MDDELRUIMiSCHE COIJRAIMT M 183. 138* Jaargang 1913 Vrijdag 6 Augustus. BINNENLAND. FEUILLETON. INNOORDPOOLDÜISTERNÏS UI! Stafl en Provincie. eoaxftfct Ywehsoi dsgelpks, met oitzoa-derisg tsm Z»h- Fteetasgtt.' Prjjs per kwartaal, zoowel voor Middelburg al* tooi aila pioatsso ie Nederland franco p. p. f 1.25j Afaonderlpke nummer» kosten -5 cent. w AdTa?t**ti8a ii 80 oö&4 per ngsl. Bp aboanemeat Te*) lagcfi Gebcarie», asaa; „a alle andere fauulbberichten en Dankbetuigingen ran 1-t3? regels f 1.30 elke regel maar 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groofce letters naa d« final» die zp iauemasj gST* A.dvertemti«i róór nu te bssorgssj OXZE NEUTRALITEIT EN FRANKRIJK. In de Nederlandsche pers, met name in een correspondentie van 20 Juni 1.1. «'.it Parijs, voorkomende in het „Algemeen Handelsblad" van Dinsdag 29 Juni 1915 (Avondblad), wordt de aandacht gevestigd op uitingen in toongevende en gezagheb bende organen der Fransche pers, waaruit een opnieuw oplevend sterk wantrouwen spreekt tegen de wijze waarop het Neder landsche volk en in sommige opzichten ook de Nederlandsche regeering «le aan onze neutraliteit verbonden plichten zou den opvatten en nakomen. Met het oog hierop heeft de heer Van Hamel a d 5 Juli de volgende vragen tot aen Minister van Buitcnlandscne Za- lten gericht. Acnt ae Minister het met mij ge- wenscht. dal de Nederlandsche legatie le Parijs, ingevolge haar roeping in deze spannende lijden, aan beaoelde stroomin- gen in de Fransche pers haar aandacht schenkt en tegen bedoeld wantrouwen als ongegrond opkomt? Kan de Minister verzekeren, liefst met opeave van feiten, dat de Nederlandsche gezant te Parijs die roeping nauwgezet nakomt? In zoover dit onzeker is, of wel de ge zant in dit opzicht blijkbaar mei waak zaam mocht zijn, heeft «e Minister dan wellicht reeds den gezant op zijn roeping in deze gewezen, of is Z.Exc voornemens dit alsnog te doen? De Minister van Buitenlandsche Zaken heeft daarop dd. 4 Augustus het vol gende antwoord ingezonden- De bedoelde uitingen der Fransche* pers, waaruit wantrouwen spreekt tegen de wijzen, waarop het Nederlandsche volk, en iu sommige opzichten ook ae Nederlandsche regeering, de aan onze neutraliteit verbonden plichten zouden opvallen en naleven, waren den Minister vóórdat de Nederlandsche pers daarop de aandacht vestigde, volledig bekend uit tele grafische berichten en schriftelijke mede- deeiingen van den Nederlandschen gezant te Parijs. liet nclioort te allen tijde tot tic laak der gezanten de regeering in te lichten nopens de meer belangrijke uitingen van de pers izï het land hunner vestiging, welke ae belangen van Nederland ralcen. In de spannende tijden, die wij beleven, eischl hetgeen in het buitenland wórdt geschreven aangaande Nederland zeer bij zonderlijk de aandacht der diplomatieke vertegenwoordiging Indien in de buitenlandsche pers on waarheden voorkomen, die door liaar strekking en door het orgaan, waarin zij verschijnen, naaeeiig kunnen zijn voor de internationale positie van Nederland of voor de belangen van Nederlanders, dient legen de slreklcing van dergelijke uitingen te worden gereageerd. Ten aanzien van de wegen die daarvoor te volgen zijn, worde een onderscheiding gemaakt. ran Oevre Richter Frich. it het Noorsch vertaald door M. A Z. Indien het geldt onjuiste voorstellingen van feiten, dan is ecu tegenspraak door den diplomatieken vertegenwoordiger ge^ geven op haar plaats. Tegenover mislei dende redeueeringen en tendentieuze be schouwingen is evenwel rechtstreeksche weerlegging van officieeie zijde ontoerei kend. Doeltreffend te dien aanzien zijn alleen uiteenzettingen waarbij een juiste voorstelling van den toestand wordt ge geven Voor zoodanige artikelen kunnen an officieeie zijde slechts feitelijke gege vens worden verstrekt. In de tweede vraag vindt do Minister een weikome gelegenheid om de verzeke ring te geven dat de Nederlandsche ge zant te Parijs zijn roeping in deze