MfORR
138' Jaargang
ttMU
Donderdag
14 October.
FEUILLETON.
DE WELDOENSTER,
BINNENLAND.
Ui! Stad en Provincie.
M* 242
i courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in
Nederland franco p. p. f 1.25.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën h 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50
elke regel meer 2D cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats
die zg innemen.
ISfiJr" Advertenties vóór één uur te 1
Verschil van opvatting.
De Oorlog in België, door
prof. mr. A. A. Strtiycken.
Bij S. Gouda Quinl, Arnhsm.
Van de zeer belangrijke beschouwin
gen die deze hoogleeraar en staatsraad,
kenner van bet volkenrecht, in den loop
\an hel oorlogsjaar in „Van onzen Tijd",
schreef over de volkenrechtelijke kwesties
die in verband met den oorlog rezen,
heeft hij een twaalftal, betrekking heb
bend op de gebeurtenissen in België, le
samen uitgegeven in het bovenvermeld
boekje.
Val deze opstellen zoo interessant
mrakt. blijvend interessant, is ten
eerste de stevige grondslag van weten
schappelijke kennis van het volkenrecht.
En ten tweede de scherpzinnige ontledifljg
van de gebeurtenissen en meedeeling|dni.
\ls een voorbeeld van scherpzinnig
onderzoek kunnen dienen, de artikels ge
wijd aan, hel Duitsche witboek over de
oöVh. gsgruwelen in België.
Zeer leerzaam en veel ophelderend
maar allesbehalve verontschuldigend
is de tegenstelling van de naast elkaar
afgedrukte bepalingen van: Hel Haagsche
reglement van de wetten en gebruiken
van den oorlog le land, de door den Fran-
schen generalen staf daarop gegeven toe
lichting, en de door den Duitschen ge
neralen staf eveneens voor de officieren
uitgegeven „Kriegsbraucli im Landkriege"
De Fransche toelichting is een herhaling;
in de Duitsche toelichting zijn verschei
dene der artikels niet meer le her
kennen.
De verschijning van dit boekje geeft
ons aanleiding aan de band van het daar
in meegedeelde nog eens hel licht te
dóen vallen op dat verschil tusschen
de opvattingen van het volkenrecht vol
gens den Franschen en den Duitschen
generalen staf.
TUI is volkomen waar wal prof. Struy-
ckeu in een ander opstel zegt: „dat de
berichten over de verhouding van de
Dunsche legers en de burgerbevolking in
België in de eerste maanden van den oor
log, voor menigeen beslissend waren voor
zijn sympathieën in en wellicht ook
na den oorlog."
Maar ook waar is het wat hij in het
opstel over het verschil van rechtsopvat
ting zegt- „Wie de krijgsverrichtingen
der troepen zal bcoordeelen naar de i*e-
gclen der Haagsche conferentie, heeft'
volkenrechtelijk gelijk, maar legt aan de
troepen een maatstaf aan, waaraan zij
niet zullen beantwoorden. De natio
nale instimcties moet men kennen, de
stemming ook waarin de officieren
krijgskundig zijn opgevoed."
We hebben reeds indertijd aangehaald
wal in een Duilsch juristenblad werd
opgemerkt over het betreurenswaardige
verschil dat er bestaat tusschen art 2
van het Haagsche Reglement, (dat de
deelneming tot den strijd toelaat voor de
bevolking van een niet bezet gebied, mits
zij openlijk de wapens draagt en de wet
ten en gebruiken van den oorlog eerbie
digt), en hel bovenvermelde boekje van
den Duitschen generalen staf, dat „uiter
lijke herkenbaarheid" vordert, waarvan
in het Reglement niet gesproken' wordt.
Er zijn echter bijna bij ieder artikel'
dergelijke verschillen aan te wijzen.
Soms is 't een andere manier van zeg
gen, die echter den zin geheel wijzigt.
Zoo luidt bijv art. 22 van het Haagsche
Reglement:
„De oorlogvoerenden hebben geen
onbegrensd recht ten aanzien van de
keuze der middelen om den vijand
te benadeelen."
Daar teekent het boekje van den Fran
schen staf bij aan:
„Hel r echt der menschen verbiedt
trouweloosheid, iedere noodelooze
wreedheid, gewelddadigheid of
strengheid
Maar daarentegen luidt de Duitsche
opvatting
„Toegelaten (anwendbar) is ieder
oorlogsmiddel, zonder hetwelk het
doel van den oorlog niet bereikt
kan worden; verwerpelijk is daaren
tegen iedere daad van geweld en
vernieling die door het oorlogsdoel
niel geëischl wordt.
