MIDDELBURGSCHE COURANT.
488" Jaargang
4918
Woensdag
W
m
7 Juli.
BINNENLAND.
FEUILLETON.
ÏWORDPQQLDÜISTERNIS
Uit Slatl sa Provincie.
N* 186.
ZJtne ooanujs runchgnt dagelgka, met uitzoederiBg ta.ü Zob- <j» Feaitdagas,
Prga per kwartaal, zoowel voor Middelburg als Toor slie plaatsen in
Nederland franco p. p. f 1.25]
Afzonderlijke aummera kosten 5 cent.
AdYertentiSn ik 20 cent pei zogeU Bjj aoouuemant veel lager. Geboorte-, dood- a
alia andere familieberichten en Dankbetuigingen ran 1-—7 regelt f 1.50
elke regel meer 20 cent. Beclamea 40 cent per regeli Groote lettere naar de plaatt
die zg innemo&t
giST" Adverte*ti«i vóór êém aar t» bezorge*
BESCHAMENDE ZUIGELINGEN
STERFTE.
Zeeland behoort nog altijd onder de
drie zwarte provincies ten opzichte
der zuigelingensterfte In Noord-Bral-
bant en Limburg! js het aög erge» ge
steld, maar als men alle provincies on
der elkaar zet, met het aantal overle
denen beneden hel jaar op 100 levend
aangegevenen, dan blijkt het dat we hier
nog veel ten achter zijn
Frieslanid) 6.6 per honderd
N.-Holland 8 1
Z.-Holland 9
Groningen 9
Drenthe 9 3
•Utrecht 10
^Gelderland 10.5
Zeeland 12 2
N -Brabant 15.8
Limburg 15.9
Er is onlangs door den NederlanJschen
Bond tot bescherming van zuigelingen
een boekje uitgegeven, waarin men een
kaart van Nederland vindt, met aangifte
.door een kleur van de gemeenten waar
de toestand het ergste is
En dan valt dadelijk de aandacht op
het zeker merkwaardige verschijnsel
trouwens ook al blijkend uit dat verschil
provincie-gewijze dat er heele streken
zijn. heele reeksen aaneensluitende ge-!
meenten waarin de sterfte buitengewoon
hoog is.
Zoo vindt men in N -Brabant in het
Oosten een complex van 37 aan eikaar
grenzende gemeenten met buitengewoon
hooge zuigelingensterfte, waarbij zich nog
enkele aangrenzende gemeenten van Gel
derland aansluiten In Limburg vormt
bijna het heele Zuiden zoo'n complex.
Maar in N.-Brabant vindt men nog
een tweede rij van bijna geheel aan el
kaar aansluitende gemeenten met de vrij
'hooge zuigelingensterfte, welke rij loopt
van Hilvarenbeek over Tilburg, Ooster
hout, Zevenbergen. Steenbergen en Ber
gen op Zoom, en zich in Zeeland
voortzet.
Maar het merkwaardige is ook hier,
weer dal de donkerste kleur niet door
loopt over de eilanden, maar over
Zeeuwsch Vlaanderen, Oostelijk deel, be
halve dan nog een gemeente, die door
haar bijzondere bevolking een uitzon
dering in haar omgeving is, nl Arne-
nvuiden.
Er is in de laatste dertig jaar overal,
een aanzienlijke verbetering gekomen,
maar toch speciaal in de steden
Het bovengenoemde boekje wijst er op
dat vroeger de zuigelingesterfte het
grootst was in de sleden, maar dat thans
de sterfte in de steden geringer is dan op
hel platteland.
Indien we de bevolking van Nederland
verdeelcn in slechts twee groepen, naai
gelang deze woont in gemeenten met
meer en met minder dan 20 000 zielen,
dan zien we, zoowel bij de alg&neene
sterfte als bij de zuigelingensterfte, dat
tot 1598 de sterfte in de steden (gemeen
ten boven de 20 000 zielen) grooter was
dan iop het platteland. Van 1899 af treffen
we een zekere schommeling in de cijfers
aan, doch sedert 1903 is de sterfte in
de sleden geringer dan op het platteland
en hel verschil wordt steeds grooter ten
gunste van de steden.
Dit ve/schijnsel wijst in het algemeen
op een ten achter blijven ten plattelande
in hel nemen van die maatregelen, welke
in de sleden tot het verminderen van de
zuigelingensterfte hebben geleid!
