MIDinSLBllKtiSCHB COURANT
<i»«* Jaargang
191ë
Donderdag
9 September.
BINNENLAND.
FEUILLETON,
DE WELDOENSTER,
Dit Stad en Provincie.
H° 212
gsia touitmi v«wobg»« dsgalgk», met *iizomdetl&$ nu Zoa» cc Icnliigi*,
Prgs per kw»rtJU»), toowel roor Middelburg alt too* ell® pisatsen is
Nederland franco p. p. f 1.25J
M'tonderlijke narijif.er» koeten 6 cent.
"isi «B» pes r*g«h Bg stbonaeaieni veal Iagei, Gebcyrt®^ ieed|
allo ander® familieberichten en Dankbetuiging» ran l-a7 regeli f 1.50
oiks regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regeli Groot® letter» naar ®e pi*»4*
die zp insema®?
Ad>e t.,%tiei vóór aar tc bM..rjz«*
D.. KUYPER EN Air. HEEMSKERK-
Op een ongewone plaats wordt in
de „Standaard" een beschouwing gele
verd over de brochure van mr. heems
kerk, n.l. niet vooraan, op de plaats van
de hoofdartikels en driestarren, die an
ders aangeven dat het werk van dr.
Kuyper is, maai- als een .redactioneel!
bericht onder „Binnenland' Of dal een
beleekenis heeft? We weten het niet
Het schrijven is> blijkbaar wel van dr.
Kuvper's. hand.
Hel stelt allereerst in het lichl
dat de reeks van driestarren Dedoelde
,de vraag onder de oogen te zien, noe
we tegen Juni 1917 weer als één man
voor den grooten stembusstrijd gereed
zouden staan."
Dit alles 'échter, zegt de „Stand."
laat de geachte schrijver van dit vlug
schrift geheel rusten, om zich schier
geheel te concentreeren op deze ééne
quaestie, of in December 1907 door
hel Kamerlid Heemskerk opzettelijk Dé-
doeld zij al dan niet, het in het leven
roepen van een minislerieele crisis,
waarvan de leiding in zijn hand zou be
rusten.
Met leedwezen, zoo verzekert hel
blad van dr Kuyper, ontwaarden
we dan dan ook, hoe dit politieke
addertje hem nog altoos zoo schier
ecniglijk bezig houdt, dal geen en
kele vingerwijziging van hem uit
gaat, om, evenals wij bedoelden, op
vredesherstel legen Juni 1917 aan
te sturen.
Natuurlijk zal er, althans in onze
Anti-Revolutionnaire partij, wel nie
mand zijn, die er ook maai- aan
denkl te vermoeden, dat heigeen
mr Heemskerk nu nogmaals zoo
pertinent mogelijk verklaart, klaar
en bewust tegen zijn beier weten
in zou gaan
Daar denkt niemand aan Als
mr. Heemskerk zich zoo pertinent,
als hij 't ook thans weer Joet, uit
spreekt, nemen ook wij volgaarne
aan, dat bij het neerschrijven van
deze verklaring oprechtheid ook
hier zijn pen bestuurde.
Alleen maar, hiermee zijn we
nog geen stap verder.
Doen en bedoelen worden door
den loop der dingen zoo vaak twee
Wij voor ons aanvaarden deze
uitspraak van zijn zelfbewustzijn vol-
Toch koinen we allicht nog op
dit vlugschrift terug.
Wat in dit stukje treft is dé bijzondere
handigheid waarmee hier dadelijk weel
een schuld op mr. Heemskerk wordt ge
legd, n.l. dat „geen enkele vingerwij
zing van hem uitgaat om. evenals wij
bedoelden, op vredesherstel tegen Juni
1917 aan te sturen."
Men zou bijna vergeten dat het
niet mr. Heemskerk maar dr. Kuyper is
door de schrijfster van
„Elizabeth and her German Gardto".
x—
21).
„Dit zal de inspecteur zip dien oom
Joachim hoopte dat ik houden zou", zei
Anna zachtjes
„Het kan mij niet schelen wie het is,
maar laat hem in 's hemelsnaam geen
speech houden Ik kan het niet langer
uithouden. Je zult zien dat ik ziek word
als je niet oppast, en dat zou je niet
prettig vinden het is dus beter dat je
hem verhindert te spreken
Zij zelf had ook genoeg van dié toespra
ken.
„Gestatten gnadiges Fraulein, dnss ich
nieine gehorsamsie Ehrerbielmig ausspre-
ohe", begon de welbespraakte inspecteur,
om het andere woord buigende over de
ooren vair zijn paaro Ireen.
