MIIIIIKLBUKf
153* jaargang
Maandag
4 October.
öinneuianii.
FEUILLETON.
DE WELDOENSTER,
Dit Stad en Provincie.
N* 233
1915
0IH lovrmat Tinek|it da g el kt, met uifcoaderisg vna Zm- m'tmUiim,
PrflB per knaitaal, zoowel toot Middelburg eb tooi alto plaatMi k
Nederland franco p. p. f 1.25f
Afzonderlijke aommera konten 5 coat,
Aimftmtifci it M seat per segnli Bp aboaneneat veel lager. Geboerteft tUedf
alle udere familieberichten en Dankbetuigingen tan lES7 regain i 1.B0J
elke regel meer 20 cent. Reclame* 40 cent per regelj Groot* letten naar 4e
die zjj iTmait\»g^
1®"* A4v*rU*ti*i Tóór éém mar te besorgeaS
DE BROOD- EN MEELPOLITIEK DEK
REGEERING.
De Minister van Landbouw heeft in
de Memorie van Antwoord betreffende
de aanvullingsbegrooling voor oeschik-
baarslelling van levensmiddelen en „vee
voeder uitvoèrig de in het afdeeliugs-
veislag geopperde bezwaren besproken,
waarbij hij in bet bijzonder stilstaat bij
de gi aanpoliliek en wal daaraan vast zit.
De Minister betoogt dal de regccting
in Oct. is afgeweken van de lijnen, aaur
gegeven in zijn 3 Maart gehouden rede.
De regeering heeft z. i. ten allen lijde zorg
te dragen, dat in het land een voorraad
graan en meel aanwezig is, voldoende,
om te voorzien in de behoefte van
eenige maanden, zoodal een slagaar
tic van den invoer geen noodlottige
gevolgen met zich zou kunnen brengen
De regeeringsvoorraden op 15 SepL
in Nederland waren, tarwe 100.000 ton
tarwemeel 1.371.965 balen van 50 K G.;1
mais 92.157 ton (de maandelijkschc be
hoefte van tarwe te schatten op ruim
40.000 ton, zoodal de voorraad voor
ruim 3 maanden voldoende is).
De voorraad (Amerikaanscii) tarwe"
meel is voor geruimen tijd voldoende
Dc reserve, die in het aanwezige mocj
te vinden is, heeft bovendien haar
waarde voor het geval het vermuloji
der tarwe op moeilijkheden zou slui
ten.
Wal de maïs betreft, heeft de regce-
ring voorts rekening te houden met de
bederf kansen. Daarom werden in den
zomer vrij belangrijke partijen verkocht
onder den koslcnden prijs, doch tegen
bevredigenden prijs. De regeering vond
geen vrijheid gedurende de zomermaan
den van haai" gedragslijn af te wijken.
Van den aanvang af heeft de regee
ring zicli op hel standpunt gesteld, dal
het niel wenschclijk was de prijzen van
de tarwe hier te lande de schommelingen
van de Amerikaansche marlet le doen
volgen. Van een kunstmatig hQOghau"
den van de prijzen door de rcgcering
laat slaan van voornemen in die rich
ting, km geen sprake zijn.
De bezwaren tegen de lol dusver ge
volgde importmethode kan de minister
geenszins toegeven.
Bevordering van particulieren impart
zou naar de meening der regee
ring niet lol prijsverlaging leiden, maar
wel tol een sterke prjjs'wisseling, welke
mei zich zou brengen een weinig te
wensclien speculatie in de eerste le
vensbehoeften. De vrijlating zou vooils
den socialen maatregel, het verstrek
ken van goedkoop ongebuild tarwebrood
in gevaar brengen.
Hel aantal inwoners dal in iedere
gemeente van 'die broodkaarten gebruik
maakt, kon voor het oogenblik bezwaar
lijk met juistheid worden opgegeven.
Voor hel gehcele land zal dit aantal
thans naar sch atting bedragen 2 a
3.000.000.
Hel gebruik van regeeringsbrood aoor
meer gegoeden in strijd met de bedoe
ling des ministers heeft ongetwijfeld oen
verminderden omzet van inlandsche tar
we en van tarwebloem ten gevolge ge
had. De Min. heefj. desniettegenstaande
geen vrijheid kunnen vinden om toe le-
slaan het regeeringsbrood ook van in
landsche tarwe te bakken.
Dat de handel niet in de distributie
vat: de Amerikaansche tarwe kon war
den betrokken, vond zijn oorzaak hierin
dal dan de conlrolöle op de naleving
van de door de regeering voor bloem
en meel vastgestelde prijzen illusoir
zou worden. Ongetwijfeld zoude daa
een levendige handel in Amerikaansche
tarwe zijn ontstaan met als gevolgdaar-
van op drijving van de prijzen van meel
en bloem.
