Maandag
25 October.
FEUILLETON,
ÖE WELDOENSTER,
on Stan ei Provincie.
m*
Deze courant verschuilt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in
Nederland franco p. p. f 1.25.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Ad verten tien k 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood-j
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1,50
elke regel meer 21) cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letterB naar de plaats
die zij innemen.
33©" Advertenties vóór één nnr 1
Hooge prijzen agitatie.
Er maakt zich in, den laatsten tijd,
vooral van uit het socialistische kamp,
een stelselmatige ophitsing merkbaar-te
gen Minister Posthuma. In „Het volk"
wordt er tegen dien bewindsman ge-,
schetterd, alsoi hij de oorzaak is van
de hooge prijzen van zooveel levens
middelen.
Nu zouden we niet graag geroepen
worden alle maatregelen van dezen mi
nister op economisch gebied te verde
digen. In bijna iederen tak van handel
die er door beroerd wordt, kwamen,
zulke tegenstrijdige adviezen voor den
dag van de direct betrokkenen dat een
leek zich onmondig moet verklaren om
liet al of niet juiste van een of andere
ingrijping in zulke ingewikkelde ver
houdingen naar billijkheid te beoordee-
len.
Maar één ding welen we wel.
We welen dat ons land in een uiterst
moeilijke positie verkeert. We weten,
dat Engeland aan den eenen kant een
voudig van zijn overmacht, op zee mis
bruik maakt om den aanvoer naar ons
land Le beperken. En we weten aan den
anderen kant dat tfe gewone aanvoer
van behoeften uit Duitschland veel ge
ringer dan vroeger is, ten deele omdat
Duitschland zelf gebrek krijgt ten deele
omdat hel zijn toevoer naai- ons land
nauwlettend afweegt naar den aanvoer
dien wij er tegenover stellen.
En we - weten ook dat die niet te
loochenen feiten onvermijdelijk tot
schaarsclile cm dus tot prijsstijging bij
ons leiden.
Men. verwachte echter niet erkenning
van die factoren te vinden in „Het
Volk" en andere socialistische bladen.
Neen, minister Posthuma is ie kwa
de man.
De vorige week Woensdag is een de
putatie van vrouwen bij dien Minister
geweest ter aanbieding van een adres,
gcleckend door ruim 26 duizend Am-
sterdamsche huishoudvrouwen. In dat
adres werd aangedrongen op maatrege
len tol prijsverlaging van de noodzake
lijkste levensmiddelen, brandstoffen en
huiselijke benoodigdheden, en op krach
tige handhaving van de reeds genomen
besluiten van uitvoerverbod', en op vaststel
ling van matige maximum prijzen.
In dc toelichting lol dit adres werd,
behalve de bewering dat er voorraden
werden vastgehouden, en dal er uitr
voerverboden werden overreden, o. a.
gezegd
Het kan uwe Excellentie niet ver
wonderen ,dat deze vrouwen bitter
gestemd worden als zij vernemen,
dat reeds een. milliard extra-winst
tengevolge van den oorlog inNe
derland gemaakt is. De boeren en
de groote spekulanteir' verrijken
zich en bekommeren er zich niet
om, dat daardoor een groot deel hun
ner medeburgers aan ellende en
ondervoeding wordt prijsgegeven
De .Minister heeft in zijn antwoord
verklaard dat hij sedert Nov '14 zich
heeft afgevraagd wat gedaan, kan wor
den om prijsverhooging tegen le gaan,
en prijsverlaging te hereiken. Voor
sommige artikelen waS dit geluld, voor
anaere ondanks gedane pogingen nieU,
ook al omdat zij uit het buitenland moe"
ten komen.
Verdei wees hij er op dat niet voor
alle i artikelen uitvoerverboden kunnen
worden uitgevaardigd, omdat die arli-
leii vaak moeten dienen om grondstof
fen voor de industrie in hel land te
krijgen Wil men die uitvoerverboden,
dan moet men er wel op rekenen, dat
de werkeloosheid zeer zal toenemen.
Dal de adressanten opkwamen voor de
„eters" vond de Minister begrijpelijk
man hij moet letten op de belangen van
he»l hel land.
En daar voegde hij nog aan toe een
afkeuring van het verwijzen naar de ge
maakte oorlogswinst, wal slechts verbiL-
tering kon wekken, en naar het vasthou
den rn voorraden en het overtreden van
het uitvoerverbod, wat niet bewezen 1<
worden
Als de Minister dit laatste zoo gezegd
heeft als „Het Volk" het weergeeft, is
hel zeker niet gelukkig uitgedrukt Hij
krijgt daarover dan ook een geweldige
sclirobbegring in genoemd orgaan.