Er was geen ontkomen aan, zij moes-
ren hem aanhooren. De man had zijn
speech klaargemaakt en hij wou dien
opzeggen Hij was niet zoo lang als de
toespraak van den dominee, maar even
bloemrijk, al was het op een andere ma
nier, overstroomende van eerbiedige toe
spelingen op den overleden heer en
meester en van betuigingen van grenzen-
looze trouw, gehoorzaamheid en toewij-
geweesl, die den aauval deed. N'iel
ten onrechte heeft mr. Heemskerk
zijn brochure gevraagd, wal dat vuren
op eigen mannen dan toch ten doel
heeft? En evenmin ten onrechte heeft hij
er op gewezen dat de serie driestarren
met hun onjuiste voorstelling de ver
houding niet verbetert maai- verergert.
Dat verwijt aan mr. Heemskerk van
geen vingerwijzing te geven tot vredesr
herstel, wordt nog curieuser als men
denkt aan de slotverzekering in diens'
brochure dat hij -dr. Kuyper uiet in deu
weg staal, maai- aan den weg zit, cn
dal hij geen wrok koestert. Die verze
keringen zijn niet aan de Standaard-lezers
overgebracht. Toch geven die slotwoor
den der brochure aan de a. r. Rotter
dammer hel oppositie-blad dier partij
aanleiding Lol de meening; „Verzoe
ning is aldus mogelijk en op haar blij
ven we hopen".
Er is in sommige vrijzinnige bladen
over mr. Heemskerk's brochure met te
leurstelling gesproken, en er is gezegd
dal de oud-premier daarin een nieuwen
knieval voor dr. Kuyper deed, en nog
erger.
Erg smakelijk vinden we die scham
perheid over een oneenigheid tusschen
politieke tegenstanders niet. Het zou
misschien wel interessant worden als
mr Heemskerk door een actief verzet
de scheur in de anli-rev. partij uitbreidt
de tol een kloof. Maar nu hij zijn per
soonlijke grieven niet laat uitgroeien
boven de belangen van zijn partij, ver
dient hij toch iels anders dan smaad
Als iemand in deze kwestie in Jiet
oog der buitenstaanders een minder
nohel figuur maakt, dan is het zeker dr
Kuyper, eerst door de venijnigheid van
zijn driestarren, nu door het quasi-zoet-
sappige stukje in de Slandaard.
Wal moei men nu denken van de op1-
•echlheid der verzekering dat de Slan
daard „volgaarne" de verklaring van mi-
Heemskerk over zijn meening van 1907
aanvaardt, terwijl lol nu toe de driestar
ren in dat blad steeds negeerden, wal
aan dr Kuyper reeds lang even uit
drukkelijk door mr. H. was verzekerd-'
Of wordt er nog een slag om den
arm gehouden door den lerm„wij voor
ons aanvaarden deze uitspraak van
7 ij n zelfbewust z ij n volgaarne". Het
zal er wel op uilloopen dat mr H. zich.
dan verkeerd bewust was.
TWEEDE KAMER.
Stoomvaarlver bin dingen
in Ned. Indi
Ingediend is een w. o. houdende mach
tiging tol hel aangaan van een overeen
komst met de naamlooze vennootschap
Koninklijke Paketvaart Maatschappij, ge-
estigd le Amsterdam, betreffende het on
derhouden van stoomvaart verbindingen in
Nedcrlandsch-lndië. gedurende de jaren
1916 tot en met 1925
De thans loopende overeenkomst met
genoemde maatschappij eindigt legen het
eind van dit jaar.
Bemoeienis der Regeering met deze
kwestie wordt nog noodig geacht, omdat
anders de mogelijkheid zou beslaan, dal
genoemde maatschappij verschillende lij
nen, welke verlies geven of slechts ge
ringe bate afwerpen, zou prijs geven.
Maar vooral ook met hel oog op hare be
stuurstaak mag door de regeering de zorg
voor hel onderhouden van stoomvaart-
verbindingen niet worden losgelaten.
Een onderhandsche of openbare aanbe
steding acht de regeeriug echter onge-
wienschi. De volle nadruk dient gelegd
op hel Nederlandscli karakter van de on
derneming die deze verbindingen verze
kert.
NEDERLAND EN DE OORLOG
Uitvoer van N OT. a r t i k e 1 e e n
Men meldt uit Amsterdam aan de N.
