MIDDELBURGSCHE COURANT
t58* jaargang
Maandag
13 September.
BINNENLAND.
Uit Stad en ProTinGie.
21Ö
1948
23,soorcmt v«ï»ckgnt iigfllfl k met mitEoideriag Zoh- BW4*g«*
Prgs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als tooï all* plastiea ia
Nederland franco p. p. f 1,25$
Afzonderlijke nummeri bosten 5 cent.
A4r«rt«tiWa k 80 cent per regel; Bg abonnesent Teel lager. Geboerd, 4ea4j ut
alle andere familieberichte en Dankbetaïgingea tu 1~j7 regels f 1.50
elk« regel meer 20 sent. Reclames 40 cent per rege Ghroote letters nsar 4e plaats!
die zg innemeej
BEF AdTertoatii» Tóór Itf to btiorgsa
DE CRISIS IN DE ANTI-REV. PARTIJ.
Zooals men weet was een der grieven
van ai Kuyper tegen de „oppositie"
in zijn partij, dat door haar een andere
houding" werd aangenomen in zake de
eedskweslie dan door hem. Het door
zijn toedoen verworpen eedswetje was
afkomstig van mr. Heemskerk en werd
verdedigd door de groep van de a x\
„Rotierdammer"
In verband hiermee is licl van belee-
kenis wat dit orgaan schrijft in een
artikel over het nieuwe eedswclje der
regeering. Men kan n.l. in het Diad het
volgende lezen
Van eenige meerdere toenadering
van dit welleken lot de rede van dr
Jiuyper bespeuren wij niets.
Wij branden van nieuwsgierigheid
om te hooren waarin dit ontwerp
zich gunstig van het eerste onder-
onderscheidt en niet evenzeer als
booze uitwas van revolutionnaire
leerstellingen moet worden Degroet
Zoodra wij er meer van weten,
zullen wij hel eerlijk vertellen!
En verder.-
Inderdaad de moeilijkheden waar
in men door de verwerping geraakt
is, zijn groot en het gevaar is drei
gend, dal men om aan de zaak nu
eindelijk een eind te maken, eene
regeling aanvaardt die slechter is
dan de eerst afgeweerde.
Het beste middel om uit den nood
te komen is dat men van rechts
een amendement voorstelt om weer
tol de eerste lezing terug le keeren.
Beter ten halve gekeerd, dan
ten heele gedwaald.
Van een neiging lol onderwerping aan
den wil van „den leider" getuigen deze
woorden -allesbehalve. Dil was trouwens
.ook -niet te verwachten.
Aandacht verdient voorts, wat de ka
tholieke „Tijd" aan het slot van cou
hoofdartikel over het geschil Heems
kerk—Kuj'per schrijft, na o. a te heb
ben opgemerkt dat een uittreden van
den heer Heemskerk uit de partij weer
het aantal eminente mannen helpt ver-
grooten, die door de partij van dr. Kuy"
per zijn versleten of geconsumeerd; en
na de meening te hebben uitgesproken
dat de driestarren-reelcs vrijwel schip
breuk heeft geleden:
Voor ons is hel conflict zeer
zeker van belang. Rechtstreeks
schijnt de katholieke partij noch
binnen, noch buiten de vertegen
woordiging erbij betrokken. Maar
bij de stembusf-coalilie vragen de
kiezers toch antwoord op de vraag:
Hoe staat het ermee; I-s het met de
anti-revolutionnair partij al in orde?
En als hel over candidalcn loopt-
Hoe is het met den aanbevolene
gesteld? Loopt hij met Kuyper of zit
hij naast Heemskerk aan den weg?
