hub
N* 248
138'
Donderdag
m*
21 October.
BINNENLAND.
Uit Stad en Provincie.
I conrant verschijnt d a g e 1 ij k a, met uitzondering Tan Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als roor alle plaatsen in
Nederland franco p. p. f 1.25.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentdën k 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood® en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats
die zij innemen.
Advertenties vóór één nar te bezorgen.
KLACHTEN OVER DEN STAAT VAN
BELEG.
Bij hel afdeelingsonderzoek der Twee
de Kamei naai- het wetsontwerp tot be
stendiging van den slaat van beleg zijn
verschillende bezwaren geopperd.
Fenige leden meenden dat door amb
tenaren der douane en politie vol
doende legen den sin okkelhan-
d e 1 in paarden lean worden gewaakt,
en dal dus hel zeer ingrijpende middel
van \erklaring in staat van beleg niel
noodig is.
De toepassing hiervan moet toch,
naar zij opmerkten zooveel mogelijk
beperkt worden, ook omdat tal
van militaire autoriteiten, in wier han
den een groot gezag is gelegd, blijk
hebben gegeven de noodige geschiktheid
om dit ml te oefenen te missen. Al
te gemakkelijk gaan zij er toe over
over maatregelen te nemen, welke de
burgerij in de rustige uitoefening van
haar bedriji belemmeren; met de perso
nen, met liet burgerlijk gezag bekleed,
houden zij soms niet voldoende reke
ning - de kleine pers ondervindt som
wijlen noodeloozen last; vreemdelingen
worden in hunne vrijheid niet zelden
zonder reden beperkt.
Er werd o a door sommige leden
op gewezen dal van hel recht tot u i t-
zelling door sommige commandan
te". een lichtvaardig gebruik gemaakt
wordt. De vraag rijst of deze zich wel
steeds voldoende rekenschap geven van
de groote moeilijkheden, die zooda
nige uilzetting voor de getroffenen en
hunne gezinnen medebrengt. Waai- de
uilzelting zonder vorm van proces gef-
scbiedt en elk rechtsmiddel om zich
tegen de uilwijzing te verzetten, ont
breekt, behooren die nadoelen door
de commandanten met te grooter zorg
te worden overwogen. De lange duur
van den staal van beleg doet soms het
bedrijf van den uitgewezenen verloopen
eu maakt hel gezin broodeloos heigeen
de vraag doet rijzen of zulks niet lot
bijzondere voorzieningen moet nopen.
Wordt van overheidswege in het on
derhoud van de uitgezette personen zelf
voorzien? Die lange duur maakt de uiL'-
zelling bovendien lol eene straf, welke
veelal niel in goede verhouding slaat
tot de vergrijpen die haar deden opleg
gen Is hel op dien grond reeds ren
deiijl* in vele gevallen intrekking van
het bevel tot uitzetten te overwegen,
ook zou aan hen, die uitgewezen zijn,
na korten tijd verlof kunnen worden
verleend om terug te keeren, welk ver
lof - zoo het gedrag van den terugge
keerde daartoe aanleiding geeft we
derom ware in le trekken.
Men vroeg, wanneer hel toegezegde
ontwerp tot wij z igin g van de wet
van 23 Mei 1899 (St. hl. no. 128) is te
verwachten. Bij de. totstandkoming van
dm wel is aan een zoo langen duur
van den staat van beleg als thans voor
komt niet gedacht Wijziging is derhalve
ook hieiom urgent.
De commissie van rapporteurs vestigt
hierbij de aandacht pp de in den laat-
sle.u tija uitgevaardigde verordeningen
betreffende een verbod aan niet mili
tairen die voor het maken van mu
nitie nuttig werkzaam kunnen zijn,
zonder vergunning over de rijksgrens te
gaan. Zeer zeker is bij de totstandko
ming van de wel ook de mogelijkheid
vair dergelijke maatregelen niet over
wogen.
voor den staal van beleg zijn geschreven
voor de bijzondere omstandigheden van
den hoogsten militairen nood. Eene ves
ting, die belegerd wordt, of belegerd
dreig! te worden; een gebied,- dat do
vijandelijke bezettingsmacht voelt nade
ren, ja, daarvoor moet de militaird
autoriteit inderdaad op tal van grondrech
ten inbreuk kunnen maken. Want dan
handelt zij ook als militair, en aanvaardt
'edr-r haar leiding.
Maar de wet als regel le gaan gebrui
ken voor geheel andere, veel algemfeener
loeslnnden, d&t wordt misbruik
Zoo is hel ook met het reisverbod,
waarvan nu sprake is. Gaat men de ge
schiedenis der wetgeving na, dan blijkt,
hoe bijvoorbeeld de bevoegdheid voor
een militair commandant was bedoeld
om scheikundigen te zijner beschikking
le houden, teneinde een luchtballon: le
helpen vullen.
