MIlHlHI.IitKI.SIIIIs ÜOIJRAM
N' 228
188* jaargang
1918
Vrijdag
24 September.
BINNENLAND.
Dit Sïad, en-Provincie.
Dm lonrut wnehgat a g e 1 k met aiboadwriag to Zoa* en Fowtiags*
Prjjs per kwartaal, zoowel voor Middelburg all took alle plantos ia
Nederland franco p. p. f 1.25;
Afzonderlijke nummers koeten 5 cent.
Airtrtentlfa it 3@ Hat pes zegel; Bg aboanemeat voel lager. Geboorte^ deedg
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 15*7 regele f 1.50
olke regel meer 20 eent. Beclimea 4(Tcent per 'regelt Groote letten mar ie plaafcf
^die>g innemeej
BK?* Aivertentie» róór één nu te beiorgenJJ
Zij, die zicb na op ons blad
abonneeren, ontraspen de nog in
deze maand verschijnende nom-
mers gratis.
STAATSCOMMISSIE VOOR IIET
ONDERWIJS.
Omtrent den stand van de werkzaam
heden dezer Staatscommissie vernemen
wij van bevoegde zijde uit den Haag
het volgende:
Nadat in groote trekken uit de 'be
sprekingen, in het plenum gevoerd, een,
stelsel was gegroeid, dal, naar men meen
de, in staat zou blijken de voorstanders
zoowel van het openbaar- als van het
bijzonder onderwijs te bevredigen en dus
de beëindiging te brengen van den
schoolstrijd, verdeelde zich de Commissie
in een viertal sub-commissiën, welker
taak liet was dit stelsei in zijne veri-
scliülende /mderdeelen uit te werken.
Van deze vier sub-commissiën kreeg
de eerste tot laak eene gewijzigde i\o-
dactie voor art. 192 der Grondwet te
ontwerpen. De tweede werd belast met
het uitwerken van eene regeling omf-
trent voorziening in de kosten en enkele
belangrijke ondcrdcelen "daarvan, zooals
ue salarieering van de onderwijzers. De
derde had tol opdracht eene omschrijving
te malcen van de voorwaarden voor de
subsidieering van het bijzonder onder
wijs, De vierde eindelijk werd .uitgeuoo-
digd eene formuleering te ontwerpen van
de.regeling der opleiding van onderwij
zers.
In hoofdzaak betrof de arbeid dezer
sub-commissiën het lager onderwijs Aan
ieder harer werd echter, voor zoover
zij daarvoor in aanmerking kwamen, ver
zocht ook aan andere takken van het
onderwijs en bepaaldelijk ook aan het
bewaarschool-onderwijs hare aandacht ie
willen wijden.
Op dit oogenblik nu zijn, naar wij ver
nemen, reeds drie dezer sub-commissies,
nl de eerste, de derde en de vierde met
haai- laaie gereed gekomen. De tweede
sub-commissie, die voor haar financieele
berekeningen een zeer uitgebreid mate
riaal had te verzamelen en vervolgens te
bewerken zal vermoedelijk binnen eenige
weken eveneens haren arbeid kunnen
voleindigen.
In de afgeloopen week kwam de
Staatscommissie weder eenige malen in
algemeene vergadering bijeen om de bij
haar ingediende rapporten der sub-com
missiën (e behandelen.
In liet algemeen mag dus worden ver
wacht, (Kat binnen betrekkelijk korten
tijd hel eindrapport door de commissie
kan worden opgesteld.
wordt Het is echter mogelijk, dat er
bij' de afwikkeling der zaken zal blijken,
dal eene thans nog niet te voorziene
schade is geleden, weshalve wordt voor
gesteld een nieuw artikel op de loopende
landhouwbegrootiug in te lasscben lot
dekking van evenlueele schade Het be
drag daarvan is gesteld op f 50.000.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
V e r b 1 ij f ontzegd.
