BÜITIWLAMB,
hebben mei bommen gegooid, en op
school hebben we ze hooren springen.
Toen heeft de schooljuffrouw gezegd,
dat we onder de banken moesten krui
pen, en zeifis de juffrouw in de klee-
renkast gekropen. Alle kinderen zijn
gaan huilen. Alleen drie kinderen heb
ben niet gehuild En ik ook niet. Ik heb
wel hoofdpijn gekregen en mijn keel
klopte erg, ook heb ik erg gebeefd,
maar ik heb niet gehuild Toen hebben
de kinderen allemaal samen gebeden en
de juffrouw, die weer uit de kast was
gekomen, l>ad ook We zijn allemaal
gezond gebleven. Grootvader en groot-
moederook. Toen ik thuis kwam, was
ik lieelemaal wit van bangigheid, dat
Grootmoeder, die -niet van haai" plaats
kan en zich dus niet verstoppen kan,
geraakt zou zijn Grootvader, die zoo
dik is, was toch onder de kanapee ge
kropen; ze waren geen van tweeën dood.
En toen zijn cle vliegers maar weg ge
vlogen...."
DE CHRISTELIJKE VOLKSBOND
WERKVERSCHAFFING EN KAMER VAN
NAVRAAG TE MIDRELBLTtG.
Hei was in den jare 1891, toen in
den lande algemeene werkeloosheid oe-
slouó. In dc groole sleden hadden zich
vereenigingen gevormd ter bestrijding
daarvan Zoo was te 's Gravenhage op>-
gerichl de Christelijke volksbond, met
drie afdeelingen, n.l werkverschaffing,
kamer van navraag en dienstverrichting
0 k te Middelburg vormden eeuige
heeren eene commissie onder voorzitter
schap \an dr. L. Heldring die. voor bo,-
vengcmeld doel eene vergadering sa
men riep waarin dr. Gheel Gildeuiees,-
ter opwekte tot oprichting eener ver
ecniging als die in Den Ilaag Ander
maal in den winter 1891/2 werd eene
vergadering daarvoor belegd, zij vond
zooveel bijval, dat de oude concertzaal
op de Groenmarkt geheel gevuid was,
eii de voorloopige plannen lot uiLvoe-
ring kwamen.
De verecniging ,,de Christ Volksbond"
kwam alzoo lol stand en tol de oprich
ting \an een werkverschaffing werd
terstond besloten, waarvoor zulk een
animo bestond, dat staande de verga-
deiing voor pl. m. f 1000 getcekeud
werd om de oprichting mogelijk te ma
ken
De commissie bestond uit de heeren
dr L Heldring, mr. S Grata ma Hz.,
N. Epkema, De Bruijn van Melis- en
Mariekerkc en jhr. C. J. J. A van Teijlin-
gen; later hebben er nog zitting in
gehad de heeren ds. H. J. L. Poort, O.
J. Dronkcrs, De Fouw, W. J. Spren
ger, II. W- J. Gallen fels, mr. F,
N. v d Bilt en ds. J L Bleek er.
De leden wier namen gespatieerd wer
den zijn thans nog leden van het be
stuur
In dc eerste jaren van het bestaan
der verecniging werden er openbare en
cursusvergaderingen gehouden, die naar
gelang der onderwerpen en sprekers'
veel of minder bijval vonden. Zoo werd
een lezing gehouden door den lieer
H J C. Heijse bij welke de groole zaal
va? 't Schuttershof geheel gevuld jvas
en eene door ds Talma, den lalérau mi
nister van L. II. en "N., waarbij de groole
ei Heine Schuttershof/aal overvol wa
ren, doch zooals het meer gaat met
vei gaacringen, werden ten slotte ook
deze nieL meer bezocht en dientenge
volge niet meer gehouden.