Maar dan zijn er nog die bovenbedoel
de gemeenten met een buitengewoon hoog
slerfte-cijfer voor zuigelingen
We gaven hierboven hel gemiddeld
percentage voor de provincie Zeeland
Maar uit de onderstaande cijfers blijkt
dal hel gemiddelde van 12 2 veel lager
zou zijn wanneer niet daar in Zeeuwsch-
Vlaanderen O D zoo veel gemeenteneen
veel hooger cijfer aanwezen.
Sterfte beneden het jaar
>p 100 levend aangegeven-
Gemeenten 1880/84 1904/8 1909/13
Clinge 25 3 23.1 21 6
Graauw 22 4 21.7 17.3
SI Janssteen 24 1 20.9 20.8
Koewacht 25.1 18— 20.8
Overslag 22 6 22.2 26.3
Zuiddorpe 1.8— 19 9 15.4
Wesldorpe 20— 16.9 15.7
Neuzen 219 15.6 14.2
Hoek 21.7 19— 15.6
Stoppeldijk 17 5 18.9 18.—
Boschkapelle 19.5 IS 9 18.2
Hengstdijk 11.3 14.3 21.4
Ossenisse 20 8 15 1 17 4
\rncmuidcn 30— 20 2 20.6
Dal zijn dus gemeenten die de bijzon
dere aandacht der gezondheidscommissiën
verdienen.
De genoemde bond schrijft aan het
slot van hel boekje
„Natuurlijk zal in elke gemeente in het
bijzonder moeten worden overwogen wel
ke oorzaak of samenwerkende oorzaken
de te hooge zuigelingen-sterfte tenge-i
volgo kunnen hebben gehad Vaalt zal
dit slechts kunnen geschieden na vooraf
gaand onderzoek, een enkele maal zullen
do oorzaken wel bekend zijn Hier zal
het liggen aan de bodcmsgesteldheid en
onhygiënische toestanden (als slechte rïo-
leering, mestvaalten bij «lc huizen met
alle gevolgen van dien), aan slechte wo
ningtoestanden (weinig frissche lucht en
veel vlieden), aan watervoorziening, aan
melkvoorziening on onvoldoende deskun
dige hulp; elders zal men vooral de oor
zaken moeten zoeken in de voeding
(weinig borstvoeding en onoordeelkundige
kunstvoeding en verkeerde gewoonten
daarbij, als het geven van bier aan zuige
lingen of het zoethouden door middel
van dotjes met brandewijn ed) of in
de verzorging. Wat de beide laatst ge-
vaiï Oevre Klchter Frïch.
Uil het Noorsch vertaald door M A. Z.
16).
..Hier zaten ze", zei hij met een diepe
stem. „rondom denzelfdcu haard en de
zelfde tafel, die arme walrosvaarders uil
Archangel. Het waren bleeke vermager
de menschen met nietszeggende doffe
bogen Daar zaten ze in de donkere hut
en hadden geen ander licht dan een wat-
mende speklamp En de duisternis kreeg
macht over hen, ze werden vadzig, lui
en moe Ze verzeilen zich er tegen zoo
goed ze konden Ja hier zaten ze en
maakten knoopen in een. touw, om hel
werk te hebben van 't weer losknoopen
Ze t ornden de naden los van hun bees
tenvellen, alleen om zich de bezigheid te
verschaffen de stukken weer aan elkaar
te naaien Ze pasten nacht en dag op
elkaar, opdat de scheurbuik niemand zou
overmannnen. Als een van hen tweemaal
achtereen, goed sliep, wist men dat het
Scorbut spoedig was te wachten Dus torn
den ze en legden met bevende handen
knoopen in hun touwen, om maar niet
toe te geven aan de slaperigheid, ze wa
ren bezig, zonder ophouden en zonder
rust.
Ja, daar zaten ze
En soms hoorden ze als een gehuil uit
noemde punten betreft zal vooral voor
lichting door medici of ervaren pleeg-»
zusiers of vroedvrouwen van veel in
vloed kunnen zijn
Ten -lotte zij voor hen die nadere in
lichtingen mochten willen hebben er op
gewezen dat voorzitter van den Bond lot
bescherming van zuigelingen is prof B
J Kouwer, Utrecht, en secretaris .1 II
G Carstens, arts, Utrecht, Achter SI
Pieter 8.
EERSTE KAMER.
Gisteren is de Eerste Kanier bijeen
geroepen tot hel trekken der afdeelingcn
Morgen om 11 uur 's ochtends komt zij
weer in openbare vergadering bijeen.