Het i's goed ,dat men onzerzijds
rekening houde met alle mogelijke
gevolgen, hetzij van een voortdu
ring, hetzij van een oplossing van
het conflict in de anti-revoluliom-
naire partij. Gelukkig behoeven wij
nog niet te vreezen, maar kan er
hel beste van. gehoopt worden. Het
ware echter wel te wenschen, dat
er spoedig een bevredigend einde
kwam aan het onverkwikkelijk in
cident dat alles bij elkaar een
pijnlijke verspilling beteekenl van
christelijke partijkrachl,
NEDERLAND EN DE OORLOG.
V e r b 1 ij f ontzegd.
Door den lerrilorialen bevelhebber in
Zeeland enz. is het verblijf in zijn gebied
ontzegd aan
Henri de Rijckc, geboren 1 October
-1S88 te Selzaete, tijdelijk te Sas van
■Gent 'nationaliteit Belg); René van Acker,
geboren 4 Juni 1895 le Sas van Gent en
wonende aldaar (nationaliteit Nederlan
der); Desiró de Letter, geboren 20 Sep
tember 1887 te Sas van Gent, wonende
aldaar; Petrus de Letter, geboren 10 No
vember 1871 te Sas van Gent, wonende
aldaar (nat Ned); Amelé Heliebosch,ger
boren 6 Februari 1887 te Gent, wonende
te Sas van Gent (Belg) en Marinus Mar-
kussc, geboren 5 October 1873 te Cort-
gene, wonende te Axel (Ned.) allen we
gens clandestienen uitvoer en de beide
laatste wegens het bevorderen van den
clandestienen uitvoer,
Aan A Misseghers, die bij besluit van
28 Mei jl. werd uitgewezen, is vergun
ning verleend met ingang van 15 Septemt-
ber weder in bedoeld ambtsgebied terug
te keeren.
De uitvoer van varkens
Zooals bekend is, werd medio Augus
tus door den min. v. landbouw bepaald,
dat van 19 Augustus tol en met 18 Sep
tember geen uitvoëfconsenten voor var-
kens zouden worden afgegeven.
Daarbij werd levens medegedeeld, dal
de volstrekte sluiting der grenzen vooi
den uitvoer van varkensvleesch een maat
i-egel van lijdelijken aard was Zoodra
er voldoende aanwijzingen zouden zijn,
dal er overproductie is van slachtrijpe
varkens, zou wederom een regeling inge
voerd worden, waarbij een beperkte uit
voer wordt toegestaan.
Naar wij thans vernemen, bestaat bij
den minister het plan, de grenzen voor
den uitvoer voorloopig nog niet te her
openen. Uit niets toch blijkt, dat er op
dit oogeublik overproductie van varkens
is. I)e prijzen zijn nog uitermate hoog
en (aan de Amsterdamsche markt b.v.
was de aanvoer de laatste weken buiten
gewoon gering, zóó gering, dal bijna uit
sluitend regeeringsvarkens geslacht wor
den. (Hbld.j).
De sleenko^oTv'oor"riening.
Naar aanleiding van de geruchten, die
er rond gaan omtrent den invoer van
Belgische kolen naar ons land, deelt
het Kolenbureau het volgende mede:
1. De hoeveelheden, waarvoor de
Kolilenzenlrale le Brussel een uitvoer-
permissie naar ons land kan geven,
worden ons door dit regeeringsbureau
telkenmale schriftelijk medegedeeld en
wel gespecificeerd naar mijn en soort;
tot nu toe zijn aldus liescbikbaar
gestelde hoeveelheden geheel afgeroe
pen en met uitzondering van enkele
onbeduidende hoeveelheden, waaraan
bijzondere transport-moeilijkheden ver
bonden waren, prompt afgenomen;
3. is door ons herhaaldelijk, zoowel
schriftelijk als mondeling, aangevraagd,
deze hoeveelheden uit te breiden De
Kolilenzenlrale te Brussel heeft aan dit
verzoek geen gevolg kunnen geven.
M a i s.