Door den vice-admiraal, commandant
in Zeeland is het verblijf in zijn gezag:
gebied ontzegd aan
Camiel van Vooren geb. 5 Juli 1858 le
Sleydinge (België) wonende te Sas van
Gent; Reinig de Munck, geb. 25 Decem
ber 1693 te Kemseke (België) Petrus
de Bock geb. 17 Januari 1847 te Cliiige
(België) Johannes van der Gugt, geb.
14 Maart 1896 te Clinge (België) De
drie iaatsten wonen (e Cliqge ^België).
De vier personen zijn allen van na
tionaliteit Belg en worden uitgezet we
gens smokkelarij.
Afva1 va
l vlas.
TWEEDE KAMER.
Aanvoer van Kunstmest-,
stoffen.
Ingediend is een supplctoire Lanct»
bomvbegrooling 1915 ter voorziening in
de kosten van aanvoer en distributie van
kunstmeststoffen.
In tie Memorie van Toelichting worden
nog eens uitvoerig de moeilijkheden ge
schetst ondervonden voor den aanvoer van
kunstmeststoffen, die een eerste voor
waarde zijn voor 't verkrijgen van nor
male oogsten, en die voor 't ovorgroote
deel uit hel buitenland moeten worden
aangevoerd, maar die nu niet hier le
krijgen zijn door verminderde voortbren
ging in sommige landen, en door uit
voerverbod in andere.
I-Tet is met zekerheid le voorzien, dat
invoer door den gewonen hanidel én
langs de gewone wegen geheel onmogelijk
zal worden.
De Minister van Laudbouw is van
oordeel, dal slechts dc Regeering de nQO-
dige waarborgen kan geven.
Herinnerd wordt eraan dat deze over
wegingen in de vorigen winter hebben
geleid tot het instellen van een commissie
voor aanvoer en verdeeling van Chili-
salpeter, en dal 2 Aug. dit werd uitge
breid tot allé kunstmeststoffen.
Dc commissie zal den landbouwer zoo-
danigen prijs in rekening brengen, dat
de kans op verlies zoo gering mogelijk
Bij Kon. besl. van 22 Sept, is inge-
b'okken de' 24 Juni toegestane lijdelijke
opheffing van hel verbod van uiivoer
van vlas geschikt voor de werkgarens
spinnerijen.
Paar de nu it voer.
Men schrijft aan het Hand.:
Op zes daarvoor bestemde dagen der
maand September zijn van station 01^-
denzaal 4200 ruinen beneden 20 maanden
en venlens naar Duitschland uitgevoerd.
Dit wil niet zeggen, dat al deze dieren
aan de Duitsche opkoopers zijn verkocht.
Verschillende groothandelaars in paarden
toc-li voeren hun dieren uil, om z.e in
Duitschland ter markt en aan den man
le brengen. Dit laatste gaat op 'toogen-
bliti echter niet heel vlot. Meerdere han
delaars hebben dan ook tientallen paar
den nog onverkocht in Duitschland ge
stald of in gepachte weilanden gedreven.
De kooplust der Duitsche landbouwers
is niet zoo groot als in 't vorig jaar<
Eensdeels moet de oorzaak biervan te
zoeken zijn in het feit, dat veel ossen
als trekdieren worden gebezigd en ander
deels omdat veel buitgemaakte paarden
uil het veroverde Russische gebied voor
den landbouw worden bestemd evenals
de in hel veld ondeugdelijk geworden
cavaleriepaarden.
Er worden op dit oogenblik dan oolc
ongetwijfeld bij den handel in paarden
geer. „reuzensommen" verdiend als in
"t vorig jaar. Menigeen heeft reeds op
de een of andere wijze een „strop" go-
had Men meende dan ook maar af te
veel, dat de paardenhandel geen „vak
kennis" vereischt: schoenmakers, kleer
makers, bouwvakaamiemers, ja wie al
niet. zijn op 't oogenblik „geroutineerde"
paardenhandel aars geworden en doen hun
„zaken" met de Duitsche kooplieden,
alsof hun van kindsbeen af niet anders
ware geleerd. Hetschoenmaker, blijf
bij uw leest, beeft voor dezulken wel
zonder twijfel nadere verklaring noodig.