R C:
Omtrent de beboeting door de Neder-
landsche Onerz.eetrust .Maatschappij van
verschillende importeurs van oliën en
vetten te Rotterdam, wegens uitvoer van
z g. kunstspijzemvel naar Duilschland,
kunnen wij uit goede bron het volgende
mededeelen
In het geheel zijn een vijftal huizen
in deze zaalc betrokken en beloopen de
boelen voor elk van f 40,000 lot f 60,000
en zelfs van f 80,000
De betrokkenen beroepen zicli (er ver
dediging van hun uitvoer op het voor
beeld van margarine, dat, zoolang dit ar
tikel door Engeland niet als contrabande
werd beschouwd, mocht worden uitge
roerd, hoewel het wordt samengesteld uit
sloffen, die elk op zichzelf wel onder
dien titel vallen. Zij oordeelen nu, dat
lcunstspijzenvet een product is, dat, zoo
lang liet geen contrabande is, onder de
zelfde bepalingen valt, als vroeger de
margarine, en dus mag worden uitge
voerd
De N O. T. meent echter, dat deze
redeneering niet opgaat. Margarine is
hoars inziens een vaststaand begrip v aar-
omtrent weinig of geen twijfel mogelijk is,
terwijl lcunstspijzenvet voor 90 pet. be
slaat uit katoenzaadolie en voor de rest
uit andere vetten Volgens onzen zegs
man zou hei dan ook van andere samen
stelling zijn, dan liet echte Duitsche
kunslspijzenvet. De Rolterdamsche hui
zen, 2oo zeide hij, hebben eenvoudig
het kind maar een naam gegeven, om
katoen zaadolie te kunnen uitvoeren Hun
kunslspijzenvet ontstaat niet door een
min of meer ingewikkelde fabricage zoo
als margarine; het is een eenvoudige sa
menvoeging van een paar verboden arti
kelen onder een nieuwen naam.
Doch de importeurs houden vol, dat
kunslspijzenvet niet slechts een meng
sel, doch wel degelijk een bestaand ar
tikel is.
De steenkoolvoorziening.
Naar door de vrije importeurs aan de
N. R. C. wordt meegedeeld zijn him door
liet kolenbureau nieuwe voorstellen ge
daan, welke deze echter onaanuemelijk
verklaarden De voorstellen kwamen hier
op neer, dal drie vrije importeurs in de
kolencoinmissie zitting zouden krijgen
Niet aangesloten importeurs zouden het
recht hebben zelf te importeeren, zoo
zij eerst een kooper hadden gevonden
onverkochte kolen zouden zij niet mogen
importeeren
JD e aanval op de ,Hi b e r n i a
Zocals bekend is, werd het Nederland-
sclie visschersvaartuig „Hiberniauit
IJmuiden den 29slen Maart 1915, terwrijl
het zich op ongeveer 90 zeemijlen van
Helgoland bevond, door een Duitscb
vliegtuig aangevallen, dat een bom wierp
die op zeer korten afstand van
het vaartuig ontplofte De regeering
heeft bij de Duitsche regeering gepro-
testeera tegen deze handelwijze, waar
door het leven der bemanning van de
Hibernia'" in erstig gevaar was ge
bracht Zij deed hierbij uitkomen ,dal
de „Hibernia" op hel oogenblik van den
vliegeraanval zich buiten het gebied be
vond hetwelk volgens eene vroegere
mededeeling der Duitsche regeei ing als
gevaarlijk moest worden beschouwd
in haai- antwoord deelde de Duitsche
regeering - mede dat de plaats waar de
Hiliernia" zich bevond nog binnen de
gevaarlijke zone is gelegen en dal het
schip als verdacht was beschouwd, om
dat de vlieger niet de Nederlandsche
nationaliteit had kunnen vaststellen Te- j
vens echter sprak genoemde regeering
haai' leedwezen uit over dezen geens
zins opzetlelijken aanval op een onzijdig
vaartuig.
ding aan zijn nieuwe meesteres.
Susie sloot de oogen weer toen zij
begreep dat men hem niet kon tegen
houden Wal zou Hilton van dit alles deiy-
ken Hilton die vlak achter haar in de
kou zal te wachten, en van Berlijn af
niets te eten gehad had' Susie zag op
legen het oogenblik dat zij haar onder
de pogen zou lcomen
Do inspecteur zei alles wat hij zich
had voorgenomen te zeggen en toen op
een minder plechtigen toon voortgaan
de, vertelde hij aan Anna dat zij van de
zen handwijzer af over haar eigen grond
gebied zou rijden; hij vroeg haar ver
gunning de rest van deu tocht naast het
rijtuig le mogen rijden Dus genoten
zij de laatste twee mijlen van zijn ge
zelschap en ook van zijn conversatie,
die hij hun zeer overvloedig schonk;
want hij had een vlugge tong en ver
klaarde de dingen aan Anna met een
zeer luide stem terwijl zij voortreden,
uitweidende over den prachligen oogst
dien zij den vorigen zomer gehad had
den en haar verzekerde dat de oogst
van den aanstaanden zomer even prach
tig zou zijn, zoo niet mooier, want hij
had een vermenging van mestsoorten
bedacht die zulke resultaten zouden ge-
gen, dal alle inwoners van Pommeren
er versteld van zouden slaan.
