MIDRELRIRGSCHE COURANT
M- 237.
138* jaargang
"Vrijdag
8 October.
SteiïaHi
Hit Stai en Provincie.
101 ft
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagei
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in
Nederland frauco p. p. f 1.25.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën k 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50
elke regel meer 21) cent. Reclames 40 cent per regel. Grooto letters naar de plaats
die zij innemen.
ggP Advertenties vóór één aar te bezorgen.
Gestand en Demobilisatie.
Wal lxcl Ned Correspondentie-bureau
in Den Haag ons dezer dagen meldde, nl.
dal „het plan scheen le bestaan om bij de
algemeen© beschouwingen in de Kamer
afdeel ingen aan de kwestie vap al of niel
handhaving van het politiek bestand
breedvoerige besprekingen te wijden".
nemen we dadelijk als juist aan
Wat het daarop liet volgen, nl. dat:
,naar gelang van de daarbij
tol uiting komende meeningen, de
•-■•■aag onder de oogen zal worden
gezien, of aandrang bij de regeering'
zal worden geoefend om zij 't dan
ook lol gedeeltelijke demobilisatie
le komen",
doel vragen of dil werkelijk zóó be-
doc'.d is. dal de gedcellelijke demobilisa
tie zc u afhangen van hel bestand. Men
zou zeggen dat het omgekeerde logischer
was
Maar het lijkl ons heelemaal onge-
wenschl een vast verband te leggent lus-
jsohen die twee dingen.
Gedeeltelijke demobilisatie is een mili
taire kwestie, beheerscht door de vraag'
of het mogelijk is een deel van '1 leger
Ier Wille van de maatschappelijke belan
gen, naar huis te zenden, en tóch t ij d i g
weer over die verlofgangers te beschik
ken, wanneer hel noodig mocht zijn.
ren vraag waarbij natuurlijk reken injg
moet worden gehouden met de gebeurte-
f nissen op '1 oorlogsterrein, maar waarvan
toch de m o g e 1 ij k h e i d in laatste in-
s">ntic door de militaire overwegingen
wordt beslist, wat nog iets anders is
dan een beslissing door militairen alleen
Voor hel politiek bestand gelden heel
andere overwegingen
Wij hebben die stilz.wijgende overeen
komst steeds beschouwd als een gevolg
van dc omstandigheid dat onmiddellijk
na hel uitbreken van don oorlog aller ge
dachten zich zoo zeer op één punt:
het belang van het volksbestaan, concen
treerden, dat er voor niets anders aan
dacht mogelijk was, en allen zich naast
elkaar schaarden tégenover hel dreigend
gevaar, waarvan de bcz.orgdheid le groo-
tc-r was, omdat niemand den omvang en
nabijheid ook maar bij benadering kon
schatten.
Dal gevaar is nu nog niel verdwenen.
Maar we weten beter hoe we er tegen
over staan, en die. wetenschap heeft de
gemoederen rustiger en dc hoofden weer
toegankelijk gemaakt voor gedachten aan
andere dingen.
Wr ziv.1 daarom geen reden waaroiff
•ook niet *de vergaderingen
aai: haar gewone werk zóudöiï kunnen
gaan. althans- vooi' Zoover dal moge
lijk zal zjjnt
Want men zal het in ons parlement
•vanzelf wel bemerken, dal het voortduren
vrn de crisis dwingend zal eisclien de be
handeling vóór alles van kwesties, die on
middellijk een oplossing moeten heb
ben.
Eu al zou men nu ook honderd maal
afspreken dat hel „bestand' beëindigd
is, dau zal tóch de gedachte aan den cri
sis-toestand haar invloed doen gelden'
bij alle aan de orde komende politieke
kwesties, die bijv. beslissen over het al
nf niet aanblijven van een minister of van
j ministerie.