Over 't algemeen zijn de uil te voeren
dieren goede of zelfs mooie exemplaren.
En de Duitsche bladen roemen hel ras,
dat wordt ingevoerd, beweren zelfs, dat
velen dezer dieren reeds thans geschikt,
zijn, om eenig licht Iandbouwwerk (e
verrichten. Dit laatste mag echter wel
degelijk in twijfel worden getrokken.
Wie echter goede zaken doen, dat
zijn in de eerste plaats de landbouwers-
paardenfokkers.
Zij krijgen voor Inm jonge dieren onge
kend hooge prijzen, terwijl de opfok al wei
nig kostbaarder is dan in voorgaande ja
ren. En niemand behoeft den, boer in
't oor te fluisteren: „Denk er om, dat
ge niet le weinig voor uw veplen of
ruin vraagt!"
Dinsdag werden door bemiddeling van
het hoofdbestuur der Landb. Maatschap
pij voor het vorstendom Osnabrück al
daar 20 uit ons land aangekochte jonge
paarden publiek geveild. De prijzen voor
deze werkelijk mooie dieren, zegt het
.Osnabr. Tageblatt", waren niet meen
zoo hoog als bij vroegere veilingen; ze
varieerden tusschen 500 en 1290 mark.
De hoogste prijzen werden ook thans
evenals vroeger, betaald voor eenige vos
sen, welke kleur steeds gewild is. De
(olale opbrengst dezer dieren bedroeg
19 115 mark of gemiddeld nagenoeg 1000
mark Toch enorme prijzen voor zulke
jonge paarden!
ir
Uit Zuid-Beveland.
In de gistermorgen gehouden spoed.-
eischende vergadering van den gemeente
raad van Rilland-Bath werd m. a.
s. besloten de verordening betreffende
hel voederen van vee met rogge of rog
gebrood in te trekken.
Op de voordracht voor zetters bij de
belastingen wegens periodieke aftreding
werden geplaatst de lieeren L van Weele,
Jan Blok Jacsz beiden aftredend bene
vens de hoeren N. Nieuwdorp en J. A.
ran Weele.
Vervolgens deelde de voorzitter mede
dat bericht was ingekomen van den di
recteur der waterleiding le Goes, dat de
buizen vim 80 e.M. benoodigd voor den
Oaanlcg der waterleiding naar Bath niet
uit Duitschland te krijgen waren daar zij
aldaar voor het leger worden opgeëischl
Nu zijn er wel buizen te krijgen van 125
e.M doch dan komt de aanleg op circa
f 1300 a f 1400 duurder le staan, wat
een erge tegenslag is en wat niet betaald
kan worden Op voorstel van den heer
Boot werd besloten nu nog wat met <len
öanleg te wachten en tn dien tusschen tijd
eens le informeefen of niet ergers an
ders buizen van. 80 c M. zijn te krijgen.
De voorzitter zeide vervolgens, dal or
op de haven te Bath nog een klein
eindje jjïel bestraat is wat, nu het werk
bijna pfgeloopen is, jammer mag ge
noemd worden daarbij niet opgenomen tc
zijn. Het blijkt nu echter dal uit het
voor het worjc geleende bedrag ook die
aanleg nog betaald kan worden, het be
draagt hoogstens e,n lengte van 13 tot 14
meter. Doorden heer BuUjn, die dezelfde
materialen moet hebben voor een ander
werlc in de gemeente, wordt voorgesteld
hel benoodigde gezamenlijk le laten ko
men, wal wordt goedgevonden.