Thans heeft de regeering de macht
dit legen te gaan, wijl aan nem, die
zich aan overtreding hiervan schuldig
maakt, geen regeeringslarwe meer wordt
verstrekt.
De Minister is a anvankelijk niet be
reid geweest de inlandsche tarwe van
dc handelaren over te nemen, omdat
hem toen nog niet bekend was, dat op
zoo ruime schaal van het regeerings
brood zoude worden gebruik gemaakt.
Intusschen wijst hij er op dat niet ai-
leen hier te lande doch ook elders
de prijs van de tarwe daalde en dat
derhalve hel nadeel ,dal de handelaais
hierdoor leden, voor een deel kon wor
den toegeschreven aan het feit, dal bij
aankoop der tarwe een (volgens dc la
tere toestanden) le hooge prijs was be
taald.
Sedert heeft de Minister gemeend,
aan hel van zoovele zijden tot hem ge
richt verzoek gevolg te moeten geveit
en de hem aangeboden tarwe te mos-
ten aannemen.
BE VERKOCHTE INDISCHE PER3.
Onder dit opschrift dient hel Hand.
aau dc „Toekomst" hel volgende snuifje
toe-
„Uit het laatste nummer van de
Toekomst" pag. 562.. „Wij hebben
ons wel eens afgevraagd, hoc T er
toch van binnen moest uitzien bij hen,
die meenen dat een overtuiging afwij
kend van de hunne, slechts voor geld
te koop is".
Pag. 570.,Over de anli-Duitsche stem
ming in Indiê bare zich geen neutraal
Nederlander eenige zorg. Mocht er in
Indië, zooals de schrijver meent le
moeten aannemen, Engelsch kapitaal ge
stoken zijn in eenige dagbladen..
Pag. 589. „Wanneer de Anglo-Ameri-
kaansche pers, die groo tea deels met
Britscli geld betaald schijnt te worden.
Nu de „Toekomst" zoo ongegencei d
de eerlijkheid van onze Nederlandsch-
Indische en andere collega's in
twijfel trekt, willen wij al die •beiange-
looze Nederlanders van de „Toekomst"
een vraag doen: Waarom denken die
heeren dat groote Duitsche firma's in de
„Toekomst" en in geen enkel ander
Nederlandsch blad adverleeren? Zouden
de „Bochumer Vercin für Bergbau nnd
Guss-slahlfabrikalionde „Gulehoff-
nungshülle'' en vele andere giooie Duit
sche firma's groole adverknliclapp \i
in de „Toekomst" betalen, omdat zij
juist in dc „Toekomsf-lezers mogelijke
klanten zien? Of omdat. nu ja, om-
dal zij gaarne iets aan de „ToekomsL"
betalen?"
NEDERLAND EN DE OORLOG.
De bommen op C adz and.
De Brilsche regeering heelt aan de
Nederlaudscbe haar leedwezen betuigd
en verontschuldigingen aangeboden naar
aarfleiding van hel feit, dal een Brilsch
vliegtuig zich vergissende in de plaats
waai hel zich bevond, den 9den Aug.
des nachts bommen heeft geworpen in
en in de nabijheid van de haven van
Ca d zand.
De Britsche regecring heeft ver
klaard de berokkende schade te zullen
vergoeden.
Nederland en de neutraliteit
van net Congobekkon.
Van hel bericht in de „Daily Chroni
cle", dal de Nederlandschc regecriug
ernstig overweegt om, ingevolge de ol-
gemeene akte van Berlijn, hare tus-
schenkomst aan de oorlogvoerenden aan
bie'den, ten einde CcntraaL-AFrika on
der hel neutraliteitsartikel tc plaatsen
heeft het Ilaagsclie correspondcntiebu1-
reau na ingewonnen informatie geen
bevestiging gekregen.
Maximumprijzen.
De Minister van L. N. en H. heeft aan
de burgemeesters een nieuwle lijst met
maximumprijzen toegezonden ter vervan
ging van die van 2 Sept.
Prijs van mais.
De Minister van landbouw maakt, in
gevolge zijne, circulaire 8327/8bis van 9
Aug. j 1. bekend, dat van 2 Oct. Lot
9 October de prijs van maïs, uitsluitend
bestemd om aan de gemeentebesturen
te worden verstrekt voor ruiling tegen
rogge, bedraagt voor:
Amerikaansche mixed mais l 215 per
last van 2000 kilogrammen of f 7.52*/a
per 70 kilogram te Rotterdam ontvangen.