De afdeeling werkverschaffing werd
in Jan. 1892 mot kracht aangevat. Een
bestuur van vijf leden werd daarvoor
aangewezen n.l de heeren K. J. Kuiler,
W P. van Pagé, P. de Koning, P. J, de
Eruijter en C. A H. Billerbeck. Bij mu
taties hebben daarm nog zitting gehad
dc heeren J A. Goelhals, C Mak en V
Mctz. De belangstelling in deze afdee
ling was groot, eïoor inteekenlijsten wei
den mime bijdragen geschonken, ooic
werd de verecniging voortdurend in
meerdere of mindere male gesteund
uic liefdefondsen. Er werden ook in oen
aanvang vele waardelooze; maar ook
waardevolle goederen opgehaald tenein
de aoor werkeloozen hersteld en dan
ten verkoop aangeboden te worden. Om
de wijze van inrichting eens in oogeu-
scb.ouw te nemen, gingen de iwee eerst
genoemd! heeren dezer commissie na
eene lezing alhier door den heer Huur
man, toen directeur van die instelling
te 's Hoge, daar heen en stelden zich
daar van een en ander op de hoogte
Dooi den groolen steun der ingeze
tenen konden al spoedig een honderdtal
werkeloozen aan het werk worden ge
zet Ook het gemeentebestuur liet zich
niet onbetuigd en gaf aan de vereeni-
ging het gebouw in de Wagenaarstraat
D 78, mei zijn groolen tuin, gratis in
gebruik; thans wordt het nog voor het
zelfde doel gebezigd. Ook werd van ge
meentewege meermalen aan werk ge
holpen, zooals het effenen van land, het
afgraven, van liooge wegkanten en het
inzetten cn op profil brengen van den
dijk aan den Nieuwlandsclien weg, het
aanleggen van een weg over de Brei,
het effenen van het Molenwater enz.
waar vergoeding voor werd verstrekt
Voorts werden er een m'h'ssa boomen
aangekocht waardoor vele niet-vakinen-
sclien werk vonden door hel rooien, ver
voeren en klein maken daarvan. Van de
opgehaalde waardelooze voorwerpen
konden timmerlieden, meubelmakers,
schoenmakers, kleermakers blikslagers,
en smids aan het werk worden gezet
terwijl ook een groote partij oude kei
en werden aangekocht en verder ook
vm de gemeente ontvangen om ke'siag
van te maken dat de gemeente weder
tegen vergoeding terug nam tot veroe-
tering van wegen. Zij die geen
vak kenden, waaronder ook ooe-
renarbeiders, in de gemeente wonen
de en zij wier vak niet kon worden
uitgeoefend zooals metselaars, schilders,
enz. konden zich bezig houden met
haardolokken en kachelhout te maken,
waarvan duizenden en duizenden jaarlijks
werden afgeleverd. Ook werden wel eens
door schiopers en visscliers netten ge
breid. Daar nu de bedoeling der Ver
ecniging was om in de werkloosheid eeni-
ge tegemoetkoming te verschaffen, werd
hel loon op 10 cent per uur geslejd le
gen een werkdag van 7i/a uur (niet honger
om drang uit te oefenen zoo spoedig mo
gelijk naar ander werk uit' te zien) Zij
die wel eens aangenomen werk hadden
brachten het wel eens tot 1' 1 daags
en iets meer.
Maar het bleef niet alles voor den wind
gaan, Na een jaar bedankte de heen
Kuiler als bestuurslid der Werkverschaf
fing, die hij als directeur met veel'ener
gie had ingericht; andere bezigheden1'
noopten hem daartoe. Hierop trad de
beer Goethals als directeur op, doch
na een jaar legde deze zijn functie meer,
wegens zijn benoeming lot secretaris van
het Burgerlijk Armbestuur.
Toen nam de heer de Kruijter (lot dus
ver secretaris) het directeurschap op zich
terwijl schrijver dezes als penningmeester
fungeerde. Dc positie van directeur was
intusscben alles behalve benijdenswaard.
De goede bedoeling van het bestuur vau
den Chr. Volksb. om de werkeloozen/
werk te verschaffen, werd door dezen
verkeerd begrepen en in toepassing ge
bracht; het bestuur had nl gezegd, alle
werkeloozen die werken willen, moeten
aangenomen worden; dit was een' vrij
brief voor veel lieden, die tot het groot
ste rapalje en uitschot behoorden, die
met de grootste brutaliteit tol den direc
teur durfden te zeggen- „je hebt geen
recht om mij weg te zenden, ik ben óók
werkeloos"; daarbij kwam ook het ver
wisselen van het volk na 1 of 6 waken'
werken naar gelang van liet gezin waar
door zij des te meer op hun zoogenaamd
„recht" stonden om toegelaten le worden.