De minister van landbouw, nijverheid
en handel maakt, ingevolge zijn circu
laire 8327, 8bis, van 9 Augustus j 1be
leend, dat van heden af lot 18 dezer de
prijs van maïs, uitsluitend bestemd om
aan de gemeentebesturen te worden ver
strekt voor ruiling legen rogge, bedraagt
voor:
Amerikaansche mixed maïs f 215 per
last van 2000 kilogram of f 7.521/2 per 70
kilogram, le Rotterdam te ontvangen.
La Plata-maïs f 185 per last van 2000
kilogram of f 6 47i/s per 70 kilogram, te
Amsterdam le ontvangen. (Stct.).
OOST-INDIE.
De pes top Java.
Bij het departement van koloniën is
hel volgende telegram van den gouver
neur-generaal van Nederlandsch-Indië,
dd. 9 dezer, betreffende peslgevallen pp
Java van 13 tot en met 26 Augustus
ontvangen
Af deeling Malang; 13 nieuwe gevallen,
11 dooden; Kediri 40 nieuwe gevallen,
38 dooden; Soerakarta: 14 nieuwe ge
vallen, 13 dooden; Paree. 14; Toeloeng-
agoeng 1; slad Soerabaja: 4; afdeeling.
Soerabaja 3, en Sidoardjo 3 doodelijke
gevallen
De totaalcijfers over bovenbedoeld tijd
vak bedragen dus92 gevallen, 87 dooden.
Uit Middelburg.
Onder de rubriek „Sport" vinden
de lezers in dat nummer een en auder
over de oefeningen in lichte alhlelick
die thans op hel Molenwater worden
gehouden, als voorbereiding voor (lei)
21 dezer le houden wedstrijden van
,,lTit hel Volk—Voor het Volk".
We wijzen daar ook op deze plaats
op omdai we hopen dat ook personen
dus niet zelf aan sportdoen, het zul
len lezen, en daardoor zullen begrijpen
dat wal Dinsdag over achl dagen hier
zal plaats hebben, iets ènders zal zijn
dan de sporlfeesten die we van vroeger
kenden.
Reeds een opsomming van d? af-
(fefelingen van dezen wedstrijd toont dut
aan Er zal zijn; hardloopen, estafette
loop, hoog-, ver- eu polsstókspriugen,
speerwerpen, discuswerpen, kogeisloo-
len, hamer- en kogelslingeren, wedloop
mei hindernissen, langzaam wielrijden,
en wieirijdeu met hindernissen (de beide
laatste nummers zoowel voor heeren als
dames
2alerdag was er in het Schuttershof
gelegenheid lot aangifte en reeds dar
delijk meldden zich er velen aan Maar
hel aantal k&n nog veel grooter won
den. want lot Woensdagavond acht uur
blijft de gelegenheid tot inschrijving nog
open Men geve zich aan bij den lieer
J. Worell, Lange Burght.
Voor hen die aan den estafetteloop wen-
scheu dleel te nemen, zij er op gewezen
dat men zich daarvoor kan opgeven in
clubjes van vier. Zij die dit nog niet de
den kunnen dat alsnog doen.
Op de beteekenis dezer wedstrijden
komen we nog nader terug
Gisterenavond gaf de muziekver-
ecniging „Exelsior" onder leiding van
den heer A. Calalz ëen uilvoering in
deu Schuttershof tuin, begunstigd door
prachtig weder en bijgewoond dooreeu
talrijk publiek. De muziek werd afge-
•isserd door zangnummers vau „De
Volksslem' eveneens onder leiding van
den heer Calatz.
Zoowel zang als muziek vielen bij de
aanwezigen in den smaak.
Het Middelburgsch muziekkorps zal
op Vrijdag 17 Sepl. des avonds ten 8 uur
op hel Molenwater een muziekuitvoering
geven
Terwijl hedenmorgen legen Lwaalf
uur aan den Dam Z Z ge werk! werd
aan herstel van een. gesprongen huis
van de waterleiding, is een der zijkanten
van hel gegraven gat, vermoedelijk door
(e zware belasting van de daarop g !-
legde uilgegraven aarde, plotseling in
gezakt met hel gevolg dat twee werk
lieden die in het gat stonden, gedeel
telijk bedolven werden. Aan uittrekken
geen denken. Ze moesten uitge
graven worden Gelukkig zijn beiden er
afgekomen met den schrik en een pijn
lijke kneuzing van een voet.
