NIDDELBURGSCHE COURANT
M* 136.
138* Jaargang
191S
Zaterdag
12 Juni.
Kameroverzicht.
BINNENLAND.
Ingezonden Hededeelingen.
De bekommeringen der
ült Stad en Provincie.
Dm courent veriohgnt d a g e 1 g k s, met uitzondering ybe Zu- Keertdagm,
Prjjs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als -roer «11c pkatsen in
Nederlaud franco p. p. i 1.25}
Afzonderlgke nummeri kosten 5 cent.
Advertentita k 20 cent per regoL Bg abonnement reel Isger, Geboorte», doodjj ik
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van l-r-7 regel» f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regeU Groote lettere naar de pliali
die zjj inne&tegj)
gig?" Advertentie» vóór één nar te bezorgea
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
Tweede Kamer.
Zitting- van Vrijdag.
De aanvaller van den Minister Van
Koloniën, ml. de heer Van Vuuren,
zetle niet door. Hij bleef vóór het prik-
keldraad der stemming slaan, en begon
te onderhandelen
Toen de Minister uitvoerig zijn inter
pellatie inzake de Indische leeningkwes-
tie beantwoord had, zei de heer 'Van
iVuuren zijn; bezwaren te handhaven,. Maar
hij was huiverig een conclusie te nemen.
Wanneer de Minister nu maai- wilde ver
klaren in te zien, dat er- in het vervolg
toch anders" gehandeld zal moeten wor
den, dan zou de vrede tusschen den Mi
nister en den spr. hersteld zijn, en dan
zou hij geen motie indienen. Want hij
erkende dat er verzachtende omstandig
heden voor den Minister pleitten, en hij
had medelijden met den Minister omdat
die in zulke ongelukkige tijden er op
uit moest om zijn leening te plaatsen.
En als de Minister zoo'n verklaring
niet wilde geven, dan gaf de spr. aan
diens vrienden in overweging met een
motie van goedkeuring te komen. Spr.
zou dan kunnen volstaan mei tegen te
stemmen
Maar daar waren de bedoelde vrienden
van den Minister heeletnaal niet voor te
vinden. De heer P a t ij n zei later onder
teekenen van instemming, dat de heer
Van Vuuren als hij z ijn hoogle kritiek vol
houdt, zelf met een 'motie van afkeuring
moet komen.
Iloe dat afloopen moet zal nog1 blijken
want de Kamer is midden in dat debat tot
Dinsdag uiteen gegaan.
Wat nu het zakelijke deel van het de
bat betreft is het vrij wel onmogelijk in
een beknopt overzicht ook maar een
eenigszins leesbare samenvatting te geven
van den vloed van bijzonderheden door
den Minister meegedeeld in zijn uit
voerige rede tl ij heeft in den breede
verteld onder welke omstandigheden de
leening moest worden gesloten, en daar
uit bleek wel heel duidelijk: dal die om
standigheden moeilijk waren en dat men
volstrekt niet verzekerd was van den uit
slag,
In dit debat was echter het meest sail
lante punt (zooals de minister het zelf
noemde de beschuldiging van den heer
"Van Vuuren dat er een samenspanning
zou zijn geweest om aan Kamer en pur
bliek den juislen kijk op de zaak te ont
houden.
Dit noemde de Minister onjuist. Van
stonde aan, stond vast, dat de regieering
onder de conlróle stond van de Reken
kamer en dat te zijner tijd alle stukken
aan de Staten-Generaal zouden worden
overgelegd.
Bij de regeering heeft dus geenszins
het doel voorgezeten parlement en volk
buiten deze zaalc te houden. De heer
Bogaardt heeft in de Kamer den Minister
gewaagd of deze zich had verbonden aan
een consortium.
De minister sprak in de Tweede Kamer
Dinsdagmorgen 2 Maart, nadat Vrijdag
morgen te voren de groep zich bereid
liad verklaard onder verschillende re-
solutoire condities 40 millioen te nemen
De Minister had een historisch .ant
woord kunnen geven: ,,'s Lands belang
verzei zich tegen de beanhvoordiging
der vraag". Dal antwoord wilde hij ech
ter niet geven. Maar een bevestigend of
ontkennend antwoord^ kon hij evenmin
geven, waar alles afhing van de inwerk-
treding der resolutoire conditiën Hij
antwoordde dus: er zijn verschillende
afspraken gemaakt met vooraanstaande
personen uil den handel en dat was vol
komen juist Er waren afspraken om
trent de optie, "de emissie, enz alles
onder de bedoelde resolutoire conditiën
Hel ware dus niet verantwoord geweest
te zeggen: „De zaak is in orde. We kun
nen gerust gaan slapen 1" G e w a a r-
b 'o r g d Was er niets.