Het gevolg van dezen toestand was, "dat
de directeur na twee jaar ook zijn ontslag
nam en met hem alle leden van het be
stuur der Werkverschaffing. Dit werd
in een schrijven aan het bestuur van den
Chr. Volksbond medegedeeld in een le
denvergadering, die vrij druk bezochü
was en waarin nogal luchthartig over het
bestuur van de Werkverschaffing gespro
ken werd; doch na mededeeling van de
fe 'er. verkreeg men een ander inzicht en
trachtte men het bestuur op zijn besluit
tc doen terugkomen, wat evenwel niet ge
schied is. Het bestuur van den Chr.
Volksbond moest andere middelen bera
men en deed znllcs door een nieuw en
scherper reglement voor de Werkver
schaffing op te stellen en nam dc leiding
zelf op zich Schrijver dezes die mede
als bestuurslid was afgetreden, werd ver
zocht en opgedragen als directeur op le
trede» en aanvaardde die betrekking 'dan
ook in hel jaar 1895. Ook toen was de
aanvraag van werkeloozen zoo groot dal
me'. Januari '96 mei 100 man werd be
gonnen, behalve de uitgestotenen, die
zich mede hadden laten inschrijven, maai'
in 't geheel niet werden toegelaten, daar
er geen verwisseling van personeel meer
plaats had.
Zoo ging de zaak verder zijn gerogelden
gang Gelukkig verminderde de werke
loosheid gaandeweg in de stad, zoodat er
inn ambachtslieden, behalve in enkele
vakken, weinig aanvraag meer plaats had
maar door de aanvraag van bóeren-arbei
ders i n of onder de stad wonende of met
een zeker contingent sjouwerlieden konden!
de laatste jaren toch den gehoelen winter
15 a 16 weken tusschen de 50 en 60.
man werk gegevenworden en in dezen
tijd hebben zich geen omstandigheden
voc rgedaan die eenige verwikkeling te-
veeg brachten.
Ook werd in datzelfde jaar 1S92 de
afdeeling „Kamer van Navraag" opge
richt, ook onder een afzonderlijk be
stuur en wel van de heeren ds T. J
Kielslra als voorzitter, baron van Harden-
broek van Lokhorst, P. M. van Visvliet,
J. A Schorer, en P. S Buteux. De heer
v.n Hardenbroek bedankte spoedig door
z:jn benoeming lol burgemeester van
Domburg en werd vervangen door den
lieer Lenshoek van Zwake Deze inrich
ting werd mede zeer op prijs ge
steld. blijkbaar uit de vele om
ondersteuning gevraagde personen, eerst
informatie bij de kamer deden; het getal
canvragen klom dan ook lot hel cijfer
van 1341evenwel kwamen meermalen
aanvragen over dezelfde personen of ge
zinnen Ook werden er vele lijsten afge-
«evr n onder anderenom steun le verlee
k-enen voor de verpleging van doof-
stomme kinderen, aan waschvrouwen
voor een mangel of wascligereed-
scltappen, ook wel om een jete/hen
handel te beginnen enz., dit getal beliep
tol over de SO, docli de aanvragen be
liepen veel meer, lot over de 200:
niel alle warten dus voor inwilliging
vatbaar, zooals dat van een muzikant
om een intrument om m koffiehuizen
tc gaan spelen enz.
Doch ook met dit bestuur bleef het
niet in vrede; liet wilde geheel zelf
standig handelen en niet als' onderd '1
van den Chr. Volksbond In een ge
combineerde ledenvergadering waarin
die zaak besproken werd, kon geen
overeenstemming verkregen warden,
zoodat hel bestuur van den Chr. Volks
bond voorstelde de kamer te ontbin
den, wat bij meerderheid van stemmen
weid aangenomen. 1-Iel bestuur besloot
binnenkort een nieuwe kamer op te
riclilcn op denzelfden grondslag en ver
zocht den directeur (schrijver dezes; ae
zaken gaande te houden. Het nieuwe
bestuur werd samengesteld uit de hee
ren Bijlsma als voorz., P. J. de Broe
ken, D. I-Iildernisse en D Mes en de da
mes jvT. S H. van Doorn, secretaresse,
mejuffr. M. A. v. d. Harst, mevr. Turk—
Snouck Ilurgronje en mej, A. Fan Brou
wer Bij verwisseling werden nog le
den \an 'l bestuur de heeren D. ,1.