Die invloed blijft, bestand of geen
bestand. Dal is eenvoudig de werke
lijkheid. Ook zij die nu reeds uit over
wegingen van partij-politiek beginnen le
agiteeren legen het ministerie zullen den
invloed van die werkelijkheid vqelen
al wil dal natuurlijk nog in t geheel
niet. zeggen dal ze er zich dooi" zullen
lal en weerhouden
Er om dezelfde reden vinden we,het
dwaasheid om, zooals sommigen doen,
nu reeds le willen decreteereu dat
de grondwetsherziening met de kies
rechtregeling den voorrang moet heb-
beu voor alle andere groole ontwerpen.
Die andere ontwerpen zijn in dil ge
val, de belastingplannen en de herzie
ning der sociale verzekeringswetten
Moeten die dan geheel naar achtereu?
Ten eerste zijn d0 toestanden er
v/cl naar om eon voorziening in de ne-
h oef ten van de rijkskas dringend te ui\-
ken vóór alles; terwijl de herziening)
van de verzekeringswetten gebonden is
r.an den falalen termijn van 3 Dcc
1916, waarop, zoo er niel anders in
voorzien wordt, de wellen van Talmat
automatisch van kracht worden.
Mr.ar bovendien zullen zij, die den
van ,voór den oorlog dateerenden drang
naar spoedige invoering van algemeen
kiesrecht, nu weer voortzetten alsóf er
geen oorlog was en "is', van zelf erva
ren dat de toestanden anders zijn ge
worden- dal de belangstelling voordat
vraagstuk vraag het maar eens rond,"
ojn u bij hel groole publiek sterk
verminderd is, ook al weer door den
oorlog; terwijl ten leste wel moet over
wogen worden, dal wie in dit zittings
jaar een grondwetsherziening wil door
drijven, daarmee ook bepleit dat in dit
jaar een Kamerontbinding en algemeen e
verkiezing komen.
En de groole kans is er dat dóarvoor
de tijdsomstandigheden dit jaar even on
gunstig zullen blijven als ze nu zijn. Hel
is mógelijk dat in T voorjaar alles weer
en vrêe is in 't buitenland Maar 't is
nog veel waarschijnlijker dal de oorlog
dan nóg woedt; en in ieder geval mag
men niet op vrede rekenen.
Zoolang de toestand blijft als hij nu is,
lijlil ons een verkiezingsstrijd met zijn
onverkwikkelijke prikkeling lot onderim-
n naijver hoogst ongewenscht
Zoo'n strijd is nog heel iets anders dan
't opgeven van een „bestand", dat eigen
lijk alleen gold voor de Kamerdiscussies
en waarvan de beëindiging, zooals we
reeds opmerkten, in werkelijkheid slechts
weirig verandering zal brengen, omdat de
uvloed van de tijdsomstandigheden toch
lïlijfl werken.
Of een gedeeltelijke demobilisatie mo-
jelftk is, zal afhangen van de mededee-
l'ngen der regeering
Of het „bestand" al of niet blijft ge
handhaafd hangt af van den gemoedstoe-
i'and en doet er zooveel niet toe
Maar of het gewcnscht is dit jaar een
Kamerontbinding en algemeene verkie
zing le hebben, daarop zullen wel de
mresten voorloopig ontkennend antwoor
den.
I Is wellicht overbodig, maar we wil
len nog even aanstippen, dat deze be
schouwingen niets le maken hebben met
do kwestie van de wenscheLijkheid van al
gemeen kiesrecht. We achlen de invoe
ring daarvan nog evenzeer een cisch van
billijkheid als vóór den oorlog
Wc hebben alleen de werkelijkheid
in 't licht gesteld, dat dc oorlog nu een
maal de ^omstandigheden Anders heeft
gemaakt
BELASTING OP OORLOGSWINST,
Pij de installatie, hedenochtend te 10
ntU' in de Tfèveszaal, van dc staatscom
missie die een onderzoek zal doen naai'
een tijdelijke belasting op buitengewone
vermeerdering van inkomen of vermogen,
heeft minister Treub een rede ge
houden, waarin hij herinnerde aan hel
spoedig na zijn optreden aan Financiën
ingediende maar wegens de bestrijding
wc-er ingetrokken voorstel (op uitvoer-
chleni dat in de richting van belasting
op oorlogswinst ging.