Het risico van Indië was volstrekt niet
verdwenen En was deze zaak mislukt,
dan was het crediet van Indië onherstel
baar geknakt. Daarom meende de mi
nister een beroep te mógen doen op al
len die kapitaalkracht hadden. Was de
zaak mislukt, dan was Indië daarvan de
dupe geworden, dan waren de inschrij
vers daarvan de dupe geworden en in de
derde plaats de emittenten. En was dat
een groep groote bankiers geweest,
dan was dat laatste van minder gewicht,
maar thans idreigden daarvan groote eco
nomische stoornissen
Toen de Minister op 5 Maart in de
Eerste Kamer was, was de toestand nog
niet veranderd Eerst op 27 Maart was de
zaak in orde, en wist de Minister, dat
de resolutoire condities de leening 'niet
meer konden doen mislukken
Zooals we reeds schreven was de heer
Van Vuuren Hiel voldaan. Hij hand
haafde zijn verschillende bezwaren tegen
de bepalingen waaronder deze over
eenkomst niet de bankiersgroep was aan
gegaan, vooral wat de zgn ontbindende
voorwaarden betreft.
In dat opzicht kreeg de Minister echter
een zeer krachtigen steun van een fi-
nancieelen specialiteit van erkend gezag,
den heer P a l ij n, die de iy2 pCt provisie
volstrekt niet te hoog vond, vooral niet
in de heerscliende omstandigheden. Hoe
gevoelig de beurs is, bewees het mis
lukken der Rotterdamsche gemeentelec-
ning, na het lorpedeeren van de Katwijk.
Was de koloniale leening mislukt, dan
had niemand over die lJ/a pCt. geklaagd,
thans, na het groote succes slaat ieder
met zijn oordeel klaar Doch men moet
de zaak objectief bezien, rekening hou
dend met het mogelijke risico-
Onvoorwaardelijk stond de heer Patijn
ook aan 's Ministers zijde, waar het be
treft stemming te maken voor He lee
ning.
De spreker was echter wel van mee
ning dat de minister beter had gedaan
de Kamer uitvoeriger in te lichten.
Een andere financier, dc heer N i e r-
s t r a s z zei het in hoofdzaak met den
heer Patijn eens te zijn, cn noemde de
overeenkomst een goede daad.
Ten slotte kwam ftog de heer Vlie-
e n aan hel woord Voor een motie van
afkeuring vond hij geen reden Hij zou
daartegen stemmen Maar goedpraten wat
de Minister had gedaan wilde hij ook niet.
Want z i, had de minister niet moeten af
gaan op "de pessimistische inlichtingen
van dezelfde groote lieeren der financi-
eele wereld, wier pessimistische voorspel
lingen voor de Slaatsleening al evenmin
waren waren uitgekomen. En bovendien
waren de voorwaarden zoo dat het con
sortium alleen verplichtingen had, als
alles goed ging
Uit de rede van den Minister willen
we voorts nog een paar interessante cij
fers aanstippen. Hij had het er over, dat
men de mimen der inschrijvers had ge
vraagd om te weten te komen in welke
kringen hel geld zat, ten einde bjj latere
leeningen te kunnen weten tot wie men
zich kon wenden. Zoo is in Indië inge
schreven door corporatiën enz. voor
13.397.000 gulden, door Europeanen voor
3Sy2 millioen, door Chineezen voor 81/2
millioen, door inlanders voor 1.800 000
gulden.
Het ging echter nu toch van een leien
dakje Na enkele onbeduidende opmer
kingen werd hel voorstel aangenomen
z. b. s.
■*-«Toen begon liet debat over de be-
groolingsverhooging in verband met de
economische maatregelen, met een woord
van kritiek van den heer V a 11 Lanr
sclioL (r. k. )en een woord van lof
van den heer Polak (s.-d
Na een kort antwoord van minister
Posthuma werd ook dit ontwerp goed
gekeurd.
Dinsdag voortzetting
Woensdag komt waarschijnlijk aan de
orde een ontwerp dat groote spanning
heeft opgewekt, n 1. het eedswetje.
De oppositie van <le „Standaard", de
terugplag daarvan 111 het onwelwillend
gestemd af deelings verslag, de bijna harts
tochtelijke- aandrang van de regeering
in haar Memorie van Antwoord, ora die
zoo dringend noodzakelijke wetsaanvul-
ling. niet te verwerpen dal alles doet
met belangstelling tegemoet zien, wat
er bij dal openbaai- debat zal gebeuren
DE VOORSTELLEN VOOR VLOOT-
AANBOUW.
