r 138.
Woensdag
15 Juni.
lTr »i ennili».n»nn
iói»* Ja^ny
4ï»ii>
0Mc courant *«wohgnt dsgelgks, met uitzondering tui Zob- Feeatdag»,
Prgs per kwartaal, zoowel toot Middelburg als voor alle plaatsen in
Nederland franco p. p. f 1.25|
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentie» k 20 eeat per regen Bg abonnement reel lager. Geboorte-, dood-
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel; Groote letters naar de plaats
die zjj innemeij
gjCT Advertentie! vóór één nar te bezorgen,
Zü, die zicb nu op ons blad
abonneeron, ontvangen de nog in
deze maand verschonende nota-
mers gratis.
kameroverzicht.
Tweede Kamer.
Zitting' van Dinsdag.
De interpellatie-Van Vuuren over de
Indische leening heeft een heel g'jider
gevolg gehad dan de inlerpellant zich
waarschijnlijk zal hebben voorgesteld.
Immers de eind-indruk van het debat is
geweest, dat den Minister van Koloniën,
hij moge dan al in zijn publieke mce-
deelingen beknopter zijn geweest dan
wenschelijk was, geen ernstige verwijlen
kunnen worden gedaan over Zijn beleid.
De Minister zelf kon mei voldoening;
constateeren dat in hel debat, ook niet
door den inlerpellant zelf, geen woorden
zijn gebruikt als indertijd in het hoofd
artikel der N. R. Cl. onder 't op.ehrift:
„Aan den strijkstok blijven hangen".
De Minister heeft trouwens gisteren
neg een paar krachtige verdedigers gci-
kregen in twee Indische specialiteiten,
de heeren Van Deventer en Fock.
Eerstgenoemde was van oordeel dat
wel degelijk aan de leening een groot
risico was verbonden, en dat het daarom
gemotiveerd was 2 pel. op te offeren om
zekerheid te.verkrijgen Den Minister
komt z. i. dan ook eer dank dan blaam
toe; maar wat 's Ministers, parlementaire
houding' betreft, sluit deze spr zich aan
bij den. heer Pat ijn Door zijn latere;
houding, door de mededeelingen thans
door hem gedaan, heeft de Minister ech
ter veel g'oed gemaakt
De heer Fock vond dc resolutoire
condities, volkomen normaal. De goe
de trouw van de leiders van het con
sortium trok hij volstrekt niet in twijfel
en nij kwam op tegen de uitlatingen dien
aangaande van den heer Van Vuuren
Het beroep op Nederland geschiedde
niet in het belang' der bankiers, maar in
het algemeen belang.
's Ministers uitlatingen den 2en Maart
op de vragen van den heer Bogaard t
waren minder gelukkig en heter had de
minister gedaan indien hij om ie zwijgen
zich op 's lands belang' had beroepen
De toon van den heer Van Vuuren wordt
er echter niet door gerechtvaardigd.
De heer Van Vuuren had dan ook
weinig succes toen hij, ten derde male
het woord voerend, zijn kritiek op de
hcaplingen van het contract vol
hield- En hij toonde zelf zich zwak te
voelen door Jzijn imotie van (afkeuring ach
terwege te houden, en zijn denkbeeld
van een door anderen voor te stellen
motie van goedkeuring te kenschetsen
als een „verkenner". De Kamer lachte
De heer Vliege n was het in die afkeu-
ringskwiestie ook niet met den interpel-
lant eens Het betrof hier slechts een
vergissing. Maar wel ging hij mee met
wat de interpellant had gezegd over hel
wenschelijke om in het vervolg sterker
te staan tegenover de macht der geld
mannen.
De heer Van "Vuureii. had n 'l. hulde
gebracht aan de mannén van het consor
tium, maar "hij voelde zich in den laat-
sten tijd toch wat benauwd door de
macht welke de geldmannen gekregen
hebben; de bankiers zijn ook wel des
kundigen, maar tevens belanghebbenden
Men moet lellen op de Beurs en dan
blijkt dat Indische lecningen goed ge
noteerd staan Spr. "had, gehoopt dat de
Kamer getoond had ook op dit gebied
haar onafhankelijkheid tegenover de fi
nanciers te willen behouden.
Daarmee was de interpellatie afger
],o,open.
Toen volgde een lange, lange reeks
kleine wetsontwerpen on conclusies op
rapporten inzake adressen, verslagen, enz
Ze werden allen zonder hoofdelijke
stemming aangenomen.
Als ook voor onze omgéving van belang
noemen we nit die reeks alleen het wets
ontwerp verbiedend sommige artikelen
te laden in or te vervoeren met visschers-
vaarluigen.
