N* 229
1915
Woensdag
29 September.
FEUILLETON.
159* Jaargang
Pm Mramt wvekgat A g l'| k met litamderiag vu Zu- M ItHiüfu,
Prgs per kwartaal, zoowel voor Middelburg ale voor alia plaatemi ia
Nederland franco p. p. f 1.25)
Afsonderlflke mammen koeten 5 cent.
Adrertomtifta 90 Mat per rsgci} B| aboanemext veel lager; Geboerte*, deedf uk
alia andere familieberichten en Daakbetuigiagen van lf=»7 Iregela f 1.50
olke regel meer 20 eent. Beclamei 40 cent per regelj Groote letten naar de plaat',
die qj inname»?
98T AdTeitentdei róór éém «ar te bnorgnj
Zü, die zicb 111 op ons blad
abonneeren, ontvangen de nog in
deze maand verschünende nom
mers gratis.
Blusnlaii
UIT DE PERS.
Wijlen de Godsvrede.
Onder dil opschrift merkt dr. Bo-> iu de
Vrljz. Democr het volgende op:
Gelukkig is hij weg: Er werd misbruik
van hem gemaakt cn hij was volmaakt
overbodig.
Dat de partijstrijd een tijdlang geheel
op den achtergrond kwam, sprak immers
vanzelf. Tegen de reusachtige afmetin
gen van den oorlog scheen zijn onder
werp nietig en klein. Maar toen het on
weer voorbij trok en de kans voor ons
land om in den oorlog te geraken, al kleif
ner werd, leidde het tot een zeer ver
keerden en ongezonden toestand, om
steeds maar te doen alsof wij zelf door de
geweldige gebeurtenis geheel door elkan
der werden geschud
In plaats van melancholisch, met zie
kelijke eenzijdigheid voortdurend geheel
onder den invloed te blijven van hel
zenuwschokkend gebeuren buiten onze
grenzen, moest voor de gezondheid van
ons volks- en staatsleven ons volk spoedig
weer in zijn gewonen doen geraken.
Daaronder behoort nu evenwel ook hel
verschil in opvatting van de wijze waarop
men heeft te doen.
En nu kwam elk oogenblik die Gods
vrede naar binnen, als men verschil van
meening had. Hij stond altijd aan den
kant van de een of andere minderheid
die niet wilde en verpletterde de tegen
standers met zijn geweldige minachting.
Gebrek aan vaderlandsliefde, onverant
woordelijke woelzucht, dat waren al de
eenvoudigste termen waarvan hij zich
bediende.
Hij is nu dood. De troonrede luidde
hem uit. Men wane niet dat ons volk ex-
minder en zwakker door wordt. Meening-
verschil moet niet kunstmatig worden'
gesmoord.
Dil is ook allerminst noodig als bij
allen zonder onderscheid, het bewustzijn
levendig blijft, dal boven alle partijschap
staat het vaderland, en wij alten staan
in zijn dienst.
De N. Rolt. Crt. daarentegen zou het
een misselijk verschijnsel vinden indien
de Kamer zich weer .in het kleine poli-
tiek-geharrewar van weleer ging verlie
zen. We kunnen de hoogerc eendracht
nog niet missen
Onder een politiek bestand kan ook be
ginselstrijd bestaan
Godsvrede heeft betrekking opliet
karakter van den staatkundigen strijd^
Politiek bestand is de stille over
eenkomst, al het kleine van den po
litieleen strijd verre te houden, al het
persoonlijke, al wat onnoodig prik
kelt en verbittering teweeg bx-engt, al
DE WELDOENSTER,
'door d© schrijfster van
„Elizabeth and her German Gnrdta".
i x—
35().
HOOFDSTUK VIII
Susie's woede was zoo vreeseUjk, dat
zij weigerde van Anna afscheid te nemen
en zij nxaakte miss Leech doodelijlc ven-
schrikt door duistere toespelingen op
dwangbuizen te maken, terwijl zij in de
hall op het rijtuig stonden te wachten
Maax- toen de predikant den volgenden
avond na tafel in Anna's verlroxxwen ge
nomen werd, kende zijn verrukking geen
grenzen „Liebes, edeldenkendcs Frau»
lein! riep hij, terwijl' hij 'de handen
samenvouwde en deze jeugdige spruit van
vroomheid met vochtige, .verrukte oogen
aanzag Hij was een goede man, niet zeer
geleerd, niet zeer beschaafd, uiterst ge
voelig en zeer geneigd welsprekend te
worden en lot tranen toe bewogen over
onderwerpen als die lieben kleinen Kin
der, die hcrrliche Natur, die Frau als
Schxxlzetngel en de heiligheid van das
Familienlcbcn.