De omschrijving van de laak der nu
benoemde commissie is zoo ruim gesteld
dal zij haar algeheele vrijheid laat in de
keuze van den aard der belastingen,
waarmede zij de oorlogswinsten wil tref
fen. Zoowel dc belasting op de handeling
zelve waarmede de oorlogswinst gemaakt
wordt, als dc belasting op do vermeerde
van liet inkomen of van het vermo
gen waarin die winst tot uiting komt. ligt
binnen het veld dat de Staatscommissie
zal hebben te bearbeiden.
Daar het onderwerp even moeilijk als
colzij dig is, werd bij de samenstelling
der commissie uitgegaan van de gedachte"
dat daarin vertegenwoordigd moesten zijn
mannen uil alle hoofdtakken van ons
olksbestaaii, waarin onder de tegen
woordige omstandigheden buitengewone
win; ton worden gemaakt of kunnen ge
maakt worden. Voorts scheen het ge-
wensclil daarin op tc nemen vertegen
woordigers van alle politieke groepen.
De zo buitengewone belasting toch ligt
geheel builen het terrein van de partij
politiek.
Bij het betuigen van den dank der
regeoring voor de bereidverklaring om
zitting te nemen in deze commissie zeide
de Minister dat voor dien dank le meer
aanleiding is, ml de aard van de opdracht
dc" Staatscommissie medebrengt dal aan
het onderzoek der zaak en aan hel beli
chamen van het resultaat daarvan in de
door baar noodig geachte wetsvoorstellen
niel langer lijd kan worden toegemeten
dan wegens den ernst en de veelzijdig
heid van hel onderwerp strikt wordt ge-
voiderd.
De laak der commissie noemde de Mi
nister hoogst moeilijk en lioogsl gewich
tig; zij zal wellicht niet in elk opzicht een
dankbare taak blijken te wezen, daar niet
is uitgesloten dat Tiicr en daar de ver
wachtingen omtrent het resultaat van den
arbeid hooger zijn gespannen dan aan dc
Commissie zal zijn gegeven le verwezen
lijken
Do voorzitter der Commissie d r D.
Bos wees er pp dat het aan dc commis
sie opgedragen] onderwerp in alle kringen
der samenleving sympathie vindt, maar
dal hel begrip' belasting op oorlogswin
sten moeilijk le bepalen is Maar de com
missie hoopt zoo spoedig het cenigszins
mogelijk is, tot een deugdelijke regeling
le geraken. Zij is er van overtuigd dat
zij snel zal moeten werken
De commissie, zei de heer Bos, is Uwe
Excellentie dankbaar voor de opmerking
'af bij het werk, dat zij heeft le verrich
ten, hel niet alleen zal zijn de grootte
van de bate voor de staatsfinanciën, maar
ook de ingespannen poging om die le
vi rkrijgen, welke de waardeering van
haar pogen zal bepalen.
Met de verzekering, dat de Commissie
ni"l grootc voortvarendheid zal werken,
r.nvaardde de spreker gaarne de leiding
UIT DE PERS.
