
door Telegr. en Toekomst gevaar ople
veren?
Vermelden we voorts nog dat de neer
K e t e 1 a a r de ambtenaarssalarissen be
sprak, dat de heer Van den Te mpel
zijn intree-preek hield over de werke
loosheidsverzekering, en dal de heer B i-
c h o n eenige kantleekeningcn maakte bij
verschillende onderwerpen.
Vandaag hebben de verslaggevers1 vrij
af, want het is besloten zitting ter bespre
king van de gedeeltelijke demobilisatie en
de verruiming der verloven
I)E TINKWESTIE.
Uil een uittreksel uit de Memorie van
Antwoord over de begrooling van Jlui-
lenlandsche zaken ontleenen we hel vol
gende
De aanvoer van tin uil Indiê is niet
door een der oorlogvoerenden stop ge/ 't
Dc verkoop van gouvernementstin doo.
het departement van koloniën aan vreem
de regeeringen is geschied nadat de
Ministerraad zich in b'egine 1
da air me de vereenig d had. Aan
de gezantschappen van Grool-Briltanniö
en Frankrijk zoowel als van Duitschiand
en Ooslenrijk-Hongarije is bij herhaling
onderhands te kennen gegeven, dat een
gedeelte van den te verkoopen voorraad
Ier beschikking van die landen stond.
Alleen Duilschland en OosLenrijk-IIon-
garije maakten daarvan gebruik. Ook
Zwitserland kocht een zekere hoeveel
heid.
Aanvankelijk werd een gedeelte van
den voorraad voor binnenlandsch verr
bruik bewaard, evenwel zonder ©eniger
lei overeenkomst te dien aanzien met
welke der oorlogvoerende partijen ook.
later lol den verkoop ook
van dat resleerende besloten werd,
schiedde zulks1 na eenig overleg tussehen
de departementen van koloniën en va
Builenlandsche Zaken."
Na deze verklaring vragen wij ons
opnieuw af waarom puhlicecrl de regee
ring dergelijke meedeelingen niet spoedi
ger'? Er hebben nu geruimen tijd berich
ten van geheel andere strekking de
rondte gedaan, zonder dat ze werden te
gengesproken
NEDERLAND EN DE OORLOG.
De\ O. T in het Engelse li e
Lagerhuis.
Een telegram uil Londen van 2 dezer
bevat de volgende samenvatting van eeni
ge opmerkingen, die in het Engelsche
parlement ten opzichte van de N. O. T.
en onzéft ""handel zijn gemaakt:
In het Lagerhuis wees een der leden,
Dalziel. op hel transport van goed.?-*
ren naar neutrale landen, welke goederen
voor oorlogsdoeleinden konden dienen,
als zij hei-uitgevoerd werden naar Duitsch-
land Spreker vroeg of de regeering vol
daan was over de werking der N. O 1'
welker leiders, naar hij zeide. uil zaken-
standpunt bezien, nauw verbonden zijn
mei Duitschiand, Spreker vroeg een zelf
standig onderzoek naar de werking der
Trust De regeering is tot nog toe niet
streng genoeg opgeireden In de toekomst
is grootere energre noodig.
Opgemerkt werd dat, nu Duilschland
de llaagsclie conventie ter zijde heeft
gesteld Groot Britlanje zich niet gebon
den moet beschouwen door deze cón-
venlie Een conferentie moet bijeen ge
roepen worden van geallieerden en neu
tralen ten einde de voorwaarden te re
gelen waaronder de overzeesche han-t
del moet plaats hebben Wat den uitvoer
naai Nederland betreft, meende Biglan,
dal de jnvoer van alle volhoudende stof
fen, die het land niet zelf noodig heeft
zou moeten worden verboden, zelfs al
zou dit het stopzetten der Britseho in
voer van Nederlandsche margarine ten
gevolge hebben. Spreker hoopte, dat de
regeering een conferentie van alle Ge
trokken natiën bijeen zou roepen, ten
einde te trachten een einde te makten aan
de voorziening met benoodigdheden van
den vijand door onze vrienden.