Vandaag vergadert de Kamer in de af-
deelingen, o.a. ter onderzoeking van de
Landstormwet.
En dan gaat ze op recès. Hoe lang
kon de voorzatter niet zeggen. In elk geval
komt ze niet hijeen voor Juli.
Zitting van Dinsdag.
Eerste Kamer.
De aanval op hel eedswetje is be
gonnen.
Drie sprekers van rechts voerden het
woord en waren er alle drie blijkbaar on
verbiddelijk legen.
Hel meest curie use na den buitenge^
woon warmen aandrang der regeering f
dc Memorie van Antwoord om dit hooj,
noodige voorstel toch niet tc verwerpen,
waren wel de beweringen van de heeren
van den Berg en v a^n den B i e s e n
dal ze meenden de regeering een dienst
te bewijzen door het wetje te verwerpen
De heer Van den Berg motiveerde
dit door het betoog dat een nieuw ele
ment van rechts-onmogelijkheid onrechts
onzekerheid met dit ontwerp in onze
weigering zal worden gebracht als de
rechter heeft uit te maken of de ger
wetensbezwaren echt gemeend zijn Deze
regeling zal aanleiding geven lot allerlei
uileeuloopende beslissingen. Spr. vroeg
welk nul hel ooit zal hebben een getuige
tol den eed tc dwingen als deze niet
wil of zegt gemoedsbezwaren te hebben
Doel de rechter dit, dan is daarmede
een brevet van onbetrouwbaarheid uitge
reikt aan dien getuige.
De heer Van den B i e s e n ging zoo
ver dal hij betwijfelde of er wel godlooj-
chenaars zijn I-lij weet het echter niet,
doch hij kan hel zicli niet voorstellen
Maai- zij zullen wellicht zich een beetje
schamen om er voor uit te komen,
meende hij.
En ook hij vroeg hoe de rechter ge
moedsbezwaren zal kunnen cor.stalcercn
Met welk recht stelt dc regeering de;
■echlers als biechtvaders aan'' Dit wets
ontwerp zou ons volgens hem tot den
onmogelijken toestand brengen, dat men
aan de belofte en den eed gelijke waarde
toekent
En eindelijk sprak de heer Reekers
Hij noemde hel ontwerp inconsequent,
het sluit tegen het rechtsgevoel en het
zal in zijn gevolgen demoraliseerend
werken. Spr vergeleek den eed en de be
lofte met een kwartje en een rond stui
vertje, die zeer veel op elkaar gelijken
De foul schuilt echter hierin, dal de
Staat het stuivertje voor een kwartje
uitgeeft.
Vandaag voortzetting.
Volgens de N. "R. CL, bestaal in ue
leringen van de Eerste Kamerleden Ide
verwachting dat hel wetsontwerp tot re
geling van het eedsvraagstuk geen meer
derheid zal vinden.
Binnenland.
TIJDELIJK GEZANTSCHAP
De afdeel ingen der Eerste Kamer heb
ben zich naar de N R. Ct. verneemt
slechts zeer kort met het onderzoek van
het wetsvoorstel lot instelling van een
tijdelijk gezantschap bij den Paus be
zig gehouden. De afdoening or van in
openbare vergadering kan op een der
eerstvolgende dagen worden tegemoet ge
zien. De bedoeling zou zijn om, waar
men zich zoo goed als algemeen aan
gesloten gevoelde bij de meening der
regeering, dat de instelling van dil tijf-
delijk gezantschap noodzakelijk is,
slechts een kort eindverslag' uit te bren
gen, op hetwelk de regeering, zoo noodig
mondeling zou kunnen antwoorden bij
de zeer aanstaande openbare behande
ling'.
Naar men verneemt, heeft dr Nolens
gisterochtend in het kabinet van mis
nister Cort van der Linden een onder
houd gehad met dezen bewindsman.
CHRIST. HIST. UNIE.
Het hoofdbestuur van de Christelijk-
HistorisChe Unie deelt mede, dat het Na-
lionaal-comité tegen 21 dezer z31 wor
den bijeengeroepen en de algemeene ver
gadering tegen den volgenden dag. Beide
vergaderingen zullen tc Amsterdam wor
den gehouden.
UIT DE STAATSCOURANT
Bij Kon besluit,
ter belooning van militairen van'hel
leger in Nedcrlandsch-Indië, die zich om
derscheiden hebben bij de krijgsverrich
tingen in "Celebes gedurende de maand
October 1914, is benoemd tot ridder der
Militaire Willemsorde le klde fuselier
P. J. Looijer, en is bepaald, dat bij af-
jzonderlijke dagorders, zoo in Indië als
in Nederland, eervol zullen worden ver
meld de luit. kol fier in?. 'J. J Enge
len, de sergeant van 'dat wapen. B. N.