met oorbeeidigc nauwgezetheid nakomt, in herinnering moge gebracht worden, de •eeds op pag. 4 der Mem. van Antw. no pens de Buitenlandsche Zakenhegrooting 1915 vermeide gevailen, waarin ae aard van de berichten destijds offictcuse te genspraak in de organen zelf wettigde en deze dan ook geschied is Zonder in een opgave van feiten ie treden kan gezegd worden, dal ook sedert dien iangs ver schillende wegen het noodige is en wordt gedaan om ten aanzien van nel door de gezaghebbende pers in schier alle landen van Europa ais correct en ioyaai erkende standpunt van Nederland in den oorlog ook in de Fransche pers een meer zaakkundige opvatting ingang te doen vin den. Do derde vraag heeft haar antwoord gevonden in het bescheid op ae tweede gegeven. OOST-INDIË. Uit de peststreken. De Malangsche correspondent van de Soer. Crt. schrijft naar aanleiding van een bezoek aan de peststreken en bepaaldelijk aan Palus, Toempang, Toeren cn Tadjiaan (onder,afdeeling van Gondanglegi) het vol gende Te Paleis, waar er zooveien gestorven zijn aan de pest, heerscht thans, door woningverbetering en woning-schoonmaak onder controle een heel andere toestand; mfen kent Pakis bijna niet meer terug Maar laat ik eerst vertellen, hoe het stelsel van woningtoezicht in elkaar zit Elite dessa is in zes afdeelingen verdeeld en genummerd met die letters A B. C. D. E. en F., zooals de borden bij elke afdeeling aanwijzen. Nu ltrijgt eiken dag één dier afdeelingen een groote schoon maak, terwijl de andere onder geregel de controle blijven De afdeeling ,die nu juist de beurt had, heb ik maar ter loops beschouwd, wel begrijpende ,<lat daar alles wel in orde was; daarom ben ik eenige woningen binnengegaan, waar al eenige dagen de groote schoonmaak was geweest en ik heb verbaasd geslaan over de groote netheid en zindelijkheid, ran nu bij vroeger vergeleken. De effen en netjes geveegde vloeren gaven blijk van zorg voor het huis; het keukengerei was netjes gerangschikt in 44). Antonscn had hen goed ingelicht. Er pep een slerKc stroom aan den oostkant van den fjord, die had het vaarwater vrijgemaakt van ijs. Nu en dan slootte de boot op kleine ijsschollen, maar anders was er geen gevaar Uur na uur verliep, doch Brat! toonde geen spoor van vermoeidheid. Er viool wat bloed over zijn handen van de schramwonde in zijn arm, maar zulke kleinigncden schenen hem niet te hinde ren. Tusschcnbeidc lagen ze eens stil, om iets te eten, maar Bratt nam nooit lang rust. Laat in den namiddag bereikten ze Kaap Bohcman De fjord was open; de Aventbaai was echter nog geblokkeerd. Eeu lichte bries rimpelde hel water. Bralt besloot onder deze gunstige om standigheden koers le zetten naar Green Harbour. Hij heescli hel zeiltje en het vaartuigje danste als 'l ware over den breeden fjord. „Daarginds liggen Spitsbergen's groote kolengebieden", zei Bratt. „Er wordt steenkool gevonden in alle vormen en kwaliteiten Groote aderen dringen diep n de rotswanden. Als Europa's kolen- mijnen uitgeput zijn, heeft Spitsbergen nog genoeg voor lange tijdenHet is niet zoo heel veel jaren geleden, dat de gedachte, hier een kolenmijn le willen aanleggen, een wild fantastische droom Scheen te zijn. Maar die droom is wer kelijkheid geworden. Verscheiden hon derden arbeiders wonen nu hier zomer ten winter Daar in dien nauwen fjord liggen twee plaatsjes Advenl-citv en Longyear-city." „Stadjes"? vroeg Frida. „Ja, veel bijzonders is het natuurlijk niet, zoon plaatsje. Ze bestaan uit eeni ge houten huizen voor de mijnwerkers Maar de bewoners maken het zich ge zellig en ze hakken ieder jaar ongeveer 10,000 ton steenkool uit de rotsen. Ze hebben het werkelijk niet kwaad. Ze ver dienen flink geld, hebben eigen winkels, waar ze iets extra's kunnen kóppen, de een of jandere eenvoudige weelde voor huiselijk [gebruik en een] eigen bakkerij Men hoort zelden van sterfgevallen en nooit van scorbut of van verkoudheids- zieklen..Merkwaardigerwijze slaat deze samenleving