Lord Cecil, de onder-minister van buit
zaken, merkte op, dal de lieele kwestie van
den invoer in Nederland, heizij van Groot-:
Brittanje petzij van elders, van olie- en
volhoudende stoffen zeer ernstig was
Dc regeering had onmiddellijk vertoogen
gericht tot de N O T. met de vraag om
de verplichting op zich te nemen, waarop
Engeland zou kunnen steunen, dat niet
meer naar Nederland zou worden ver
scheept, dan redelijk was voor het Ne
derlandsche verbruik. Spreker was ver
heugd te kunnen melden, dat de N O T
toestemde en dat cijfers zijn vas'gesle'd,
gegrond op het gebruik in de jaren J911
1913, hetgeen een billijke grondslag is.
Dc onderminister vervolgde Lord Dal-
ziel heeft te kennen gegeven, dat er iels
niet in orde was met de N O T Gezegd
moet worden, dat wij (de regeering) daar
van geen aanwijzingen hebben. Wij heb
ben geen reden te veronderslellien. dat
de leiders van de Trust, die leidende han
delslieden van Nederland zijn, zich niet
'olkomen loyaal en oprecht aan hun
overeenkomst houden Spreker verzeker
de, dat hij de kwestie van een onderzoek
zal overwegen, maar daarmee wil hij niet
zeggen, dal hij eenige uitdrukking zou
willen geven aan onvoldaanheid over de
Engelsche agenten in Nederland, die hun
/erk op bewonderenswaardige wijze heb
ben verricht, onder moeilijke omstan
digheden
De Engelschen en de Neder
landsche handel na
den. oorlog.
Reuter seint uit Londen een en ander
over uil een daar verschenen rapport /an
den Engelschen consul-generaal te Rot
terdam, waarin deze o m schrijft
Aan het eind van den oorlog denk ik,
dat wat Nederland aangaat, een groot
tijdperk van welvaart zal aanbreken, niet
alleen voor Nederland en zijn kooplieden,
maai- pok voor den Engelschen handel
In ieder geval schijnt 'het duidelijk,
dal Rotterdam, in ieder geval gedurende
een aantal jaren na het einde der vijan
delijkheden een groote invoerhaven van
het vaste land zal zijn. Om redenen, waar
over hel onnoodig is uil te weiden, zal
hel zoowel voor Antwerpen als voor Ham
burg nog vele jaren duren alvorens zij
hun vroegere welvaart hebben herkregen.
Indien de Engelsche reeders en Koop
lieden daar nu al rekening mee houden
en er bij zijn om him voordeel te doen
met de groote bedrijvigheid in den han
del, die ongetwijfeld na het sluiten van
een bevredigenden vrede zal intreden,
dan zie ik geen reden waarom zij niet in
ruime mate zouden deelen in de voor
spoed van Nederland.
V e r d u b b c I d.
In de Dinsdagavond gehouden verga
dering van het burgerlijk armbestuur le
Amsterdam is door den voorzitter de me-
dedeeling gedaan dal in October 1914
het aantal bedeelden in die stad bedroeg
8756 en in October 1915 tot 16 369 was
gestegen, of bijna verdubbeld!
Hij voegde eraan toe dat deze stijging,
mede hierdoor is te verklaren, dat In den
laatstee, tijd op advies van geneeskun
digen in ruime mate versterkende mid
delen worden verstrekt.
Dit wijst, zegt Het Volk op twee
slige dingen Ten eerste mag er J° con
clusie uit worden gelrokken, dat de ge
neeskundigen in steeds grooleren lering der
volksmassa ondervoeding konstateeren.
Ten tweede, dal versterkende middelen
als eieren, melk enz. door de prijsstijging
buiten hel bereik zijn gekomen van hen
die ze behoeven.