Dienst weiger; ng
Gesteld eens, zoo schrijft VI. in Het
Volk, dal de propaganda voor de indi-
Viduoele dienstweigering, waaraan thans
zelfs sociaal-democraten meedoen, suc
ces had;
Gesteld eens dat ze veel succes had,
zóóveel dal men in plaats van het ge-
e cijfer van twee of drie s-uks
gedurende twee of drie maanden, dui
zenden dienstweigeraars kreeg die 't
•erkcüjk volhielden, laai volhielden;
Gesteld eens dat daardoor hel ieger-
sleisel in de landen van den dienst
plicht geheel in de war werd gestuurd,
Gesteld eens dat dit niet alleen In
ons land doch in alle landen gebeur
de
Dau zou het militarisme dood zijn
en ingraven worden
Och, wel nee, dan zou soldaat worden
wie er de roeping voor voell of wie
ter wille van de broodwinning, een
beroep van maakt. De legers van de
verplichten zouden worden vervangen
doof Jcgers van vrijwilligers, Men zou
inzake landsverdediging leruggekeerd zijn
lot vroegere eeuwen, die ook geen
dienstplicht doch onkeMecers
van beroepssoldaten, van huurlingen, hi
veel grooter mate slaven van de hecr-
sch ers dan de dienstplichtigen van he
den
Wal dan?
Och, dan gingen ds. Boers en an
deren die in de wolken leven, propa
ganda maken voor... den dienstplicht.
En zc zouden dan allicht meer revo-
lulioneeren dan ze thans doen
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Kon. Nat. Steuncomité.
Volgens dc lijst van 12 tot en mei 18
September zijn bij hel steuncomité In
gekomen. bijdragen lot een gezamenlijk
bedrag van f 61.367, vormend met het
totaal der vorige lijsten een som van
f 2 981 413 72®.
Uitvoerverbod van groenten.
De St. Crt van 8 Oct bevat een
kou. besluit van 6 Ocl,- waarbij de uit
voer van alle kool, van alle soorten
van. snijboonen, van spersiebooncn, van
Heinrich s Riesenboonen, van uien, van
alle peensoovlen voor zooverre niet
reeds verboden en van karoten is' ver
boden van den dag der afkondiging van
het besluit.
N e de r la n dsclie bank werkers.
Men schrijft aan de N. R Cl
Sedert Mei jl en reeds langer, werken
zeer vele bankwerkers uit de Noordelijke
provinciën van ons land, in werkplaatsen
in en om Berlijn, waar zij hel wekelijks
kunnen brengen tot een loon van 75
mrrk Voor kostgeld enz. is ongeveer 20
mark in de week noodig, zoodat de werk
lui een ruim bestaan hebben.
De dogloouen wisselen iaf tusschen, 8 en
13 mark
Uit Middelbar ff.
Het circus Hermann Allhoff was
gisteravond bij de openingsvoorstelling
a 1 h t' c 1* al bijzonder slecht bezet, waar-
lo.: allicht zal hebben meegewerkt, dat.
er in den laatslen tijd herhaaldelijk
c.rr.ussen hier kwamen, en dat dit cir
cus verleden jaar in Mei hier is ge
wccst.
Toch was het geenszins "hetzelfde pro
gramma. Wij noemen als nieuw voor
hier The Baltours en The Bonnes, twee
muzikale excentriciteiten, die, de eerste
met hun melkwagen en de tweede met
hun oorlogswerktuigen, iets origineels
op dil gebied doen zien en hooren. Mr.
Saxim laat ons zien hoe men door
oefening bij gebrek aan beenen des
noods op zijn hoofd de wereld rloor
kan komen Nieuw waren voor ons
ooi de acrobatische honden en pon-
ny's van madame en monsieur Lit!!"
Fred, een 10-lal kleine honden Loonen
ons mei opgewektheid allerlei toeren
die de dresseurs eer aan doen.
En ook bij dc paarden dressuur, >va*
ren nieuwe nummers Op dit gebied be
hoeft dit circus niet onder te doen voor
welk ander ook, dat wij de laatste jaren
hier hadden. De heer Althoff zelf Loont
ons grootc prestaties met zijne vrijhcidi-
dressuren Vooral hel nummer met _t 6
paarden iegelijk geeft een goeden kijk
op hetgeen dc heer Althoff kan berei
ken Ook Mile Pierre geeft vrijheids
dressuur te zien, de Cow boys toonea
ons weder him behendigheid in jiel Ia -
so werpen; Mile. Louise Dio toont zich
een uitstekende schoolrijderes, ter-vijl
de dames Philippa en Helena een goede
„voltige a la Richard" te zïen geven.
