MIDDELRlRUSdHR COIJBAAl
138* Jaargang
iM3
Woensdag
1 December.
Kameroverzicht.
BINNENLAND^
ïïit Stad en Provincie
I' 283.
De» courant yerachgnt d a g e 1 g k a, met uitzondering van Zon- en Feenidagin
Prgs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als »oor alle plaatsen ia
Nederland franco p. p. f 1.25.
Afzonderlijke nummers kosten 5 Geut.
Advertentiën h 20 cent per regel. Bg abonnement voel lager. (Geboorte-, dood* es
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaat»
die zij innemen.
S©* Advertenties vóór één mr te bezorgen.
Dit nummer bestaat nit twee bladen.
EERSTE BLAD.
Abonnementsprijs.
Met het, oog o"p dn nlgeineene stij
ging van de kosten van het courant en-
bedrijf, zal de abonnementsprijs
van de Middelburgsche Courant met
ingang van 1 JANUARI 191 gestold
worden
voor do atonné's, d?e de Courant
per post ontvangen op f 1.50 PER
KWARTAAL;
voor de abonné's te Middelburg,
en voor d e van onze agenten te
Yiissingen en te Goes op f 1.30 PER
KW ART AL.
DE DIREC IE.
Tweede Kamer
Zitting van Dinsdag
Eerst een kwartiertje uitstel omdat cr
niet genoeg leden waren, en toen afhan
deling van hel restantje van de Indische
begrooting
Maar de gemaakte opmerkingen waren,
evenals die van den vorigen dag, eon
onopgelost accoord, want het antwoord
van den Minister ontbrak
Alleen, bij de vioolkwesties heeft de
Minister van Marine zich in hol
debat gemengd, voornamelijk Ier oeanl-
woording van eenige opmerkingen van
den heer Bi clion over de vertraging
in den aanbouw van onderzeebooicn.
Deze afgevaardigde stelde voor de gol
den voor de onderzeebooten K 2 en K 3
ie verminderen met f 500.000; want hoe
wei deze aanvragen er reeds eenige jaren
op staan, wordt er toch niets aangedaan
De kiel van de K 2 is eerst een flag
of tien geleden gelegd, zoo verzekerde!
hij De strekking van het amendement is
om geen grootcr bedrag uit te trekken
dan zelfs onder de gunstigste omstan
digheden in 1916 kan wórden besteed.
De Minister antwoordde dat mon
niet alles kan doen wat men wil doen. Al
les hangt er in dit geval van af of men
motoren zal kunnen krijgen tiet amen
dement nam hij ten slotte over. Dit was
immers slechts een complabiliteitskwes-
tie
We meenen voorts met hel oog op de
bovenvermelde eigenaardigheid van dit
debat de verdere opmerkingen over de
Indische begrooting te kunnen laten ra
jen.
De heele be.grooling ging er zonder
slemming door
Een belangrijker debat volgde dat meer
aandacht vraagt, n.l de algemeens be
schouwingen over de staatsbegrooting, die
zooals in ieder behoorlijk parlement ge
bruikelijk is, heelemaal niet pver de be
grooting liepen, maar over andere dingen
Het was natuurlijk de oorlogstoestand,
die dit debat beheerschte, althans in
de twee redevoerigen waarmee deze /it-
ling vol werd gemaakt.
Toch werd hierin nog niet gewaagd
en gezegd, wat de moésten leden en ook
do beide sprekers het zwaarst op hel
hart ligt, n.l hoe speciaal wij, de Ne
derlanders, er voorslaan. Want iedereen
weet dat de regeering daarover geen
openbaar debat wil aangaan, en dat die
zaak zal worden behandeld in een beslo
ten zitting De regeering lieeft het aan de
Kamer overgelaten of zij zoo'n zitting
wenschl. En naar de heer De Meester
meedeelde beslaat er een groep, oen
voorstel daartoe zal doen
Hoewel door die aankondiging aan
hel debat veel wind uit het zeil werd
genomen, bleven er nog verschillende
opmerkingen van beleekenis over
De heer De Me esl'e r, die voorop
ging, bracht een woord van hulde aan
de regeering, voor hetgeen zij ten bate
van hel laud heeft gedaan, in verband
mot een waardeering van de houding
onzer pers in het algemeen, maar tevens
met een woord van scherpe afkeuring
van de richting van de TelegraaF en de
wijze waarop zij de regeering voortdu
rend aanvalt
De taak van den Minister van land
bouw noemde deze spreker buitengewoon
zwaar, daar hel ingrijpen der regee>
ring telkens geheel onvoorziene gevol
gen bleek te hebben. Daaraan was liet,
zoo zeide spr. vergoelijkend, dan ook
wel aan toe te schrijven, dat de hou
ding dor regeering ten deze de noodige
vastheid mist.