.Anna begreep, dat lxij de eenige be
waar partijbelangen méér dan de ge
meenschappelijke zaak door worden
bevorderd, kortom al die degenera-
tieverschijnselen te onderdrukken,
die allengs, niet hier te lande al-
leen, maar overal, in het leven van
het parlementaire stelsel zijn te
voorschijn gekopxen Wanneer van
vrijzinnige zijde gepoogd wordt, een
op zich zelf reeds weinig gewichtigen,
doch voor ons, liberalen, geheel on-
belangrijken twist tusschen twee
anti-revolulioxmaire voormannen aan
te blazen wanneer van de rech
terzijde reeds nu getracht wordt,
wegens de groote verhooging
lasten, die onvermijdelijk ook voor
ons land uit den oorlog voortvloeit,
het liberale bestuur in een hatelijk
daglicht te brengen, dan is dat in
strijd met het politieke bestand, om
dat daarbij, buiten alle beginselen
om, direct of indirect, naar niets
beters dan politieke winst wordt
slreefd.
Hel blad zou niet weten waarom bet
in slirijd met den Godsvrede is, zoo de
regccring de van haar eerste optreden af
beloofde voorstellen lot grondwetsherzie
ning nu ook indienexx gaal?
Natuurlijk zal de regeering van hare
vrijheid met matiging gebruik maken. Zij
zal, als het niet dringend noodzakelijk is,
geen maatregelen of voorstellen doen,
waai-van zij weet, dat ze groot verzet
zullen uilloldcen Den Godsvrede te hand
haven eischl, van haar zijde vóóral, veel
tact, reel doorzicht cn beleid, omdat zij
de rcgcermachine niet slop zetten kaxx
Zij moei regeeren, dal wil zeggen, zij kan
haar beginselen die aan criliek bloot
staan! niet buiten toepassing laten.
Nu zou de N. R. Crt. mecnen, dat geen
lijd beter is, om voorstellen tot grond
wetsherziening in behandeling te nemen
dan juist zulk een als waarin wij thans
leven, een lijd van loenadexing, waarin
alle partijen tot inschikkelijkheid bereid
zijn. Zal een grondwetsherziening kunnen
slagen, dan moet er heerschen een ge
zindheid tot compromis, een geneigdheid
tot wederzij dsche waardeering, en een.
verlangen om elkaar te ontzien En on
der die gesteldheid verkceren wij nu
De atmosfeer is thans beter dan ooit, om
eene grondwetshervorming tol stand te
brengen Laten we deze gelegenheid
voorbijgaan, dan zal cr misschien later
©ene periode komen van groote beroe
ring en lxxxrtstoclil, waarin cene hervor
ming van onze grondwet, als onafwijs
baar is geworden tot inwendige verster
king van hel land, zal worden afgedwon
gen met numeriek overwicht, maar nie
mand zal willexx ontkennen, dat een tijd
perk, waarin uitersten het hoogste woord
voeren, voor zulk eene hervorming niet
hel xneest geschikt is.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Faa rd epeen en koolrapen
Ingetrokken is de tijdelijke opheffing
vaxi hel uitvoerverbod voor paardepeen
en koolrapen.
Smokkelar ij.
Naar de „Tel." uit Deu Haag verneemt,
zijn (onafhankelijk van de onlangs gemelde
boeten inzake den xiitvoer van oliën en
vetten) twee Rolterdamsche firma's voor
niet mindei" dan f 300.000 beboet door
de N. O. T. wegens den verboden uit}-,
voer van kaloen-olië. De kontrole-kom-*
missie had eerst nog hooger boete wil
len opleggen.
Neder landsche inschrij vingen
o p ;d» e D u i t s c li e o o r 1 o g s<-
lee ning.
Uil Berlijn seint men aan „de Tijd"
Naar ik zooeven op het departement
van financiën verneem, heLben Neder-
laudsclie banken voor 210 millioen Mark
ingeschreven op de jongste Duitsche
ooilogsleening Ook werden aanzienlijke
Amerikaansche inschrijvingen door be
nixddeiirig van Nederlandsclxe banken
overgebracht. De lelling vlei in-.chriji-
vingen van Ncdeilan,dscha p«v.frxilieren
is neg niet voltooid.
L) e Ne der la n dsche ambulance
naar Frankrijk.