J de Könnigh, en de soldaat-ziekenver-
plegef A Haagsma.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
U i tv oo rver bod
Het uitvoerverbod van aardappelen is
t ijdelij k opgeheven
D e „R.o 11 er d „ui".
De „Rotterdam" van de Holland-
Amerika-lijn, die ter roede van Duins
was opgehouden, is gisteren le Hoek
van Holland binnengeloopen.
Naar de N R. C. verneemt lagen in de
Duins gelijktijdig met de „Rotterdam nog
28 Nederlandsche, Noorsche en Zweed-
sche schepen, die allen werden opge
houden met het doel de Lading te onder
zoeken De „Rotterdam" behoefte niets
van de lading te lossen
Een eigenaardig g e v o1g van
den oeconomischen druk
Als eigenaardig gevolg van den oeco
nomischen druk, die door den oorlog in
ons land en vooral in de groote steden
wordt ondervonden, wordt aangehaald,
dal siuds hel begin der mobilisatie in
Amsterdam het z g straalvuil, d w z
weggeworpen me Hielstukken, behangsel
papieren, vodden en dergel i j ken merk
baar is verminderd
Geïnterneerde Engelsehe offi
cieren
Naar aanleiding van hét bericht, dat
Engelsche officieren, die in (Ten laatsten
tijd te Groningen zijn geïnterneerd, naar
Wierickcrschans of Urk zullen worden
overgebracht, verneemt de N R. C. nog,
dat bij de Britsche admiraliteit als al
gemeen beginsel schijnt te gelden, dat,
ingeval officieren gevangen genomen of
geïnterneerd worden, zij hun eerewoord,
ten einde eenige meerdere vrijheid te
bekomen, niet mogen geven, dan na van
de admiraliteit toestemming tje hebben
bekomen om hun parool "te geven, dat
zij niet meer aan de krijgsverrichtingen
zullen deelnemen
Die toestemming was door de '('inter
neerde Engelsche officieren, waarvan
hier sprake Is, niet verkregen Vandaar
hun overbrenging naar Wierickerschans
of Urk, waarheen steeds geïnterneerde
officieren, die him eerewoord niet heb'
ben gegeven, worden overgebracht.
Duitsche duikboot tot zin ken
gebracht.
In verband met een officieelc medc-
deeling van den Duitschen marinestaf, dat
de Duitsche onderzeeboot U 11 van zijn
Ihalsle onderneming niet is teruggekeerd
en a Is verloren moet worden beschouwd,
wordt gemeld, dat de gisteren binnen
gekomen logger Scheveningen "347 den
5en Juni getuige is geweest fan een
gevecht tusschen een Duitschen onder
zeeër en 5 gewapende Engelsche trei-
lers. De duikboot werd eerst door ka
nonschoten beschadigd en daarna ge
ramd De bemanning werd door de En-
gelschen gered.
Bij de Sch 347 en "3e Sch. 194, die
in de onmiddellijke nabijheid waren, flo
ten de kogels door het want.
Marine onderzoek.
Het onderzoek door de marine naai- de
oorzaken van het vergaan der schepen,
waarvan de bemanningen door de „Gel-
pierland' en de M A. 73 zijn binnenge
bracht, heeft uitgemaakt dat deze alle
vier, nl de Lowestoft 951, 702, 555 en
426, door Duitsche duikboolen zijn in
den grond geboord.
In de diamant industrie
In de diamant industrie le' Amsterdam
blijft het sukkelen; Dinsdag hebben onge
veer 500 werklieden van hel personeel
van de firma Ed van Dam aanzegging
gekregen, dal hel bedrijf lol nadere aan
kondiging wordt stop gezet.
Tegen algemeene o e f e n p 11 c li l
Na een betooging van S D. P ers,
achtte de politie "te 's Gravenhage bet
gisteravond" noocfig, tegen deelnemers
daaraan, die zich op hel Plein voor het
ministerie van oorlog hadden verzameld,
krachtdadig op te (reden en hen uiteen
le drijven.
Drie personen werden verwond; zij
zijn in het militJr hospitaal verhonden
(N. R C.
UIT DE PERS.
„I n g r ij p e n" tegen d c
pers.
Naar aanleiding van den in de Tweede
Kamer uilgesproken aandrang tot de re
geering feenerzijds van den heer Van
Bylandt om te waken tegen de ophitsende
artikelen van enkele bladen, anderzijds
van den heer Troelstra om „front tc mar
ken" tegen hen die bezig zijn in ons volk
oorlogzuchtige tendenzen te wekken
heeft de Nieuwe Crt. de vraag gesteld
wal men dan wel zou moeten verslaan
onder dal ingrijpen in dc vrijheid van,
sommige bladen.