niet onder de bescherming der vrat." „Iloe dat?" vroeg Frida verbaasd. ztei Bratt, „het is immers op Spitsbergen, dat die stadjes liggen, Spits bergen. dat groote luchtmuseum van de poolstreken, liet laud dat geen gebieder heeft. Hier kunnen toeristen de laatste rendieren vermoorden en onder de eider- vogels huishouden. Geen wet ter bc- kastjes met pooten van een halven me ter hoogte vroeger zag men die din gen in een hoek wanordelijk door elkaar liggen, gedeeltelijk gevuld met de rest van liet overgebleven maal, een stilzwij gende invitatie tot ontbijten aan de rat ten natuurlijk. De haard, vroeger oen paar opgestapelde bak- of kalisteeuen, is thans netjes gemetseld en met een cemenllaag overdekt. .Over den bouw der huizen heb ik al geschreven, en die er meer van wil we len, kan zich wenden tot het bureau der pestbestrijding te Malang ,waar men be reidwillig alle inlichtingen geeft. De pest bestrijding heeft het noodig geacht, om voor elk onderdistrict een manlri-politic aan te stellen, aangezien vele inlanders, jaloersch geworden op het nette huis van hun buurlui, zelf beginnen met de wonin gen te verbeteren Zij moeten dat ech ter doen volgens de voorschriften der woningverbe(ereng en tasten wel eens mis. daarom is de ma&tri-politic daar, om hen tijdig hij den aanbouw te waarschu wen, om liet op de voorgeschreven wijze te doen en niet de leans te loopen, dat .men de pas gebouwde huizen weer zou moeten afbreken. Laat ik hier nu dadelijk bijvoegen, wel ken invloed de woningverbetering op de bevolking heeft gehad De vrouwen en meisjes zijn zindelijk gekleed; de schoon heidszin is blijkbaar ontwaakt, want hier en daar zag ik op de voorerven parkjes aangelegd, waar bloemen gekweekt wor den, en de rangschikking der verschil lende soorten gaf blijk van goeden smaak Nu nog een en ander over Tadjinan, waar ik langen tijd vertoefd heb Daar waren nog de meeste huizen met atap bedekt; de woningverbetering lieefl daar al veel gedaan, mi>ar moet zich, wegens het gebrek aan par r.en, hoofdzakelijk be perken "Tot wonmg-schoomnaak en toe zicht daarop. Vele huizen aldaar waren ontdaan van de atapbedekking, het broei nest der ratten, en de bedekking was vervangen door kadjang of afgekeurde, zeilen, vroeger bij 'de uilzwaveling ge bruikt. De uitzwaveling heeft heelemaal afge daan, evenals de evacuatie. Het laatste had ook altijd 'groote bezwaren, daar voor een paar gevallen een halve «lessa afgezondera werd gedurende een maand. Thans worden alleen de pestlijders met hun familie van vijf tot tien dagen geïso leerd Den dag na mijn bezoek aan de peststreken heb ik mij gewend tol hel bureau der pestbestrijding alhier om eenige gegevens omlrenl hel resultaat van woningbetering en schoonmaak Ik no teer uit de verschillende stalen de vol gende cijfers, welke een verrassenden kijk geven op het resultaat der thans ge volgde werkwijze De laatste weken van 1915 (Ioopende tot 1 Junk geven het volgende aantal pestgevallen 13—14—5— 23—20—21—33 - 25. Hetzelfde tijdperk in 11911 gaf de volgende cijfers- 237—239—192 180— 165— 180— 199— 215 pestgevallen De cijfers spreken, en ik deel nog me- scherming van die dieren is hier van kracht Hier heeft ieder lcolengebied zijn eigen rechtspraak. Het is Klondyke, eer de wet daar kwam, het groote vrijge- bied voor avonturiers en speculanten „Maar wien moet Spitsbergen dan toe- behooren?" vroeg Frida schertsend „Ita lië nam Tripolis, waarom neemt Noorwe gen dan Spitsbergen niét?' Bratt lachte „Er zijn zooveel landen, die een soort recht hebben opSpitsbergen Holland heeft het land ontdekt en hier walvisch- vaugst gedreven in grootschen omvang Engeland eveneens, en Engelsch-Noob- sche firma's waren de eerste, die hun ko len-arbeiders daar lieten overwinteren Rusland heeft getracht het land te lco- lonisceren cn zijn pelsjagers en vangers hebben er verscheiden jaren doorge bracht. Zweden heeft de eer van het wetenschappelijk onderzoek van Ameri ka heeft