Maar laten we nu liever bij de hoofd
zaak blijven, nl. de vraag of de regeering
al die liooge prijzen lean doen verlagen
En dan noemen we het minst genomen
misleidend en een goedkoope volksagila-
lie wanneer het socialistisch blad een
artikel over die kwestie aldus besluit -
De toestand waarin de massa ver
keert, wekt een diepgaande verbitte
ring, waarvan de gevolgen nog lang
zullen nawerken. Niet onze vrouwen
maar dc regecring heeft het in haar
macht, ze tot zeer geringe verhou
dingen terug le brengen. De midde
len daartoe nebben onze vrouwen
minister Posthuma aangewezen De
vraag is slechts, of hij wil
Dal is niet waar! Onze regeering hééft
dat niet in haar macht voor alle artikelen.
En het is ,een bewuste en hatelijke onbil
lijkheid na alles wat van regeeringswego
getracht is te doen, do menigte op te sto
ken mei dc bewering „De vraag is
slechts of de minister wil."
Ook de minister kan de binnenlandsche
producenten niet dwingen) met verlies
te werken. Ze zouden eenvoudig ophou
den als de maximumprijzen hel hun
onmogelijk maken bij de dure, van. bui
ten aangevoerde grondstoffen of voedings-
i'ldelen, hun onkosten te dekken'.
En we weten uit de geschiedenis van
•ie kolende tin, en de anilinte, de koffie
enz voldoende, oni te begrijpen dat een
volledig uitvoerverbod "slechts lên ge
volge heeft dal wij ook uit het buitenland
niet meer krijgen wat wij behoeven.
Wc hebben niet de illusie door zoo'n
bestrijding iets te veranderen aan het ge
stook van de socialisten, die merkbaar I
met welbehagen gebruik maken van het
agitatie-middel, hun door dc duurte in
honden gegeven. Maar men hoort soms
ook door anderen zoo luchtig over re-
door de schrijfster vm
„Elizabeth and her German Gardfcn"
K—
52).
Ilij kon zelf niet meer dan eens per
dag komen en de brieven kwamen met
iedere post; daarom zond hij 'smiddags
Herr Klutz, den jongen hulpprediker
met poëlischen aanleg, die Anna bij haar
komst bezongen had in een gedicht,
dat wal frischheid en ongedwongenheid
betreft kon wedijveren, naar zijn ei
gen oordeel, met de beste sonet-
len die ooit geschreven waren. Welk
een vreugde was het voor een jon
geling met een rijke verbeelding, voor
een dichter die meende dat hij op Goe
the leek wat zijn gelaatstrekken betreft,
en die hel lang niet onwaarschijnlijk
vond, dal ook zijn brein dezelfde ge
lijkenis zou gaan- vertoonen, dagelijks
te dwalen door het schitterend, fluiste
rend woud zwaaiende met zijn stok en
liedjes dichtende, harer, die hij bezong,
niet onwaardig. Hij wendde liet gelaat
naar hel loover-Schloss' met de betoo-
verde prinses, terwijl zijn zakken vol
waren van brieven voor haart Hij droeg
de jas van den geestelijke, maar zijn
bruine vilten hoed en de bloem in 2ijn
knoopsgat waren typisch voor den we-
reldsclien zin in hem. „Een dichter,"
zoo verzekerde hij zich zelf menigmaal
een wereldburger en 'behoeft zich
niet te beperken lol een afgerond stelsel
of geloofsbelijdenis." Maar hij deelde
deze meening niet mede aan den goe
den man die hem voorbereidde tot
het examen, waardoor hij een zelfstan
dig predikant zou worden en hij nam
zijn talrijke zegeningen aan, en hoorde
met veel uiterlijk decorum de gebeden
aan om hulp en bemiddeling, waarvan
hij hel voorwerp was.
De eerste keer, toen hij de brieven
bracht, ontving anna hem met haar
gewone vriendelijkheid; maar er was iets
in zijn manieren dat haar mishaagde;
of het zelfvertrouwen was of verwaand
heid of de wijze waarop hij haar aaa-
zag. zij kon het niet zeggen en zij ver
beuzelde ook niet veel tijd om er over
te denken, maar toen hij den vol
genden dag kwam werd hij niet bij
haar toegelaten en den daarop volgen
den dag weer niet en verder niet meer.