Het spreekt van zelf dal de olifanten,
de kameelen en de rolschaatsende en
fietsende beren ons weder verbaasd
deden slaan over htm schranderheid en
hun trouw aan hun meesler terwijl
c'own Jack met zijn varkens en ganzen
weer een voorbeeld gaf van wat met
geduid le bereiken is.
Hei eerste en het laatste nummer
van bet programma waren oude beken
den- mr. ITodgine, de anlipodepspeler,
toor.de ons weder zijn vlugheid met
ito voeten, terwijl hij op den rug ligt en
mr. Cadbin deed zijn doodensprong met
dezelfde zekerheid als altijd.
Rest ons nog, alleen een woord over
dc clowns die op goede niel te lang
dradige wijze de trouwens korlc pauzes
aanvulden, en over hel orkest, dal wer
kelijk uit vrij goede krachten bleek le
bcsiaan.
Js eenigen lijd 'had men op
Sïddhuis' a 1 h i e r last van een toren
valk, die dc plaats en de gebouwen
nogal bevuilde. Gisteren lieert een
jachtliefhebber met toestemming van het
gemeentebestuur op het beest gescholen
en met succes. Hel dier viel op de
Markt neder en zal nu voor den jager
worden opgezet.
o -
Uit Walcheren
Aan hel strand van V r o u w e p o I-
d er is Donderdagmorgen ecu Duitvhc
mi|R onschadelijk gemaakt
o
Uit Zuid-Beveland.
Door* Burg. en Weth van Goe s
is benoemd tol adjunct-generale brand-
meeslér (vacature .T. Korstauje Lz de
her A F. R van Opdorp
Uit Noor d-B e v e 1 a n d
- Wc lezen in de „Kampioenover de
meedeelingen der Wegen commissie van
den A N. W. B
De grintwegen, welke Wi sseker
ke vei binden met de Geersdijksche en
Camperlandsclie kaai. worden veran
derd in gewalste steenslagwegen, welk
werk vooi een grool gedeelte reeds
gereed is. Stelt men er prijs op, den
rog gedurende dc bietencampagne goed
tc houden, dan behQoren de weggebrui
kers daartoe het hunne bij te dragen.
Dc verordening op het reinigen der wa
gens behoort trouw te worden opge-
olgd, zoodat geen voerman, hetzij knecht
of baas, met beslijkte wielen op den
weg komt, ook al is er toevallig geen
politie in de buurt.
Wanneer nu nog de breedte der wiel
banden in verhouding wordt gebracht
me! bet gewacht van den te vervoeren
last, dan zal de gemeente Wissekerke
ten voorbeeld aan de provincie kunnen
worden 'gesteld
Uit Thoïea.
Aan Jacobus Lindhoul te Oud
Vossemrer is door IIM. de Konin
gin een bedrag van f 25 geschonken
als bijdrage in de kosten van ecu nieu
we hor.denkar, waarmede Lindhoul zijn
brood moei verdienen.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen le Rouveen A. Dekker, ie
Giesendam, te Berkenwoude (toez.) J.
Immink, te Deventer; te 's Graven-
hage, D. A van den Bosch te Stedutn.
Aangenomen naar Zoelmond(Bet.) W
J. \3ii Eldou, htülpprcd. le Hengelo (O
Bedankt voor Noorden A. Oskam',
cand. tc Stolwijk
Geref. Kerk.
Beroepen tre Rotterdam J. C. Rull-
me«n, te Utrecïü; te Pielevburen. D
igter, le Zuidbroek; te Exmorra, Th.
l. nergsma, le 2de Exloërmond; te
Ouderkerk a d IJsel .T Vesscur le
Elbuj g.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
Uit Zee uwsch-V laan deren O D.