Hel zou goed zijn, indien de regee
ring steeds zooveel mogelijk de zaken
haai- natuurlijken loop liet Op praclische
wijze en met niet karige hand worde dan
door de gemeenschap steun verleend,
als de druk op zwakke schouders te
zwaai' werd, en /lie steun geschiede,
dan zóó, dat het niet bedeeling gelijke en
door iedereen kan worden aanvaard.
Wij zijn, zei de heer De Meester, een
land dat veel uitvoert, ook Yftn in de
plaats te krijgen artikeien, die nier niet
of niet voldoende worden geproduceerd
Ceteris paribus beleekenl vermindering
van invoer ook vermindering van uitvoer
Dit geldt bij uitstek in onzen tijd, omdat
de buitcnlandsche regeeringen tegenover
uitvoer invoer van andere goederen
eischen. Daarom is dit punt een Dij "uit
stek moeilijk en leer punt, waarbij de
regccring met veel beleid moet te werk
gaan.
Wat de maximum-prijzen betreftin
dien deze bij voorbeeld alleen voor den
kleinhandel gelden, klaagt de groothan
del, en zoo doen zich telkens en telkens
moeilijkheden voor, een gevolg van hel
op zijn kop slaan van ulle mogelijke
verhoudingen De regcering grijpe daar
om zoo' min mogelijk in, en bcpale zich
tot hel, op kosten van de gemeenschap,
beschikbaar stellen van levensmiddelen
voor wie daaraan behoefte hebben
We hebben gemeend ook deze waar
schuwing wat uitvoeriger te moeien weer
geven, omdat er nog altijd velen zijn,
die op de regeering smalen als ze niet
dadelijk maar aan iederen wantoestand
een eind maakt.
Ten slotte nog iels uit deze rede over
de regeling der werkzaamheden
Zooals te verwachten was werd dooi
den heer De Meester nadere toe
lichting gevraagd over hetgeen de re
geering bedoelde met de bekende uit
drukking behandeling van een aantal be-
lastingonlwerpen na de openbare behan
deling der grondwetsherziening maar voor
de totstandkoming hiervan.
De tweede spreker was de heer
Schaper die als goed sociaal demo
craat allereerst een uitvoerig betoog hield
over de schuld die het kapitalisme voor
dezen oorlog draagt. We zullen dit maar
laten rusten.
En daarop volgde het een en ander
over de gedragslijn die wij kunnen volgen
om den vrede te bevorderen De politiek
van de open deur in pnze koloniën was
één der middelen daartoe Maar speciaal
besprak de heer Schaper de nooclzake-
heid dat de volkeren welen wat er bij
Buitenlandsche zaken omgaat. Het laat
ste Oranjeboek had spr met genoegen
gelezen Maai- het kwam veel te laai.
Vlugge regeeringscommunjqué's!, zijn noo-
dig, en dan in de Staatscourant.
Bovendien zijn de diplomaten vaak wei
nig bekwaam, en van die menschen hangt
dan het welzijn van het land, de beslis}-
sing over oorlog en vrede af. We hebben
nu een bekwamen Minister van Buiten
landsche zaken Maar hoe dikwijls hiel
den we hier in de Kamer onze harten
niet vast voor Ministers van Buitenland
sche zaken, oud-gezanten vaak; hoe dik
wijls dachten wc. mijn hemel, hoe moet
die man er door komen als er iets' ern
stigs gebeurt I
Dal de Kamer niets van de regeermg
hoorde, weet de heer Schaper aan de
slappe houding der Kamer zelf, die nu
als gunst een comité-generaal krijgt
Over de militaire kwesties', en speciaal
over de mogelijkheid van een gedeeltcl-
lijke demobilisatie, maakte deze spreker
slechts enkele opmerkingen Het was al
weer hel komend comité-generaal dal
hem verder daarover deed zwijgen
Het slot van zijn rede voor dezen dag
betrof de levensmiddelenkwestie. Tegen
over lien, die op beperking van maxi
mum-prijzen en uitvoerverboden aandrin
gen, bepleitte hij de noodzakelijkheid
daarvan
Vandaag gaal hij daarmee voort
IN DE ANTI-REV. PARTIJ.