La Plata mais f 185 per last van 2000
kilogram of f 6.47Vs per 70 kilogram, te
Amsterdam en Rotterdam ontvangen.
(„SI. Cf)
Kalizouten.
De kunstmest-commissie brengt ter
kennis dat, naar de vooruitzichten zich
laten aanzien, ernstig rekening moet
worden gehouden mot de mogelijkheid
dal voor den oogst 1916 geen ander
kalizout dan patent kali-magnesia be
schikbaar zal komen.
door de schrijfster van
Elizabeth and her German Gardfco"
x
38).
Frau Manske wist het niet zeker. Zij
zou schrijven en informceren. Anna stel
de haar voor te gaan zitten, maar de
predikant plaagde haar en hield haar nog
stijver vast. „Dit is mijn beschermengel
"erklaarde hij met een zaligen glimlach,
de trouwe moeder vau mijn kinderen,
die nu volwassen zijn en hun eigen weg
zijn gegaan. Herinnert de. freule zich de
onsterfelijke regels van Schiller „Ehret
die Frauen, sie flechten und weben,
himmlische Rosen in's irdische leben.
Dol is Het werk geweest van deze dier
bare vrouw, slechts afgebroken door haar
bezoeken nu en dan aan badplaatsen',
sinds den dag, meer dan vijf-cn-twintig
jaar geleden, toen zij toestemde mol inïj
het pad te betreden, dat hemelwaarts
voert. Er is geen dag geweest, behalve
wanneer zij aan zee was, die geen rozen
baarde."
,0", zei Anna. Zij begreep wel dal die
Opmerking niet ongeëvenaard was aan de
Verhevenheid van den toestand en voegdp
or bij- „Hoe hoe interessant." Ook
dit was onvoldoende, naar haar overtui
ging. maar daar zij geen enkele, inspiratie
meer kreeg, moest zij zich bepalen tot de
stilzwijgende sympathiebetuiging van glim
lachjes.
„Met tien kinderen heeft de Heer ons
gezegend', ging de predikant voort met
zijn vertrouwelijke mededeeJingen, „hel
was Zijn wil er zes van terug te ne
men."
,De riolen mompelde Frau Manske
,Ja, inderdaad, de riolen in de stad
waar wij woonden, waren zeer slecht.
Maar men moet niet twijfelen aan de
wijsheid der Voorzienigheid
,Neen, maar er moest verbetering in
gebracht woltien Anna zweeg, zij be
greep dat er omstandigheden zijn, wan
neerbei verbeteren van riolen zelfs god
deloos kon wezen Zij had de laatste
twee uur zooveel van vroomheid en
Voorzienigheid gehoord, dat zij er ver
bijsterd van was en niet recht meer wist
wat de nauwkeurige grenslijn was waar
het verzet togen de Voorzienigheid be
gint.
Maar de predikant drukte zijn vrouw
legen zich aan en lette op niets wat zij
ook mocht zeggen, want hij was al druk
bezig een uitvoerig verslag le geven van
het persoonlijk uiterlijk, de gewoonten
en de carrière van zijn vier overgebleven
kinderen en bleef met zooveel teederheid
staan bij ieder van ben op zijn beurt dat hij
zuster Helena en de tweede aavertenlie
vergat. En toen hij over hun talrijke
uitmuntende hoedanigheden en hun on
schuldige eigenaardigheden had uitge-
'Aan de kunstmestcommissie zijn door
de landbouwers bestellingen gedaan van
4 verschillende sporten kalizouten. Wer
den deze bestellingen volgens de letter
Uitgevoerd, zoo zouden de bestellers
van patent kali wellicht hunne geheelc
behoefte aan kalizouten gedekt zien,
terwijl anderen misschien niets zouden
ontvangen. Om aan deze onbillijkheid te
gemoeï le komen wenscht de commissie
dat dc binnenkomende partijen patent
kali worden verdeeld over de gezame -
lijke herfslbestellingen' aan kalizou'en
van alle soorten in verhouding vau de
daariu aanwezige hoeveelheid zuivere
kali.
Bij de berekening der af te lev reu
hoeveelheden palent kali is als basis aau
tc nemen, dat: 100 KG kainiet overeen
komt mei 50 KG patent kali, 100 KG
kalizout 20 o/0 overeenkomt met 80 K.G
'patent kali, 100 K.G kalizout 40 "o
overeenkomt mcl 150 K.G patent kali.
C,»,Sl.-Cf)
Als 't waar is.