■Dit verbaasde herr Klutz, die van de
zelfde meening was als' Delhvig en vond
dal de hoogstaande vrouw niet op één
lijn stond met een heel gewoon, alle-
daagscli man, en. al rekent men alle
voorrechten van positie of rijkdom, dien
zij bezitten mocht mee, zij" was toch nog
maar een vrouw, een wezen, gescha
pen om overwonnen te worden, onder-
gepringsmaalregelen spreken, dat 't
waarachtig noodig is eraan te herinneren,
dat dc grondoorzaak van die ellende nog
altijd is de abnormale positie,
waarin wij verlceeren.
Er zijn in die abnormale lijden allerlei
abnormale- maatregelen genomen. Wel
licht is hel van sommigen aantoonbaar
dat ze verkeerd werken, daL ze den1 een
boven den andere bevoordecle». Maar
wie nu op den voorgrond stelt dat de
gemaakte oorlogswinslen „voor een deel
gemaakt wordt uil de ellende der
armen", zooals „liet Volk" doet, zou
beter 'cdaan hebben de woorden „voor
een dee 1" te spatieeren', en er bij le
voegen dat het over, overgroole deel van
die winst gemaakt wordl door dc leveran
ciers naar hel buitenland Hoe die winst
door belasting Le treffen zal zijn, is een
heel andere zaak.
Zeker, er zijn enkele artikelen te
noemen, waarvan de uitvoer verho len
is, en waarvoor het sterke vermoeden
beslaat dal ze door de speculanten wor
den achter gehouden. We denken bijv.
aan de aardappels waarover Me heer Wel|Ie-
nian elders in dit nummer eenige op
merkingen maakt. Ten opzichte daarvan
kan vermoedelijk met goed resultaat
ingegrepen worden; en als we dan bijv
denken aan de officieel door <Ie rege ■-
ring gegeven waarschuwing om niet te
hooge prijzen voor peulvruchten te oer
talen daar het in haai' bedoeling ligt, die
kwestie te regelen dan is er wel aan
leiding lot eenig vertrowen in haar blij
vende zorgzaamheid o ok voor andere ar
tikelen, al wordt misschien niet oogen-
blikkelijk ingegrepen
Zoo gemakkelijk is hel -ontwerpen van
al die kunstmatige liandelsfregelen niet.
Men denke aan 't voorbeeld van de var
kens die verleden jaar wel uitger-
voerd moésten worden in weerwil van
de schaarschte, omdat d e fokkers an
ders wegens de hooge prijzen van voe-
dermfddelen hun bedrijf zouden slop-
zetten, zoodal het gevaar dreigde van
algeheel gebrek. Een, langzame voor
bereiding heeft de fokkerij weer in
gang ^gezet En nu eindelijk is men
voor va rkensvleesch bij lagere prijzen
aangekomen.
Dc socialisten drijven de regeering naar
nóg meer maatregelen, nóg meer maxi
mumprijzen, nóg meer uitvoerverboden
Wc gelooven dat de regeering hele) ver
standig doet als ze heel voorzichtig met
die abnormale voorschriften is, gelet op
dc indirecte gevolgen als staking van be-
drijr, staking van invoer, die nog nlood-
lolliger. kunnen worden dan hooge prij
zen met voortgezet bedrijf, en voldoen
den invoer.
Afgezien nog van hen die in' navol
ging van „De Telegraaf" voor iederen
maatreeel van ons Departement van L H.
en N naspeuren of Duitschland er ook
baal bij zou kunnen hebben, en zoo ja,
dan onverbiddellijk een veroordeelend
onnis uitspreken, zelfs al stellen ze daar
mee het belang van de Entente boven dat
van hun eigen land.
BINNENLAND.
worpen aan den man. Daar hij jong
was en poëtischT verschilde hij van Dell-
wig op één punt, voor Delhvig was de
vrouw een dienares; voor Klulz een ue-
wonderenswaardig stuk speelgoed. Hel:
was duidelijk, - dat het zulk een. wezen
niet anders dan aangenaam kon zijn in
de gelegenheid gesteld te worden met
leden van hel andere geslacht om ie
gaan en te spreken Daarom begreep
hij niets van het gedrag van de freule,
die de brieven door haar dienstbode
liet aannemen.
Vaak kwam bij miss Leech en Lel'y
Legen op den heen- of terugweg van
Kleinwalde, hij stond dan altijd even
stil om met haar le praten en haar een
paar Duitsche zinnetjes' te leeren en zijn
eigen kleinen voorraad Engelsch te ver
meerderen.; van haar kwam hij gemak
kelijk alles te weten van hetgeen de
jonge dame die hij met zijn bewonde
ring vereerde, uiLvoerde. Als Lohm naar
Kleinwalde reed om geschillen le re
gelen tusschen Delhvig en de boeren
of schuldigen le verhooren ,kwam hij
dit drietal vaak tegen en dacht dat
Klutz hel hof maakte ban de gouver
nante.