De weg was verschrikkelijk, de paar
den konden hel rijtuig haast niet door
hel zand heen krijgen .Het slingerde
en hotste van den eenen kant naar den
anderen, en kraakte en kreunde ver
ontrustend. Miss Leech was in dreigend
levensgevaar. Anna hield zich met beide
handen vast en had haast geen lijd om
wanneer hel te pas kwam ach en ja te
roepen en gepaste vragen le doen wan
neer de inspecteur even zweeg om
adem te scheppen. Zijn gezicht be
viel haar niet en zij wou wel dat zij Su
sie's voorbeeld kon volgen en de nood
zakelijkheid hem te zien vermijden door
eenvoudig haar oogen te sluiten. Maar
zij had een gevoel zij wist niet precies
hoe, dal de verantwoordelijkheid en de
verplichtingen plotseling zwaar op haar
drukten. Deze menschen schenen allen
overtuigd te wezen dat zij iets zou we
zen en iets zou doenen ofschoon
zich zelf verzekerde dat het er in
de versie verte niet op aankwam wat zij
verwachtten, toch' voelde zij zich ver
plicht zich te gedragen op <le manier
die van haar verwacht werd Zij had
geen lust om le praten met dien man
met zijn onaangename uiterlijk, en wat
hij haar vertelde van den oogst en van
hel verbazende daarvan begreep zij
maar half en het verveelde haai- vreese-
lïjlc en ze deed of zij hem begreep en
veel belang stelde in wat hij zei.
Zij reden door een aanplanting van
jonge beuken, bij zijn laatste bezoek
door oom Joachim zelf geplant, zooals
Dellwig vertelde; en na nog eenige me-
ters verder door het zand te nebben
geslingerd, kwamen zij in een bosch en
het 'r;esultaat der oproeping van sollici-
I lanten naar de betrekking van hoofd der
school in de kom geen voldoende keus
voor oen benoeming aanbood, waarom
hij adviseerde hel eerst geboden salaris
met f 100 le verhoogen Daartoe werd
besloten
In verband met die verhooging en
met de kosten van verbetering der on-
derwijzerswoning te Camperfand, alsmede
om verhooging van den hoofdelijken om
slag te ontgaan werd besloten tot een
bedrag van f 740 gebruik le maken van
liet goed slot der rekening over 1915
Hel lid Rottier vroeg, of, nu de ople
vering van den macadamweg later zal
plaats hebben, dan aanvankelijk was ge
steld, de risico van den aannemer ook
zou worden verlengd De voorzitter ant
woordde, dat volgens 't bestek de ri
sico loopt lot 1 Jan a s.
Op een andere vraag van hetzelfde
lid antwoordde de voorzitter, dat eerst
na afwerking van den nieuwen weg zal
kunnen blijken in hoeverre de grindvoor-
raad voor de andere wegen aanvulling
behoeft
Uit Schouwe n-D u i e I a n d.
Dal men er prijs op stelt de man-
nenzang-vereeniging Luctor et Emergo te
Zierikzee to hoorenbleek "Woens
dagavond toen zij weder een uitnemende
uitvoering in de muziektent gaf Het tal
rijk opgekomen publiek waardeerde liet
aangebodene door stilte onder -- en le-
endig applaus na de nummers, die
ditmaal allen waren gekozen uit den
bundel „Kun je nog zingen, zing dan
mee Een echt vaderlandseh reperto
rium, le/vens reclame voor den volkszang
Uit Walcheren.
- De boekerij van de "Domburg-
s c h e volksbondafdeeling is in den af-
geloopen zomer weer duchtig versterkt,
zoodat wederom een vervolgcalalogus
noodig was en de talrijke lezers in het
aangebroken seizoen uitzoek genoeg zul
len hebben. Voor de gewone boeken is
hel nummer 1600 bereikt; dit wordt met
de vele tijdschriften ongeveer 2000
- Woensdagavond bracht het mu
ziekgezelschap „Eendracht maakt Macht
le Ser.o os kerke den heer Hocgen
van Hoogelande eene serenade naaraan-
diug zijner benoeming tot kapitein.
De heer Hoegen, die zich daarvopr zeer
erkentelijk toonde, onthaalde het gezel
schap op de meest gulle wijze terwijl hij
zijn jaarlijksche bijdrage als1 bescherm
heer over hel muziekgezelschap aanmer
kelijk verhoogde.