Men schrijft uit Limburg aan hel
HbtcL:
Sedert een paar weken is het op val
land zoo weinig bronzen pasmunt er
circuleert. Toch zijn er ten tijde van dc
onttrekking van Duitsche munten aan de
circulatie in Januari van dit jaar, hon
derden 10 guldenszakken aan oenten in
omloop gebracht. En ook in de volgend
maanden is steeds van rijkswege ge
volg gegeven aan aanvragen om pas
geld. Waar 't dan alles gebleven is Het
gerucht gaat, dat ook bronzen pasmunt
tegenwoordig een gewild handelsartikel
is voor export naar Duitschland Als
het waar is, moeten opkoopers lner
te lande voor 14 gulden aan centen
gaarne 15 gulden betalen
Mobilisatie en advocatuur.
Door de Raden van Toezicht en Disci
pline der Orden van advocaten te Am
sterdam, Rotterdam, 's-Gravenhage, U-
trecht, Leeuwarden, Zulphen, Zwolle,
Breda. Maastricht en Almelo, is geza
menlijk een schrijven gericht aan den
Minister van Oorlog, waarin te kenner}
wordt gegeven, dat zich onder de ge-
ïnobiliseerden tal van advocaten bevinden
en waarin wordt verzocht aan de gemo-
biliseerde advocaten een langdurig ver
lof te verstrekken
De Minister van Oorlog heeft daarop
geaulw cord
lo. dat de bedoelde militairen zich ieder
voor zooveel hem betreft, met een vler-
zoek om verlor moeten wenden tol him
onmiddellijken officier-commandant, die
verplicht is voor de verdere verzending
zorg Je dragon;
2o dat deze verwijzing niet moet wor
den opgevat Ms eene mededejeling, welke
reeds bij voorbaat uitzicht op eene gun
stige beslissing opent.
id, benevens over him voórkeyr op
het gebied van spijs en drank, siapte
hij plotseling van dit onderwerp af n
ging over tot de verklaring van Anna's
plan aan zijn vrouw. Zij had mei kwa
lijk verborgen ongeduld geluisterd naar
het eerste gedeelte van ziju discours,
verteerd als zij was van nieuwsgierig
heid te hooren wat Anna hun had toe
vertrouwd.
Dus toen moest Anna nog eens de
opgetogen uitweiding aanhooren. De le
vendige belangstelling van de vrouw hin
derde haar. Zij twijfelde er aan of Frau
Manske werkelijk sympathie had voor
haar plan. Haar nieuwsgierigheid waS
onbetwistbaar; maar Anna voelde h'.j
ingeving dat haar hart uitstorten voor
den predikant of voor zijn vrouw twee
zeer verschillende zaken zijn. Al was
hij langdradig, hij was stellig enthon>-
siasi, zijn vrouw daarentegen scheen
voornamelijk belang te stellen in de
kwestie hoeveel het kosten zou. „De.
onkosten zullen ontzettend wezen", zei
ze, terwijl ze Anna van het hoofd tot
de voelen opnam. „Maar de freul;
rijk," voegde zij er bij.
Anna begon haar vingertoppen we;r
te bekijken.
Op den weg naar huis door het don
kere veld critiseerde zij eerst iedeien
schotel dien ze aan het diner hadden
gehad en zij drukte haar meening uit
dal de ontvangst zulk ,een rijke dame
niet waardig was; daarna maakte Frau
Uit Middelburg.
Op verzoek deelen wjj mede dit
de Openbare leeszaal van af heden we
der Zondags geopend is van 2—5\'; u
uitgezonderd den eersten Zotldag van
elke maand, verder dat op mondeling
scbriflelijk verzoek van ouden o 1 voog
den, dc leeszaal voortaan ook toegan
kelijk zal zijn voor personen beneden
18 jaar, die den leeftijd van 15 jaar
bereikt hebben.
Daar dit jaar het tooneeD-scizo n
wederom schraal dreigt te zijn, zal
hel velen Middelburgers ongetwijfeld ge
noegen doen te vernemen, dat a. s.
Vrijdag in hel Schuttershof a I h i er
eene opvoering zal worden gegeven^van
de operette „De Boemelbaroti waarin
de heer Piel Kohier de titelrol zal ver
vullen.
Voor nadere bijzonderheden verwijr
zen wij naar de in dit nummer vooiko.
mende advertentie.
Bij een bewoner van de St. Pieter-
straal alhier kwam heden ochtend be
zoek van eenige officieren, terwijl voor
hel huis een tweetal veldwachters post
vatten Tiet bleek dat een verdenking van
een verboden gebruik van draadlooze
telegrafie de oorzaak was. Immers van
hel dak liepen twee draden naar een
schutting in den tuin Het onderzoek
toonde echter aan, dat het slechts twee
onschuldige touwtjes waren, door het
zoontje van den bewoner voor de aar
digheid gespannen in navolging van wat
hij aan den Lange-Jan gezien bad. De
touwtjes mochten blijven waar ze waren.