UIT DE STAATSCOURANT
Bij kon besluit;
is mei 1 Aug. op vevz. e. o. ver!, aan
II yajn Kuvk, als betaalmeester te Utrecht,
onder dankbetuiging voor de diensten
door hem aan den lande bewezen
is mei 1 Aug, benoemd tol directeur
v. h post- en lel.konloor te Bussuiu.
G. Baert, thans id lc Hengelo
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Vluchtelingen
In een schrijven aan de Commissaris
sen der Koningen verzoekt de min. v.
binn zaken de burgemeesters uit te noow
digen scherp toe le zien, dal .geen rijks
onderstand wordt verleend aan Belgische
vluchtelingen, die loonenden arbeid
moedwillig hébben neergelegd
S toenkole-n.
De min. van landbouw overweegt op
steenkolen, cokes en briketten, welke hier
te lande buiten overleg met hel kolonbu-
eau worden ingevoerd beslag le doen
leggen, len einde ontwrichting van de
contracten, die door bemiddeling ^an het
bureau zijn gesloten in hel algemeen
hciang van de Nederlandsche kolen ver
brui kers legen te gaan.
De nijverheidscommissie van hel Kon.
Nat. Steuncomité wijst er uitdrukkelijk
op, dal de meening waarin velen verkee-
ren als zouden zij reservekolen kunnen
koopen legen een minderen prijs dan de
ondcrl Kolenreservemij ze zal aanbie
den, op een misverstand berust.
eruit voer naar Duitse h land
Men schrijfL van de Duitsche grens
aan het N v. d D Hel eigenaardig ver
schijnsel doet zich thans voor, da' de
Limburgschc brouwers bier uitvoeren
naai" Duilschland, dat in de normalle
tijden zulke enorme hoeveelheden bier
naar Holland exporteert. De ooiva-ik lig;*
hierin, dat de moutproducten in Duilsch
land zoo hoog gestegen zijn, lat de Rijn-
landsche brouwers hun bierprijzen
moesten verhoogen, zelfs tien mark per
H L., lol groote ontevredenheid der her
bergiers.
De Duitscliers willen nu gaarne flinke
prijzen betalen voor ons Hollandsch bier,
dal nu ook naar België wordl doorgezon
den, waar de Beiersche soldaten 't zonder
hun biertje niet" kunnen stellen.
Uitvoerverbod
Verboden is de uitvoer van alle soor
ten ruw ijzer
de verte. „Dal is de Spitsberger-hond",
fluisterden ze Ze geloofden aan het fa
beldier, dat op Edge-Island verblijf
hield; als de wind kwam het aanzetten
over de toppen der golven, dronk hun
brandewijn op en bracht hun de scheur
buik. En als dan
De loods hield op, en zijn van koorts
brandende oogen vestigden zich starend
op de bleeke aangezichten om hem heen
„Hoor!" riep hij, „de hond huilt daar
buiten."
Bratt stond op.
„Je bent ziek, Johnson zei hij zacht,
je hebt koorts."
De loods boog zich voorover.
„Neen," zei hij, „ik vergis me hiel.
Daar is hij weer, luistert maar!"
En werkelijk. Ver weg werd een "zwalc
klagend blaffen gehoord. Het klonk als
een roepen om hulp van een stervenden
hond,
Het baronesje greep onwillekeurig
Bratt bij den arm
„Dat is vreeselijk", fluisterde ze, „wat
moeten we doen?"
„Naar het dier gaan kijken", zei de
jonge Noorman, en lachte gedwongen.
„Als er eenig leven in hem is, moeten
we hem ten eten vragen."
Hij nam zijn geweer en liep de hut uit.
De anderen volgden
Nu hoorde men het geluid duidelijker.
Het kwam van boven den gletscher
En zie
Aan den uitersten rand van den glet
scher sleepte een wit beest zich voort
Het maakte een paar wanhopige spron
gen en rolde over den kaal gewaaiden
ijskant, in de sneeuw, die beneden el
len diep lag.