Maar nimmer heeft men aan eenige
hoofd-officieren de gelegenheid willen ge-
vi n, eventueel geheel Nedierland le ver
bieden, over de grenzen te gaan.
Is 'iel noodig, een groep of groepen
Nederlanders binnen 't land te houden
en !e beletten elders te werkjen, dan is er
slechts één weg om dit verbod te berei
ken «-en bijzondere wel
Toegegeven, dat de kolossale afmeting,
die de oorlogvoering aangenomen heeft,
ook geweldiger maatregelen noodig kun
nen maken. Het heele land en het heele
volk kan één vesting zijn. Maar wanjneer
daartoe dan de geschikte arbeiders als
munitie-makers moeten worden in beslag
genomen of in reserve gehouden, behoort
dit le gaan, evenals in Kngelanid, door
eene aparte wettelijke regeling
eene wel beert men in 1914 ook
zijn toevlucht genomen, om de regeering
te machtigen lot uitvoerverboden op le
vensmiddelen en handelsartikelen Toch
zou naar de slecht begrepen letter ook
hiervoor evengoed het bovenaangehaalde
arl 35 dienst hebben kunnen doen! Men
leze de woorden maar na.
Toen schijnt men toch nog beter be
grepen te hebben, dal dit door dat ar
tikel nimmer is bedoeld, en dal de ver
antwoordelijkheid voor zóó ingrijpende
belemmeringen der vrijheid behoort bij
de regeering en bij de wetgevende macht.
Maar wal voor handelswaren is ge
schied, behoort voor menschen zelcer)
evcuzoo te gaan!
UIT DE PERS.
Uitvoerverbod van
menschen.
Older dit opschrift bespreekt hei
Hand. hel feil, dat de militaire autoriteit-'
le» „doodleuk"' aan verschillende vak
arbeiders en ambachtslieden, in 't bijzon
der metaalbewerkers, verboden ons land
te verlaten om in Engeland Ie gaan wer
ken Hiermede wordt, meent het blad,
oo.i inbreuk gemaakt op de inenschelijke
vrijheid, zóó geweldig groot, dal het niet
zon der meer kan worden aanvaard
Hot is zeer duidelijk, dat de bedoelde
•officieren hier niel uil eigen initiatief zijn)
opgetreden, doch dal hier is gehandeld
volgens één plan van hoogerhand.
Hel blad komt er tegen op dat hier
liet militair gezag wordt gemaakt lot een
ezelsbruggetje (hetzij met eerbied gter
zegd) voor wat in den grond verant
woordelijke regeeringsmaalregelen zijn
De bijzondere militaire bevoegdheden
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Uilvoerarlfkelen in de
gre ns streek.
Bij een 20 October, uitgevaardigde ver
ordening heeft de kommandanl van
Ze el a n n voor het terrein van een
uur breedte langs de grens verboden.
hel vervoer li uilen route- of heer
baan van al datgene waarop bij be
schikking van den Minister van financiën
van toepassing is verklaard het kon.
besl. van 7 Aug '15 St.bl. 370 (.aangifte
van ten uitvoer bestemde goederen
tenzij dat vervoer geschiedt tusschen
één uur vóór zonsopgang tot één uur na-
zonsondergang op een z.g. binnenlandsch
paspoort, te verkrijgen bij de ontvangers
der imoerrechlen en accijnzen.
DU paspoort wordt niet afgegeven
dan op vertoon van een bewijs van den
militairen commandant in', of bij de
woonplaats van den ontbieder, waaruil
blijkt dal deze laatste als koopman, win
kelier of neringdoende bekend staat,
en öai tie hoeveelheid welke hij wenscht
in te slaan, niel grooter is, dan hij
redelijker wijze voor zijn bedrijf wordt
geacht noodig le hebben.
Het verbod is niet van toepassing
op hoeveelheden niet grooter dan noo
dig zijn voor de dagelijksche behoefte
dengene voor wie of voor wiens
dieren de behoeften bestemd zijn
Hel is aan particulieren verboden,
grootere hoeveelheden van de artikelen
in te slaan, of voorhanden le hebben,
dan voor hun zeiven, of him dieren nooi-
dig is.
Eveneens is hel verboden aan koopr
lieden, winkeliers en neringdoenden:
grootere voorraden van die artikelen in
ie slaan of voorhanden le hebben,
dan voor de uitoefening van hun nor
maal binnenlandsch debiet noodig is.