UitYlitsingen.
Zaterdag werd door zekere P. L.
uil Middelburg gebedeld te Vlissin-
gon onder de oogen van een agent.
Na verhoor op het politiebureau werd de
man tegen zijn zin weder op straat ge
zonden Hij wilde echter beslist onder
dak. want hij ging naar een winkel nam
daar in het bijzijn van dc winkelierster
een flesch melk weg en begaf zich weder
naar het politiebureau waar hij zich als
dier aangaf, met de bijvoeging, dat men
hem nu wel houden moest. Thans werd
de man in bewaring gesteld, hij zal
voor de justitie worden geleid.
De directeur-generaal heeft o m. een
loffelijke vermelding wegens beloonde
eerlijkheid toegekend aan den hoofd-
conducleur 2de klasse der Staatsspoor
I Notebaard te Vlissingen.
Uit Walcheren.
Het schijnt dat de 86 arbeiderswo
ningen te West-Souburg in aan
bouw, niet bestemd zijn voor werklieden
der Schelde te Vlissingen, doch voor
spoorwegarbeiders van Vlissingen De in-
genicur der Staatsspoor-werkplaats ver-
Manske de opmerking tot haar cc'ntegc-
nool, dal hel dus waar bleek te wezen'
wat zij altijd van de Engelschen liad
hooien vertellen, dat zij dikwijls aan
gekrenkte geestvermogens leden.
Gekrenkte geestvermogensNoem je
dat gekrenkte geestvermogens! is het
mijn vrouw, de vrouw van een predi
kant, die ik zulk een woord hoor loe
passen op zulk een schoon, eea zoo
Christelijk plan?"
j,Maar je goede geld je goede geld
allemaal weg te geven. Ja, het is heel
Christelijk, maar het is krankzinnig nok
Vrouw, zwijg!" riep de predikant
buiten zich zelf van verontwaardiging
bij hel hooren van zulke gevoelens en
dan van zulke lippen.
Het was duidelijk, dat Frau Manske
dat oogenblik niet met het vlechteu van
rozen bezig was.
HOOFDSTUK IX.
Den volgenden morgen vroeg ging
Anna naar de hoeve om aan Dellwig le
■ragen, haar te leenen wat hij nan cou
ranten had Zij wilde zoo spoedig moge
lijk een advertentie plaatsen voor een
gezelschapsdame en nu zij wist van het
bestaan van zuster Helena, vond zij het
verstandiger de advertentie op te stellen
zonder de hulp van den predikant, en
er een te copieeren uit de een of andere
ceurant. Zij wist geen raad voordat zij
zich verzekerd had van de hulp van een
Duitsche dame, die haar inlichtingen kon
geven omtrent de hervormingen, die zij
van plan was in haar huis aan te brem-
gen Zij wilde har huishouden gaarne
gauw in orde hebben, zoodat de twaalf
ongolukkigen niet behoefden te wachten;
en er moest veel gedaan worden. Perso
neel, meubels alles was er nodigen zij
wist zij niet waar alles le krijgen was. Zij
wist zelfs niet waar zij een waschvrotiw
vandaan moest halen en Frau Dellwig
scheen nooit thuis te zijn als zij vragen
liet of zij eens bij haar wou komen of
naar haar toe ging. Op Goeden Vrijdag,
na Susie's vertrek, had zij een boodschap
gezonden naar de hoeve om te vragen of
dc vrouw van den inspecteur eens bij
har wilde komen, om haar raad te ge
ven omtrent het diner voor mijnheer
en mevrouw Manske, want het scheen
dal alle levensmiddelen door de handen
van Frau Dellwig moesten gaan. Zij kreeg
de boodschap terug dat mevrouw naai
de kerk was. Zaterdagmorgen, loon ze
zag dat de provisiekast leeg was, ging
zij zelf naar de hoeve en hoorde dat
mevrouw naar de koestallen was naar
welken koestal wist niemand precies le
vertellen. Anna was genoodzaakt geweest
mol Dellwig te spreken over hel etjpn.
Zondags nam ze Letly mee. verlogen door
het fluisteren en kijken dat zij verdragen
mocsL als zij alleen ging. Bij die gelegen
heid ontmoette zij de vrouw van den
inspeeleur weer niet en zij begon zich
af te vragen wat er toch met haar ge
beurd was.
(Wordt vervolgd)