Onder de Belgische gemeente As-
ren ode werd Woensdag j.l. een Duit-
sclie grenswacht door den electrischea
stroom getroffen Moewei niet doody
werd hij in zeer bedenkelijkea toestand
weggedragen.
Over de oorzaak van dit ongeluk
meldde men ons de tragische bijzon
derheid,, dal de man juist van de
veldpost een brief had ontvangen met
de portretten van zijn vrouw en kinde
ren, cn mei brieven van zijn in Rusland
strijdende twee broeders. In zijn^blijd-
sthap wilde hij het portret aan de Hol-
Iandsche schildwacht laten zien, en stak
bij de enveloppe, waarin het portret
zal op de punt van zijn bajonet
Ongelukkigerwijze kwam -dn bajonet
daarbij in aanraking met den onheils"
draad en man stortte op den grond.
Uit Z e e u w s ch-V 1 aa nde ren W.D.
- - Donderdagavond bleef onder de
gemeente Sint-Kruis, nabij hel Bel
gische dorpje Sint Marguerite een man
aan de electrischc draad hangen Hij
was onmiddellijk dood.
KERKNIEUWS.
Bii den aanleg van een nieuwe
reehlsliccksche spoorlijn van Rome naar
Napels, zijn. bij Pozzuoli de overblijfse
len van een grool ampliilealer "SVó?"
don Uil fragmenten Van vorguid tn g"
idèürd pleisterwerk blijkt, dat het ge
bouw prachtig versierd was. Van Ie
!bo\ ensle treden van hel amphitcater
heeft men Géit mooi gezicht op Poz
zuoli, eerlijds de haven van het oude
(Rome. 1 - k
Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen.
In de op Woensdag gehouden verga
dering van hel Zecuwsch Genootec lap
der Wetenschappen was o. a ter tafel
cent. uitgebreide verzamciing scherveu
van Fricsch, Bataafsch, Romeinsch on
Frankisch vaatwerk, alle opgeraapt op
dc stranden achter de buitenplaats
„Berkenbosch" en hel fort den Haak,
benevens cenige fragmenten van iio-
meiocche dakpannen, onder welke één die
voor de geschiedenis van Domburg van
belang is, omdat zij aangeeft, dal de
Germaansche vloot te Domburg heeft
vertoefd. Deze verzameling, keurig itr-
toongesleld en beschreven, is een ge-
schonk van mej M G A do Man, iie
reeds zooveel len behoeve van het Ge-
uoolschap verrichte èn op het gebied
van te Domburg gevonden voorwerpen
èn als conservatrice van het munt- e.i
penningkabinet. De brief, waarbij haar
door hei bestuur dank- betuigd werd,
sloot met deze woorden „De beste dank
„daarvoor is wel de plaats, die u door
„uw slreven, langzaam, maar zeker, in
„hel hart van al wie Zeeland lief
„heeft bereid wordt." Vermelding ver
dient bierbij nog, dat de concierge N.
Schoolmeester en de kustwachter van
hel fort den Haak de meeste scherven
uit het strand en uit het water le voor
schijn brachten
Nog waren ontvangen van wijlen don
hiver .1 Tak Jr. een olieverfportret van
dr. Paul us de Wind (1714-1771), ge
schilderd door J. P. van Aerde; van de
dames Janssen te s Gravenhage, een
pop van omstreeks het jaar 1825.,
waarbij een antieke rieten stoel van
de dames De Man; van den heer P. de
Bruijne ecne door hem vervaardigde
teekening van een drietal Ihans afge
broken huizen op den Kinderdijk alhier
en van de directie der Zeeuwsche hy
potheekbank een album van dc Abdij
gebouwen.
Vervolgens werd door den voorz'ller,