Naar aanleiding van de brochure der
heereii Anema, Bavinck, Diepenhorst,
Heemskerk en De Vries, schrijft de
„Standaard"
,/Athans voor een gedeelte is hierin
van antwoord gediend op de onzerzijds
gestelde vragen en gemaakte opmerkin-
gen Toch hechten we niet hieraan de
meeste waarde, te minder daar juist
hoofdpunten geheel stilzwijgend zijn
voorbijgegaan. Verdere publieke discus-
cie hierover zou dau ook tol niets lei
den Wie de Starrentritsen en dit vlug
schrift naast elkander legt, heeft al wat
hem van noode is, öin over het gerezen
geschil een eigen oordeel te vellen
Van al zulk dispuut nu geldt het Li-
tes finiri oporlet') We denken er dan
ook niet aan. op dit persoonlijk dispuut
voorshands nader in te gaan
Wal daarentegen wel aanleiding kan
geven lol verdere besprekingen zijn de
denkbeelden, die de heeren Anema c.s.
aan de band doen, om de ook hun toe
lachende denkbeelden van eenheid
en v r ij h e i din onderlinge verzoening
tot krachtige gisting te brengen
Het nader ingaan op deze denkbeel
den kan echter beier in mondeling ge
sprek, dan in schriftelijke gedachtenwis-
seling lol 't bereiken van het geweusch-
te doel leiden. Iets wat te gerceder
kan, daar men nu weet met welke po
litieke mannen zulk een samensprekinjg
zou kunnen plaats hebben
Te meer kan dit doel treffen nu de
kring van deze politieke woordvoerders
niet te groot is. Ze zijn niet meer
dan vijf in aantal.
Het zal nu slechts de vraag zijn, of
deze broeders bereid zullen worden ge
vonden om zich tot zulk een zaakrijke
saamspreking te leenen.
Zoodra de Tweede Kamer weer op
reces gaal, en de gedachtenisvieringen
aan t eind van 't jaar achter ons lig
gen, zal zich voor zulk een- saamspre
king als vanzelf hel gereede oogenblik
kunnen aandienen'
Van Dr Kuypcr vernamen we, dat
hij 't voornemen heeft voor het hjouden
van zulk een saamspreking het initiatief
te nemen
l) Er moet aan al zulk dispuut een
einde komen
NEDERLAND EN DE OORLOG.
De huidenkweslir
Ip de gister in Den Bosch goh inden
vergadering van den Ned Bond van L'>-
derfabrikanten is hel voorstel der re
gcering besproken om van de beide hui
denclubs 80.000 huiden aan te koopen.
Er werd een consortium gevormd voor
den aankoop, en slaande de vergadering
verklaarden de aanwezige looiers zich,
door invulling van biljetten, bereid, voor
aankoop van 45 h 50 000 huiden.
Franschevro uwenen kinderen
Te Roosendaal kwam gistermiddag een
expresse trein uil België, vervoerende 500
Fransche vrouwen, kinderen en religieu
zen uil liet bezette gebied in Noord-;
Frankrijk. Per extra trein vertrokken ze
iaar Vlissingen en via Engeland naar
Frankrijk
Boter
Do minister van L., N. en II heeft
bepaald
a. dat de maximum-prijs voor boter,
bestemd voor verbruik in Nederland, ge
leverd door producenten aan verkoopers
van boter, gedurende de maand Decem
ber 1915 f 150 per KG zal zijn bij
rpakking in wit fust van 50 K G.
b dal de maximum-prijs voor boter
verkocht aan verbruikers, gedurende de
maand December f 1 70 per K G zal zijn
St.ct.
Hollander gesneuveld.
De Reichsposl bevat hel doodsbericht
van een Nederlandscben student, die als
rijwilligcr mei hel korps van de Inns-
brücker Standschölzen meegevochten
heeft De heer Hagen, zooats zijn naam
luidt, is gevallen hij een verkenningstocht
op den 29en .Tuli van dit jaar.