Pennock, C Verhage, dr. J. de Vis
ser, J. E- S. Larsen, jhr"- G J van Teij-
lingen en mejuffr. W P. v. d Harst; bij
het aftreden van den" lieer Bijismaiwerd
de heer De Broekert voorz. en bij diens
overlijden de heer De Visser. Ofschoon
de zaken nu geregeld goed gingen was
er toch weder geen vrede. Iict be
stuur v. enschle zich los te maken van
den Chr. Volksbond en wide zich aan
't hoofd stellen der centralisatie van
armenzorg. Besprekingen daarover wer
den gehouden, vergaderingen belegd,
waarbij van alle diaconieën en vereeni
gingen afgevaardigden werden gevraagd.
In beginsel werd wel instemming be
tuigd, doch na herhaalde vergadering
kwam ook de finantieele zijde ter -prat*
ke, wanl voor een goed bezoldigd se
cretaris or directeur en een bode moest
fiuauUeel worden bijgedragen, waarop
de zaak stuitte en hel bij het oude bleef.
Dc directeuren van de werkverschaf
fing waren steeds oolc directe aren van
de Lamel van navraag. Bij de inwerking
treding van den Armenraad in den zo,"
nier van 1913, werd de Kamer van nap
vraag dientengevolge opgeheven en
weiden de '^stamboeken door het be
stuur van den Chr. Volksbond aan ge
noemden raad in bruikleen afgestaan
en hiermede deze afdeeling geëindigd.
Weid in Den Haag eene afdeeling
„Dienstverrichting" ingesteld, ook hier
kwam zulk een inrichling ter sprake,-
na cenige gekregen in lichtingen werd
het echter voor deze stad niel uoo-
dig geacht deze in te stellen, wijl om
velschillende redenen blijken zou deze
geen levensvatbaarheid zoude bezitten.
Hiermede meen ik een kort overzicht
le hebben gegeven van eene inrichting
waarin ik van de oprichting werkzaam
beu geweest. Nn ik door gevordeidcn
leeftijd mijn ontslag vroeg, en dit mij
onder dankzegging eervol weid gege
ven. om het aan jongere krachten over
le laten, n.l. aan den heer M. L. van
Riel, die de' zaak met nieuwen ijver
voor [zette, wilde ik dit uit het verledene
u aanbieden en plan -de vergetelheid ont
trekken.
C. A. H. BILLERBECK.
Middelburg, Oct. 1915.
85 !*9RL06.
Hoe er ge werk t wordt.
Albert Thomas, de Fransche minis
ter van munitie, heeft op het ministerie
van Lloyd George, voor hij naar Parijs
terugkeerde, een rede gehouden tot een
vergadering van leiders van Engclsche
vak vereen i gin gen
Thomas zeide, dat het eerste gevolg
van den oorlog was geweest, dat de
meeste jonge mannen in Frankrijk en
juist de lichamelijke en geeste
lijke sterksten de fabrieken ver
heien Ecnigen tijd nadat zij soldaat wa
ren geworden, omsjrccks den tijd van
den slag aan de Manie, deden zieh
iuduslrieele behoeften gelden, zoo groot
als waarvan men nooft gedroomd had
Ontzaglijke hoeveelheden oorlogsmateri-
eel en munitie bleken noodig, of
schoon toen nog niemand besefte, hoe,
groot dc omvang van die behoeften zou
zijn,
Het bleek noodig om een groot aantal
manschappen uit het leger naai" dc fa
brieken terug te brengen. Maar zij ble
ven ssich beschouwen als soldaten, die
voor hun land vochten. Zij spanden zich
nog meer in dan vroeger 'Zij hadden
vroeger dag en nacht gemarcheerd of
in de loopgraven doorgebracht, maar en
kelen bezweken, zoo hard als zij in
die eerste weken in de Fabrieken werk
ten. Van September tot Februari had
den zij nooit geweten wat een Zondag
was Zij hadden nooit een dag vrij af
gehad. Dag in, dag uit werkten zij. Er
kwam een tijd, dal de machinerieën
eerder dan de werklieden vermoeid wa
ren. Toen achtte men het raadzaam',
om den mannenalthans een 'dag in de
veertien dagen vrij te geven of eiken
Zondagochtend, én bij dat stelsel is het
gebleven
Voor den ooraog waren dip werklie
den geenszins gemakkelijk geweest, maar
sedert hel uitbiteken' van don oorlog
is er in Frankrijk geen enkele staking
geweest. De vakvereenigingen verklaren
zich voor alle maatregelen^ die maar
in hot belang van het land, kunnen zijn,
ook al lilebben zij er zicly vroeger met
hand en land tegen verzet.