Door de politie is na gedane aan
gifte bij een firma hier ter stede een
valsch guldenstuk in beslag genomen,
dragende de beeldenaar van H. M. de
Koningin en het jaartal 1895.
Zaterdagavond trof een agent van
politie op den Blauwendijk den Deken
den J J. aan ,die dronken was. Toen de
agent J„ naar het politiebureau wilde
overbrengen ondervond hij daarbij groot
verzet van den arrestant en in de
Segeerstraal kon hij den man niet ver
der medekrijgen. Spoedig verscheen ech
ter hulp van andere agenten en werd
de woesteling die zich steeds bleef
velzetten, naar het bureau gebracht,
waarbij men hem ten deele moest siee-
pen. Mei de drukte van den Zaterdag
avond in de Lange Delft, geschiedde
deze arrestatie onder grooten toetoop
van hel publiek.
Tegen J. is proces verbaal wegens
dronkenschap en eveneens wegens we-
derspannigheid opgemaakt.
Vlissingen.
Te Rotterdam is aangehouden de
22-jarige Belgische dienstbode P. P., die
rerdacht wordt van diefstal van een
portefeuille met f 350 le Vlisingen.
Zij is gevankelijk naar hier overgebracht.
Uit Walcheren
Zaterdagmiddag is in een te
Nie uw en St. Joosland gehouden
buitengewone vergadering van aandeel
houders in de weegbrug aldaar, tot
vegei aangesteld .T W. Fritz
De vorige weger, H. Baurdouv, had
bedankt.
o
Uit Zuid-Bereland.
De Goescbe politic heeft proces
verbaal opgemaakt tegen den 79-jarigen
J de W. aldaar, wegens liet pogen op
den openbaren weg onzedelijke hande
lingen te plegen met een 10-jarig meisje.
o
Uit Schouwe n-D u i v e I a n <1.
De aangekondigde tentoonstelling
van „Floralia' te Zierikzee vanbrou-
meri, viucblcn en groenten gister Zon
dag geopend, levert een interessante
collectie op Vele bloemen der jaar-
lijksrhc deelnemers, waaronder do be
kroonde, en zeer mooie exemplaren,
oordeelkundig en keurig gerangschikt,
geven het bewijs, dal kweekers met toe
wijding hun planten verzorgen. Ter op
luistering zijn eveneens fraaie bloemen
aanwezig Smaakvol in woord eu beeld
is le noemen de inzending der jonge
lumbouwverceniging Schouwen Duive-
laud, eveneens Ier opluistering. De col-
leclic vruchten, sommige met aange
wezen export verpakking frnen ziet zelfs
perziken en blauwe druiven van den
koude grond) loonen den 'belangstel
lende den rijkdom van soorten vruch
ten ook op genoemde eilanden. Hel is
ongetwijfeld de moeite waard eu een
.succes voor ..Floralia". Gister middag
werden de prijzen aan de bekroonde
bloemen verbonden uitgereikt
Uit Zeou w s ch-Vlaa n d er e n O. D.
Men schrijft ons uit C1 i n g c
Verschillende kleine dieren, zooals
honden, katten, hazen zijn al gedood
door aanraking van de electrische draad
afsluiting langs de grens, Zaterdag
wrong zich een rund door de buitenste
prikkeldraad versperring, raakte den
eleetnschen draad en was dood.
- Zaterdagavond omstreeks 6 uur is
aan den Meerdijk onder Honteuissc
afgebrand hel arbeidershuisje van J.