N. Crt.
Uit Middelburg
- Van de gelegenheid om gisteren ten
stadhuize broodkaarten af te halen is
gebruik gemaakt door ongeveer 2800 per
sonen, pl.m. 600. die vroeger kaarten
hadden, haalden er nu geen af
Naar wij vernemen wordt een druk
gebruik gemaakt van de gelegenheid om
goedkoope cokes aan de gasfabriek af
te lialen, het aantal uitgegeven kaarten
is lot ruim 1100 gestegen
Het Dep. Middelburg van liet
Nut heeft voor de kinderen der beide
Nuls-bewaarscholen tegen Vrijdagmiddag
a.s. een St Nicolaasfeest gearrangeerd
Een poppenkast, goochelkunst en nog an
dere nummers staan op het programma
In een gisteren alhier gehouden
vergadering is definitief besloten tot op
leiding van een leeszaal met conversalie-
cn correspondeuliezaal, uitsluitend toe
gankelijk voor Belgen, legen betaling van
•ene zeer kleine wekelijkschë eonlributie
Do aanleiding Lot oprichting van deze
zaal was de gebleken wensclielijklieid
dat de Belgen voor het hebben van een
goede gelegenheid lol conversatie niet aan
gewezen zijn op café s enzen tevens
voor het voeren van correspondentie enz
i- vele Belgen daarvoor te gebrekkig
gehuisvest zijn. Een der zalen zal als
lees- en studeerznal worden ingericht,
waarin niet mag worden gesproken Voor
het inrichten van deze zalen is door
hel bestuur der godshuizen afgestaan bet
gebouw in de Langedelfl, waar vroeger
eene openbare school was en waar ook
lijdelijk vluchtelingen zijn gehuisvest ge
weest
Uit Vlissingen.
Kr heerschle gisteren bij aankomst
van de mailboot Mecklenburg grootere
likte aan het station dan anders. Er
waren namelijk medegekomen 88 man
17 officieren van de militaire ambu
lance uit Duitsch Zuid-West Afrika, die
in dat land door de Engclschen waren
gevangen genomen Degenen die wij spra
ken werden dn Juli in de gevangenkampen
in Afrika gebracht, hel transport vertrok
begin October naar Engeland Aan boord
werd te weinig voedsel verstrekt, in de
kampen was dit beter geweest, en daar
was bet trouwens nog mogelijk zelf bij
te koopen als men tekort kwam. In En
geland werd slechts vier dagen vertoefd,
daarna werd de reis naar hel vaderland
voortgezet Vooral de Duitsche couranten,
die zij hier aan den spoorwegboekhandel
kochten, bleken een heele uilkomst voor
de mannen, die sinds maanden niets van
den oorlog liadden gehoord De trein
van 6 10 bracht allen naar Goch
- Door den Commissaris der Konin
gin is benoemd tol lid der gezondheids
commissie Ie Vlissingen dhr L. J
K vau Waveren, ingenieur bij de Maat
schappij „de Schelde" te Vlissingen.
''it Zat d-B e v e l a n a
Hedenmorgen ontstond door het af
glijden van een slang van een gascomfoor
brand in de voorkamer van den heer
Noordhoek, leeraar aan de H B S te
Goes Door het geschrei van de kleine
die in de kamer sliep, gewaarsenuwd
snelde mevrouw Noordhoek de kamer in
en met het kind op den arm naar buiten.
De vlammen hadden inmiddels de gor
dijnen en het behangsel pangetast en den
inboedel gedeeltelijk beschadigd. Door
voorbijgangers werd dc brand met em
mers water gebluschl Verzekering dekt
de schade
- Een sergeant uil Middélburg mistte
gisterenmiddag in dc sloomcarroussel le
Goes plotseling zijn portemonnaie An
dere onderofficieren hadden gezien, dat
een der machinisten haar had opgeraapt
en hoewel deze ontkende, werd hij op
hun a'anwijzing naar hel politiebureau
overgebracht Proces-verbaal wera op
gemaakt. De beurs werd later ledig onder
den draaimolen teruggevonden.
- De gemeente-poli tie Ie Goes heeft
proces-verbaal opgemaakt tegen den veld
artillerist M V uit Kruiningen, die den
veldartillerist C S. uit den Haag gister
avond met een mes een lange hoofdwond
heeft toegebracht.