Iln wien, vanwege het militair gezag
door den militairen commandant, waar
onder hij ressorteert, schriftelijk is aan
gezegd welke hoeveelheid hij van een
artikel, bedoeld in deze verordening,
in voorraad mag hebben voor zijn
eigen gebruik, of voor zijn normaal
binnenlandsch debiel, heeft zorg te gra
ger,, dal hij na 24 uur na die aanzeg
ging, niel in hel bezit is van een groo
tere hoeveelheid van dat artikel dan
de vastgestelde.
Overtreding van deze verordening
wordt gestraft met hechtenis van ten
hoogste een maand, of geldboete van
ten hoogste driehonderd gulden.
De linverkoop.
Naai hel Hand. verneemt is door on
derling overleg de onlangs vermelde
vc-rköop van 800 blokken gouverne"
mcnlstin aan Duitschland verminderd
lol 700 blokken. Het is daardoor moge
lijk geweest enkele fabrieken, welker
bedrijf door gebrek aan grondslof dreig
de slop gezet te worden ,aan den gang
t<- houden.
Aard ap pelprjjzen.
D'oi de zeer groote stijging die de
laatste weken heeft plaats gehad in de
aardappelprijzen heeft een van de groot
ste Amsierdamsche aardappelhandelaars
het een en ander aan het Hand. verteld
„"Wanneer door de regeering niel
spoedig ingegrepen wordt, zei deze
zegsman, slaat voor velen een bange
winter voor de deur, De prijzen van
de aardappelen zijn de laatste weken
iederen dag gestegen. Drie weken ge
leden verkochten de boeren hun
Zeeuwsche bonten nog voor 1 2 50 per
mud en thans vragen zij reeds f 3.25.
De Zeeuwsche Eigenheimers stegen in
dien tijd van f 2a f 2 25 lol f 2 50
a f 3 en zoo gaat het met alle soor
ten.
Waaraan is deze huilengewone prijsr
slijgi 'g naar uw meening toe le schrij
ven?"
,Do oorzaak is, dat door de specu
lanten wordt verwacht, dat de grens
eerstdaags weder voor den uitvoer zal
worden geopend. Met die verwachting
in het vooruitzicht hebben zij duizen
den Hectoliters opgekocht. En de hoe
ren zijn niel eens bijzonder willig om
le veikoopen. doen mêe aan de spe
culatie! Hun geheele bedrijf heeft dit
jaar een opbrengst gehad als mis
schien nooit te voren. Om geld zit
ten zij niel verlegen.- ze kunnen net uit
zingen
Val moet er naai- uw meening ge-
daa i worden om aan deze speculatie
voor goed een einde te maken? Het
enkel vaststellen van maximumprijzen
geeft natuurlijk niels, zoolang dal niel
gepaai d gaal met verplichte beschik
baarstelling
,Ncen, dal is volkomen juist. Zelfs
wanneer dc minisler een maxfmuml-
prijs bepaalde, zou dat niel veel baten.
Er zit niels anders op, dan dal de ge
heele voorraad aardappelen welke in
het land is opgemaakt wordt en dat de
boeren en handelaren gedwongen wor
den b.v. iedere maand een tiende ge
deelte van hun voorraad (Zeeuwsche
Eigenheimers, bonten en blauwen, Frie-
sche Borgers eji blauwen) op ie rui
men. Deze zijn het meest gevraagd voor
de buitenlandsche cpnsumptie. De wit-
vleezige aardappelen kunnen dan tege
lijkertijd voor uitvoer bestemd worden.
Da! is hel eenige en afdoende waarop
aan hel verfoeilijke bedrijf van specu
latie in eerste levensbehoeften door het
middel van achterhouffin® een einde
ka i worden gemaakt."
Dienstweigering
Onder de beschuldiging ter zake van
opruiing door middel van het zooge
naamde manifest der dienstweigeraars is
door den officier van justitie le Assen
rechtsvervolging ingesteld tegen dr Louis
A Ballier, rustend predikant te Paters-
wolde. (Ass. CE)
Uitvoerverboden.
De St. Crl. van heden bevat een kon
besl houdende wijziging van het ver
bot' van uitvoer van profielijzer, ge-
reedschaps'slaal en oud gietijzer.