Wauters aldaar. De stal en het huisje
alsmede eenige inboedel en gereedschap
verbrandden Oorzaak van den brand on
bekend Verzekering dekt de schade.
KERKNIEUWS.
Ned. Herv. Kerk.
Bedankt voor Beesd B. J. C. Rijnders,
Doorn
Geref Kerk.
Bedankt voor Veenwoudslerwal R
Ilailsma, Hindeloopen
Uit Rome wordt aan „De Tijd" ge
meld. dat ©en oude kwaal, de suiker
ziekte, zich opnieuw bij kardinaal Van
Rossum heeft doen gelden De toestand
is geenszins van dadelijk ernstigen aard,
en bet volgen van een kuur, waartoe
de kardinaal is overgegaan, geeft hoop,
dal hij binnen eenigen tijd weer zijn.
werkzaamheden in Rome geregeld zal
kunnen voortzetten.
Samenkomst van v r ij z i n n i g-
godsdiensligen te
Oostburg.
Men meldt ons.
Door de vrijzinnig-hervormden in onze
provincie was reeds sinds een tweetal ja
ren het plan overwogen om in navolging
van de geestverwanten in meer noorde
lijke streken van ons land, eene openlucht
bijeenkomst te houden. Evenwol was men
huiverig om er aan te beginnen, want lal
van bezwaren rezen, allerlei moeilijkhe
den werden voorzien, zoo b.v. hel geïso
leerd liggen van de verschillende deelen
onzer provincie, hare heterogeenc be
volking op godsdienstig gebied, het on
gewone vau dergelijke bijeenkomsten, enz.
Wel zag men sinds jaren nu en dan gods
dienstige samenkomsten van rechlzinni-
gen en gereformeerden of liever in het
algemeen gesproken, van de „kerkelijke"
protestanten, maar de vrijzinnigen bleven
hieraan op een enkele uitzondering na,
vreemd, ze vonden er niet wat zij
wenschten.
En nu eindelijk is hel er van gekomen
en werkelijk de eerste poging om op deze
wijze gelegenheid le geven lol eene bij
eenkomst van vrijzinnig godsdiensligen in
Goas vrije natuur, is met een schitteren
den uitslag bekroond, voor een groot deel
te danken aan het allerprachtigsle zomer
weder
Of wij dan zouden willen beweren dal
de gister le Oostburg saamgekomenen al
len beslist godsdienstig waren? O, neen,
dergelijk beweren blijve verre van ons.
maar laten we aannemen dal er daar ge
komen zijn ter wille van het uitstapje per
fiets of per tram, anderen uit pure
nieuwsgierigheid, weer anderen om den
zang en de muziek (wellicht een grool
deel hiervoor), of om eens mannen te
hooren spreken, die als redenaar naam
hebben gemaakt, dat alles doet niets ter
zake en deze bijeenkomst heeft dat alles
gemeen met de reeds vorengenoeiudlp,
bijeenkomsten van kerkelijken. Maar ze
ker waren onder de honderden aanwezige
velen van een ernstige levensopvatting,
die zekerlijk godsdienstig denken en ge
voelen maar die beslist v r ij wenschen
le zijn in dat voelen en denken zonder
ook maar eenigszins aan den leiband van*
anderen te willen loopen.
In ieder geval kan hel niet anders'
of de gister te Oostburg gehouden gods
dienstoefening heeft menschen met elkaar
in aanraking gébracht die op godsdienstig
gebied ongeveer gelijke richting uit willen
zonder ook maar eenigszius le doen te
willen hebben met dogma's of dwang, die
niet steeds het uithangbord van zedelijk
heid en vroomheid met zich mede wen
schen te dragen, onder welk versiersel
helaas zoovele malen onzedelijkheid, on
geloof, karakterloosheid en meer van die
„lieve deugden'' verborgen worden ge
houden.
Maai laten we komen tot de zaak.
waarover we wenschen le schijven.