Op den dag van Trudi's vertrek ging
Lohm even naar Anna 'om de boodschap
van zijn zuster in een eenigszins fraaiere»
vorm ever te brengen.
„Nu zult u alles zonder hulp moeien
doen," zei hij, „ik hoop dat u mij rer'-
NEDEKLAND EN DE OORLOG.
Noodvoorraad tarwe in
Zceuwscli-Vlaanderen.
De Commandant in Zeeland heeft de
navolgende verordening afgekondigd-
Art. 1- Iedere landbouwer in Zeeuwsch-
Vlaanderen, die tarwe verbouwt, is ver
plicht om vier Hectoliter goede baktarwe
in voorraad le houden tol aan den eerst-
volgenden nieuwen oogst
Deze voorraad mag alleen in geval van
no.id, te bepalen door hel militair gezag,
worden aangesproken.
Art 2 De burgemeesters zullen de
voorraden bedoeld in Artikel 1, ieder
voor wat zijn gemeente betreft, elke!
maand doen opnemen.
Overtreding van deze verordening
wordl gestraft met hechtenis van ton
hoogste een maand, of geldboete van ten
boog'Le drie honderd guklcn.
Vers c h e r p t toezicht.
Naar hel Hand verneemt overwe
gen de militaire autoriteiten in het Zui
den des lands maatregelen waarbij hel
slechte aan personen die daartoe spe
ciaal vergunning hebben, geoorloofd zal
zijn zich na. zonsonderging te hevinr-
den op een aangewezen terreinslrook
van eenige honderden meiers breedte
langs de grenzen.
M a s.
Dc. minister van landbouw, nijverheid
en handel maakt bekend, dat, van heden
af tol 30 dezer de prijs van maïs, uitslui1-
lond bestemd om aan de gemeentebestu
ren le worden verstrekt voor ruiling te
gen rogge, bedraagt voor
Amerikaansche mixed maïs f 215 per
last van 2000 kilogram of f 7.52i/2 per 70
kilogram, le Rotterdam te ontvangen
La Phta Maïs f 1S5 per lust van 2000
kilogram of f 6.471/2 per 70 kilogram, le
Amsterdam en Rotterdam te ontvangen.
'St Ct.)
Eieren.
De minister van landbouw, nijverheid
en handel heeft bepaald:
ual voor iedere hoeveelheid van 100
versche e'eren, waarvoor consent lot uit
voer wordl afgegeven voor de dagen
24— 30 dezer, een hoeveelheid van 20
eieren beschikbaar moet worden gesteld;
voor iedere hoeveelheid van 100 ge
conserveerde eieren een hoeveelheid
'an 100. ,'St. Ct
Uitvoer van varkensvleesch.
De minister vari landbouw, nijverheid
en handel heeft bepaald dal uitvoer van
varken svleescli alleen mag geschieden op
vertoon van consenten, afgegeven door de
Rijkscommissie van Toezicht op de Var-
konsvleeschvereeniging
Consenten worden afgegeven aan
a de exporteurs, die als zoodanig
voorkomen op de lijst van exporteurs,
berustende bij de commissie voornoemd;
.oorloven zult u Le helpen als u bezwaren
mocht hebben. Als de werklui brutaal zijn
bijvoorbeeld, of de nieuwe dienstboden
oneerlijk of u op andere wijze last ver
oorzaken U weet dal het mijn plicht
is als Amtsvorsteher tusschenbeide te
komen in zulke gevallen."
,.n is heel vriendelijk", zei Anna dank
baar, de oogen opslaande naar het ern1-
sligc, goede gezicht „Maar niemand is
brutaal Kijk hier heb ik iemand die
gezelschapsdame wil worden Het is het
eerste antwoord op die advertentie, dat
mij bevalt."
Lohm nam den brief en hel portret
op er. bekeek hel. „Zij is een Pjfenlieim,
zie ik," zei hij „Dat is een heel goedle
familie, maar een paar van de lakken zijn
'ol armoede vervallen, evenals zoo vete-
var. onze oude geslachten"
„Zou u niet denken dat zij heel ge^
sch'kl was?"
..Ja. als zij ten minste is en alles doel
wal zij zegt in haar brief U zou kunnen
voorstellen, dat zij eerst eenige wpken
op proef kwam. Hel kon wezen, dat ze
flirt in uw smaak viel en het kon ook wei--
zen, dal zij geen plezier heeft in een
philanlropische huishouding
Anna lachte. „Ik ben dubbel verlanv-
gend spoedig iemand bij mij te krijgen",
zei ze, „daar mijn schoonzuster Lefty
c-n miss Leech terug verlangt."