Humanitaire vorderingen, d. i. het
«paren van menschen en goederen,
kunnen slechts in zoo ver in aanmer
king komen, als aax-d en doel van
den oorlog toeslaan.
Voelt men het verschil? 't Is een heel
ander punt van uitgang.
En ernstiger wordt dat bij de kwestie
an liet dwingen van de bevolking der
tegenpartij, om voor het leger te werken,
een kwestie die niet slechts in de eer
ste oorlogsmaanden aan de orde was,
maar nu nog telkens zich weer voordoet
o a. onlangs in Rijssel, in Mechelen ert
in Gent. toen o.a. de wevers weigerden
zandzakken te maken voor het Duitsche
leger
De laatste alinea van art. 23 van het
Haagsche Reglement luidt:
„Eveneens is het een oorlogvoe
rende verboden, de onderdanen der
tegenpartij te dwingen deel te ne
men aan krijgsverrichtingen, ge
richt legen hun land."
De Fransche toelichting zegt daarbij:
„Onder krijgsverrichting moet men
iedere verrichting verslaan die een
direct gevaar oplevert voor den te
genstander. Het is dus formeel ver
boden de inwoners te gebruiken
voor werken van oorlogsdoelein
den, bijv versterlcingswerken'Toe-
geslaan is hel werken in de stra
ten. aan openbare gebouwen, voor
kunstwerken.
Maar een heel andere opvatting geeft
het heekje van den Duitschen staf weer:
„Ook liet opvorderen van inwo
ners voor vervoer en arbeid heeft
men als een omrechlniatigen dwang
tot deelname aan krijgsverrichtin
gen can geduid Het is echter duide
lijk dat een officier nooit een zoo
ver gaande, uitbreiding van dit be
grip lean toelaten, daar anders iede
re mogelijkheid om lol arbeid te
dwingen zou wegvallen, omdat iede
re in den oorlog uitgevoerde ar-
'door de schrijfster van
„Elizabeth and her German Garcten".
X—
45).
Trudi voegde er als extra aanbeve
ling van den friseur bij dat Junghlutli naar
zeep rook. Hij had zorgvuldig den vrou-
wenaard bestudeerd: als hij een mooi
meisje onder handen had, vond hij wel
dra gelegenheid in eerbiedige bewonde
ring uil te weiden over hetgeen hij haar
klassisehe Profil noemde. En indien het
een vrouw was, die een gezicht had
volstrekt niel zooals hij wcnschte, dan
vertelde hij liaar op een toon van inge
houden geestdrift, dal haar profiel,
waarover zij langen tijd in twijfel had
verkeerd, höchst interessant was. Het
was verbazend, hoezeer deze jonge
man in de gunst was bij Trudi's ken
nissen, en daar al de minder aristocrati
sche Hannoversche dames zich beijver
den haar na Fe volgen, leefde Junghblulh
in voorspoed en geluk met een jong
vrouwtje met kalm glaa haar, en een
kindje waarvan Trudi de petemoei was.
„Blauwe bosschen! anemonen'I', las
Trudi met onuitsprekelijke verachting.
„Ts de jongen niet wijs? Wat een idee.
te verwachten dal ik nu naar dat som
bere oord zou gaan O, nu begrijp ik
het", voegde zij er bij, toen zij omblaad-
de, „het is Bibi hij maakt zeker werk
van haar en natuurlijk schiet dat beter
lop als ik cr bij ben om te» fielpen. Beste
AxelEn waarom gaf hij zich de moeite
uit te weiden over die anemonen? Waar
dient het voor tegenover mij niet open
hartig te zijn? Ik doorzie hem toch, wat
hij ook doel Hij is zoo goedhartig, dat
hij ons stellig hoopen van Bibi's geld
zal willen leenen, als hij het maar een
maal heeft. „So lieber Jungbluth", zei ze
hardop, „nu is het genoeg voor vandaag
Prachtig prachtig. beter dan ooit.