Daarna zegt de voorzitter dat hij de
•ergadering spoedeischend heeft belegd
teneinde zoo spoedig mogelijk de verwe
zenlijking van het plan te zien om voor
hel hoofd der school te Rilland een nieuj-
we woning te doen bouwen wat in ver
band mei de geschiktheid van het hjüis
zeer zeker niet voorbarig mag genoemd
worden.
Na eenige discussie wordt m. a. s.
besloten aan Gedeputeerde Staten ver
gunning le vragen het huis te verkoopen
hetzij bij inschrijving hetzij bij opbod en
al of ii iel in combinatie met het daar-
aangrenzende arrestanten]okaal. De mee
ningen of het beter was 'bij inschrijving
dan wel bij opbod te doen liepen nog al
uileen.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Ottoland I. Kievit, cand.
te Ouo Vossemeer; te Rottum (Gr) H. W.
Bloemlioff cand. te Noordbroek (Gr.)
Aangenomen naar Doetïnchem K
Smeil, te Hazerswoude.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
Uit Zeeuwsch-Vlaanderen O. D.
Te Stoppeldijk stal een 8 ja
rig meisje uil moeders kast een aantal
guldens, en noodigdc toen haar 7-jarig
vriendinnetje uit tot een reisje naar
Hulst.
Ze wandelden naai* de tramhalte'ler-
hole een uur gaans namen een re
tourtje tot Hulst, kochten daar ieder een
poppenwagen, een pop en een hand-
taschje, en verder een tiental stuk
ken chocolade, kwamen per tram naar
Ter hok terug, en keerden verder met
hare schatten huiswaarts, w.clke schal
len al dadelijk de bijzondere aandacht
trokken der ouders, die hunne al te
pientere dochtertjes natuurlijk geducht
onder handen namen, en het gekochte
behalve de chocolade, die smakelijk
door de kameraadjes naar binnen was
gewerkt naar Hulst brachten, waar de
winkelier het terug nam.
Uit Zeeuwsch-Vlaanderen W.D.
- Bij beschikking van den Minister
van marine is, met ingang van 1 Oct.
Lenoema lot opzichter bij de verlichting
op de Wester-Schelde te Nieuwe-
luis', levens belast met den dienst
van lichlwachter aldaar, de lichtwacliter
bij die verlichting te Kaapduinen, A.
F K Brandes.
KERKNIEUWS.
Met den gezondheidstoestand var
ds. A. S Talma is! het nu zoover gevor
derd, dal hij naar Noordwijk aan Z^e
is kunnen vertrekken, om (daar cdft
maand te vertoeven alvorens zijn
ambtsbezigheden als predikant te Bon
nebroek te. kunnen hervallen. Ned.
- Bij kon. besluit is benoemd tot di
recteur van hel museum Hendrik Wil
lem Mesdag te 's Gravenhage, Willy Mar
tens onderdirecteur van dat museum
ONDERWIJS.
- Bij het dit jaar door den bond
van waterbouwkundige ambtenaren in
Zeeland gehouden exaruen voor water
bouwkundig opzichter, zijn geslaagd:
J. A Crucq, Bergen op Zoom; H. A
Th. Derks, Rotterdam; J. van Dissel,
Leiden; L. Douw. Zierikzec; II de long
Szn Iloek van Holland; W A de Jonge,
KvuiningenL. van Hiele, Oud Yoise-
meer; A van Hoepen, Dongen; R ten
Kate, Vreeswijk, G. .T C de Klein, Rijs
wijk, J. J Kolpa, Oosterhout: W. F.
Koulstaal, Lekkerkerk; W A. Leenhoutsr,
Venlo, M L Lindhout, Tholen; J van
Lokhorst, Alphen,- P. D van Male, Bres-
ken s, L. van der Meij, Berlikum; A.
Mindeihoud, Breskens; L. de Nood, Dor
drecht, W. Nijland WznAssen; W.