Een ver drukt volle
Zoo af en toe hoorden wij van dc
vervolgingen der Armeniërs en (le ver
halen dor Turksche wreedheden deden
pns de haren le berge rijzen en een diep
medegevoel stroomde naar dit volk in
d? verdrukking. Maar hun omvang
dachten wij ons niet in. Deze tijd haart
zulke ontzaglijke weeën over de gan-
sche aarde, trekt zoo onze aandacht
nu naar dit, dan naar gindsch punt,
dat wij spoedig het 'leed, dat daar zoo
ver van onze grenzen werd geleden,
vergaten. Het nabije boeit immers steeds
meer onze aandacht, dan hetgeen ge
schiedt in die streken, welke wij niet
kennen, waarheen noch onze bedekkin
gen, noch onze belangen uitgaan. Met
hoeveel meer belangstelling bezien wij niet
de gebeurtenissen op het Westelijk front,
dan de zeker niet minder grooische
strijd, die er woedt in het Oosten, het
Zuiden. En de gruwelen der Duilschers,
voor meer dan een jaar in België ge
pleegd en sedert niet herhaald, houden
ons, thans, nog meer bezig dan de
tienmaal grootere Schandalen, dan de
geweldige moordpartijen, die zich daar
in hel Verre Oosten dagelijks afspelen
Tot wij eensklaps lezen, dat Amerika
zich het lot der Armeniërs heeft aan
gietrokken, iclaf de gruwelen van zoo'n
omvang zijn, dat de groole Amerikaan-
sche republiek er een reden in ziet
om de 'diplomatieke betrekkingen met
Turkije af te breken. Dan moet het
toch wel heel verschrikkelijk zijn, en
(da; is liet ook In hel Engelsche hooger-
huis zijn de slachtingen, zoo mogen ze
gerust genoemd worden, eveneens ter
sprake gebracht. Er werd daar gespro
ken van 800 000 slachtoffers, maarlord
Cromer, die het debat opende, erkende
zelf dit cijfer te hoog te achten, al is
het een feit, dat in sommige Armeni
sche provinciën de bevolking vrijwel is
uitgeroeid en li et land verwoest. Tal van
vervolgden hebben de vlucht genomen
naar Kaukasië, honderden stierven langs
de wegen en zij. die in de door de
Russen bczelle streken aankwamen wa
ren zoo talrijk, dat zij, met hoe goe
den wil de Russen ook bezield waren,
niel allen geholpen konden worden Lord
Bryce, voorzitter van de commissie van
onderzoek in zake (le moorden, haalde
verschillende huiveringwekkende voor
beelden van de vervolgingen aan In
Trebizonde o a. werd de geheele- Ar
menische bevolking in booten naar zee
gebracht en verdronken. Er moge in
deze verhalen overdrijving schuilen nu
zij uit den mond van Engelschen ko
men, de vervolgingen zijn er, en op
groole schaal, en een krachtig protest
door alle neutralen, waarop ook Bryce
in het Iloogerhuis doelde, zou zeker
niel misplaatst zijn.
De lords stellen Duitschland voor deze
schanddaden mede aansprakelijk. Eeni
ge aandrang van dat land op Turkije
zou naar hun meening van grooten in
vloed ten goede kunnen zijn.
Regen in Polen.
Boucholz, die in de B Z am Mittag
reeds menige aardige schets van het oor-
logstcrrein geschreven heeft, vertelt nu
van den regen in Polen;
Vroege morgen. Poolsche vlakte. Ver,
ver het grijs.
Langs een grijze platanen-allee rijden
onze batterijen De dikke wielen glij
den nu eens naar den eenen, dan naar
den anderen kant in diepe plassen en
spatten hooge fonteinen op. Een stort
bad van vuil voor paarden, voertuigen en
manschappen. Van de grijze platanen
druipt de regen van den nacht.