Uit Vlissingen
In liet Concertgebouw te V1 i vin
gen werd gisterenmiddag eene verga
dering belegd, uitgeschreven door het
hoofdkomileit van den Belgischen Her-
denkingsbond Honderden Belgen, waar
onder ook meerderen uit Middelburg en
andere plaatsen, hadden aan den oproep
gehoor gegeven en werden, nadat de
Nederlandsche, Belgische. Fransche en
Engelsche volksliederen waren gespeeld,
welkom gelieeten door den voorzitter,
den heer V de Moor, die levens in een
gloedvolle in het Fransch uilgesproken
rede, herinnerde aan den inval der
Duitschers 5n België, aan alles wat daarna
gebeurde Hij wees erop, dal, zij di4
voor hun vaderland gesneuveld zijn, geen
plechtige begrafenis hebben 'gehad, aau
de nagedachtenis van deze helden zijn
wij verplicht hun graven in eere le hou
den en ook die van de helden der geal
lieerden.
Spr bracht dank aan Nederland en
oral aan II M de Koningin voor de
gulle gastvrijheid. Naast de zorg voor
aven enz. is er ook nog het werk van den
ophouw van België.
Door den secretaris van de afdeeling
Vlissingen—Middelburg werd verslag uit
gebracht van de vergadering dier afdee
ling gehouden op Woensdagavond, ter
wijl mededeelingen werden gedaan over
de af deelingen te Scheveningen, Den
Haag en Bergen op Zoom en over die in
de regeeringskampen le- Zeist en de
Harderwijk.
Hierop zong een der aanwezigen „de
Vlaamsche Leeuw", waarvan het refrein
werd medegezongen.
Daarna kreeg de vice-voorzitter, de
heei mr. P Dieleman, hel woord voor
een rede waarin hij schetste, boe Beï-
gië vooraan stond op hel gebied van nij
verheid, handel, kunst en wetenschappen,
maar hoe de oorlog de rust heeft ver^-
stoord België i s door heel de geschiede
nis heen de plaats geweest, waar d
groote oorlogen werden uitgestreden, en
veel heeft hel geleden, maar hel kan
niet sterven, en zal ook nu niet sterven
De geschiedenis van België ging spi
na en wees daarbij er o a. op, dat Noord
en Zuid Nederland als broeders naast el
kaar kunnen wonen, maar niet in één
huis, de banden van vriendschap zn'lci
echter zeer zijn versterkt.
Spreker sympatiseert zeer met hel doel
om de graven der gevallenen le onder
houden, maar ook met hot andere doel,
om den herbouw van België op allerlei
gebied le bevorderen, opdat België weer
het rijkste land van Europa wordt als
voorheen Men moet thans nieL zi°n wat
gebeurd is maar naar de toekomst.
De rede werd hartelijk toegejuicht.
Nadat een der hoeren de Marseillaise
had gezongen, nam de heer Vankerckho-
voorzittcr van de afdeeling Vlissin
gen Middelburg het woord om speciaal
de Belgen hier op le wekken zich aan
te sluiten, omdat hier met de loodsen
een afdeeling zal blijven bestaan i
De contributie is f 1.- per jaar
De voorzitter, de heer De Moor, dank
te allen voor hun aanwezigheid, speciaal
den heer Dieleman voor zijne sehoone
rede, en wekte tot aansluiting op
Nog deelde spr mede, dat minister
dc Broqueville en de andere ministers een
eere-lidmaatschap zullen aannemen. Aan
Z. M koning Albert werd een telegram
van hulde gezonden.
Met het zingen der Braban?onne door
een der aanwezigen eindigde de bijeen
komst.
De Belgische vakvereeniging te
V i s s i n g e n heeft tot nu toe naar
hel front verzonden 14000 pakken tabak.
12000 sigaren, 27400 pakken cigaretten:
naar het kamp te Zeist 20 000. de Belgi
sche gevangenen in Duitschiand 850 en
de gewonde Belgische soldaten 8000 pak
ken tabak. Door tusschenkomst der ver
een! ging werden 5000 boeken naar het
front verzonden
Dit Zatd-BfTeltnd.