Ik heb haast. Ilc moet vanmiddag nog
naar Berlijn
En den volgenden dag kwam zij te
Straalsond aan, waar zij door haar broe
der van het station werd gehaald
Zij begroette hem vol geestdrift „Nu
wij loch hier zijn", zei ze toen zij door
de stad reden, „moesten wij meteen een
bezoeB brengen aan de Regierungsprksi-
denlin. Anders moeten wij cr morgen
weer naar toe."
„Neen, ik kan niel vandaag Jk moet
zoo gauw mogelijk weer terug. De werk
lui hebben gisteren hun Paasoh-bal ge
had en toen ik van morgen wegreed
van Lohm, lag de liclft van het volk
nog te bed."
„Nu, dan dienen -de paarden morgen
beid, ieder vervoer in een of an
dere betrekking tot den oorlog
staal of er mee in verband ge
bracht kan worden. Hier beslist de
Kricgsraison (oorlogsrede; onvertaal
baar)" En dan verder:
„Bij weigering der arbeiders kun
nen natuurlijk straffen gebruikt wor
den Daarom was ook de, door Fran
sche en Franscligezinde leeraars in
oorlogsrecht zoo streng veroordeel
de beschikking van den Duitschen
civiel-commissaris graaf Renard over
eenkomstig het feitelijk oorlogs
recht, toen hij, om tot arbeid voor
hel noodzakelijk herstel van een
brug 1e dwingen, voor het geval
van verdere dienstweigering met
hel doodschieten van eenige arbei
ders dreigde."
We slippen hier even aan dat de
handleiding van den Duilscheti generalen
staf dateerl uit 15102 De voorbeelden
zijn uit den ooxiog van '70. Dc ooiiog
van nu zou nog heel wal meer voor
beelden kunnen geven
Frappant is ook het verschil ten op
zichte van het al óf niet stellen van gij
zelaars
Art. 4G van het -Haagsche Reglement
luidt
„De eer en de rechten van het
gezin, hel leven der personen en
de bijzondere eigendommen moeien
geëerbiedigd worden
De Fransche toölichling zegt in ver
hand mei deze bepaling
„Hel is in beginsel verboden gij
zelaars te vragen ol 1e nemen ten
einde de uitvoering van sommige
overeenkomsten te verzekeren. Deze
regel zou slechts kunnen worden
ovcrli'cden in een geval van absolu
te noodzakelijkheid en op bevel
van den bevelhebber der troepen,
en, zoo mogelijk, van den legerbe
velhebber. De gijzelaars hebben aam-
sprank op behandeling als krijgsge
vangenen."
De Duitsche handleiding daarentegen,
na eerst aan de vroegere toepassing te
hebben herinnerd, zegt;
„Een" nieuwe toepassing van het
gijzelrecht heeft het Duitsche le
gerbestuur in den oorlog van 70
ingevoerd, toen het, lot verzekering
van het door de bevolking be
dreigde spoorwegverkeer, notabe
len van dc Fransche steden en
dorpen dwong op de locomotieven
de treinen le begeleiden. Daar hier
door vreedzame inwoners buiten
hun schuld in ernstig levensgevaar
werden gebracht, heeft de geheel©
niet-Duilsche literaluur dezen maat
regel ,als in strijd met het volken
recht en als onrechtvaardig tegen
over onderdanen van het vijandelijk
land verklaard.
Tegenover deze afkeurend-; oor-
deelen moet worden in 't licht ge
steld, dal het ook aan Duitsche zi'd
als hard en wreed (grausatn) er
kende middel eerst toegepast werd,
nadat ophelderingen en onderricht
(Belchrungen) der inwoners zonder
de reis weer te doen, want er mag
geen tijd verloren gaan."
,Ja morgen kun je gaan als je zoo
verlangt je vriendin weer le zien
„En jij?" vroeg Trudi op een toon
vol verbazing.
„Ik? Ik zit tot over mijn ooren in het
werk. Verleden week was het voor het
eerst in vier maanden, dat wij konden
ploegen Nu hebben we weer 'drie da
gen met Pasehen verloren Ik kan geen
etikel uur missen."
,Maar, mijn beste Axel, Bibi is veel
gewichtiger voor de toekomst van Lohm
dan ploegen
„Ik moet bekennen, dat ik niet inzie,
hoe"
„Ik begrijp je niet."
„Waarom heb je de jongens niet
meegebracht?"