Pronk, Veendam; L. Reinhoudt, Loude-
kerke; W. van Rij, 's Gravenhage; E. J
Schijf, Velsen; J. Verweel, Moerdijk;
J. Wind, Zwolle; C. Zanen Wz., JJzen-
dijke: .T. A. Zwolsman, Zaandam.
Door mej. N Me'Jong leKapelle
is tegen 1 Dec. ontslag gevraagd als
onderwijzeres der openbare school we
gens voorgenomen vertrek naar Ned.
Indië.
Te Oostburg werd^- gisteren tol
onderwijzeres aan de openbare school
benoemd mej. E. M. Risseeuw te Elle-
woulsdijk, met 4 stemmen, tegen 3 stem-
men, uitgebracht op mej. A Lombaaid
te Zuidzande, thans lijdelijk aan gemel
de school werkzaam.
Op de alphabetisch gestelde voor
dracht kwamen verder voor de dames.
J. Dusle te Serooskerke (Sj.), E P.
Jansen te Vlissingen en S. F. Perduijn
to Noordwelle.
Bij kon. besluit is met ingang van
20 Sept. aan mr. H. B. Greven, op zijn
verzoek eervol ontslag verleend als
hoogleeraar aan de rijks-universiteit te
Leiden, met dankbetuiging voor de door
lïem in die betrekking gedurende vele
jaren bewezen diensten.
Het pakket met 41 sollicitalieslukj-
ken van onderwijzeressen, door het ge
meentebestuur van Tiel naar den arron
dissement sschoolopziener te Nijmegen ge
zonden en l oen verloren geraakt, zooals
wij in ons nummer van 22 dezer meld
den, is na een rondreis van drie Weken
weer terecht-
LANDBOUW.
De heer P. Groene wege te
St Maartensdijk verkocht deze
week een zwart-bonlen Hollandsclien stier
van nog niet U/a jaar oud aan de sfie-
renvereeniging „De Eersteling" te Geers-
dijk (Noord-Bev.) voor de som van'f 500
-Te Oud Vossemeer zijn ook de
eerste bieten geleverd voor de coö
peratieve fabriek te Dinteloord, een
plaatselijk onderzoek van enkele mon
sters gat een gehalte van 17s/fl y0.
- In Oostelijk Zeeuwsch Vlaande
ren is de aardappeloogst voor een groot
deel afgeloopen't is een lust om te zien,
in hoe dichte rijen de gevulde sakken
op de gerooide akkers staan, want de
opbrengst is buitengewoon.
In 't algemeen "wordt zoowel van
Eigenheimers als van Industrie. 120 'ot
140 zakken per gemot gestoken, en op
verscheidene perceelen klimt dit lot
150, zelfs tot 160 zakken; van de Roodc
Star is de opbrengst maar weinig min
der.
Aangestoken knollen worden zoo goed
als niet aangetroffen, wat vooral aan
het droge weer is toe le schrijven;
I eveneens ten gevolge van net droge
weer is ook de kwaliteit van liet ge
was uitmuntend.
De prijs is op verre na zoo hoog
niet, als werd verwacht; .er wordt
slechts f 2.50 tot f 2.70 iper 100 KG.
helaald.
RECHTZAKEN.
Arrondissements-Rechtbank te
Middelburg.
Dc eerste zaak, welke hedenmorgen
voor de rechtbank alhier behandeld
werd was die tegen S. J. C. te Middel
burg oud 19 jaar, beklaagd van poging
tot afpersing
De eerste getuige A. J Haentjens Dek
ker, levcnsverzekerings inspecteur te
Koudekerke, verklaarde, dat hij op 23
Aug om hal f twaalf met zijn wouw psr
rijwiel door de Korte delft kwam. al
daar keek getuige zijn lantaarn na,
daar deze niet branden wilde, liep
getuige verder. Op den hoek van de St. Pie-
terslraal ontmoette hij drie jongens,
aaronder bekl., die zeide „houd eens
stii" In de Nieuwstraat vroeg bekl. her
haaldelijk om sigaren met allerlei vloe
ken. Getuige zeide ze niet te nebben.