Dr Bierens, Den Haag, de leider van
de bovengenoemde ambulance heeft in
een onderhond met den Parijschen cor
respondent van de Telegr zijn buitenge
wone voldoening uitgesproken over de
wijze waarop de Fransche overheid de
ambulance ontvangen heeft.
Waar de ambulance gehuisvest zal wor
den is nog niet beslist. Men dacht eerst
over hel Petit Palais in de Champs Ely-
sée's Maar het overbrengen van de kust-
collecties, en het inrichleu van het ge
bouw zou te veel bezwaren meebrengen
Ei' is nu sprake yan het muséum Gal-
liera
Ontvluchtte Russen.
Schoolkinderen in do gemeente Enx-
men maakten voorbijgangers attent op
twee vreemd-uitziende mannen. Aanklee
ding en type zag men dat het ,Russen
waren; in gebroken Duitseh vertelden ze
dat ze met hun drieën gevlucht waren
uit een gevangenkamp in Mecklenburg,
eenige maanden hadden gezworven zich
voedende met rauwe aardappelen en
fruit. Beiden waren nog voorzien van
leeren tasschen waarin voldoende voor
raad voor eenige dagen geborgen kon
worden. Bij de grenzen waren ze 'ach
terna gezet door een Duitsche patroelje;
hel tweetal wist te ontkomen, één werd
neergeschoten
Ze konden ziclx nicl begrijpen, dat ze
nix in veiligheid waren. Gedeeltelijk wa
ren de mannen in Russische uniform.
Onder militair geleide werden ze naar
Assen getransporteerd
schikbare persoon was, die haar mis
schien helpen kon twaalf terneergesla
gen dames te zoeken, die bereid waren
zich gelukkig te laten maken. Zij had
hem haai- plan zoo beknopt mogelijk ont
vouwd in haar gebrekkig Duitseh, zon
der een van die uitweidingen, die door
Susie met den naam van gewauwel be
stempeld werden. Zij zat vrij somber
tegenover hem, terwijl hij haar overlaad
de met eindelooze loftuitingen over haar
goedheid en edelmoedigheid. Hel is moei
lijk er niet sullig uit te zien wanneer
itemand luide uw deugden verkondigt, en
zij kon er niets aan doen, dat zij dwaas
keek en zich dwaas voelde gedurende
deze overdreven verheerlijking. Zij twij
felde niet aan zijn oprelitheid en hij was
inderdaad volkomen oprecht, maar zij
wilde dal hij yvat minder bloemrijk en
wat minder langdradig was, over zijn
verrukking heenstapte en tot het belang
rijkste van het onderwerp overging, dat
wil zeggen lot een practisclien raad
Zij had de eenvoudige, witte japon aan,
die zulk een opschudding verwekt had
in de (buurt, een gewaad dat in lange,
zachte plooien neerhing en haar slanke
gestalte goed deed uitkomen Haar glan
zend haar was in het midden geschei-
jden en a "..ter de ooren opgestoken
Alles wat aan haar was getuigde van vol-
Dit Stad es Provincie.
- Door den Commissaris der Konin
gin zijn benoemd tol zetter voor 's rijks
directe belastingen in de gemeente
Sluis, de hceren A. Hubreglsei en
J. N. Melz en in de gemeente Rilland
Bath de hecren L. van Weele en J
Blok Jr., Ier voorziening in de vacatures
welke op 31 December a. s. ontslaan.
komen gebrek aan zelfbewust zijn en
ijdelheid Toch was zij mooi, en de goede
man, die haar schoonheid aanschouwde
en uil hetgeen zij hem zoo even verteld
had, een daaraan geëvenaarde schoon
heid van karakter veronderstelde, be
kleedde sedert dat oogenblik in zijn ge
dachte de, engelen met een gewaad zoo
als Anna dien avond droeg, wanneer hij
op kalme Zondagavonden in zijn tuin
zat te mijmeren Hij deinsde zelfs niet
terug voor de mooie, bloote schouders
en armen met korte mouwen, maar aan
schouwde ze met een moed een man
waardig.
Zijn vrouw, in haar beste japondie
ook haar nauwste was, zat op den punt
van haar stoel op eerilgen afstand, en
verbaasde zich zeer over vele dingen.
Zij kon niet hooren wat Anna tot haar
man gezegd had, behalve de uitroepen,
daar de gouvernante voortdurend tracht
te Duitseh met haar te spreken cn zich
niet tevreden stelde met vage antwoor
den Het was een teleurstelling voor
haar, dat de schoonzuster zoo plotseling
verdwenen was verlrokken vóórdat zij
zich aan iemand ter wereld vertoond
had; het verbaasde haar, dat zij niet
verzocht werd op de canapé plaats te
nemen, op welke eereplaals de jonge
Fraulein bijna languit was gaan liggen
Uit Middelburg.