Aanschrijvingen van het parket om
strenger tc werk le gaan zullen wellicht
daar liet de reenter is die uitspraak
doel, terwijl bovendien de meeste vervol
gingen lol nu toe tol niets leidden nieis
anders geven dan stof voor een niet on
welkome reclame. Voor verscherping van
onze strafwel zou in 't Parlement geen
meerderheid te vinden zijn; zelfs nicl met
de stem vanmr. Troelsgtra
Geeft men er zich trouwens wel reken
schap van dal een strafvervolging slechts
ingesteld lean worden wegens een bepaald
feil. d i. in casu wegens een bepaald in
een dagblad verschenen arlikel en dal de
justitie dus zelfs met eenige achtereenvol
gens ingeslelde vervolgingen en evenveel
lang gerelde processen, 'n Iwee—drie
maal per dag verschijnende courant wel
ker leiding zich het bewerken van de
openbare meening in een zekere richting
ten doel gesteld heeft, toch niet aan lean
De toepassing van zulke middelen zou
voeren tot een krijgertje spelen tusschen
justitie en courant, waarin deze laatste,
de eerste telkens en ongetwijfeld op den
langen duur te vlug af zou zijn, lol ver
maak van het publiek en tot verhooging
m hel debiel van hel „slachtoffer".
Een openbare ambleiijue berisping zou
op zijn hoogst tengevolge hebben dat
hel betrokken "blad „professor Treub zou
desavoueeren en hel woord geven aan
ds C.iran",
Verbieden of schorsen dan? Hel is
het eenig afdoende middel, hel werkt on
middellijk en Irefl de onderneming op
het tij uitstek gevoelige punt Evenwel
de wel Iaat hel niet toe, tenzij na afr
kondiging van den staat van beleg. Zal
men Amsterdam in staat van beleg ver
klaren, hel burgerlijk gezag stellen onder
de bevelen van hel militaire, hel ge
meentebestuur van de hoofdstad in vol
len vredestijd onttroonen ten einde De
Telegraaf te kunnen verbieden' Wiej
denkt eraan? Sluit men hel Vondelpark
om een lastige wesp te vangen?
Met is en blijft onze vaste overtuiging
zegt de N Ct dat men mei scherpe1
repressie hier (e lande legen een onwil
lige pers niets zou vermogen. Er zijn er
die zich bezorgd maken over de moge
lijkheid dal onze regecring, zoo zij de
anli-Duitsche campagne van enkele bla
den laai begaan, in Duitschland onder
de verdenking zal komen van zekere dub-
delhartigbeid Bij ons in Duitschland zou
men zoo iets niet dulden schreef men
ons vandaar, en het verhaal gaat, dat de
kroonprins vau Beieren zich in gelijken
zin zou hebben uitgelaten tegenover ge
neraal Prins op' diens fameuzen tocht
naar hel Fransch-Belgische front. Wij
hclwijfelen or repressie van dergelijke
pers-uitingen zelfs in Duitschland, zoo
gemakkelijk zou zijn in vredestoestand
(wanneer een land in oorlog is, verandert
alles natuurlijk terstond geheel). Maar in
elk geval, het Nederlandsche volk is het
Pruisische niet en wij houden hel ervoor
dal on.s publiek, in zijn groote meerder
heid. een scherp ingrijpen van de Re
geering in de persvrijheid, zonder oor-
logsnooc'zaak, enkel wegens zeker gevaar
voor bewerking van de openbare meet-
die dan toch altijd nog door een
zeer groot deel der pers in nalionalen
zin wordt geleid, niet zou verdragen.
En er zou een ander, lang niet denkbeel
dig gevaar door in 't leven geroepen
kunnen worden. Wij bedoelen hel afslui
ten van een veiligheidsklep voor sommige
opgekropie antipathieën
Uit Stad en Provincie.
Uit Middelburg.
Alvorens de anli-revolutionnaire
kiesvereeniging alhier definitief can.
didaten voor den gemeenteraad stelde,
was door enkele rechtsche vak vereen i-
gingsmannen gevraagdin de vacature-
Verhag'e nu eens iemand uit him kringen
candidaat te stellen Dit is niet geschied
Naar wij vernemen hebben daarom be
doelde adressanten besloten zelf een can
didaat te stellen zoodat de strijd om de tweej
plaatsen in het derde district zat 'gaan
t'usschen drie rechtsche candidaten en
den candidaat der S. D A P.