in iedere boscht van den IJs- fjord zijn merken gezet voor hel opspo ren van ertsen. En wat Noorwegen betreft, in den kaat sten tijd zijn wij bijna de eenigen ge weest, die iels gedaan hebben tot uitbrei ding van de middelen van bestaan Wij hebben in Green Harbour een station ,Voor draadlooze telegraphie opgericht cn ieder jaar zonden we groote wafvisch vaarders-vlolen hierheen Zoo is Spitsber gen?, positfe op den hnidigen dag, allen hebben aandeel in hel eiland, maar eige naar is niemand Het is het sprookjes- de, dat per maand zes tot zeven duizend huizen verbeterd worden cn dat het to taal van het aantal te verbeteren huizen in Januari 1915 volgens den staat nog 140,000 bedroeg, zoodat gemakke lijk is na te gaan, wanneer men gereed kan zijn. Men lveeft hoop, dat de laaie der pest bestrijding binnen twee jaar afgeloopen zal zijn. NEDERLAND EN DE OORLOG. Dc uitvoer van steenkool in Engeland Iet laatste besluit in zake den uitvoer van steenkool in Engeland luidt, gelijk wij hel in de „Times vinden aldus „Het departement van handel geeft renins, dat "Dij koninklijk besluit de uit- oer van steenkool en cokes, le beginnen mol den 13cn Augustus, niet meer vrije lijk naar verbonden landen mag geschie den en verboden is naar elke bestemming buitenslands, behalve Britsche bezittingen en protectoraten. Aanvragen van verloj r den uitvoer van die waren naar verboden bestemmingen moet gelijk tot nog toe op een bijzonder formulier ge richt worden aan liet departement van oorlogshandcl, 4 Central-buildings, West- minster, London S.W De „Times" teekent hierbij aan, dal de- verdere beperking van oen uitvoer I blijkbaar een gevolg is van de wet, die don prijs van steenkolen aan een maxi mum bindt. Men zou natuurlijk trachten nu meer kolen uit te voeren naar landen, waar men meer betaalt. Minister Runci- man heeft reeds den 19en Juli in het La gerhuis maatregelen aangekondigd om voldoende kolen in Engeland le houden Er is geen plan op, zegt het blad verder, dc behoeften van de bondgenoolen te beknibbelen, maar om bovenvermelde re den zal voortaan de kolenuilvocr-com- missie, die tot nog toe toezicht heeft ge houden op den uitvoer naar onzijdige landen, dat ook op den uitvqer naar ver bonden landen doen. Tol zoover de „Times". Wij lezen in het koninklijk besluit dus? geen volstrekt verbod van uitvoer van steenkolen, anders dan naar de Engelsclie koloniën, maar alleen de uitbreiding van de beperking van uitvoer, die reeds voor onzijdige landen gold, tot de met Enge land verbonden landen N.R.C. Naai- wij vernemen is namens de En gelsclie regeering bezwaar gemaakt te gen de wijze waarop het kolenburcau is samengesteld Om eventueel in verderen uitvoer te bewilligen wordt verlangd, dat ook de vrije importeurs, dat zijn dus degenen die thans buiten het bu reau slaan, daarin zeggenschap zullen hebben Inulss'chen is, naar men weet, de uit. voer in Engeland verboden Zijn wij echter wel ingelicht, dan geldt dit den uitvoer tegen de vroeger gecontracteer de prijzen Wanneer aan de voorwaarde betreffende de samenstelling van ons kolenbureau is voldaan, dan zou de mogelijkheid bestaan dat, legen prijzen welke in overeenstemming1 zijn met de huidige bedrijfskosten, de uitvoer weder zal worden toegestaan. Hand. In de Rolzaal van -de Grafelijke zalen in Den Ilaag heeft gisteren de Nijver- heidscommissic met de vertegenwoordi gers der gemeentebesturen van Amster dam, Den Haag en Rotterdam cn van de Kamers van koophandel le Amster dam en Rotterdam vergaderd, ter be spreking van liet kolenvraagsluk. De burgemeester van Rotterdam en 'le lieer Plate, voorzitter van de Kamer van Koophandel aldaar hebben daar de bezwaren te^n hel biu-eau, die zicli vooral te Rotterdam doen gevoelen, uil- eengezel. Conclusies werden er niet genomen Minister Poslhuma woonde de verga dering gedeeltelijk bij. Goederenverkeer B e 1 g N e d e r i a n a. Hel Duitsche gezantschap in den Haag deelt mede Onlangs hebben de bladen