„Waarvoor heb je me gevraagd 'of ik
hier wou komen
„Komaan Trudi, je bent in acht maan
den niel bij mij geweest. Is het dan
niet heel natuurlijk, dat je mij een
bezoek brengt
„Neen. het is heelemaal niet natuur
lijk in den winter naar zulk een oord
toe te gaan en alle pretjes te verzuimen.
Ik ben alleen om Bibi gekomen"
„Wall kom je wel voor Bibi en niet
voor je eigen broeder?
„Och kom. Axel, je weet 'heel goed,
dat ik kom voor jullie beiden
gevolg waren gebleven, en dat hel
ondei de gegeven omstandigheden
hel eenige was dat uitwerking be
loofde tegenover de ongetwijfeld
ongerechtvaardigde, ja misdadige
houding van een dweepzieke bevo'-
king."
Eu dan ten slotte de veel besproken
kwestie van de enorme sommen gehe
ven van de onderworpen steden.
Art. 11' van het Ilaagsche Reglement
slaat buiten de gewone belastingen
slechts die heffingen in geld toe, wel
ke ,,?cscliieden ter voorziening in de
behoeften van het leger of van het be
stuur van dal grondgebied".
Do Fransche toelichting zegt ook dat
als algemecnen regel heffingen in geld
slechts mogen worden geëischt „als
de inwoner weigert de levensmid
delen in nalnra te leveren, of het
r.ict meer kan doen
Dc Duitsche handleiding zegt, alsof
off artikel niet bestond, en na de ver
klaring dal „brandschattingen" niel meer
beslaan
„Oorlogsschattingen zijn daarom
slechte geoorloofd
Ter "ervanging van belas
tingen
2. Ter vervanging van de vorde
ringen in nalui'a bij gewongen le
velling;
3. Als s i r a f."
En dan bij de toelichting nog als
opmerking- „Op de burgerbevolking
werkt echter blijkens de ervaring een
gexobelasting hel krachtigst."
Prof, Struycken geeft deze tegenstel
lingen in rechtsopvatting met nog
heet veel anderen zonder verdere,
'ommenlair.
We gcloovcn ook dat het overbo
dig is
Alleen zij er dit nog bij opgemerkt.
Duitschiand heeft dal Ilaagsche Re
glement ook onderlcekend, en alleetx
een uitzondering gemaakt voor art. 44
(lie1 dwingen van een bevolking in een
bezet gebied om inlichtingen over den
anderen oorlogvoerende te geven). Reeds
meermalen is door Duitsche juristen op
be! vei schil tusschen het bij Tactaot
vastgestelde Reglement en de voor .ie
officieren bestemde handleiding van den
Duitschen stal gewezen.
Anderzijds wordt bij de Fransche toe
lichting voorop gesteld dat dc toepassing
der regels afhankelijk is van. de we-
derkeerigheia van de zijde der tegen
standers d. w. z. dat deze zich dezelfde
beperkingen moeien opleggen. Hoe de
Franschen zelf in een bezet vijandelijk
gebied zullen handelen, weten we niet
uit de praktijk. Ze hebben slechts in
hun eigen land gevochten, behalve voor
ee:i klein deel in België dat bondge-
roQl was, en in den Elsasz.
Uit Middelburg
Dc vrouw, van wie sprake was in
ons bericht van gisteren, is hedennacht
alhici wederom dus voor de vierde
maal, wegens dronkenschap in arrest
gesltia.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
De tarwe-q uaes tie.
Naar het „Hand." verneemt, bestaat
„Voor ons beiden? Wat zou juffrouw
Bibi wel zeggen, als ze je hoorde praten
over zichzelf en mij als „jullie beiden"?"
„Ik wou, dat je niel langer zeurde
en op die manier voortging. Het is niets
dan tijd vermorsen"
„Dat is het ook lieve. Alle praten
over Bibi Bornsledt. zoo ver ik ermee
in verband s la, is hopeloos tijd vermor
sen!"
„Axel I"
„Trudi!"
Je wilt toch niet zeggen, dat je niet
over haar denkt?"
„Over haar denken? Ik denk nooit
ovr vreemde jonge dames"
„Waarom in 's hemels naam heb je
mij, dan hier Jalen komen?"
,De anemonen beginnen uit le ko
men
„Ach
„Als je nu eens verstandig wou pra
ten in plaats van mij te plagen, aisof ik
een kind van tien jaar was en 'jij een
groote pedante mijnheer. De Hohen-
steins geven vanavond een bal masqué
en ik gaf het op om hier 1e komen."