Omtrent bet reeds gister kort vermelde
voorstel tot aanbouw van 2 kruisers en
4 onderzeebooten, zij nog t volgende ont
leend aan het wetsontwerp en de toe
lichting
Nu de plannen van een VLootfonds niet
zijn doorgezet, zou het volgens de regee
ring niet verantwoord zijn den ongunsti-
gen toestand waar.n de vloot verkeert
en welke tot ontwrichting van hare or
ganisatie leidt, langer le bestendigen.
Hr, Ms. Korlenaer wordt nog vooreen
reis naar "West-Indië gereed gemaakt,
doch—zal niet lang meer dienst kunnen
doen Belangrijke herstellingen is dit
schip niet meer waard.
Van de overige pantserschepen zijn de
Koningin Regentes, De Ruyter en Her
tog Hendrik ongeveer 15 jaar oud en in
verband met He groote vorderingen, die
het laatste tiental jaren gebracht heeft in
den bouw van oorlogsschepen, moeten
zij als van weinig waarde voor de ver
dediging van Indië worden beschouwd.
Dc "4 nog aanwezige kruisers zijn ver
ouderd en hoewel door gedeeltelijke ver-
wapening daaraan zooveel mogelijk is
tegemoet gekomen, is hunne 'gevechts-
waarde toch uiterst gering.
De noodzakelijkheid van onverwijlden
aanbouw van het a aangevraagde materieel
treedt bovendien op den voorgrond, om
dat zich thans de gelegenheid voordoet
om dien bouw te doen plaats hebben
op Nederlandsche werven, mits daarmede
omstreeks September aanslaande een
aanvang kan worden gemaakt Wordt die
gelegenheid niet fiénut, dan is het te
verwachten, dat zij Zich vooreerst niet
iiicer zal voordoen, terwijl zoowel 9e bin-
nenlandsche als de buitenlandsche wer
ven na den oorlog zoodanig zullen zijn
Eerste Kamer.
A Zitting van Vrijdag.
Acht anti-revolutionnairen, onder wie ©Verladen met werE", dat óp 'het aanne-
dr. Kuypcr, en één katholiek (de lieer men van orders voor den houw van Ne-
Reekers) hebben zich verklaard tegen het1 derlandsche oorlogsvaartuigen niet zal
wetsvoorstel lot voorwaardelijke strafop- mogen worden gerekend,
schorting Maar 32 andere leden verklaar- j
den er zich vóór. Is dus zegt de regeering de ver-
De Minister van Justitie had yanging van verouderd materieel op zich
zich van tevoren in zijn antwoord be- zelf onvermijdelijk voor het in stand hou-'
paald tot een uiteenzetting van den grond-» den van de vloot, van niet minder belang
slag van de wet De straf moet zijn een is het daarbij het oog gericht
uiterst middel, moet slechts worden toe- houden op He versterking van de mari-
gepast, wanneer geen ander middel meer tieme Weerkracht van Indië door aan-
te vinden is om de naleving van de wet schaffing van moderne strijdwaardige een-
te verkrijgen. Naast hel belang van den heden welke passen in het kader eener
Staat is het belang van den misdadiger hervorming der vloot, waarvan de nood-
een voorwerp van zorg' voor de overheid, zakelijkheid door de Staatscommissie van
In verband hiermede wijst de Minister op 1912 en ook door de regeering erkend
de preventieve, afschrikwekkende wer- De omstandigheden laten echter nog
king van de straf. ,piet toe nu een volledig vlootjjlan voor
Noch de vergeldingstheorie, noch de te brengen, eensdeels niet omdat de geld-
verbetcringstheorie vindt in deze opvat- middelen van Nederland zoovel als die
ting haar volle toepassing De straf zal van Indië in een abnonnalen -toestand
nooit zwaarder zijn dan het algemeen verkeeren,. terwijl aan het scheppen van
belang dit eischt. De uiterste consequen- buitengewone middelen thans niet kan
tic zou zijn, dat daar waar de rechtsorder worden gedacht, anderdeels omdat de
dit niet eischt, de dader ongestraft zou ervaring van den tegenwoordigen oorlog
blijven. 1 in sommige opzichten wellicht nog uit-
Vervolgens kwam de Maaskanalisatie spraak zal moeten doen omtrent de aan
weer aan de orde, die in Mei reeds bijna de vloot te geven samenstelling. Het is
aangenomen was, toen een verzoek van niet te zeggen, wanneer de eventueel
den heer v d Feltz om nadere inlichtin- noodige herziening van het onlworp-
gen over de ratnj'ng der fotaal"-kosten Vlootwet ter hand genomen zal kunnen
plotseling een uitstel veroorzaakte, lot worden
schrik der Limburgsche leden die reeds Hel staat thans reeds vast ,vdat zeer
naar hel station waren gegaan, in de snelle kruisers en oriclorzeebooten in elke
overtuiging dat er geen gevaar dreigde, vloot onmisbaar zijn
Omtrent de noodzakelijkheid van eene
sjxoedige versterking van het aantal on
derzeebooten voor Indië kan zegt de
Reg naar het haai- voorkomt geen
verschil van gevoelen bestaan.