Bratt was het benauwde dier al ter
hulp gekomen Het was geen fabelachtig
wezen, maar een zeer groote eskimohond
De Noorman nam het dier in zijn armen
en droeg het naar de hut Het sterk©
beest was blijkbaar van vermoeienis en
honger geheel uitgeput Aan zijn poolen
had het bloedige wonden Een halsband
hing los om zijn dikken hals
Bratt legde den hond voorzichtig voor
het vuur neer. Daar bleef het dier onbe
wegelijk liggen Alleen zijn prachtige brui
ne oogen gingen onrustig van den een
naar d en ander
„Maak hem dood", zei Johnson; „hij is
stervende, en komt hij nog bij, dan eet
hij ons het huis uit
Barones Von Ileffner boog zich over
den hond en aaide zijn kop Hij keerde
zich om en likte haar hand
„Hij moet in 't leven blijven", zei
Bratt beslist. „Er zit zooveel goeds in
zulle een dier. Hij kan ons van onschat
baar nut zijn bij overwintering. Ik leen
dien hond Het is Well mans lijfhond
„Boy", het prachtigste dier dat' ooit een
slede getrokken heeft. Nu is hij zeven
jaar oud God weet, hoe hij hierheen ver
dwaald is geraakt Kijk hij heeft zijn
meesteres al gevonden."
En ja. Die zware hond met den kolos
salen borstbouw en het sterke spierstel
sel kwam met moeite overeind en leg-
,de zijn "breeden kop in den schoot ran
het jonge meisje
Uit Middelburg
In de opgave van de spoorweg
dienstregeling in ons nummer van Zater
dag stond abusievelijk vermeld, dat de
laatste trein uil Holland om 10.25 le
Kruiningen stopt Deze trein stopt juist
niet te Kruningen, wel echter in Wouw,
Rilland-Batli, Krabbendijke en Vlake
In de circulaire van den minister
van binnenlandsche zaken, waarvan mel
ding wordt gemaakt in het verslag van de
vergadering van Prov. Staten van gisteren
welke wij reeds opnamen in ons ver
slag van den raad van Ylissingen op Vrij
dag jl wordt meegedeeld, dat de minister
bereid is te bevorderen dal in de kos
ten verbonden aan het.opmaken van
een definitief plan voor een centrale
watervoorziening op Walcheren uit
s rijks kas een bedrag Lot dc helft dor
kosten en tol een maximum van 1 7500
als renteloos voorschot «worde verleend
onder dc volgende voorwaarden
a. dal de andere helft door de pro
vincie Zeeland, dc betrokken gemeen
ten en particulieren wordt gedragen;
b dat het te verleenen voorschot te
zijner tijd op nader door den minister
1e bepalen wijze worde terugbetaald,
indien dc onderneming tot stand komt en
c dat dc terugbetaling niet zal ge-
orderd cn dus hel renteloos voorschot
aJs subsidie beschouwd zal worden, in
dien de onderneming niet tol stand zal
worden gebrachl.
Ten tweede dat door den minister
aan hel rijksbureau voor drinkwater
voorziening opdracht wordt gegeven om
tot het instellen van hel door de com
missie bedoelde onderzoek over le gaan
en over den uitslag daarvan een rap
port uit te brengen c q vergezeld van
volledige plannen en voorstellen voor
een drinkwatervoorziening op het eiland
Walcheren.
Ten derde dat de minister bedoelde
opdracht geeft in vertrouwen dat be
doeld bureau in de uitvoering daarvan
van de zijde van het provinciaal bestuur
en zijne organen alle mogelijke mede
werking zal worden verleend
Uit Zeeuwtch-V»laanderen D-D.
- In 'dit nummer van ons blad vin-
XI.
De duisternis valt in.
En de dagen gingen voorbij, de
een als de ander. Op den hoogsten top
van de Agardhpimt hadden de schipbreu
kelingen een van de Victoria aan lancf
geareven vïhggestok opgezet Een gefe
wollen deken diende als vlag Maar het
scheen dat de schuiten der wal
rosvaarders uit den Storfjord verjaagd
waren door dien plotselingen winter
storm Eens had de ijsloods door den
kijker een. scheepje ontdekt vlak bij Edge
Island Op a He manieren beproefden de
schipbreukelingen de aandacht te trek
ken. zij schoten, zij heschen de wollen
deken op, en weer neer, zij schreeuwden
met hun handen als roeper voor den
mond, maar het schip zette kalm zijn
weg naar het zuiden voort
Daarmee vervloog de laatste hoop. Een
paar pogingen om over den gletscher
van Rabot en het Milne Erwardsgebergte
den overgang naar Sassenbaai te beproe
ven, nhslulcten, het zou gekkenwerk zijn
zonder sneeuwschoenen of woétplankjes.
en zooveel te meer, daar de bevolking
van de overwinteringsstations waarschijn
lijk al meer dan genoeg moeite had, om
zicK zielf in het leven te houden Het ijs be
gon in den Storf jord le komen en volgens
berekening moesten alle vangschuiten nu
den IJsfjord verlaten hebben.