Dezelfde St. Crt. bevat een kon besl.
houdende verbod van uitvoer van ka-
toenzaadolie, kokosolie, kokosvel, se
samolie, soyaolie, grondnotenolie en,
voor zooverre de uitvoer daarvan niet
reeds verboden is, alle eetbare vetten,
me! uitzondering van margarine, voor
zooverre deze door hare bereiding met
melk ,en melkbestanddeelen geschikt is
gemaakt om boter te vervangen
De benzin e-s m o k k e 1 a r ij
In verband met een door rijksambte
naren aan de Binnenhaven te Rotterdam
gedane aanhouding van ruim 3000 li Ier
benzine, die verborgen was in ijzeren
buizen, zich bevindende in zandsteenen
zuilen, welke zoogenaamd dienen moestent
voer den houw van bruggen en een voor
Crefeld bestemd waren, is men tot de
wetenschap gekomen, dat een dergelijke
zending zandsteenen zuilen van hier uit
haar weg naar Duitschland heeft gevon
den, alsmede een zending grafzerken, die
volgens de aangifte dienst zouden moeter)
doer om de graven van Duitsche gesneu
velden te dekken Met beide zehdingei)
werd benzine naar Duitschland uilgew
voord. N. R C.
De hulp aan België.
De Commission for Relief in Belgium,
gevestigd le Rotterdam, beslaat thans een
jaar Volgens mededecling van den direc
teur mr. Young werd in dien tijd meer
dan een millioen ton voedingsmiddelen
door haar of door hare tusschenkomst
naar België en Noord-Frankrijk gezonden
cn onder hel volk verdeeld Deze artike
len bestaan uit meel, mais, bacon, spek",
erwten, boonen en rijslen. verder werd
ook herhaaldelijk koffie, zeep cn andere
producten gezonden
De voedingsmiddelen worden daar ter
hand gesteld aan locale comiié's. Voor
zoover de menschen ze betalen kunn/cn
worden ze aan hen verkocht tegen een'
laag ,icdrag dal weder strekt om anderen
le steunen, doch wie van alle middelen
beroofd zijn en daL zijn er nu al reeds
meer dan twee millioen krijgen zc volgens
een goed georganiseerd systeem om niet
Het geld dat beschikbaar werd gesteld
door de liefdadigheid der geheele wereld
en bijdragen van Belgische en Fransche
instellingen beliep meer dan 10 millioen
gulden per maand.
Ook Nederland heeft hiertoe op allerlei
wijze belangrijk bijgedragen De Neder
landsche regeering en de spoorwegmaat
schappijen stonden vrij vervoer en vrij
gebruik van de telegraaflijnen loe, het
Rolterdamsch gemeentebestuur vrij ge
bruik van de ha venspoorwegen, vrijdom
van lïelastingen enz wat over het afgeloo,-
pen jaar wel op f 125.000 kan geschal
worden
Toen de twee laatste maanden de
scheepvaart storing ondervond zou het
de commissie moeilijk geweest zijn de
nood'ge hoeveelheid meel naar België le
zenden indien de Nederlandsche regee*-
ring haar niet tijdelijk geholpen had met
30 000 ton meel.
De commissie heeft nimmer een be
roep op de liefdadigheid in Holland ge-
da°n, daar deze meer gedaan heeft voor
de Belgische vluchtelingen, dan de bij
dragen lot steun uit andere landen1 be
dragen
De -bijdragen van de geheele wereld
builen België bedraagt thans 40 millioen
grnden, maar wat Nederland voor de
Belgen gedaan heeft is naar evenredig-
:ieid van zijn bevolking vee! meer.
Een vraag is meermalen gesteld of het
Comité niet als tusschenpersoon zou kun
nen optreden tusschen Nederlandsche en
Belgische kooplieden. Zeker zou het Co
mité die hulp gaarne verleenen maar dit
is onmogelijk
Tol 1 Oct. jl. werden naar België en
Frankrijk gezonden 438 685 ton meel,
156 713 bloem, 56 673 rijst, 8374 erwten,
23 858 boonen, 99.392 maïs, 6816 zout,
18 347 aardappelen, 23.513 vleesch en
bacon, 2713 kleeren, 11)097 diversen,
tctaa! 854 211 ton van 1000 K.G.vertep
genwoordigende een waarde van 144 mil
lioen gulden
Het comité is ten hoogste dankbaar
or den steun door de regeering en zooi-
vele anderen verleend om zijn (aak te
verlichten.
In de toelichting wijzen adressanten
er op dal hel loon van den hoogst be
zoldigden straatveger f 8.60 per week
bedraag' terwijl in andere plaatsen met
gelijke levensstandaard het minimum
loon hooger is.
De bedoeling der door B. en W.
op de Jjegrooling voor 1916 voorgestel
de verhopging met een gulden wordt
zeer op prijs gesteld, maar de verhoo-
gng' wordt onvoldoende geacht. Ge
wezen wordl op de stijging van de
prijzen van levensmiddelen.