een mede- deeling publiek gemaakt, aangaande het Nederlandsch-Belgische goederenverkeer. Daarvan was de strekking, dat uitvoer van goederen uit het door de Duitsche troe pen bezette deel van België naar Neder land in het algemeen slechts was toege laten, indien vast stond dat de betrokken artikelen voor gebruik in Nederland be stemd waren. Belanghebbenden konden zich ter verkrijging van toestemming tot uitvoer van België tol de Nederlandsche Overzee Trustmaaischappij te 's-Graven- hage wenden, die in staat was de gevor derde waarborgen te verstrekken. Ter aanvulling dezer medeöeeting kan er thans nog op gewezen worden, dal het toeslaan van uitvoerpermissie van goe deren uit België naar Nederland behoort lol de bevoegdheid van ae Politische af deeling bij den generaal-gouverneur in België. Deze autoriteit beslist in eik bij zonder geval of de aanwezigheid van het artikel. Voor uitvoer Waarvan dd stemming verzocht wordt, in Nederland wenschelijk lijkt en op wcike wijze de noodzakelijk geachte waarborgen dienen le worden gesteld, waaronder bijv. ook consigneering aan de Nederiandsehe Overzee Trustmaatschappij valt. Uit Middelburg. Gisterenmiddag brak van een met kolen geladen wagen in het gedeelte van de Kortedelfl, tusschen Reigerstraat en St Pielerstraat, het achterstel, waardoor het verkeer ter plaatse eenigen tijd ge stremd was. In de Heerenstraat alhier is een onbeheerd rijwiel, merk White Geater, dat nog vrij nieuw is, ontvreemd. Van de- eiland en zeir een sprookje Europa's groote plein, waar geen politie toezicht houdt of beschermt „Maar Duitschland?" vroeg Frida „Heeft Duitschland geen enkele verdien ste wat Spitsbergen betreft'" „O zeker", zei Bratt glimlachend „Een van Duitschland's doch teren was de eer ste vrouw, die aan den Slorfjord over winterde en dwars hel eiland overstak van Oost naar West." Hij bras plotseling het gesprek af. De wind was wal toegenomen en het zeiltje stond ais een ballon zoo strait Zware wolken verborgen nu en dan de zon en een koude loodgrijze mist kwam achter hen op. „Wal is er?" vroeg Frida. „We krijgen sneeuw", zei hij „Is dat gevaarlijk?" Hij haalde zijn schouders op. ..Och, we hebben ons al door zooveel heengeslagen, hier zullen we ook wef doorheen komen." zei hij. „Wordt het heel erg, dan moeten we hier of daar landen en in onze slaapzakken kruipen.' Achter hen werd de loodgrijze wolk grooter. Er daalde daarmee een som bere uaargeestigheid over het land, en een paar uur later vielen de eerste zwa re natie sneeuwvlokken op hel zwakke scheepje Jörgen Bratt nam het zeil in en greep weer naar de riemen „Ongeluksvogel' mompelde hij Daar op roeïede hij in de richting ran den wind, terwijl om hem heen de sneeuw een witte heksendans uitvoerde XXIV Het station voor draadlooze telegrafie De afdeelingschef op het station van de draadlooze telegrafie te Green Har bour zat op zfjn kantoor en wachtte op verbinding met liet station op Ingö De sneeuwstorm had nu twee dagen geduurd, en in dien tijd was hel niet ogelijk geweest de draadlooze golven op te vangen Nu was het weer helder weer, maar het was niet gelukt de gewichtige mededeeling over te seinen, dat de Bell- sond en de IJsfjord bevaarbaar waren. In Hammerfest lag een heele flotille op dat telegram te wachten, o. a. een Duit sche torpodobootjager, die op hoog he vel van den keizer zelf daarheen gezon den was, om na de eerste de beste tijding uit Spitsbergen, naar dat eiland le gaan. Er was daar aan boord een heele red- dings-expedilie, "die dc kusten moest onL derzoeken, om zoo mogglijk overlevenden van de verdwenen toeristboot Victoria te ontzetten. De afdeelingschef bewoog zenuwachtig zijn vingers lo ver de Marconi-toestellen en sloeg een onderzoekenden blik naar de hooge mast, die daarboven op het schiereiland bij kaap Staraschtchin stond, als een trouwe voorpost voor de groote, verre, drukke wereld (W.ordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1915 | | pagina 1