Op den hoek van de Kade werd bekl.
handtastelijk Juist passeerden toen twee
lieeren, die zich van de zaak niets aan
trokken; alleen zeide de een; ,.u hebt
geloof ik last van dien "kerel". Getuige
wierp zijn fiets tegen beklaagde aan
Toen slapte getuige op en reed weg,
steeds achtervolgd door beklaagde
Aan de stationsbrug arresteerde de
schildwacht beklaagde,
De beklaagde zeide niets meer ie
weien hij was dronken
On gestelde vragen zeide getuige, lat
hij wel sigaren had, de bedreigingen
door bekl. geuit, beschouwt getuige
ien dcele als gemeend, ten defele als
dronkensmans gedoe,
De tweede getuige J. D Schafer,
echtgenoote van den eersten getuige,
verklaarde wat betreft '1 gebeurde van
at de Nieuwstraat, hetzelfde als de eer
ste getuige, deze getuige heeft het get-
beurde ais dronkensinansaardigheid he-
scbouwd.
Dc derde getuige, M. W Kunst, agent
van politie alhier, heeft hek) van 'len
srh'ldwacht overgenomen en meent, dat
bekl. niet dronken was, wel had hij ge
dronken en rook naar sterken drank,
hij verzette zich niet, sprak geen war
taal, en waggelde ook niet,
De officier wees er op, wat het ge
volg zou hebben kunnen zijn als bekl
de getuigen had kunnen volgen lot zij i
oning en steeds driftiger was gewor
den Wal bekl. vroeg was wel van niet
•eel waarde, maar de veiligheid moet
op straat gewaarborgd zijn. Daar de
officier ook wel iets voelt voor het
beschouwen van hel feit als baldadig
heid, eischte hij wegens poging lot
afpersing twee maanden met aftrek ran
het voorarrest.
De verdediger, mr. F. B Evers, heeft
zich hij het lezen der dagvaardiging en
de stukken verbaasd, dat van de ge
pleegde feiten, die op spr den indruk
maakte van kwajongensstreken, bekl. ;n
voorarrest gesteld is, dit noemt hij een
fout, om niet le spreken van onrecht
PI vraagt motiveering van de preven
tieve hechtenis.
Uit hel zeer belangwekkend door pl.
te gemoel geziene requisitoir blijkt, dat
hetgeen gebeurde werkelijk niet ern
stig is, want de officier zegt, dat weL-
lichl iels ernstigs liad kunnen gebeuren.
Pleiter ging verder na, of hetgeen
geschied is werkelijk alpcrsïng kan wor
den. genoemd Uit de geschiedenis van
het betrokken wetsartikel, uit dc inee-
ningen van schrijvers daarover en uit de
jurisprudentie, meent pleiter te moeten
concludeeren dat hier sprake is van
baldadigheid of straatschenderij,
Dit blijkt uil het feit, dat bekl. niet
van het begin af om sigaren vroeg en
die ook niet noodig had, want hij had
zelf sigaretten hij zich. Het was belcl-
alleen er om te doen getuige lastig ie
vallen, als hij sigaren gekregen had,
was bekl. waarschijnlijk stil doorgegaan
in zijn dronken kwajongensachtigheid.
Getuige had bekl met enkele kalme
woorden wellicht kunnen doen weg
gaan. De verdediger meent ook uit het
doorloopen van de passeerende heereij
te mogen concludeeren dat het feit niet
zoo ernstig was, want dan had de eene
heer zeker geholpen. Pl geloofl. Jat
hier geen sprake is van een misdrijf
docli van een overtreding. Waar hier
een geldboete voldoende straf was,