Maandagavond trad op voor de afd
N i s s e van den Chr Nalionalen Werk
manshond de heer E Kloosterman, vroe
ger anarchist, thans evangelist in ortho
welbespraakte man een serie lichtbeel-
woxlbespraakte man een se;-ie lichtbeel
den voor kinderen te zien met duide
lijke verklaringen, daarna werden er voor
iedereen tegen een geringen toegangsprijs
lichtbeelden vertoond, bijna geheel be
staande uit kiekjes, genomen in dezen
oorlog op de gevechtsterreinen, in veiV
woeste plaatsen enz Natuurlijk trokken
deze voorstellingen belangstelling. De
spreker vlocht tusschen de mondelinge
toelichtingen bij de plaatjes beschouwin
gen over het noodzakelijke van een
christelijke levensopvatting in deze ern
stige tijden en het nuttige en noodige
van aansluiting der arbeiders bij christe
lijke werkmans- en vakvercenigingen De
voorzitter der afdeeling, de lieer J Eek-
hardt dankte den spreker.
Uit Noor d-B e r e I a n d
De knecht van den wagenmaker C
I' le Co 1 ij ns plava t had gisteren het
ongeluk met eeu zijner handen (e vallen
in een stoomscliaafmachine, waardoor hij
zich zoo ernstig verwondde, dat genees
kundige hulp moest worden ingeroepen
- -a-- -
Uil Th o 1 en.
De raad te Oud-Vos.s eme c, r
besloot de jaarwedden van den burge
meester en van den secretaris te bepalen
op f 900 als aanvangswedde met twee
periodieke verhoogingen van f 100 om
de vijf jaren Een request van den Bond
van onderwijzers, afdeeling l'holen en
St Philipsland werd aangenomen voor
kennisgeving, aangezien een vergissing in
hel request was geplaatst, die de behan
deling feitelijk niel mogelijk maakte
Uit Ze u w s ch-V.laan de re n O, D.
Naar wij uit zeer vertrouwbare
bron vernemen is hel bericht dat di
van Delden le Ijzend ij ke zich met
1 Jan. in Den Haag zal vestigen geheel
uil de lucht gegrepen De gemeente zal
den /uimanen en zeer kundigen genees
heer behouden Wij kimnen er slechts
een woord van leedwezen aan toevoegen
dal het ons gezohden bericht onbetrouw
baar bleek
LEGER EN VLOOT.
Bij Kon. besl. zijn benoemd
lo bij den grooten staf, tot insp v h
mil onderwijs, de gcneival-majoor II
Kemper, van den staf der artillerie, gouv
der Kon Mil. Academie,
2o bij den gener. staf, tol luit-kol,,
de inaj A G Maris, van dien staf, chef
van den staf der lilde divisie;
3o bij bel wapen der artillerie;
a tot kolde luit,-kol. C J. M. Col-
leltc, coram van liet korps pontonniers;
Lol luit -kolde majoor A M. Kollewijn,
coram van het korps torpedisten;
b bij den staf van het wapen, tol gene-
aal-majoor, gouverneur der Koninklijke
Militaire Academie. H M 's adj in buiten
gewonen dienst, de kol J W I1. van
Hoogstraten, comm van het 2c reg veld
artillerie, tot generaal-majoor, insp der
bereden artillerie, de kol O L G. I-'
Aberson, comm van het 1ste reg veld
artillerie.
POST EN TELEGRAFIE.
De heer J van Boven, directeur
van liet telegraafkantoor te Goes, viert
heden zijn 40-jarig ambtsjubileum Door
het personeel werd hem bij monde van
den heer Valk een bloemen-hulde aan
geboden Vele gelukwenschen vielen den
{jubilaris op dezen, dag ten deel.
Gemeenteraad;™ Middelburg.
Hedenmiddag vergaderde de raad, on
zer gemeente onder voorzitterschap van
den burgemeester
.Aanwezig waren 16 leden Afwezig de
lieer van der Harst mei kennisgeving
f Ingekomen siukken.
Ingekomen is een adres vin de ver-
ceniging van brandsloffenhandelaren lxier
lei- stede, waarin zij verklaren het toe le
juichen, dal maatregelen zijn genomen
om dc minder bedeelden van goedkoope
cokes te voorzien, dat zij echter betreu
ren dat dit geschiedt ten koste van de
handelaren en dal zij verzoeken maat
regelen le nemen om in hun belangen
tegemoet te komen Dit adres wordt ge
steld in handen van B. en W. om advies.
Voorts wordt overgelegd een verzoek
van de N. V houthandel v.h. L Alberts
Co om in erfpacht te mogen ontvan
gen verschillende perceclen aan de Pot-
tcnbakkerssingel. vroeger in erfpacht bij
de firma de Broekert tegen een canon
van 10 cent per c.A.
Door den heer A H. Goeman Borge-
sius wordt in verband met zijn vertrek
naar Stcenwijk ontslag verzocht als amb-