Naar wij vernemen zal morgen de
bespeling van het carillon, die sinds den
aanvang van den oorlog gestaakt was,
wederom aanvangen en wel op den ge
wonen tijd, namelijk van 12 tot 1 uur.
Hoewel ook den heer J. Appel in
dertijd bestuurslid van „Uit het Volk -
Voor hel Volk" jj/s geweest werd toch
door den heer L K. van der Harst
Maandagavond in zijn rede op den feest
avond bij zijn herinnering aan de mede
werking van den heer Appel om in de
eerste jaren de vereeniging tol bloei
te brengen, gedoeld op diens vader, den
heer W. Appel. In ons verslag werd ten
onjuiste van J. Appel gesproken.
Hedennacht heeft een schoorsteen
brand gewoed ten huize van J in de
Korte Geerc De politie heeft liet vuur
met een minimax gebluschl
Uit Vlissingen.
- Burg en Weth. van Vlissingen
hebben de stemming en herslemming
•oor leden van den gemeenteraad resp.
bepaald op 9 en 20 Juli a s.
1 -O
Uit Walcheren.
De anti-rev kiesvereeniging te Sou
burg heeft, gezien de tijdsomstandig
heden, gezien de onmogelijkheid, dat op
dit oogenblik actie uitga van de chr hist,
kiesvereeniging. gezien de candidaatstel-
ling der kiesvereeniging Algemeen Be-
belang, besloten, als geen andere groep
een tegencandidaal stelt, den godsvrede
tc bewaren en geen "tegen-eandidaten te
stellen voor de a.s. verkiezing van ge
meenteraadsleden.
Uit Z uld-B e v e I »n d.
In de gisteravond te Goes gehou
den bijeenkomst van de besturen der li
berale en rechtsche kiesvereenigingen met
het bestuur van de afd. Goes der S. D.
A. P., werd door de besturen der recht
sche kiesvereenigingen meegedeeld, dat
men van rechts wel geneigd zou zijn, bij
de periodieke verkiezingen den Godsvre
de te zullen handhaven tioch in de va
cature Temperman (libzich zijn hou
ding wenscht voor te behouden
Uit Noord-Be vel and
Men schrijft ons uit Noord-Beveland:
De besturen der vier gemeenten op ons
eiland waren Maandag jl. te Kortgene bq-
een teneinde een regeling te treffen voor
den verkoop van „regeeringsbrood Er
waren van '456 gezinnen met "2238 le
den aanvragen ingekomen.
Bij de bepaling van het loon der bak
kers bleek er een aanmerkelijk verschil
te bestaan tusschen de meening der ge
meentebesturen en die der bakkers Het
gewone bakloon is '6 ct per tweepon
der. De besturen boden nu 7 cl aan;
de bakkers' vroegen ruim 4 ct meer
Men is niet tot overeenstemming kun
nen komen, zoodat een "hoogst nuttige
zaak verloopig achterwege blijft
Dinsdagmiddag zijn te Kamper
land de hooi- en stroostapels van de
firma Schippers afgebrand De oorzaak
is gelegen in onvoorzichtigheid met vuur
Idoor kinderen Het verbrande was ver
zekerd
Uit Zeeuwseh-Vlaanderen D.B.
In de Dinsdag te Zaamslag ge
houden raadsvergadering werd mededee-
ling gedaan van een ingekomen plan van
de N. V. Electra te Vlissingen voor het
stichten en exploiteeren eencr electrische
centrale in die gemeente. Alvorens hier
op verder in te gaan. zullen inlichtingen
worden ingewacht, die gewaagd zijn in
naburige gemeenten, waai- dergelijke cen
trales bestaan
Het suppletoir kohier der hondenbelas
ting werd vastgesteld op f 32 en dat van
hel schoolgeld voor het openbaar lager
onderwijs op f 17.55
De jaarwedde van den telefoonhouder,
die f 200 bedraagt (en waarvoor blijkens
schrijven van den inspecteur der poste
rijen en telegrafie f 125 voldoende wordt
geacht) werd op voorstel "Van "burgemees
ter en wethouders, naar aanleiding van
de meerdere werkzaamheden ontstaan
door het inrichten eener spreekcel ver
hoogd tol 'F 250 Een voorstel om de be
slissing hierover aan te houden tot meer
dere gegevens waren ingewonnen werd
verworpen met 6 legen 5 stemmen
Aan den voormaligen gemeente-veld
wachter en bode-concierge W. van Pete-
gem. werd als bijslag op zijn pensioen in
die betrekkingen resp f 23 en f 20 toe
gekend De raad heeft vroeger, blijkens