Heden viert J. Geldof zijn 25-jarige
dienstvervulling als schilder bij de fir
ma F. Machenaud en zoon a 1 h i 3 r.
's Morgens werd ,de jubilaris ten
liuize van zijn patroon ontvangen, waar
ook de overige gezellen tegenwooidig
waren.
Voor zijn trouwe plichtsbetrachting
ontving hij van zijn patroon een sloP-
feiijk blijk van belangstelling.
Niettegenstaande het oijna vier dar
gen met veel regen geleden was, dat
de brand in de woning van den lieer
Baan in de Gortslraat alh ier woedde
steeg toch gisterenmiddag uil .iel ouin
weder vrij sterk rook op. Door de poli
tie en het personeel der stadsehuur
werd een onderzoek ingesteld. Het bleek
dal het op een plaats weer smeulde.
Met emmers water werd hieraan een
einde gemaakt.
Uit Vlissingen.
In de Vrijdag a. s. te houden raads
vergadering van Vlissingen komt
c a aan de orde: ontslag van mej. M
v. d. Eijk als onderwijzeres in de
nuttige handwerken aan school D, de
finitieve benoeming aan de Ilandelsher-
bplingschool voor Duitseh (voordracht
I. J. Lefevre en P J. van Aartsen) eo
voor Engelsch (S. P. Reijne en A. P .T.
HoIIebrands); benoeming tijdelijk leera'i
wiskunde B A S. ien A v. II; (voordracht
P. van Sabbe en A. IvolstersV
Voorts: het beschikbaar stellen van
ten hoogste f 500 als premie voor het
verzekeren der risico bij dc Alg. Bo-g
Mij. inzake adres Middenstands credict
bank, uitbreiding van 't politic-korps
met een hoofdagent; aankoop van een
loods voor de groente-veiling.
Met de mailboot „Mecklenburg"
kwam gisteren te Vlissingen aan
de bemanning van de stoomboot „Eom-
dijk" van de Holland-Amerikalijn, welke
op twee mijnen was geloopen en daar
door in 25 min lijds zonk. De bemanning
beslaande uit 39 koppen is zooals be
kend geheel gered en was nu op de
tehuisreis naar Rotterdam De mannen
hebben groote ontbering gehad vooial
in de 12 uur dat zij in de booten rond
dreven. sommigen bijna geheel naald,
want het was 's nachts kwart voor
drie toen de boot op de mijnen liep. Na
twee dagen werden zij te Yarmouth aan
wal gezel, waar zij in hel zeemanshuis
liefderijk werden opgenomen en voor
zoover noodig van kleeren voorzien; al
liunnc bezittingen waren de mannen
kwijt. De meesten waren de vermoeie
nissen der reis weder te boven; een der
mannen liet ons een portret zien, ge
maakt te Londen voor zijn pas; hierop
was bij mager en bleek, nu was hijl
reeds weder heel wat bijgekomen. Mei
den trein van 6.10 werd de reis naar
Rotterdam voortgezet.
Uit Z aid-Be velan d.
Bij resolutie van den minister van
koloniën is D G. van der Meer Mohr. te
Goes gesteld ter beschikking van den
Gouverneur-Generaal van Ned.-Indië om
te worden aangesteld tot administratief
ambtenaar voor Java en Madoera.
zoodal zij haar kleeren zeker verkreu-
kelde. Zij was verontw-aardigd, dat men
haar aan taftel niet had 'geanimeerd
zelfs niet gevraagd een tweede maal
ran ieder gerecht ie nemen; neen, nie
mand scheen er Zelfs op re letten, of
zij in 'l geheel wel at, ja of neen Dal
waren vreemde manieren En waar wa
ren do Delhvigs, die voorname lui, die
gewoon waren haar in bescherming te
nemen, omdat zij de vrouw was van den
dominé? Zou het mogelijk zijn, dat zij
niet geïnviteerd waren? Hadden zij dan
nu al onaangenaamheden gehad? Zij kon
natuurlijk niet denken, dat het niet in
Anna's hoofd was opgekomen haar in
specteur cn zijn vrouw 'te dineeren te
vragen en dat zij iii haar onwetendheid
den predikant als een persoon beschouw
de op een hooger maatschappelijk stand
punt geplaatst dan haar inspecteur. De
ze dingen, gevoegd bij gissingen naar
den prijs per el van Anna s, Lelly's en
Miss Leeches kleeren gaven Frau Manske
meer stof tot nadenken dan zij in ja
ren gehad had; zij zat ze langzaam in
haar geest te verwerken tusschen de vol
zinnen van Miss Leech in, terwijl haar
zijden japon akelig kraakte bij iedere
moeilijke ademhaling.