Uit Noord-Eereland
- In den raad van Wissekerke
werd de gemeentebegrooting voor 1916
ingediend, in ontvang en uitgaaf een be
drag van f 34127,35® aanwijzende.
B en W (geelden mede, dat naar het
oordeel van den districtsschoolopziener
op een goeden 'wieg. i
„Het park," zei Dellwig vol trots
met een weidsch handgebaar
Bij het woord park deed Susie de
oogen open en keek om zich heen „Hel
is geen park", zei ze gemelijk, .,het
is een bosch een afschuwelijke som
bere, vochtige wildernis"
„O, het is beelderig!" riep Lctly en
zij sprong op van vreugde toen ze door
de aaneengesloten rijen pijaboomen
keek.
Het was een dicht bosch van pijnboor-
men en beuken aan beide kanten van
den weg en daarvan afgescheiden door
houlen hekken, zwart en wit gestreept
Oom Joachim was een trouwe Pruis get-
weesl, zijn trouw vloeide over tot in
zijn hekken toe. Schoonheidsgevoel had
hij volstrekt niet en al had men liet
hera doen opmerken, hij zou er niets om
gegeven hebben dat door die hekken do
anders zoo mooie laan de toegang tot
een restauratie of een spoorwegstation
geleek De zwart en Witte strepen die
ieder jaar werden overgeverfd en zeer
sclieip uitkwamen, waren een uiterlijk
zichtbaar leeken van zijn hechte trouw
aan den koning van Pruisen, de voering
au zijn rijtuig zelfs met de zwart tn
witte ruiten was symbolisch; en toen
zij bij de poort kwamen, waar binnen
het huis zelf stond, zagen twee Prui
sische adelaars dreigend op hen neer.
(Wordt vervolgd")
Uit Tholem.
In rie raadszitting te Scherpe-
nisse werd de begrooling 1916 vast
gesteld op een bedrag in ontvangst en
uitgaaf van f 14130,47 met een post van
onvoorziene uitgaven van f 158 84
Aan hef armbestuur werd voor 1915
een verhoogde subsidie van f 150 uit de
gemeentekas toegekend
Ingetrokken werd de verordening be
treffende het verbod van voederen van
vee met rogge of roggebrood zulks naar
aanleiding e ener missive \an Gedeputeer
de Staten. i |g|
Te St Maartensdijk heeft de
gemeenteraad aan den heer A van Nieu-
wenhuijze op diens verzoek eervol ont
slag verleend als gemeenteontvanger met
ingang van 1 Jan 1916.
Van de gezondheidscommissie te Tho-
len was rapport ingekomen naar aanlei
ding van haar laatste bezoek aan de ge
meente.
De commissie sprak haar voldoening
uit over de verbeteringen, die in den
laatsten tijd in de gemeente zijn aange
bracht onder aanwijzing van nog enke
le zaken, die nog voor verbetering in
aanmerking komen
Door den voorzitter werd den leden
een ontwerp wijziging politie-vcrordening
Ier hamd gesteld, ten einde dit in studie
le nemen Ten slotte werd nog bepaald,
dal de gemeente in I wijken zal verdeeld
worden. A, B, C. en D, waarvan A.,
B en C. tot de kom zullen behooren.
en D tot de polderbewoners. In ver
band hiermede zal een nieuwe percee-
len-nummering plaats hebben
In den raad van SI. AnnalanJ
werd ingetrokken de strafverordening op
hel voederen van vee met rogge en rogge
brood in deze gemeente
Medegedeeld werd dat bij de aanbeste
ding van hel twee maal verven van den
toren op de Ned Herv. kerk was inge
schreven door M van der Weel voor
f 58, A Duijzer, f 5820, en C. K. Slager
f 63.
In besloten vergadering werd vastge
steld hel suppletoir kohier van den H O.
dienst 1915.
Door den gemeenteraad van
P o o r l l i el werd onder afwijking van
het bepaalde vervat in artikel 9 der
erordening met algemeene stemmen be
sloten, aan den onderwijzer L. M. de
Graal, thans onderofficiergedurende
zijn verblijf in militairen dienst krach
tens art. 31 der Mililiewel 1912, uit
le keeren een deel zijner jaarwedde tot
een bedrag gelijkstaande met hel ver
schil tusschen het bedrag zijner jaarwedde
als onderwijzer en hel bedrag zijner jaar
wedde als militair en te yergoedea
het bedrag zijner pensioenbijdrage als
Ionderwijzer; een en ander voor zoovér
zijn totale inkomsten met de militaire