(Wordt vervblgd).
h- degenen die alsnog op de sub' a be
doelde lijst zullen worden ingeschreven.
Voor de sub. b. bedoelde inschrij
ving kunnen in aanmerking komen zij die
aautoonen, dal zij in hel tijdvak van' Oc.
lober 1013 lot Maart 1915, een regelmati
ge n en zelfstandigen handel dreven in
varkens voor de binnenian'dsche markt
en zij, die, niet beliooregde tot bovenber
doelde categorie, naar liet oordeel van
voornoemde commissie, in aanmerking
komen voor plaatsing op de lijst
Voor verdere bijzonderheden zie men
de St. Ct.
Noncombaltanten.
Onder tal van ingekomen persoom
lijke opgaven voor hulp aan dc regee-
ring van non-combattanten in tijden van
gevaar, verzocht bij oproep d.d. 22
Sept j 1 door 4 oud-Oosl-Indischc amb-i
tenarer. komen voor die van net be
stuur van den A. N W. B Toeristen
bond voor Nederland, en van de Chris
telijke vereeniging„Liefdadigheid" te Hat-
tem.
Het Bondsbesluur van eerstgenoemf-
de vereeniging stelt in geval van oorlog,
ter beschikking: zijne bureaux en de
werkkrachten zijner bestuursleden, lioof-
den van lakken van dienst, en hel op
die bureaux werkzame personeel Van
de tweede vereeniging hebben alle le
den, 24 in getal, hunne medewerking
voor vervaardiging van klecdingslukkeo
toegezegd.
S I a k i n g.
Zaterdagavond vergaderden de wevers
der licngeloschc Boniweverij ter be
spreking van de houding welke ze zul
len aannemen ten opzichte vau de ta
riefsverlaging ,die heden aan Me fa
briek wordt ingevoerd te gelijk met
den normalen werktijd. De georgani-
sceule arbeiders, die met de hoofdbe
sturen dei textiel-arbeidersorganisaties
vergaderden, besloten met algemeene
stemmen lol slaking de ongeorgani
seerde wevers met 117 van de 122
sleinmen De besturen der arbeidersor
ganisaties deelden mede dat de verla
ging der loonlarieven met inbegrip van
den premieaflrek ongeveer 30 "/o be
draagt.
IJ i t v o e r v e r g u n n i n g e n uit
D u i t s c "h 1 a n d
Blijkens tnededeeling van Hr. Ms. ge
zant in België zijn, ter vcrcenoudigin|f
'der behandeling van de aanvragen om uit
voervergunningen uit Duitschland voor
wolk o goederen, tricotgoederen, rijwje<-
len en rjjwlelondebdeelen, door de Duit
sche regeering „Zenlralstellen" opgericht
die zich uitsluitend met de behandeling
dier aanvragen bezighouden
Voor nadere bijzonderheden zie men
de Sl. Cl.
Uit Middelburg
In de Zaterdagavond onder leiding
van den heer .7. Vreeken gehouden
vergadering van de afdeeling Middelburg
van den Volksbond, vereeniging tegen
drankmisbruik was aan de orde de ver
kiezing van een bestuurslid in de vaca
ture ontstaan door het vertrek van den
secretaris, den heer A A. Noske. Gekor
zeu werd mej. G. van der Weel
Betreffende de werkzaamheden \nn die
afdeeling gedurende de wintereampagne
werd besloten dat geen houtsloydeiiïl-:
sus., maar wel een cursus in car Ion na ge
zal wo; den gehouden. Anders werdvoor-
loopig niets vastgesteld
De begroeting voor 1916 wijst in ont
vang en uitgaaf aan een bedrag vari'
f 221.90
ïn de vorige vergadering werden de
lieeren Vreeken en Noske gemachtigd
naar liun beste weten een adres van ad-
haesic op le stellen aan het adres van
„Patrimonium" inzake de vermindering
van liet aantal vergunningen. Thans werd
medegedeeld, dal adliaesie aap. het adrtes
betuigd uitgezonderd met het noemen
q een bepaald getal. Patrimonium'
vraagt namelijk het maximum terug te
brengen op 50 In de adhaesie-betuiging
is hef bepalen van een getal aan den!
raad overgelaten.
De voorzitter sprak ten -slotte een
warm woord om de leden op te wekken
ieder le zorgen voor uitbreiding van liet
ledental. 1 I
In de na de ledenvergadering gehouden'
bestuursvergadering werd mej ren der
Weel tot secretaresse benoemd, wiellce
benoeming zij aanvaardde.