De samenkomst was een succes wal
het aautal deelnemers betreft, wel 1500
A 2000 menschen vulden gedeeltelijk de
mooi gelegen weide van den heer Van
Houle.
Het ligt niet op onzen weg een her
schrijving te geven van hel gesprokene,
alleen dient gezegd, dat de verschil-/
lende sprekers een aandachtig gehoor"
vonden en wij gelooven dat bij velen
de gehouden redevoeringen een uitste
kenden indruk hebben gemaakt ,als wij
mogen afgaan op de verschillende op
merkingen die wij zoo hier en daar
mochten opvangen
Gesproken werd door ds. Paltisl van
Aardenburg, dr J P. Cannegicler uil
Middelbui-g, prof. dr. J. Lindeboom uil
Groningen, den heer H. Eisma van Bols-
ward en dr J van Beek van waterland
kerkje.
Hoewel voor eene zangvereeniging het
zingen in de openlucht een ondankbare
taak is omdat het geluid le veel ver
loren gaat in de ruimte, mocht hef
Nieuwvlielsche koor een minstens even
aandachtig gehoor vinden als de spre
kers; hel gezamenlijk gezang van een
paar psalmen, ging wel wat al fce aar
zelend maar ging toch nog redelijk
goed. dank zij de begeleiding der beide
muziekgezelschappen.
In het slotwoord, door dr Van Beek
uil Walerlandkerkje gesproken, werd met
voldoening geconstateerd, niet dat men
met deze samenkomst het beoogde doel
bereikt had, maar dat men zeer zeker
het d oei nader was gekomen,n I eene
uiting te geven van wat vrijzinnig her
vormden gelooven en wenschen, en een
meerdere aansluiting te verkrijgen
De uilslag geeft moed om op den in
geslagen weg voort le gaan.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
Tentoonstellin g—W i l~
lems te Domb urg.
De Belgische schilder Frans WiUems
die thans in het bekende gebouwtje le
Domburg een verzameling werk expoi-
seert tijdens zijn verblijf in ons land
gemaakt, is bovenal een vlotte landr
schap-colorist. Zijn groote voorlichte
heeft blijkbaar hel maken van kleine,
geaquarelleerde penteekeningen naar de
natuur Hel is geen diep gaand werk,
maai* hel zijn meerendeels aantrekke"
lijke vastleggingen van naluur-inomen-
teu Hij heeft den vorigen winter op
Walcheren rondgezworven en daar veel
karakteristiek moois gezien en op papier
ge/et wijde vlakten met een bijzondere
lucht, weerspiegelend in de natte plek
ken van den grond, met een decoratief
werkende boomgroep, of een weg 110!
boomen, of een boerderijtje; verden
aardige dorpsgezichten, een brok van
een kerktoren, een oud inrij-hek enz.
Dal alles is zeer kleurig gedaan, naar
onzen smaak soms te kleurig, maar dóór
de groote tegenstelling in kleur zal men
die teekeningeljes beter waardeeren als
nien ze een voor een in de hand heeft,
dan wanneer ze zooals hier met hun
kleur-contraslen alten aan een wand
naasl elkaar hangen.
Een dergelijke verzameling hangt er
ook van Baarle-Herlog, liet curieuse Bel
gische eilandje in N. Brabant Deze
schetsjes zijn echter bovenal van lo-
cumentaire waarde door de overal zicht
bare kenleekenen van den oorlogstijd.
Als kunstwerk winnen de "Walchersche
schetsjes het verre.
Ook van de groolere landschap-aqua-
•ellen Hel veelvuldige gebruik van blauw
voor dc schaduwen men zie bijv. eens
langs dezen wand geeft er iets een
tonigs aan terwijl dal blauw toch niet
geleid heeft tol sterke lichtwerking. Een
zonnig wegje bijv heeft weinig straling.
Werk van geheel anderen aard zijn
een achttal ontwerpen voor kerkramen,
[allen betrekking hebbend op het lijden