's Morgens is het "droog geworden. De
verweerde kanonniers kijken echter wan
trouwig naar de lucht. Zal1 het er bij
bhj ven?
Van de verhitte buiken der paarden
stijgen witte dampwolken omhoog. Uit
dc grijze uniformen en jassen komt de
wasem van verdampend water. Heel de
lange stoet stoomt van vocht, dat ver
dampt Men zegt niel veel. De morgen
is te grijs.
Ik wil een s igaret aansteken, haal een
lucifersdoosje te voorschijn Probeerhet
één, twee maal, het gaat niet
Meier, geef me vuur. Mijn lucifers
zijn nat geworden.
Hij knipt zijn znkloestel aan. Mijn si
garet is echter vochtig geworden, ze
wil ook niet branden. 11c gooi ze weg.
Ik gooi mijn vijf en twintig sigaretten
weg. Heb jij een droge?
Neen, in mijn zak is sedert gisteren
alles pap. ik ben lïeelemaal ketsnat. Zou
het vandaag droog blijven?
Ik haal de schouders op, houd me
aan een nat touw vast, dat van een wa
gen afhangt cn laat mij meetrekken
Klets, een douche van chocolade-cre-
me in het gezicht. Ik wisch lijet vuil
met mijn mouw uit hel gezicht. Spuw
het zand uit, dat tusschen mijn tanden
knarst
Kijk eens, zegt er een en wijst in de
schijnbaar oneindige verte, daar komt
de regen.
De lucht, ontzaggelijk in deze vlak
te, heeft een koud grijze monumentali
teit. Het is als hing daarboven de heele
vuile wasch der Titanen, alleen daar
opgehangen om ons te verstikken, om
onze opgewektheid en humeur stelsel
matig den nek om te draaien. Deze
grijze vlakte met haar akkers, waarop
hel vruchtbare leven gestorven is, met
haar grauwe vijvers, haar treurig riet,
haar misvormde dennen, haar nat zand
en daarboven deze ontzaggelijke droog-
zolder van den hemel met zijn smerige,
rollende wolkenwasch en wij daarte
gen. deze kleine, dunne stoet op den
magoren landweg.
En nu lcoml de regen uit de verte
Kómt, komt
Daarginds is de grijze wasch tot een
groot laken uitgespannen. Daarginds
komt het aan, ons tegemoet. Hel is als
een gordijn, dat naderbij geschoven
wordt cn hel benevelde uitzicht op de
bosschcn en de zachte golven van bet
land verslindt en opvreet. Nader, nader.
Dal is het grijze leger van dje regen-
spoken. Met hun lang haar en lange,
slee pende gewaden. Het komt nader
bij, men hoort het reeds ruischen Het
komt. Wie zal zich daartegen weren?
De laatste boomen van de allee zijn
reeds gehuld in hel grijs van hel kleed
van het spook Nu het midden van den
weg, nu strijkt ons de natte sleep over
het gezicht. We gaan als in een grijze
zee, in den blinde vooruit
Rust in regen in een afgebrand dorp.
Stukken van muren smeulen nog. Waar
heen le gaan Men blijft aciner zijn
wagen staan en laat zich verder nat
regenen Uit zijn broodzak haalt men
een stuk nat kommiesbrood te voor
schijn, het verbrokkelt tusschen de vin
gers Met eet hel desniettemin en ziej,
in gedachten verzonken, hoe iemand
langs den weg zit te grijnzen. Ge vraagt
u ar, wat wil die kerel daar langs den
weg. Waarom zit die daar in het klets
natte gras te lachen. Daarbij is het een
Rus.
Het is een doode Achter hem smeu
len de zwarte puinhoopen. En liij zit
u daar met zijn verglaasde oogen aan
te grijnzen.
Van uw helm druipt en siepelt het
u in den nek, een beekje loopt u langs
den rug, de kuiten af in de schoenen.
Moest men de schoenen eigenlijk niet
eens lomkeeren?
Verder hotst de stoet. liet regent.