Uit Vlissingen.
'iLeck gisterenavond te Vlissin
gen hei beslui! van een op^Jrie gebrui
kelijke wijze gevierden nalionalen feest
dag of andere festiviteit, die ommegang
mei muziek en fakkellicht door een groot
deel der gemeente.
Als niet geheel Vlissingen legen 8 uur
in het Bellamvpark vereenigd was, dan
was 'I toch zelcer een overgroot deel
van zijn inwoners, dal getuige wilde zijn
van de Russische taptoe, die door de
kapel van Hr. Ms. „Holland geblazen
zou worden
Wie vooraf niel een staanplaats had
uitgezocht, kwam met het corps, vooraf
gegaan door tamboer en pijper, van liet
Eiland afgemarcheerd
Zoo zette het carillon van den SI'.
Jacob storen het uur van achten in of de
tamboer sloeg een roffel, door twee
hoornblazers werd de laptoe geblazen,
-waarna onder diepe stilte de pijper 'op
eenvoudig instrument „Ik zie eed
kleinen vogel springen" blies.
Door de kapel werd deze melodie
herhaald, wat nog gevolgd werd door het
Russische Volkslied, Valerius' Danklied
een nummer, waarin nog een Holland
sen?. melodie voorkwam De uitvoering
van 'was voortreffelijk
Daarop werd onder trommelslag afge-
ircheerd in de ricliling van de Groote
Markl uoor een gedeelte van de oude en
nieuwe stad naar hel Eiland.
I Was ongemeen druk op straal Op
rschillendg punten werd de stoet door
<!e meer bezadigden opgewacht l)e jon
geren maakten als naar gewoonte de ge
heele wandeling mede eu hosten voor-
en achteraan en zongen mee dal liet een
lieve Just was. Was ook in langen tijd
niel gelieurd 1
De werkman W. uit Middelburg
stapte le Vlissingen bij de Keer
sluis uil de in beweging zijnde tram.1,
kwam le vallen en geraakte met zijn
rechter voel onder de tram. De on
gelukkige werd naar het R. K. zieken
huis overgebracht, waar de voet gedeel
telijk moest worden afgezet.
i t Zuid-Beveland.
Bij de Woensdag te N i s s e gehoup
den verkiezing voor een lid van den
gemeenteraad (vacature Jacob Klooster
man; zijn candidaat gesteld de heeren
Hubrechl Dane Lz en Jacobus Kloos
terman De stemming zal plaats hebben
op '3 November a.s.
Uit MI d d e 1 b u<r g.
Gisteren werd door de politie aan
gehouden wegens Iandlooperlj zekere
Van der B Hij werd heden den ofifcier
van justitie voorgeleid.
Ook werd voorgeleid P. C. B van
wiens aanhouding wij gisteren melding
maalden
Deze heeft bekend niet alleen nuj,
maar ook verleden jaar in December
diefstal mei braak te hebben gepleegd
tcii huize van zijn grootmoeder.
Het bestuur van de afd. Middel
burg van den „Ned. Bond van Werklie-
de i in openbare diensten en bedrijven"
heeft aan den gemeenteraad een adres
gezonden verzoekend het loon der straat
vegers in dienst der gemeente te willen
verhoogen.
Uit Tholea.
Te Oua Yossemeer wordt wel
geen „regeerings-visch" beschikbaar
gesteld, maar toch is reeds voor de.
tweedemaal viseh verkrijgbaar gesteld
door de wed. G. van Driel tegen vrij
goedkoope prijzen, schol en schelvisch.
Bovendien lcomt een botleurder uit Tho-
len nog sleeds legen den historischen
prijs van f 0.25 per jxrad onze ge
meente tweemaal per week van bof
voorzien, terwijl van verschillende zij
den mossels worden aangeboden, wer
kelijk uitstekend van kwaliteit tegen
f 0 40 per emmer.
Besmettel ij ke ziekten.
In de Week van 13—19 October zijn
uit Zeeland de navolgende besmette
lijke ziekten Ier kennis van den een*
tralen gezondheidsraad gekomen
Typhus: een geval le Serooskerke(S-)
Roodvonk: 1 gevallen le Neuzen
en 4 te Hoek.
Diphterilis, een geval te Elle*-
■woulsdijk, Kaltendijke, Vlissingen, en
Zierikzee.
KERKNIEUWS.
Bij de Woensdagavond le R i I t h e m
gehouden verkiezing van twee notabelen
der Ned Herv. Kerk werd het aftredend
lid J üreel met 23 van de 28 uilgebrach*
te s'emmen herkozen. Voor de vacature
van den heer P. Willemse (die niet meer