Uit Zeeuw sch-VIaanderen W.D.
- Men schrijft aan de Bresk. Crt:
Mei de tramverbinding tusschen de
deelen van Zecuwscli-Vlaanderen zijn in
de maand Augustus niet minder dan
5000 passagiers van IJzendijkc naar Sas
■'au Gent en omgókeerd met tusschen
gelegen halten vervoerd.
Ook liet goederenvervoer geeft geen
reden tol klagen en zal met de aan*
aanstaande bietencampagne zeker nog
meer drukte even.
KERKNIEUWS.
- In de op 7 October te Schoondijke
te houden vergadering van de Classis
Axel der Ger Kerken zal o.a. behandeld
worden de volgende vraag van de Ger.
Kerk te Temeuzen „Wat moeten de ker
ken doen om het fietsrijden tegen te
gaan na den dienst op Zondag
De eenigsle vrouwelijke predikante
in ons land, ds A Zernicke, nam Zondag
morgen afscheid van hare gemeente te
Be c-nknijpe wegens haar huwelijk met
den kunstschilder Jan Mankos. Zij blijft
zich aan haar ambt wijden
Ned. Herv. Kerk.
Aangenomen naar Hoorn J van Dorp-,
(e Veendam, naar Geertruidenberg, S
Bartstra, te De Rijp; naar Middelhar-
nis P Kruijl te Gouderak.
Bedankt voor Resteren P Kruijl te
Gouderak; voor Waarden bij Woerden
S. Ronner, te Waddinween; voor Roti
veen H A Heijer, Renkum.
Chr. Geref. Kerk.
Aangenomen naar Snoek B v d. Berg,
te Vlissingen.
Bedankt voor Bunschoten A. H. Hil-
befes te Drachten.
ONDERWIJS.
Benoemd tot tijdelijk onderwijzeres
te Wilhelm inador p. gem Katten-
dijke, mej. J. G. M. Meijers, volontaire
le Nisse.
Benoemd tol tijdelijk onderwijzeres
aan de M. U. L. O school te Zie rib-
zee mej. K. Hoogenboom aldaar
Benoemd lol tijdelijk onderwijzer
aan de O. L school le Poortvliet
dc heer C. vgn Houdt van Sclierpe-
nisse.
De Sl. Crt. bevat het kon besluit,
van 19 Aug waarbij boven en behalve
de bijdrage, bedoeld bij art. 48 der
onderwijswet een subsidie is veileend
o. a. aan de gemeente Dri e wegen
van f 430, ennan de gemeente Sc hore
van f 1375. De uitvoerige adviezen van
Ged Staten van Zeeland zijn er bij ver
meld.
Naar j,Be Slaudaaid" verneemt is
aan twee onderwijzers der gereformeerde
school in de Emmastraat le VJaardingen
door hel bestuur dier school orioo-
viaagd ontslag verleend, omdat zij so'-
liciteerder. bij het openbaar onderwijs
te Rotterdam.
Hel bestuur overwoog daarbij, dat
zij door deze daad in strijd handelen
mei liet beginsel van het gereformeerd
onderwijs, zoodat hun niet 'langer het
vertrouwen der gereformeerde ouders
kon worden geschonken
RECHTZAKEN.
(Wor dt vervolgd).
- Ter openbare civiele terechtzitting
dei' \rrondissements-Rechlbanlc te Mid
delburg van heden, werd na de behande
ling der zaken, door den president met
•aardeoreude woorden afscheid geno
men van de met 1 October a s. op ver
zoek eervol ontslagen heeren jhr. mr
W II Iloeufft en jhr. mr. W II. Snouck
Hurgronje, respectievelijk als rechter en
griffier bij deze rechtbank
De officier van justitie sloot zicb na
mens hel parket bij deze woorden aan
Namens do balie sprak mr. M. J. de
Wilt Hamer haar leedwezen uit dat ge
zondheidsredenen de beide aftredenden
I hebben bewogen hun betrekking neer te
Wgen Hij wensclite hun toe dat zij hun
vroegere gezondheid zoo spoedig mogelijk
zullen herwinnen, zelfs in die male dat
zij bij oogenblikken nog berouw zullen