Het regent. De lian&jjn heeft men diep
in de zakken. Uit cle mouwen loopt
hel water in de zakken Daar binnen
zijn meertjes, waarop geknakte sigaret
ten, zakdoeken, touwtjes, chocolade en
allerlei andere bruikbare voorwerpen
drijven Het regent. IJet regent. Van uw
helm (a;f loopt u een zwarte soep oven
het voorhoofd en langs de neusvleugels
in den mond. Uw rug, uw schouders kle
ven aan de kleeren vast. Uw kuiten zijn
verkleumd. In de schoenen kletst en
siepelt de modder,
En dan, als bet begint le schemeren,
wordt in de godverlaten s treek halt ge
maakt, Aan den rand van een hoog den-
neboscli. „Tenten bouwen. Koken."
Natte lentbanen worden uitgespannen'.
Palen ingeslagen. Men schept aarde op
de punten van de tentbanen en legt
lakken op het doek, opdat de regen
er niet zoo gauw doorheen komt. Stroo,
dat men heeft meegebracht, wordt in de
tent gestopt.
Men haalt kook- en eetgerei. Bij de
proviandwagens verdeelt de foerier met
zijn dikke ronde, roode, klatsnette han
den vleesch en commiesbrood, dat reeds-
half doorweekt is.
De meesten zijn reeds onder de tent
gekropen om bescherming te zoeken le
gen den regen Niemand heeft lust om'
te koken. Men is afgestompt.
We liggen door elkaar, omdat men zich.
een plaatsje uitzoekt, waar het 'l droogst
is. Op mijn borst vallen voortdurend,
(huppels, omdat de lentbaan èen scheur
heeft. Gehaast, bedrijvig gaat het, drup,
drup, drup. Hier kan men. niet met het
gezicht liggen. Naast de laarzen van een
kameraad het gezicht te hebben is ook
li ie) verkwikkelijk. Ilem drupt het
ik hoor het op den neus. En dat be
zorgt hem een onrustige slaap Hij draait
zich om en stoot rae daarbij zijn bak
tusschen de tanden. Ik draai me zoo, dat
hel me op den rug druipt. Hu, wat is
hei stroo hier nat onder mijn gezicht,
ilk heb het ellendig koud. Een ander hoor
ik mei de tanden klapperen en vloeken.
Desniettemin hangt hier een vochtig war
me lucht, waarin men bijna stikt. Zat
is er maar weer uit gaan?
Ik hoor hoe de regen onophoudelijk
op de gespannen lentbaan trommelt Dat
mankt te/en merkwaardig leven.
Hel regent, het regent. Om ons heen
ruïscht het bosch onstuimig. Het steunt,
kraakt, maakt bange geluiden.
Ik doe het toch, ik ga er uit. Onder
deze tent stikt men Ik kruip rond, Wel
beroerd, waar is nu de uitgang? .Voorzich
tig kruip ik over de kameraden heen.
Blijf toch stil liggen kerel, knort er een.
Een ander trap ik op de hand. Ik kan er
niets aan doen. O, hier is de uitgang.
Ik kruip naar builen.
Daar ligt hel wachtvuur, rood in den
nacht Het smeult in het diamant geschit
ter van verlichte regendruppels. Zwarte
gedaanten er om heen met wild stoomen-
de jassen, verkleumde handen en Knieën'
warmen zich.
Maar eens komt er toch weer een dag,.
Jat de zon hel spolcenleger van den.
regen verstrooid, de vuile wasch van
den hemel wegschuift. Dan prijkt een
regenboog aan de lucht in de schoonste
kleuren van het paradijs, lachend rood,
groen, violet, oranje., en door de poort
van deze regenboog trekken de soldaten"
binnen in het nieuwe, goede humeur..
VERKOOPINGEN EN VERPACHTINGEN
IN ZEBLAND.
Datum Plaats. Voorwerpen. Inform
I2'ï3 0ct Middelburg. Meubilair. Notaris
huis
13 Oct. Biggekerlce, Bouwr
en Weiland, de Neeiing.
14 Oct Middelburg. "Hofstede. Blaupot
ten Cate.
15 Oct. Middelburg. Stoomhout-
zagerij enz. Struve.
20 Ocl. Middelburg. Meubilair. Polak en
Gobetz.
20 Ocl. Oostburg. Bouwland. James.
27 Oct O. Souburg. Hofstede Blaupot
en land en huizen. ten Cate.
Oct. Sint Kruis. Hofstede. James.
2Nov. O. Souburg. Inspan Blaupot
ten Cate.
3 Nov. Arnemuiden. Verp. land Loeff.
Nóv. Sluis. Hofstede James.