Het was tegen hel einde van Septem
ber en de dagen werden korter. De
sneeuwmusch, de eenige zangvogel van
het eiland, had zijn laatste lied ui
zongen en was naar het zuiden getrok-
den onze lezers de dienstregeling voor
den treinenloop Neuzen—Temsche, wel
ke morgen ingaat
Bij A de Zwarte tc Iioe k, bij wien
Zaterdag 1.1. voor de vierde maal brand
uitbrak en waarbij een aan het woonhuis
grenzend schuurtje geheel afbrandde,
brak Dinsdagmiddag omstreek 2 uur we
er rom een brand uil Ditmaal binnens
huis Door spoedige hulp was echter het
vuur bi den aanvang gehlusclit. Èen uur
of anderhalf daarna kwam{ men weder
om tot de ontdekking dat hel zaakje op
nieuw ging branden, thans in di'ermate,
dat men den inboedel naar buitei\ moest
dragen. Een bed, waarin reeds een groot
gat was gebrand werd spoedig gebluseht
Bij verder onderzoek ontdekte men
een brandende plank, die in petroleum
gedrenkt was.
Thans behoeft men dus in deze raad-
selachtigë geschiedenis niet aan kwaad
willigheid lc twijfelen. De plank is uan
ditmaal in beslag genomen. Hel politie
onderzoek duurt nog voort.
Het is te hopen, dal er ditmaal een
einde aan kan gemaakt worden, ooi. len
zeerste in liel belang der buren die al
maanden lang in groote ongerustheid ver-
lceeren Anders kan inen dengeue die de
brandspuit schoonmaakt wel een extra
toelage verleenen
Maandagavond omstreeks 8 uur hoor
de de te II n 1 s t gedetacheerde milicien
C. Lameijn in hel riet der vesten nabij de
Bagijncpoorl een angstig hulpgeroep en
geschrei. Zonder zich een oogenblik le
bedenken Sprong onze kranige landsver
dediger liet riet in en mocht hel genoegen
smaken hoewel zelf druipnat en onder
den modder zittend de kleine 4-jarige
.1 Paldaar, vaq een wissen dood te red
den De kleine zat reeds tot aan de borst
in den drassigen modder
Uit Z e e u w sc h-V laan de r e n W.D
In Biervliet zijn 112 brood
kaarten voor 478 personen afgegeven.
PROVINCIALE STATEN VAN
ZEELAND.
Z o m e r z i 11 i n g
Vergadering van Dinsdag 6 Juli des
avonds te half acht.
Voorzitter de commissaris der Konin
gin, de heer II J. Dijckmeester.
Aanwezig 40 leden Afwezig de heeren
Kakebecke en Wondergem, beiden met
kennisgeving, de eerste wegens een an
dere vergadering, do laatste wegens on
gesteldheid Beiden alleen voor deze ver-
De voorzitter opent de vergadering in
naam der Koningin
Mededeeliug wordt gedaan van de in
gekomen stukken, zijnde berichten van
de Koninklijke besluiten tot goedkeuring
verschillende besluiten der Staten en
ken. En al de andere vogeis namen voor
de sneeuw en het ijs de vlucht. Alleen
het Spitsbergsche sneeuwhoen bleef ach
ter.
Bratt was dfen geheelen dag in de
weer Vóór de anderen ook nog maar aan
opstaan gedacht hadden, was hij al bui
ten met zijn drieloopgeweer op schou
der En als zijn vrienden aan het
ontbijt zaten, kwam hij de hut bin
nen met een hoop vogels gebonden
aan een stok,
„Boy" was gestadig zijn metgezel De
prachtige hond was bij allen in de gunst
gekomen. De barones had hem als een
ziek kind verpleegd, en spoedig was hel
krachtige dier geheel hersteld, 's Nacht/
lag „Boy" als de meest trouwe schild
wacht voor de bank waarop de jong#
dame sliep, maar vroeg in den morgei
ging hij met Bratt uit, om voorraad o|
te d oen voor den langen winter Hij waï
onder die jachttoeren van onwaardeer
baar tout. Zijn bloeddorstige drift, die
eens dien mooien hond, toen hij aan
voerder was van Wellmans koppels, be
rucht (had gemaakt, was geweken voor
weloverwogen bedachtzaamheid. Hij stel
de zelfs op eens belang in vogels Boy
had een eigen listige manier te knippen
met zijn eene oog, als een sneeuwhoen
zich ergens verstopt had En Boy's mees
ter leerde spoedig die uitdrukking van
den hond verstaan
(Wordt vervölgd)