Blijkens de ervaring zullen zoowel voor
Indië als voor Nederland groote en klei
ne onderzeebooten noodig zijn
Het Departement van Marine beeft ge
meend de navolgende hoofdeischen voor
de verkenningskruisers te moeten stellen
Proeftocht-snelheid 30 mijl. Bewape
ning 10 snelvuurkanonnen van lp c.M.
L/50; 4 idem van 7 5 c.M. L/55 ^mi-
automatisch, levens ingericht als anlibal-
longeschut, en 4 mitrailleurs.
Werkingsfeer 5000 mijlen met niet
minder dan 12 mijls vaart
Gordelpantser van 7 5 c.M, over een deel
van de lengte; verder een pantserdek
over de geheele lengte, gepantserde com-
mandotoren en nkmitie-aanvoer.
Dc machines zullen beSïaan uit turbi
nes, terwijl de ketels uitsluitend met vloei
bare brandstof gestookt zullen worden.
Bijzondere zorg zal worden besteed
aan ventilatie cn bewoonbaarheid in de
tropen.
Aangezien deze eischen belangrijk hoo-
ger zijn dan aanvankelijk aan dit type van
schepen werd gesteld, zal het schip ook
een grootere water ver plaat sing moeten
Krijgen, die op 6000 ton wordt geschat,
terwijl de prijs ongeveer 3 millioen gul
den zal bedragen
Het voornemen bestaat, deze schepen
te doen aanbouwen in Nederland, naar
ontwerpen en onder toezicht eener bui
tenlandsche firma, die op dat gebied een
goeden naam heeft verworven en die
zich verantwoordelijk stelt, dat het schip
zal voldoen aan de gestelde eischen.
De maatschappijen welke zijn aange
zocht geworden om voor den bouw van
of van twee kruisers in te schrijven,
zijn de navolgende- De Koninklijke Maat
schappij Dc Schelde te Vlissingen;
de Maatschappij Eijenoord be Fijenoord;
de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij
te Rotterdam; de Nederlandsche Scheeps
bouw Maatschappij te 'Amsterdam, welke
alle vier bereid zijn den bouw op zich
te nemen
De onderzeebooten zullen aan dezelfde
eischen moeten voldoen als de thans
reeds voor Indië in aanbouw zijnde K
2 en K 3. Zij worden voorzien van 6
lanceerbuizen en zullen een grootere smal
heid en belangrijk grootere werkingssfeer
krijgen dan de IC 1 De waterverplaatsing
zal 10 ngeveer 800 ton bedragen in onder-
gedompelden toestand De prijs zal geheel
uitgerust op ongeveer f 1.75 0000 per
stuk komen te staan. Zij kunnen alle op
Nederlandsche werven gebouwd worden
Voorts wordt aangevraagd een bedrag
van 2 ton voor aankoop van water
vliegtuigen, inrichliug bergloodscn
enz Bedoeld wordt de aanschaffing van
een 6-tal watervliegtuigen met toebehoo-
ren, waarvan het groote nut voor den
verltenningsdienst in den tegenwoordigen
oorlog duidelijk is gebleken Volgens be
komen inlichtingen zullen Heze vliegtui
gen, waarvan de prijs op ongeveer
f 20.000 per stuk wordt geraamd, op
korten termijn geleverd kunnen worden
door een bekende buitenlandsche fabriek.
Voor de aanschaffing van de noodige
vliegtuigloodsen voor watervliegtuigen
met daarbij behoorende inrichtingen en
voor het gereedmaken van een aan Tiet
water gelegen emplacement daarvoor
•wordl een bedrag van f 80 000 geraamd.
Het ligt in het voornemen Heze vliegtui
gen te stationneeren in He maritieme
stellingen, zoo daarvoor geschikte plaat
sen te vinden zijn.
der genie J. H. A. Mijsberg en F. J. H,
Verhoef.
NEDERLAND EN DE OORLOG
K011 Nat. Steuncomité.