In de vacature I. G. J Kakebeeke
als lid van het "burgerlijk arinbestuur
en lid van de commissie van toezicht op
het middelbaar onderwijs le Goes, wor
den resp aanbevolen de heeren 1 A.
J van Nieuwenhuijzen en 2 J. A van
den Broek en I G A Hajenius en Mr.
J. A. A. Fransen van de Putte.
Buiten hel verzoek van den kerke-
raad der Herv. gemeente te Goes tot
verlaging van het maximum-aantal ven-
gunningen zijn, nog adressen van gelijke
strekking tot den raad gericht van de
kerkeraden der Geref. gemeente en Chr.
Evangelische gemeente, van de afd. Goes
der Ned vereeniging tot afschaffing van
alcoholhoudende dranken en vaijj het da-
gel bestuur der afd. Goes van de S. D.
A. P
- Gisteravond werd in de sociëteit V.
O. V. te Goes een uitvoering gegeven
van „De Drie Kaboutertjes van Hen
driks van Tussenbroek
Deze kinder-operette. onder leiding
van verschillende Goesche dames, door
een clubje jongens en meisjes ingestu
deerd, liep uitstekend van stapel Ook de
generale repetitie op Woensdagavond was
druk bezocht.
De opbrengst van den avond wordt
(gebruikt voor het aankoopen van Sint
Nicolaascadeaux voor arme kinderen
Woensdag is te Ierseke door be
middeling van liet plaatselijk .steuncomité
een schip met kachelkolen y8 Schotsch
grof en vet Belgisch gruis; rail ruim
100 ton van het Kon Nat Steuncomité
aangekomen Ze kunnen voor f 1.45 per
HL verkocht worden
Het verleden week l.e Wc mol-
e gezonken klipperschip Cornelia
schipper B Cornet, uit Werkendam, is
gister door de bergingsmaatschappij Dirk
zwager uit Maassluis gelicht en op «-en
zandplaat gezet Als het schip is leegge
pompt zal hel waarschijnlijk naar Ze-
\enbergen kunnen worden gesleept om
daar de nog in het ruim aanwezige sui
kerbieten te
Uit Zeeuwscb-Vlainderen O D.
De werkzaamheden aan de aan le
leggen trambaan Z a a m s 1 a g—D r i e-
schouwen, die wegens onderling ver
hit binnen de kom der gemeente Axel
langen tijd hebben stilgelegen zijn weder
om hervat zoodat de verbinding binnen
enkele dagen in orde zal zijn
KERKNIEUWS.
Bij de Woensdagavond gehouden
stemming voor twee leden van den ker-
keraad van de Ned Herv gem le H o e-
ekenskerke zijn gekozen lot ouder
ling de heer C Boogaard en tot diaken
heer Marinus de Pree.
Ned. Herv Kerk.
Beroepen te Kesteren A van dei-
Sluis te Huizen; te Makkinga W O M.
Haar, cand te Dordrecht
Bedankt voor Spijkenisse G D van
Noppen te N. Pekela
Geref. Kerken.
Drietal te Tenieuzen B. van Halsema
te Haastrecht. S Idema. le Workum, en
dr G Keizer, te Tiel
ONDERWIJS
Bij de 11. gehouden examens der
Ver van Leeraren in het Boekhouden is
•slaagd voor diploma boekhouden mej
J F M. van Dieren alhier
Geslaagd voor vrije en ordooefe-
ningen mej C E. G. L Reijnders. lvou-
dekerke
- Geslaagd voor het examen wiskunde
I. O de lieer J. M van der Hart te
Neuzen en voor hel examen apothe
kers-assistente mej M E. Dommisse geb.
te Vlissingen
De heer D P A Dominicus te
Krii'iningen is te 's-Gravenhage ge
slaagd voor het machinist-examen