„Och, kindlief, dal was heusch vrien
delijk". zei Lohm, getroffen door de ont
zettend groote opoffering
(Wordt vervolgd).
bij den Minister het voornemen orö
voortaan door tijdige publicatie van prijs-
wijz;gingen van hel inlandsche meel tege
moet te komen aan de bezwaren van de
koopers van Amerikaansch meel, die
vroeger, hun koopen baseerende op prij
zen, welke, wanneer het gekochte ,\me-
•ikannsclie meel werd ontvangen, reeds
veibagd waren, soms aanzienlijke schade
leden
Wij hebben, zegt het Hand., verder
getracht ons op de hoogte te stellen!
vn de meermalen geopperde vraag of
de Regeering met haar tarwe-monopolie
whist maakt. Het bleek ons, dat dit
mcüerdaad niet het geval is
Te zijner tijd, zoo deelde men ons
nic'e, zal blijken, dat de regeering geen
winst heeft gemaakt en ook, dat in ver-
ge.ijking met de Londenschc ciT-prijzen
beneden welke meermalen werd ge
kocht de aankoopen voor rekening van
hel Nederlandsche gouvei-nement niet te
boeg waren.
De tin-aanvoer en onze
industrie.
De Deventer Capsulefabriek deelt mee
dal dc fabriek niel stop gezet zal be
heer en 1e worden. Zij verwacht, dal de
onderweg zijnde groote tinaanvoeren hier
te lande aangekomen zullen zijn, vóór
de voorraad uitgeput is.
Volgens de Tel. is een uitvoerverbod
Van tin te verwachten
UitVlissingen.
Met ingang van 1 November zijn be
noemd als lichtwachters bij de kixstver-
lichting te Westkapelle G Zuidemn,
thans 2de lichtwachter aan boord van het
lichtschip „Noord-Hinder", en A. Wa
terman thans matroos le klas bij de
Koninki. Marine.
u—
Uit Zuid-Beveland.
Men meldt ons uit Scli'orc uat
hedenmorgen te half zes over 'lie plaats
een Zeppelin dreef, komende uit het
Westen.
Door den zrvaren nevei was eerst
niets van het gevaarte te oespeurea,
slechts hel geronk der motoren was
hoorbaar. Toen echter de mist optrok,
wer-J het opgemerkt door een schild
wacht. Daarna is er hevig op geschóten
Dit was zeker oorzaak, dal het lucht
schip onmiddellijk hooger steeg en van
koers ei ander de. Hel verdween in Z O
richting.
In de Woensdag gehouden ver4*
;aderiüg van den gemeenteraad van
i 11 e w o u t s d ij k werd aan mej. E M.
Risseeuw op haai* verzoek wegens haie
benoeming le Oostburg met ingang van
1 Dec. a s eervol ontslag verleend uit
hare betrekking van onderwijzeres. Aan
genomen werd !hel voorstel van B lea W.
om inet hel oog op de hooge kosthuis?-
prijzen de aanvangsjaarwedde van de
opvolgster te bepalen op f 550.
Naar aanleiding van de circulaire van
Ged Staten van 1 October j.l. werd
na korte bespreking met algemeene
stemmen besloten te adviseeren lol vei*-
hoogiug van de traclementen van den
(burgemeester en den secretaris met
f xOÜ boren hel bij de circulaire aan
gegeven minimum Aangezien de leden
eenparig van mcening bleken dat de ver
betering van de bezoldiging van den
secretaris een billijkere eisch is, in
verband met de enorme toename van
werkzaamheden, dan verhoogmg van do
bezoldiging van den burgemeester, werd
eveneens met algemeene Memmen,
(Jjoslolen bij de mededeeling van 's
raadi beslissing kenbaar te maken .bot
verlangen, dal, met behoud van hot
totaal bedrag, de bezoldiging van den
secrelaiis op f 150 hooger dan He van
den burgemeester wordt vastgesteld.
Deze bepaling achtte de raad ge-
wensclu vooial bij eventueeie vacacuie.
Dc- burgemeester-secretaris dankie de
leden \oor dc gemaakte regeling waui-
van hij hoopte nog enkele jaren te rao-
gen profileeren.
Besmettel ij ke ziekten.
In de week van 6—12 October zijn uit
Zeeland de navolgende besmettelijke