In de week van 23 tot en met 29 Mei
zijn bij het Kon. Nat. Steuncomité inge
komen bijdragen en toezeggingen lot een
bedrag van f 56090 805 w. o f 50.000 van
liet centraal comité te Batavia. De lijst,
die steqds korter wordt is deze week al
zeer gering.
Hel totaal ingekomen bedrag is thans
f 2 243 346.68.
Vordering van wol.
De hoofdintendant van hel leger, over
wegende dat de wenschelijkheid is geble
ken om den handel in bloolwol lijdelijk
toe le staan, in het bijzonder de gelegen
heid open te stellen reeds verhandelde
bloolwol alsnog te kunnen afleveren, heeft
daarloe de noodige bepalingen vaslgesleld
en deze Ier kennis gebracht van burge
meesters en belanghebbenden.
Hooibouw verloven
We.gens de groote omvang van dc aan
vragen om Iiooibouw*-verloven, kunnen
deze slechts verleend worden voor de
helft van den aangevraagden tijd Blijkt
zulks mogelijk dan zal de termijn nog ver
lengd worden.
De theologen en de landsver-
dediging.
De Groningsche theologische studen
ten hebben met algemeene stemmen een
motie aangenomen, waarin zij verklaren,
hoewel erkennende, dat zij hun onthef
fing van militairen dienst als een onbil
lijkheid tegenover hunne medeburgers ge
voelen krachtens hun christelijk besef
niet te kunnen instemmen met de motie
van de Leidsche faculteitsvergadering
CHR. IIÏST. UNIE.
In de op 25 Juni a s. te houden alge
meene vergadering der Unie zal de heer
De Savornin Lohman eene bespreking
over het onderwerp „Oefenplieht" in
leiden. (Ned.)
De Neurasthenie heeft verschillende oorzaken
maar die allen de voedende krachten van het
bloed hebben verminderd. Bij Bommige zieken
la de verslapping van het denkvermogen over-
heerachend en kenmerkt zich deze door
bekommeringen, wanhoop en de vreea niet te
genezen. Bjj andere zieken neemt men aandoe
ningen van de maag of van het bart waar.
Weer anderen hebben een zeer lastige voort
durende slapeloosheid. Zoo het hen al gelukt
in te slapen, worden zjj spoedig wakker ten
prooi aan schrikkeljjke droomen.
Hieraan moeten nog toegevoegd worden de
onophoudeljjke besluiteloosheid en de ontmoe
diging. Het bloed is niet voedend meer. De
organen onderhouden dus iederen dag den
voortdureuden loop van het leven, maar zonder
van het bloei in ruil te ontvangen het voedsel
dat zij moesten hebben. Het organisme gedraagt
zich dan als een man van wien gjj een zwaren
arbeid zondt vragen en aan wien gjj om zjjne
krachten te herstellen, slechts een voedsel ver
strekt in onvoldoende hoeveelheid en van geringe
hoedanigheid. Do uitputting gaat snel. Talrjjke
waaraf mingen hebben aangetoond dat do Pink
Pillen uitmuntend waren in de gevallen van
neurasthenie. De Pink Pillen geven rjjk en
zuiver bloed met iedere giftzjj geven dus aan
het bloed van den neurasfchenieljjder ds voe
dende krnohten die hem ontbroken, welk gebrek
aan krachten hem langzaam doet sterven te
midden der ergste kwellingen.
De Pink Pillen zjjn verkrijgbaar f 1,75
per doos en f 9 per zes doozen bjj het Hoofd-
depöt der Pink Pillen, DacoBtakade 15, Amster
dam. By Joh. de Roos, Ylasmarkt KI57,Mid
delburg. S. A. Luitwielor, A. C. Beniest, Vlis
singen. Gebr. Mnldor, Goes, en in alle goede
apotheken en drogistergen.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij Kon. besluit:
is benoemd voor den tijd van 7 jaren
lol dirceteur-sccr. van de Nederl Bank
m>- G H M. Delprat. thans secr van het
hésluur der bijbank;
is benoemd tot onfv dir bel. en ace
Lekkerlcerk, M. de Beer, id. te Alke
made
zijn bevorderd lot kolonel de luit-kol.
Uit MiddeibBEg.
Bij het steuncomité te M i d d e l-
burg (penningmeester Herm. Boasson)
is ontvangen sedert de vorige opgave,
van personeel N V. „De Automaat" f 9.
wekel. gift madme B Belg. vluchtelinge
15 fre, opbrengst concerL Kleine WesC-
lcappelaars f 80 SO5,, welcel bijdragen,
week van 3 Juni f 179.95, totaal f 284 75»
Voor de 13e uitkeering aan de famï-
lifin voor militairen en aan werkeloozera
was noodig f 469.18.
